«Алтын ұям, аймағым»

Оқыту орыс тілінде жүргізілетін 5­сыныпта қазақ және ағылшын тілдерінде жүргізуге арналған факультативтік курстың бағдарламасы Тақырыбы: «Алтын ұям, аймағым»  (орыс сыныптарында биологияны қазақ тілінде жүргізуге арналған  және  ағылшын тілімен  кіріктірілген курс),  мақсаты: 3 тілде оқытуды жүзеге асыру) Авторластар: Риза Маней, Павлодар облысы Ақтоғай ауданының білім бөлімінің әдіскері,  қазақ тілі мұғалімі Рая Маней, Павлодар облысы Павлодар ауданының Ямышев орта мектебінің  биология пәнінің мұғалімі Құрастырылған жыл: 2015 жыл 1 Алғы сөз Мемлекеттік тілді дамытамыз, орыс тілін қолдаймыз және ағылшын тілін үйренеміз. Н.Назарбаев.           Оқыту орыс тілінде жүргізілетін 5­сыныпта үш тілде оқытуды жүзеге асыруға арналған   факультативтік курстың бұл бағдарламасын құрастыруда мемлекеттік   «Үш   тұғырлы   тіл»   саясаты,  Үштілдік   туралы   ҚР   Президенті Н.Ә.Назарбаев   білім   және   ғылым   саласы   қызметкерлерінің III   съезінде   сөйлеген   сөзі  («Ағылшын   тілінің   қажеттілігі   әлемге   тән қажеттілік,   бүгінгі   күн   талабы.   Ал   орыс   тілін   жақсы   білу   –   біздің байлығымыз»), 2007 жылғы «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты Жолдауы («Қазақстан бүкіл әлемде халқы үш тілді пайдаланатын жоғары білімді ел ретінде танылуға тиіс. Бұлар: қазақ тілі – мемлекеттік   тіл, орыс тілі     ­ұлтаралық   қатынас   тілі   және   ағылшын   тілі   –   жаһандық экономикаға ойдағыдай кірігу тілі»),  ҚР «Білім беру туралы», «Тіл туралы» Заңдары, ҚР­да білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы, үш тілде білім   беруді   дамытудың   2015­2020   жылдарға   арналған   Жол   картасы   негіз болды.                        Елбасының «Үш тілдің бірлігі» мәдени жобасы –үш тілді, қазақ, орыс жіне ағылшын тілдерін қазақстандықтардың бірдей меңгеруін меңзегенімен, мұның түпкі мұраты – мемлекеттік қазақ тілінің халықаралық қолданыстағы орыс,   ағылшын   тілдерімен   терезесін   теңестіріп,   әлемдік   деңгейге   көтеріп, жаһан тілдерімен тең дәрежеде қолданылатын биікке жеткізу.  Бағдарлама   талаптары   ҚР   Үкіметінің     2012     жылғы     23     тамыздағы №  1080  қаулысымен  бекітілген  Орта  білім  берудің  мемлекеттік  жалпыға міндетті   стандартын,   ҚР­ның Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3   сәуірде   №115   бұйрығымен   бекітілген   оқыту   орыс   тілінде   жүргізілетін сыныптардағы   қазақ   тілі,   биология,   ағылшын   тілі   пәндеріне   арналған бағдарламаларды, 2015­2016 оқу жылына арналған әдістемелік­нұсқау хатты басшылық алып жасалды. Факультативтік бағдарламаның мазмұны келесідегідей мақсаттарға сай  құрылды: 2 ­біріншіден,  мектеп   оқушыларына   туып­өскен   отбасының   қадірін, қазақы   отбасылық   құндылықтарды,   туыстық   қарым­қатынасты,   кндік   қаны тамған өлкесінің тарихын, географиялық ерекшелігін, кеңінен таныту арқылы; ­екіншіден, туған ауылы бен   мекендеп жатқан өңірдегі өсімдіктер мен жануарлар әлемінің жалпы сипаттамасын, оның географиялық ерекшелігімен астаса   байланысу   себептерін,   өсімдіктердің,   жан­жануарлардың   атауларын, олардың биологиялық қасиетін, оның адам өміріндегі маңызын таныту,   сол арқылы болашақ қазақстандықтардың қазақ тілі мен әдебиеті, ағылшын тілі сабақтарында   игерген   сөдікқорын   биология   ғылымының   тілімен   ұштастыра байытып, ғылыми еңбектермен жұмыс жасата отырып, тілін ұстартып, рухани дүниесі   бай,   отансүйгіш,     мейірімді,   мемлекеттік   тілді   еркін   меңгерген, ұлтаралық қарым­қатынас тілі – орыс  тілін жақсы білетін және халықаралық тіл   –   ағылшын   тілін   игерген   азаматтарды   қалыптастыру   сияқты   игі мақсаттарды  көздейді.  ­келесі   кезекте,  оқушылардың   оқырмандық     мәдениетін     жетілдіру, ақыл­ойын, тілдік құзыреттіліктерін дамытып,  берілген мәтіндерді мағынасын пайымдап оқумен  қатар оны талдау, саралау  сияқты іскерлік біліктіліктерін жетілдіру, шығармашылықпен, ғылыми­зерттеу жұмысымен айналысуға баулу, ақпараттық, зерттеушілік және т.б. функционалдық сауаттылықтарын дамыту іспеттес практикалық мақсаттарды да алға қояды. Тілдік   мақсаты:   ауызша   сөйлеу   тілімен   қатар   ғылым   саласының терминдерімен етене танысқан үш тілді меңгерген (жас ерекшеліктеріне сай), әлеуметтік   және   кәсіптік   тұрғыда   бейімделуге   қабілетті,   көпмәдениетті, функционалдық сауатты тұлғаны дамыту және қалыптастыру. Негізгі мақсатты жүзеге асыратын басты міндеттемелер: ­ қазақ   отбасындағы   мүшелерінің   отбасындағы   орнын,   туыстық атауларды,   отбасылық   құндылықтарды   өмірмен   байланыстыра   отырып генетикалық   ерекшеліктерін   аңғарта   отырып,   ұлттық   салт­дәстүрмен ықпалдастыра білім беру; ­ тарихи  деректерді, жер­су, өсімдік, жан­жануар атауларын   топтастыра отырып   оқыту; ­ қоршаған ортадағы өсімдіктер мен жануарлар әлемімен табиғи ортада саяхат, топсеруен сабақтары, сұхбат, кездесулер арқылы терең таныстыру; ­ ғылыми­зерттеу   жасату,   сыни   тұрғыдағы   еңбектерден   дәйектер   ала отырып берілетін білім мазмұнын тереңдету; ­ оқыту мен талдаудың тиімді технологиясы мен әдіс­тәсілдерін таңдау арқылы жекелеген  тақырыптарға   толыққанды  талдау жасата алу білім­білік дағдыларын арттыруға мүмкіндік жасау; 3 ­ білімді жинақтау, өмірде қолдана білу, ой қорыту, жеке ой­пікірін  қысқа­нұсқа, көркем әрі әдеби тілде сауатты  жеткізуге жол ашу, бағыт­ бағдарларын айқындап нұсқау.                  Тақырыптың өзектілігі                                                                                                   Көптілді оқыту – жас ұрпақтың білім кеңістігінде еркін самғауына жол  ашатын, әлемдік ғылым құпияларына үңіліп, өз қабілетін танытуына  мүмкіншілік беретін бүгінгі күнгі ең қажеттілік.         Жұмыстың жаңашылдығы            Аталған курсты    оқытуда қадам­қадаммен қазақ­орыс­ағылшын тілі – үштілділік  элементтерін енгізу жоспарланды.        Тек тілдік курстар оқушылардың тілдік құзырттіліктерін қалыптастырса, ал кез келген пәнді өзге тілде оқыту дегеніміз  оқушылардың табиғи­ғылыми ойларын   болашақта   әлемдік   білім   жүйесінде   қолдана   алатындай   деңгейде қалыптастыруға мүмкіндік береді.         Біздің түлектеріміз әлемнің ең жақсы университеттерінде білім алуы үшін ағылшын   тілін   жақсы   деңгейде   білулері   керек.   Бұл   үшін   педагогикалық, оқушылар   және  ата­аналар   ұжымы  көптілді  тұлғаның  бүгінгі  заман  талабы екенін түсіне отыра, әрі қарай да тілдерді меңгеруге даярлық танытып, білім жүйесінде   де,   әлемдік   еңбек   нарығында   да   бәсекеге   қабілетті   болуға ұмтылады. Бүгінде   еліміз   жаңа   ғасырдың   табалдырығын   абыройлы көрсеткіштермен   аттап,   дамыған   елу   елдің   қатарына   қосылуға   бет бұрғандықтан,   еліміздің   білім   беру   жүйесі   де   әлемдік   білім   талаптарына сәйкес   болуы   тиіс.   