удк 502:544

ББК 20.1:24.1

А 65

Оку-ајјстемејйк курал басылымга [Жансуйров атындагы мемлекетйк Оку-а;јстемејйк усынылган 6 хапама, 28.06.20!7 ж.) T1ikip беруш[лер:

Байедилов К.Е. — Алматы облысы бойынша экология басшысы экономика гылымдарынын кандидаты

Орманбетов М.Б. — Алматы облысы ауылшаруашылыгы №11apraraeHTi басшысынын орынбасары, ауылшаруашылык гылымдарынын кандидаты

Алмухамбетов СС. — 1. Жансуйров атындагы мемлекетйк университсй kacim•ik окыту кафедрасынын профессоры , техника гылымдарыныц кандидаты

А 65 Андасбаев Е.с., ал\мбеков Ж.С., Кенжебеков А.к., Канагатов Ж.Ж.

мемлекетйк           бакылауды уйымда„ырудыц         нейздф: оку—стемејйк куралы/ Андасбаев Е.с., ајймбеков Ж.С.,

Кенжебеков А.к., Канагатов Ж.Ж. — Талдыкорпит: Мансуйров атындшн Жейсу мемлекегпк университеб, 2017—349 б. lSBN 978-601416-366-7

Мемлекетйк экологиялык бакылауды коршаган ортаны коргау саласындагы орталык yakiJICTTi органнын орталык жане енфЈйк инспекциялары журнзе;ј. Оларга 03№piHiH бакылау жзне кадагалау кызмебн орындауы уийн 6iJIikTi мамандар, ягни даярланган мемлекетбк экологияльщ инспекторлар кажет.

Экологиялык инспекторлар мемлекегйк кызметкерлер бол-андыктан, мемлекегйк кызмег туралы заннамаларга сайкес 3kiwnriJ1ik кызмегке тагайындалу жане аткару барысында аттестациядан в•йп отырады. тест тапсыру ке•јнде жане конкурстык комиссия отырысында олардьщ Казакстан Республикасынын «Мемлекетйк кызмет туршш», «Жемкорлыкка карсы курес туралы» зандарын 6iJIYi, Экологиялык кодекс жане баска нормаптвт\ кужатгар бойынша 6iJrik-riJIiTi сыналады.

Алайда, ic ж$нде инспекторлар арнайы H11kiJIikTi 6iJ1iM жане даярлык болмаганды:ктан коршаган ортаны корту саласындагы  акблер жтйнде, мемлекетбк бащлауды журнзу мен кукык колдану 1XilM6eci мен 10PTi6i туралы зац талаптарын орьшдауда елеујй киындыкгарт кездесе;ј. Сонымен 6ipre колданыстагы нормативйк-кукыкгык акйлерге заннамаларды заманауи тиатттарга сайкестендфу максатында жылгы уне»й езгертулер акпанында мен кабылданган толыкгырулар Экологиялык ewi3iJIi11 кодеккјнесмрады.

Мысалы, 1фзакстан Республикасыньщ 2007                           7

2017 жылгы акпанга JleiiiH 40-тан астам рет озгергулер мен толыкгырулар енйзйп•ен.

Инспекторларды даярлау, Her•i3iHeH орталык орган мен онын 0HiPJIik курылымдары BTki3eriH семинар сабакгары аркылы Коршаган орга халыкаралык уйымдар, жобалау инсппуггары, мамандандырылган мекемелер де бул iCke 03 косуда. Алайда олар инспекторлардыц аздаган гана тобын камтиды.

Осы кемпбЈйктерјјц орнын толтыру YIlliH усынылып огырган оку куральтныц орны ерекше.

