Միջոցառում

ՖԻԶԻԿԱՆ ԽՈՀԱՆՈՑՈՒՄ

-                  Ֆիզիկան մի դրամա է՝հիանալի դերակատարմամբ և վերլուծություններով։

-                  Ֆիզիկան ճկուն է բալետի պարուհու կամ էլ արևի հյութով լցված մրգերի ծանրության տակ ծառացած ճյուղերի նման...

-                  ֆիզիկան գիտություն է։Բնական գիտություն,գիտություն կյանքի,գիտություն մեր մասին...

-                  Ֆիզիկան  արվեստ է, այն առնչվում է բոլորի հետ,հասանելի է միայն շատ քչերին...

-      Հայաստանում ճշգրիտ գիտությունների և բնագիտական ուղղության հիմնադիրը Անանիա Շիրակացին է։

-      Միջին դարերում բնագիտության բնագավառում զգալի ավանդ են ներդրել Գրիգոր Մագիստրոս Պահլավունին, Հովհաննես Սարկավագը, Հովհաննես Երզնկացին, Ղուկաս Վանանդեցին և ուրիշներ։

-    Վ. Համբարձումյանի ղեկավարությամբ Բյուրականի աստղադիտարանում աշխատանքներ են կատարվել տեսական աստղաֆիզիկայի, աստղերի ու միգամածությունների , ֆիզիկայի,  աստղերի ու գալակտիկաների զարգացման  բնագավառներում։

-         Պատմությունըմերանցյալնէ,իսկֆիզիկան`ներկանուապագան։

-         Ֆիզիկական երևույթների աշխարհը բազմաբնույթ է:
-Մեր առօրյա կյանքում մենք չենք գտնի ավելի լավ տեղ,քան խոհանոցն է,որտեղ կատարվում են ֆիզիկական բազմաթիվ երևույթներ՝ զարմանալի և հանելուկային:

-         Հատկապես այստեղ են մեր մայրիկները խառնում մթերքները միմյանց հետ,տաքացնում և եռացնում  ուտելիքը, սառեցնում,եփում կամ տապակում տարբեր տեսակի կենդանական, բուսական և անօրգանական մթերքներ:

-         Երբեմն նաև այրում,վառում կամ փչացնում այն:

-         Իսկ երբեմն այնպիսի համեղ ուտեստներ պատրաստում, որ քիչ է մնում մատներդ էլ հետը լիզես:

-         Կա մի այսպիսի վրացական իմաստություն՝
Հոգնել ես՝ թեյ խնդրիր, շոգ է՝ թեյ խմիր, ուզում ես տաքանալ ,դարձյալ թեյ  ըմպիր:

-         Թեյ խմելը շատ տարածված է նաև Հայաստանում:Հատկապես ձմռանը հաճելի է հավաքվել ընտանիքով և ջերմ զրուցել համեղ թեյի սեղանի շուրջ:

-         Եկեք քննարկենք այն բոլոր  ֆիզիկական երևույթները,ինչը  կապված է թեյի հետ:

-         Հայտնի է,որ թեյ պատրաստելուց առաջ պետք է նախ ջուրը եռացնել, ապա թրմել թեյը:

-         Ինչու՞:

-         Եռում անվանում են հեղուկի ամբողջ ծավալում շոգեգոյացման պրոցեսը :
Եռման ջերմաստիճանը կախված է հեղուկի մակերևույթին առկա ճնշումից և նրա մեջ լուծված նյութերի քանակից:Սովորական ջուրը եռում է 100⁰ C, իսկ Արարատի գագաթին ջրի եռման ջերմաստիճանը 83 ⁰ C է:

-         Թեյը թրմելը  կապված է մի երևույթի հետ,որը կոչվում է  դիֆուզիա: Նյութերի ինքնաբերաբար խառնման երևույթը կոչվում է դիֆուզիա, որը տեղի է ունենում նյութերի մոլեկուլների անկանոն շարժման հետևանքով:

-         Այդ դեպքում ինչ կապ ունի եռացրած ջուրը՞:

-         Ջերմաստիճանի բարձրացման հետ զուգընթաց դիֆուզիայի երևույթը կատարվում է ավելի արագ:

-         Ես հիմա այդ ամենը ցույց կտամ:/Եռացրած ջրով թրմում է սև թեյ/:

-         Չի կարելի բացել և նայել եռացող ջրին շատ մոտ, գոլորշու այրվածքը  շատ վտանգավոր է:

-         Ինչու ՞  երբ եռացրած ջուրը լցնում են բաժակի կամ բանկայի մեջ,գերադասում են այնտեղ լինի մետաղական գդալ:

-         Այստեղ առկա է ջերմային երևույթը:Երբ բաժակի պատերը բարակ լինեն,այն ավելի արագ և համաչափ կտաքանա,իսկ գդալը իր վրա կվերցնի եռացրած ջրի շիթի հոսքի տաքությունը:Գդալը կտաքանա և ջերմությունը կհաղորդի ջրի մնացած մոլեկուլներին:

-         Տաք թեյը խառնելիս տաքանում է ոչ միայն գդալի այն մասը,որը թեյի մեջ է,այլ նաև բաժակից դուրս մասը:Ջերմությունը գդալի տաք ծայրից <<ճանապարհորդում է>> սառը ծայրը:

-         Ինչու՞ թեյը,սուրճը,ապուրը սառչում են ավելի արագ, երբ դրանք խառնում ենք գդալով:

-         Այդ դեպքում դու հարկադրաբար ստիպում ես,որ մոլեկուլների քաոսային շարժումն արագանա, հարկադրական կոնվեկցիայի շնորհիվ  կերակրի գոլորշիացումը ավելի արագ է կատարվում,որով և պայմանավորված է նրա սառչելը:

-         Ինչու՞ է թեյնիկը աղմկում,երբ ջուը սկսում է եռալ, իսկ եռման պահին աղմուկը կտրուկ անցնում է:Ինչ՞ ֆիզիկական երևույթներ են կատարվում այնտեղ:

-         Երբ թեյնիկի մեջ եղած ջուրը սկսում է տաքանալ կոնվեկցիայի շնորհիվ,իսկ կոնվեկցիա կոչվում է հեղուկի կամ գազի հոսանքների միջոցով կատարվող ջերմահաղորդումը,որը հետևանք է հեղուկի կամ գազի շերտերի անհավասարաչափ տաքացմանը:Ջուրը աստիճանաբար վերածվում է գոլորշու,ջրի մեջ եղած օդային մասը ջերմությունից բարձրանում է վերև,բայց դեռ չհասած վերևի շերտ՝ պայթում են աղմուկով և պղպջակները տրաքում են:Այստեղից էլ առաջանում է աղմուկը:Պղպջակի ողջ ծավալը լցվում է հագեցած գոլորշիով:Երբ ջուրը սկսում է եռալ,պղպջակը պայթում է և նրա միջի գոլորշին դուրս է գալիս շրջակա միջավայր:Խշշոցը դադարում է և հեղուկն սկսում էբլբլթալ,ասում ենք՝ ջուրը եռում է:

-         Ո՞ր բաժակից խմել թեյը,որպեսզի շրթունքները չայրվեն՝ ալյումինե թե՞ բյուրեղապակյա:

-         Ալյումինե բաժակը,որը լցված է տաք թեյով,այրում է շուրթերը, իսկ բյուրեղապակյա բաժակը՝ ոչ:Ալյումինը օժտված է ավելի բարձր ջերմահաղորդականությամբ: Ջերմահաղորդականություն կոչվում է մոլեկուլների ջերմային շարժման և փոխազդեցության հետևանքով ջերմության հաղորդումը մարմնի տաք մասերից սառը մասերին:

-         Ո՞ր բաժակի մեջ է ավելի դանդաղ թեյը սառչում,սպիտակ թե՞ սև:

Վերցնենք 2 չեփած ձու և տեղավորենք 2 բաժակներում: Կտեսնենք, որ աղի ջրի մեջ ձուն չի սուզվում, այն բարձրանում է վերև,իսկ մաքուր ջրում ՝ սուզվում է:

-         Հայտնի է, որ աղի ջրում խտությունը ավելի մեծ է, քան քաղցրահամ ջրում, ուստի ձուն բարձրանում է վերև:Այս մեթոդով մայրիկները պատրաստում ենճիշտ աղաջուր:Այս պատճառով է, որ աղի ջրերում  լողացող մարդիկ ավելի ապահով են:

-         Շատ հաճախ խոհանոցում  անհրաժեշտ  է  լինում օգտագործել  թերմոս , որը հնարավորություն է տալիս հեղուկը կամ կերակուրը 24 ժամ պահել տաք վիճակում: Ինչպե՞ս է դա կատարվում:

-         Թերմոսը կրկնակի պատերով ապակե անոթ է, արտաքին և ներքին պատերի արանքից օդը հանած: Անոթի պատերը թե ներսից, թե դրսից պատված են հայելային շերտով և ջերմամեկուսիչ նյութով, որի շնորհիվ էլ իրականացնում են ջերմաստիճանի պահպանումը:

-         Օրեցօր զարգանում է ֆիզիկան և նրաօգտագործման հնարավորությունները ավելի են մեծանում: 3 րոպեում միկրոալիքային ջեռուցիչներով կարելի է ուտեստներ պատրաստել, շոգեեփով  մի քանի րոպեում որևէ կերակուր եփել,ձեռքի աշխատանքները վեր են ածվել էլեկտրականի, ստեղծվել են օդարկիչներ, որոնք ապահովում  են խոհանոցում չոր և մաքուր օդ:

-         Ֆիզիկան հնարավորություն է տալիս հասկանալու թե´ մեխանիկական, թե´ ջերմային սարքերի հետ ճիշտ աշխատելու հնարքները:

-         Ֆիզիկայի օրենքների  իմացությունը թույլ է տալիս ճիշտ ընտրել խոհանոցային սպասքը, կաթսաները, հասկանալ ո՞ր կաթսայում է ավելի համեղ պատրաստվում ապուրը և պահպանել խոհանոցային բազմաթիվ գաղտնիքներ:

-         Դե´,  մեզ մնում է ժամանակին սերտել ֆիզիկայի հետաքրքրաշարժ դասերը և կիրառել դրանք կյանքում :