Сондықтан   ақпараттық   және   коммуникативтік құзыреттілікпен   қатар,   бүгінгі   таңда   полимәдениеттілік   білімнің   базалық құзыреттілігі ретінде танылып отыр. Ғалымдардың   зерттеулері   көрсеткендей,   үлкен   адамға   қарағанда кішкентай бала шет тілдерін тез әрі жылдам меңгереді. Адамның шет тілін үйренуге деген арнайы қабілеттілігі баланың жасы өсе келе бәсеңдейді. Шет 4 тілін   ерте   жастан   бастап   оқыту   қажеттілігін   түсіне   отырып,  бұл   курсты  4 немесе 5­сыныпта қолдануға болады. Мазмұнды іріктеудің жүйелілігі  Оқу материалы ғылымның логикасына сәйкес бірінен бірі туындайтын  ретімен орналастырылды.  Жүйелік негізі, әсіресе, тілдік және биология  ғылымының  негізгі ұғымдарын қалыптастырғанда ескеріледі. Мазмұнның ғылымилығы Өлкетану, этнография, жаратылыстану, биология, тіл білімі   ғылымдарының теориялық негіздемесіне сүйнене отырып жасалды. Теорияның практикалық және сарамандық жұмыспен  байланыстылығы  Бұл оқушылардың ғылым негіздерінен алған білімін өмірмен, қоғамдық  құрылыс сарамандығымен ұштастыру арқылы жүзеге асады, әлеуметтік,  географиялық, жаратылыстану, дүниетану, этнография және тіл білімі  ғылымдарының арнасында білім беру мәселелерін қамтиды.  Тәжірибелік маңызы Тәжірибеде қолдануға лайықты. Болашақта 3 тілді оқытуға арналған оқу­ әдістемелік кешендерін, оқу бағдарламасын, оқулық, оқу құралдарын жазуға  негіз бола алады. Бұл бағдарлама төмендегідей бөлімдерден тұрады: 1. Оқу материалының мазмұны (Оқу жүктемесі 34 сағатқа  арналды) 2. Оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар 3. Тақырыптық­күнтізбелік жоспар 4. Оқытуда қолданылатын әдіс­тәсілдер 5. Қазақша­орысша­ағылшынша қысқаша сөздік 6. Әдебиеттер тізімі 5 Оқу материалының мазмұны 1­тарау. Отбасылық сала. «Отанға деген сүйіспеншілік отбасынан  бастау алады» 5 сағат. 2­тарау. Туған жерді тану саласы. «Туған жердей жер болмас» 5 сағат. 3­тарау. Адам және табиғат саласы.  «Ертіс өңірінің өсімдіктер мен  жануарлар әлемі» 14 сағат. Тақырыптық­күнтізбелік жоспар 1­тарау. Отбасылық сала. Отанға деген сүйіспеншілік отбасынан  бастау алады № Тақырыптары Сағат Сабақ   түрі,   әдіс­ тәсілдер,   сабақ жабдықтары   Танысатын жаңа  сөздер 1 2 3 4 Менің отбасым Туыстық атаулары Қазақ отбасы мен киіз  үйі Ата салты, дәстүр  жалғастығы 1 1 1 1 Оқылым, диалог СТО, АКТ, монолог Отағасы, отанасы Жеті   ата, нағашы, қайын жұрт, қалыңдық Электронды оқулық, киіз үй макеті төр Салт­дәстүрдің     бір арнап түріне   сахналық     көрініс қою ерулік беру, тұлым, кекіл 6 5 Қ.Мырза Әлі  «Қазақтарды шетелдік  қонақтарға таныстыру» өлеңінен үзінді 1 Тыңдалым, таксономиясы   Блум Сәйгүлікті құйрық­ жалы таралған, аңғал­ саңғал 2­тарау. Туған жерді тану саласы. Туған жердей жер болмас № Тақырыптары Сағат 1 2 3 4 5 Менің туған өлкем Туған өлкемдегі жер­су атаулары Жер­су атауларының  ондағы тірі табиғатпен  байланысы (Ақтоғай,  Ақбидай, Сарыөзен,  Жусанды, Қарақоға,  Шолақсор т.б.) А.Құнанбайұлы  «Жазғытұры» өлеңінен  үзінді Білімді қайталау  сабағы 1 1 1 1 1 Сабақ түрі, әдіс­ тәсілдер,     сабақ жабдықтары карта, СТО полилог Дәріс,   іздену­ зерттеу,   жоба қорғау Танысатын  жаңа сөздер кір   жуып, кіндік кесу көшіп­қону, қыстау, жайлау, күзеу Жусан,   қоға, сор,   өзен сағасы Масатыдай, сыбдыр қағып, бұлаңдап, анталаса Тыңдалым, өлеңдегі табиғатты суреттеген жолдары анықтау жоба қорғау 3­тарау. Адам және табиғат саласы.   