Автомобиль мин нэЬилиэкпэр

Автомобиль мин нэһилиэкпэр Толордо: Атастыров Андриан Бээрийэ орто оскуолатын  6 кылааһын үөрэнээччитэ Салайааччы: Атастырова Е.В.

• Транспорт  аан  дойду  туох  баар  куораттарын,  континеннарын  саамай  туьаныллаллара  сибээстиир.  Кинилэртэн  барытын  автомобиль буолар. • Мин  эьэм,  а5ам  суоппардар.  Кыра  эрдэхпиттэн  масыынаны  интириэьиргиибин, ол иьин бу теманы талбытым. • Мин  улэм  сыала:  Кинигэ  хасыһан  автомобиль  историятын,  • • • • коруннэрин уонна мин нэьилиэкпэр суолтатын уорэтии.                    Соруктарым:                    ­ автомобиль уоскээьинин историята;                   ­ араас фирмалар автомобилларан кинигэни хасыьан  уорэтии;                    ­ Россия, СССР, Саха Сирин автомобилларын уорэтии;                ­ нэьилиэгим автомобилларын уорэтии.

Автомобиль  диэн  тыл  греческай  «авто»  уонна  латинскай  «мобиль»  диэн  тыллартан  турар.  «Авто»  ­  «бэйэм»,  онтон  «мобиль»  ­  «хамсыыр»  диэн  суолталаахтар.  Ол  аата  автомобиль  диэн  тыл  «бэйэтэ айанныыр» диэн суолталаах СПИЦАЛААХ  ОНТОН КӨЛҮӨҺЭНИ АТ КӨМӨТҮНЭН ТАЬА5АС ТЭЙЭР КӨЛӨ (ПОВОЗКА)  ӨЛҮҮЛЭЭХ СЫАЛАЙ ОНОСТОН ТУЬАНАР БУОЛБУТТАРА.

Дьон паар кууьун туьанарга уорэниэхтэриттэн биллибитэ. Паар  комотунэн ууга устар параходтар уонна тимир суолга паравозтар  баар буолбуттара. Француз  Н.  Куньо  1770  с.  Айбыт  пар  көмөтүнэн    4  км./час  түргэнник айанныыр массыына

Дьон маннайгы массынаны 1886 сыллаахха Штутгарт уонна  Бад Каннштад икки ардыгар корбуттэрэ. Кинини Готфрид  Даймлер уонна Вильгельм Майбах онорбуттара.

Массыына мотора Маннайгы  бензинынан  айанныыр  мотуору  Дж.  Даймлер  онорбута.  Билинни  массыыналар  мотуордара  онноо5ор  атын  оноьуулаахтар  уонна  күүстээхтэр.

Массыына оноһуута

Мин кинигэни хасыһан наһаа элбэх фирма  массыына онорорун биллим. Кинилэртэн саамай  биллиилээхтэрэ.

Россия – аан дойдуга саамай улахан массыына онорон  таьаарааччы. Маннайгы массыынаны1909 с. онорбуттара.  1924 с. маннайгы грузовиктар  тахсыбыттара. легковой  массыыналары  А5а Дойду Улуу сэриитин кэнниттэн онорор  буолбуттар. 1970 с. Тольяттига сана массыына онорор завод  улэ5э киирбитэ. Манна аатырбыт «Жигули» оноьуллар.

Саха сиригэр массыына  летопиьыттан

Мин  Бээрйэ5э    кэлэн    3  сыл  олордум.  Бу  сыллар  усталарыгар массыына ахсаана хайдах уларыйбытын   кэтээн көрдүм.  № 1 2 2014 сыл 306 39 2013 сыл 304 40 2012 сыл 310 41 1950-с? киьитэ Массыына та Маннайгы массыына 3

Түмүк  ­ кинигэни хасыһан наадалаа5ы буларга; ­ массыынаны хайдах айбыттарын; ­ хайдах массыыналар баалларын; ­ нэһилиэкпэр төһө уонна хайдах массыыналар баалларын. • Бу улэни толороммун мин элбэ5и биллим: • • • • • Тыа сирин дьоно үксэ суол­иис куһа5анынан, үлэ5э­хамнаска туһалаа5ынан  уонна  сыаната  чэпчэкитинэн  УАЗ  массыынаны  талаллар  эбит.  Иномарка  бензины  сиэбэтинэн  үчүгэй  гынан  баран,  тыа  сирин  суолугар  намыһах  олоруулаах буолан алдьанымтыа. • Кэтээн көрүүм түмүгүнэн бу 3 сыл устата массыыната а5ыйаан иһэр эбит.  Бу  российскай массыына а5ыйаабытын  иһин диэн түмүккэ кэллим. • Инникитин  өссө  диринник  хасыһан  массыына  өрөмүөннүүргэ  үөрэниэхпин  ба5арабын.  Улааттахпына  техника5а  сыһыаннаах  идэни  талыахпын  ба5арабын.