ISBN 978-601-216366-7 удк 502:544 ББК 20.1:24.1

«Э Андасбаев Н.С., Олымбсков Ж.С., Кенжебеков С) Баспа АК, 6eJ1i, КаннатовЖ.Ж., Талдыкорган, 20172017

ЮРIСПЕ

Адамзатгыц коршаган ортамен карым-катынасы кезде жахандык проблемат айналып, 6YkiJ1 дуние *фнде улкен манге ие больш отыр. Жер )kY3i хальщтарыныц саныныц курт ecyi, дамыган индустриямен табигатгы каркынды паидалану жане табиги корлардыц азаюы экологиялык проблемалардыц кебейуйне акелјј. «Табигат» - «Адам» - «Корам» кай кырын, немесе 6eJIiI'iH алсак-та ap6ip уакытта карама-кайшылыктар мен проблемалар болганын жане орын алып отырганын керемЬ. Ыздј коршаган табиги орта жаратылыс тану зацдарына багына отырып емф суред( дамиды жане кобейед[ Сонымен бфге табиги апатгар орын альт, табиги корлардыц азаюы орын алуда. Ягни, адам мен табигат арасндагы карым катынас проблемасы байыргы да, казф де туракты орын альт отырган проблема. Адам табигатгыц 6ip 6eJ1iI'i, соньщ аркасында емф сурејј. Сонымен бфге куннен-кунге коршаган ортага антропогенјјк ыкпал кушеййт, емф сурудјц экологиялык тауекелјјјйй артуда.Кез келген кауымдастьщ немесе мемлекет ар уакытга, артурјй жолдармен табигатгы пайдалануды жане коршаган органы коргауды ретгеп отырган. Бул ретгеу неше турјй: тыйым салу, тајйм-тарбие устанымдары жане зацдар ^д шь№арып оныц орындалуын бакылау больш табылады. Коршаган ортага артурјй жагымсыз факторлардыц кушейй1 отырган r;a3iPI'i заманда галамдык кецћкте де, ap6ip ецфде де экологиялык зор мацызга ие болуда. Tayuci3 Казакстан Республикасыныц дамуы барысында eJ1iMiue табигатгы пайдалану мен коршаган ортаны корту саласында мемлекетйк баскару мен бакылаудыц бфьщгай )kYiieci калыптасты. Бул орайда бурынгы кецестјк дауфдјц оц Tamrip6eci сакталып, экологиялык РЫЛЫМ )keTicTikTepi мен халыкаралык талаптар пайдаланылды. Республикамызда коршаган ортаны коррау саласындагы мемлекетйк саясат 1996 жылгы 30 сауфде Президент бекћен Экологиялык kayiTIci3llik Тужырымдамасына сай )kypri3iJIJli. Онда етпејй кезещйц экологиялык басымдыктары айкындалып, жекешелендфу ке•јндей экологиялык проблемалар, табигатгы корпу заннамаларын жасау, мемлекетйк бакылау мен сараптама, табигат падалаудыц экономикальщ тетјктер( цоршаган орта мониторишј жане баска маселелер карастырылды.

5-Белм. ИНСПЕКТОРЛАР КЫЗМЕТЖ РЕТТЕУ,287 БАСКАРУ ЖЭНЕ КАДАЕАЛАУ....... 5.1 .Мемлекетйк экологиялык инспекторлар кызмеййц кукьщтыык ретгелуй...............287

5.2. Инспекторлар жумысын баскару...298

Андасбаев Е.С., Элћ1беков Ж.С., Кенжебеков А.К., Канагатов Ж.Ж.

КАЗАКСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАГЫ МЕМЛЕКЕТТЖ экологиялык БАКЫЛАУДЫ УЙЫМДАСТЫРУДЫЦ

ЭЩСТЕМЕЛК НЕГВДЕР1

Оку-адјстемејйк щуралы

Компьютерјйк кальштаушы Абильмажинова АК. Мукабаныц дизайнф Телегенов Н.

Басута кол КОЙЫЈЩЫ 20.11.2017 ж.

api11 Typi « Times New Roman». Калыбы 60х84

Sveto Сору кагаз.Таралымы 20 дана. Ш.б.т. 21.8. Тапсырыс № 0074

«Жетјсу университето баспа 6eJ1iMi.

1.Жансугфов атьшдгы Жетјсу мемлекетйк университей

348