Ертіс өңірінің өсімдіктер мен  жануарлар әлемі 7 № Тақырыптары Сағат 1 2 3 4 1 1 1 Қазақстанның  физикалық географиясы Өсімдіктердің  көптүрлілігі Ауыл шаруашылық  өсімдіктері. Қара  сабын жасау  технологиясы Бөлме өсімдіктері мен  гүлдер 5­6 Өсімдіктерді зерттеу  2 7 Емдік өсімдіктер 8­9 Жануарлардың көп  түрлілігі және олардың  өзара қарым­қатынасы  10 11 12 Құстар әлемі Үй құстары Қолға үйретілген  жануарлар 2 1 1 1 Сабақ   түрі,   әдіс­ тәсілдер,   сабақ жабдықтары   электронды оқулық, карта Танысатын жаңа  сөздер мекендеу Саяхат,   зерттеу, қорғау   іздену­   жоба Өсімдік атаулары АКТ, сарамандық жұмыс Алабота Сарамандық жұмыс топсеруен, іздену­зерттеу, жоба қорғау Сарамандық жұмыс   АКТ, зерттеу іздену­ Блум таксономиясы топсеруен Жобаларын қорғау Гүл аттары Тамыр, өзек Түймеда қ, итмұрын, долана «Қызыл кітап» Құс аттары Балапан басу 4 түлік, 4 түліктің пірі, 8 13 Шығармашылық  есеп   беру «Аймақтың  болашағын қалай  елестетесіз?» 14 Қайталау 1 1 7 қазына Қалаған түрде Білімді тиянақтау Тақырыптық­күнтізбелік жоспардың ағылшыша нұсқасы Course scheduling Chapter 1. Family sphere. Love for your motherland begins with family № Themes 1 2 My family Relatives names Hour s 1 1 Types   of   the lesson,  methods and   techniques, equipments   for the lesson Reading, dialogue KT, monologue  ICT, Танысат ын жаңа  сөздер Отағасы, отанасы Жеті ата, нағашы, қайын жұрт, қалыңды қ 9 3 4 5 1 1 1 Kazakh family and yurt Traditions, lasting   customs  The extract from the  poem of K.Myrza Ali  «Introducing kazakhs to  the foreign guests»  E­book, breadboard yourt төр   of Show   devouted   to on of the traditions and customs Listening,  Bloom's taxonomy ерулік беру, тұлым, кекіл Сәйгүлік ті құйрық­ жалы таралған, аңғал­ саңғал Chapter 2. Sphere  of learning the native land. There is no place like home. № Themes 1 2 3 My native land The names of the native  land and water Connection of land and  water names with its  wildlife (Aktogai,  Hour s 1 1 1 Types   of   the lesson, methods and techniques, equipments for the lesson card, TSS polylog Lecture, research, project Learning  new words кір   жуып, кіндік кесу көшіп­ қону, қыстау, жайлау, күзеу Жусан, қоға,   сор, өзен сағасы 10 Akbidai, Saryozen,  Zhusandy, Karakoga,  Sholaksor etc.) Verse from the poem of  A.Qunanbayulı "Spring"  Knowledge repeat  Lesson  4 5 1 1 Listening, to  identify the lines  which describe  the nature  Масатыдай, сыбдыр қағып, бұлаңдап, анталаса Project   Chapter 3. In the field of human and nature. Flora and fauna world of  Ertis  region. № Themes 1 2 3 4 Physical geography of  Kazakhstan The variety of plants Agricultural plants.  Black Soap Engineering Indoor plants and  flowers Hour s  1 1 1 Types   of   the lesson,  methods and   techniques, equipments   for the lesson  Танысат ын жаңа  сөздер e­books, card мекендеу   research, Travel, project  ICT, practice  Өсімдік атаулары Алабота Practice  Гүл аттары 11 5­6 Plant research 7 Medicinal Plants 8­9 The diversity of animals  and their relationship   10 11 12 13 14 Birds’ world Domestic birds Domesticated animals Creative report "How do  you see the future of the  region?"  Revision  2 2 1 1 1 1 1 Тамыр, өзек Түймеда қ, итмұрын, долана «Қызыл кітап» Құс аттары Балапан басу 4 түлік, 4 түліктің пірі, 7 қазына Group­walk, research, project Practice  ICT,  research Bloom's taxonomy Group­walk protection projects Preferred Knowledge fixing The system of works which will be done in English language ­ a translation of the new words in 3 languages; ­ to memorize new words in 3 languages at home; ­ the basic concepts in the text (for example: family names, etc.), the scientific  terms are lernt in 3 languages ; ­ expressions, proverbs, phrases will be translated into English language; ­ during doing the level tasks you can give tasks of the 3, 2­level to perform in  English; ­ make a dialogue, monologue, advertisement, describe, write the description; ­ english songs, poems, proverbs will be learnt by heart. 12 Оқушылардың тілдік дайындық деңгейлеріне қойылатын талаптар ­ ­ оқуға, талдауға, пікір алысуға және қосымша оқуға ұсынылған  шығармаларды қазақ тілінде оқып, мұғалім көмегімен меңгеруі; оқылған, талданған немесе өздігімен оқыған туындының негізгі  мазмұнын, идеялық­тақырыптық негізін білуі және айта білуі;  кейіпкерлерді  тану; ­ ­ мәтінге жоспар, сұрақтар мен тапсырмалар құра алуы; ­ шығарма (ой толғау сипаттағы), шағын әңгіме, монолог, диалог,  полилог жаза алуы; қосымша  мәліметтер  даярлай алуы керек; ғылыми­зерттеу жұмыстарын, жоба қорғай білуі. табиғи бірлестіктердің түрлерін ж не сипатын;  ­ ­ ­ ­ пайдалы ж не улы өсімдіктерді;  ­ өз өлкесінің өсімдіктері мен жануарларын;  ­ өсімдіктер мен жануарлардың маңызын;  ­ ­ ə ə табиғат байлықтарының түрлерін білулері керек.   «Қызыл   кітапқа»   енгізілген   жекелеген   жануарлар   мен   өсімдіктерді білулері тиіс.  ­ қоршаған ортада жүйелі түрде бақылау жүргізе, өзгерістерді талдай;  ­ ғылыми танымның  дістерін (бақылау, эксперимент, т жірибе ж не т. б.) қолдана алуы керек.  ə ə ə Қолданылатын оқу мен оқытудағы белсенді әдіс­тәсілдер ­топтық жұмыс түрлері мен ынтымақтастық қатынас, сыни тұрғыдан ойлау ,  диалог, өзін­өзі бағалау тәсілдері сабақтарда көптеп қолданылады; ­оқытуда жеке бағытталған және деңгейлік дифференциация, дебат, АКТ,  диалогтік және жобалық оқыту технологиялары, Блум таксономиясы, СТО  технологиясы қолданылады; ­ағылшын тілін тереңдетіп оқыту бағдарламасын іске асыру кезінде оқушылар  ауызша түрде де, жазбаша түрде де грамматикалық құрылымдарды қолдана  және айыра білуге дағдыланады; ­коммуникативтік мақсаттарды іске асыру барысында оқушылардың  қызығушылығын ескере отырып, тілдік материалдарды дұрыс таңдай білу,  13 лексикалық сөздік қорын молайту, оқу­танымдық әрекеттерді өз беттерімен  орындай алу жаңа ақпараттық технологиялары қолданылады; ­дарынды және талантты балалардың ерекшелігі ескеріледі. Ағылшын тілінде жасалатын жұмыстардың жүйесі ­жаңа сөздердің аудармасы 3 тілде жасалады; ­жаңа сөздерді үйде 3 тілде жаттауға беріледі; ­мәтіндегі негізгі ұғымдар (мысалы: туыстық атаулары және т.б.), ғылыми  терминдер 3 тілде меңгертіледі; ­сөйлемшелер, мақалдар, сөйлемдер ағылшын тіліне аудартылады; ­деңгейлік тапсырмаларды орындау барысында 3,2­деңгейлік тапсырмаларды  ағылшын тілінде орындауға беруге болады; ­диалог құрады, монолог, жарнама, суреттеу,сипаттау жаза алады; ­ағылшынша әндер, өлеңдер, мақалдар жаттатылады.   14 Қазақша­орысша­ағылшынша қысқаша сөздік Туыстық атаулары  Родители Старший брат мать дедушка папа бабушка старшая сестра младший брат младшая сестра снаха зять свекрь свекровь зять снаха семья родная земля семейная ценность Parents brother mother grandfather Father Grandmother chief sister junior brother junior sister wife chief of brother brother­in­law father­in­law mother­in­law equate  daughter­in­law family motherland domestic value Ата­ана аға ана ата Әке Әже әпке іні сіңлі жеңге жезде қайын ата қайын ене күйеу бала келін отбасы туған жер отбасылық құндылы Немере (ұлдан туған  балалары) Жиен (қыздан туған  балалары) Туыстық атауларына қатысты сөз тіркестері, сөйлемшелер Атаны сыйлау Ананы құрметтеу 15 Әкені тыңдау Туу, дүниеге келу Жарық дүниенің есігін ашу Дүние салу, қайтыс болу, көз жұму, марқұм болу Тұңғыш бала Кенже бала Салт­дәстүрге қатысты сөз тіркестері, сөйлемшелер туған жер өлке салт­дәстүр өсімдік өсімдіктану әлем жануар құс гүл бөлме гүлі үй жануарлары торғай қарға өсімдіктерді зерттеу емдік өсімдіктер родная земля край обычай растение ботаника,  растеневедение мир животный птица цветы комнатные цветы домашние животные воробей ворона изучить растения лечебные растения motherland edge custom­tradition plant botany world animal bird flower indoor flowers domestic animals sparrow crow to investigate plants curative plants 16 Отау Отау құру Қызға қырық үйден тыйым салу Үлкенге құрмет көрсету Кішіге ізет көрсету Ата өсиеті Ананың тәрбиесі Енші беру Атадан қалған мұра Мұрагер Қарашаңырақ Қарашаңырақтың иесі Көз тию Тіл тию Көзайым болу Туған жерге қатысты сөз тіркестері, сөйлемшелер туған жер өлке салт­дәстүр өсімдік өсімдіктану әлем жануар құс гүл бөлме гүлі үй жануарлары торғай қарға өсімдіктерді зерттеу емдік өсімдіктер родная земля край обычай растение ботаника,  растеневедение мир животный птица цветы комнатные цветы домашние животные воробей ворона изучить растения лечебные растения motherland edge custom­tradition plant botany world animal bird flower indoor flowers domestic animals sparrow crow to investigate plants curative plants 17 Отау Отау құру Қызға қырық үйден тыйым салу Үлкенге құрмет көрсету Кішіге ізет көрсету Ата өсиеті Ананың тәрбиесі Енші беру Атадан қалған мұра Мұрагер Қарашаңырақ Қарашаңырақтың иесі туған жер өлке салт­дәстүр өсімдік өсімдіктану әлем жануар құс гүл бөлме гүлі үй жануарлары торғай қарға өсімдіктерді зерттеу емдік өсімдіктер Өсімдіктану родная земля край обычай растение ботаника, растеневедение мир животный птица цветы комнатные цветы домашние животные воробей ворона изучить растения лечебные растения motherland edge custom­tradition plant botany world animal bird flower indoor flowers domestic animals sparrow crow to investigate plants curative plants Жануартану 18 туған жер өлке салт­дәстүр өсімдік өсімдіктану әлем жануар құс гүл бөлме гүлі үй жануарлары торғай қарға өсімдіктерді зерттеу емдік өсімдіктер родная земля край обычай растение ботаника, растеневедение мир животный птица цветы комнатные цветы домашние животные воробей ворона изучить растения лечебные растения motherland edge custom­tradition plant botany world animal bird flower indoor flowers domestic animals sparrow crow to investigate plants curative plants Structural Structure Struggle Strum Strumming Strung Strut І Strut ІІ Stub Stubble Stubborn Stubbornness Stucco Stuck Stuck – up Stud І Ағылшынша­қазақша­орысша сөздік Құрылым,құрылымдық Құрылым,құрылыс,ғимарат Күрес,күресу,соғысу Сылыдрлату,дыңғырлату Сылдыр,дыңғыр Ішек Маңғазу,менсінбеу,тәкаппар Тіреу,тірек,таяныш Түбір,тамыр,сынық,қалдық,тұқ ым Бидай,сабаны,қылшық Қисық,қиқар,қажырлы Қиқырлық,қажырлық Штукатуралау (жабсыру( Шаншу,түйреу,желімдеу Менмен,тәкыппар,асқақ Структурный         Структура,устройство,стройзд ания Борьба,бороться,биться Бренчать Бренчание Струна Стойка,распорка,подпирать Пень,обломок,окурок,корешок Жнивье,щетины Упрямый,упорный Упрямство,упорство Штукатурка,штукатурить Колоть,втыкать,приклеивать Высокомерный,заносчивый Запонка,пуговица,гвоздь,обива ть  Конский завод Родословная 19 чистокровных  лошадей\студент,изучающий  Обманный,преднамеренный   Умышленное оскорбление Студия Стрательный,прилежный  Изучение,исследование\заняти я,учиться Вещество,материя,засовывать Набивка,начинка, фарш Спертный,душный Выставлять в смешном виде Запинка,спотыкаться,запинатьс я Наткнуться Камень преткновения Пень,обрубок,ковылять Оглушать,ошеломлять Жалить,уязвлять Stud ІІ Stud – book Student Studied Studie din ­ sult Studio Studious Study Stuff Stuffing Stuffy Stultify Stumble Stumbleacross Stumbling – block Stump Stun Stung stunk Stunner Stunning Stunt І Stunt ІІ Ілмек,түйме,шеге Жылқы зауыты Таза тұқымды жылқы Студент,шәкірт,оқушы Алдамшы,жалған,қасақана,әде к әдейі,жорта,қасақана,қорлау студия ыждағатты,ынталы,ықласты үйрену,зерттеу,жұмыс,оқу зат,бұйым,кездеме толтыру,тығу,ет салынған бұзылған,қапырық,қапа күлкілі бейне шығару\с мүдіріс,сүріну,мүлт кету арандау,соғылу кедергі тас түбір,кесінді,ақсау\ есеңгірету,талдыру, шағу,тіл тигізу сасу,мұңку,аңқу ғагкап,керемет әйел аңыртатып,есеңгірететің бой өсу шегін тоқтау шеберлікң әдіс,ептілік Қолданылған әдебиеттер тізімі: 1. «Қазақ тілі» атты мектеп оқулықтары 20 2. «Биология» атты мектеп оқулықтары  3. Алимова Р. «Өлкетану» Павлодар, 2016 жыл , 28­бет 4. Қадашева Қ. «Төр» қазақ тілін үйренушілерге арналған оқу кешені ,  Астана «Ел­Рун», 2011,  10­12­бет 5. ҚР Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы «Жаңа әлемдегі жаңа  Қазақстан» Астана, 28 сәуір ­2007 жыл 6. Кузьмин С.С. «Русско­английский словарь пословиц и поговорок» 1989  7. Калиев Ж. English – Ағылшын тілі. «Мектеп» баспасы, 1981. 8. Жұмасейіт Б., Мағзұмов С. «Адақты елім –Ақтоғай», Павлодар «Дом  печати» 2003, 10­28­бет. 9. А.Құнанбайұлы «Өлеңдер жинағы» 10.Мырза Әли Қ. «Өлеңдер жинағы» 11.Ыдырысов Қ. «Туған жер –төрім мәңгілік», Павлодар, 2013, 3­15­бет. Оқыту орыс тілінде жүргізілетін 5­сыныпта қазақ және ағылшын тілдерінде жүргізуге арналған «Алтын ұям, аймағым» атты факультативтік курстың бағдарламасына (авторлары Риза Маней, Рая Маней) ПІКІР Үш тілді оқытуға арнап ұсынылып отырған факултативтік  курстың  түсініктемесі бар, бағдарламаның мазмұны нақтыланып, оқу материалын  меңгертуге негізделген.                                                                                                   Негізгі мақсаты –  болашақ қазақстандықтардың қазақ тілі мен әдебиеті, ағылшын  тілі   сабақтарында   игерген  сөдікқорын  биология  ғылымының   тілімен ұштастыра байытып, ғылыми еңбектермен жұмыс жасата отырып, тілін ұстартып, рухани дүниесі бай, отансүйгіш,   мейірімді, мемлекеттік тілді еркін меңгерген, ұлтаралық қарым­қатынас тілі – орыс  тілін жақсы білетін және халықаралық тіл – ағылшын тілін игерген азаматтарды қалыптастыру.                           Негізгі бағдарлама   мен   оқулық   материалын   кеңейте   отырып,   оқушылардың   сөйлеу тілдерін жетілдіруге ерекше мән берілген, сөз мәдениетінің қажеттілігін түсіну, тіл   табыса   білуге   қажетті   коммуникативтік   дағдыларды   меңгерту   туралы 21 мағлұматтарды   кеңейтетін   материалдар   орынды   іріктелген.   Бағдарламада оқушылардың   белсенділігін   арттыруға   мән   беріліп,   әлеуметтік­тұрмыстық қатынастағы әр түрлі жағдаяттарға сай сөздерді, сөйлеудің қосалқы құралдарын орынды қолдана білу, биология пәні бойынша білімдерін жетілдіре түсу жолдары қарастырылған. 5­сынып оқушыларының жас және психологиялық ерекшеліктері ескерілген, қазіргі сабақ талаптарына сай. Бағдарлама   талаптары   ҚР   Үкіметінің     2012     жылғы     23     тамыздағы №  1080  қаулысымен  бекітілген  Орта  білім  берудің  мемлекеттік  жалпыға міндетті   стандартын оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптардағы қазақ тілі, биология,   ағылшын   тілі  пәндеріне  арналған   бағдарламаларды   басшылық   алып жасалған.  Бағдарлама   жүйелілік,   бірізділік,   ғылымилылық,   тәжірибе   мен теорияның ұстанымдарына сәйкес құрылған, сондықтан оқу үрдісіне қолдануға болады.  Пікір жазған: Тіркелді: №______  2016  жылғы «  »   сәуір Оқыту орыс тілінде жүргізілетін 5­сыныпта қазақ және ағылшын тілдерінде жүргізуге арналған «Алтын ұям, аймағым» атты факультативтік курстың бағдарламасына (авторлары Риза Маней, Рая Маней) ПІКІР Үш тілді оқытуға арнап ұсынылып отырған факултативтік  курстың  түсініктемесі бар, бағдарламаның мазмұны нақтыланып, оқу материалын  меңгертуге негізделген.                                                                                                   Негізгі мақсаты –  болашақ қазақстандықтардың қазақ тілі мен әдебиеті, ағылшын  тілі   сабақтарында   игерген  сөдікқорын  биология  ғылымының   тілімен ұштастыра байытып, ғылыми еңбектермен жұмыс жасата отырып, тілін ұстартып, рухани дүниесі бай, отансүйгіш,   мейірімді, мемлекеттік тілді еркін меңгерген, ұлтаралық қарым­қатынас тілі – орыс  тілін жақсы білетін және халықаралық тіл 22 – ағылшын тілін игерген азаматтарды қалыптастыру.                           Негізгі бағдарлама   мен   оқулық   материалын   кеңейте   отырып,   оқушылардың   сөйлеу тілдерін жетілдіруге ерекше мән берілген, сөз мәдениетінің қажеттілігін түсіну, тіл   табыса   білуге   қажетті   коммуникативтік   дағдыларды   меңгерту   туралы мағлұматтарды   кеңейтетін   материалдар   орынды   іріктелген.   Бағдарламада оқушылардың   белсенділігін   арттыруға   мән   беріліп,   әлеуметтік­тұрмыстық қатынастағы әр түрлі жағдаяттарға сай сөздерді, сөйлеудің қосалқы құралдарын орынды қолдана білу, биология пәні бойынша білімдерін жетілдіре түсу жолдары қарастырылған. 5­сынып оқушыларының жас және психологиялық ерекшеліктері ескерілген, қазіргі сабақ талаптарына сай. Бағдарлама   талаптары   ҚР   Үкіметінің     2012     жылғы     23     тамыздағы №  1080  қаулысымен  бекітілген  Орта  білім  берудің  мемлекеттік  жалпыға міндетті   стандартын оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптардағы қазақ тілі, биология,   ағылшын   тілі  пәндеріне  арналған   бағдарламаларды   басшылық   алып жасалған.  Бағдарлама   жүйелілік,   бірізділік,   ғылымилылық,   тәжірибе   мен теорияның ұстанымдарына сәйкес құрылған, сондықтан оқу үрдісіне қолдануға болады.  Пікір жазған: Ақтоғай ауданының білім бөлімінің                                                                               биология пәнінің әдіскері              ________                М.С.Мағзұмов Әдістемелік кабинеттің меңгерушісі       ________    Б.А.Қожахметова Тіркелді: №______  2016  жылғы «25» наурыз  23