Еркін түсу, көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы

Физика  Сабақтың аты Сынып:  Жалпы мақсаты Күтілетін нәтиже Басталуы  Қызығушылықты  ояту  Ортасы Мағынаны тану  Сабақ  2 §1,3­1,4  Еркін түсу, көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы   9 еркін түсу, көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы жайлы мағлұмат беру еркін түсу, көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысының  формулаларын есеп шығаруда  қолдана білуге үйрету еркін түсу, көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы жайлы мағлұмат алады еркін түсу, көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысының формулаларын есеп шығаруда  қолдана білуге  үйренеді : Жоспар Оқушылар бір бірлеріне "Серпілген сауал" әдісі бойынша сұрақтар қояды. Сол  арқылы Векторлар тарауын қорытындылаймыз.  Оқушыларды үш топқа бөліп  отырғызамын. Үй тапсырмасын сұрау (5  минут) Өткен  тақырыбы бойынша үй тапсырмасы тек  сұрақ­жауап арқылы сұралады. Ол үшін Миға шабуыл әдісін пайдалану  1. Бірқалыпты түзусызықты қозғалыс жайлы не білеміз? 2. Теңайнымалы қозғалыс және оның теңдеуі жайлы не білеміз?  Талқылау үшін сұрақтар беріледі (2 минут) 1. Еркін түсудің мәні неде? 2. Кез­келген дене еркін түсе алады ма? 3. Көкжиекті бұрыш жасай лақтырылған денелердің теңдеулерін түсіндір? Әр   топқа   қосымша   мәліметтер   және   оқулықтарын   беремін.   сол   арқылы   "Өкіл" әдісін пайдаланып тарауды толық қорытындылаймыз. 3 топ бір бірін бағалайды Бастапқы   жылдамдығы   υ0  болатын   дене   көкжиекке   α0  бұрыш   жасай лақтырылды.   Суретке   назар   аударайық.   Қозғалыстың   толық   уақытын,   максимал ұшу   қашықтығын   хмакс,   максимал   көтерілу   биіктігін   умакс  табу   керек.   Есептің шығарылуы қозғалыстардың өзара тәуелсіздігіне сүйенеді: дененің Ох осі бойымен қозғалысын Оу осі бойымен қозғалысына тәуелсіз деп қарастыруға болады. Ох осі бойымен денеге ешқандай күш әрекет етпейтін болғандықтан, Ньютонның 1­заңына сәйкес   қозғалыс   бірқалыпты.   Траекторияның   кез   келген   нүктесінде vx=v0x=v0cosα0 .    осі Ох   vx=v0x=v0cosα0=const , демек бойындағы   қозғалыс   теңдеуін   жазамыз: x=v0xt=(v0cosα0)t Оу осі бойынша: vy=v0y−¿  немесе  vy=v0sinα0−¿ y=v0tsinα0−gt2 2 у=0 деп алып, толық ұшу уақытын  y=v0tsinα0−gt2 2  формуладан табуға болады: t= 2v0sinα0 g Максимал ұшу қашықтығы  Үлестірме қағаз 1­топ.: 2 ­топ: 3 ­топ: xmax=v0cosα0 2v0sinα0 g = v0 22sinα0cosα0 g теңдеуден көріп отырғанымыздай, максимал ұшу қашықтығы (берілген  v0   кезінде) қосындысы 900 болатын әр түрлі  α01  және   α02   бұрыштары  кезінде де бірдей болады екен, яғни  α01+α02=900  .  Бұл тригонометриядан белгілі  2sinα0cosα0=sin 2α0    тригонометриялық тепе­теңдікті ескерсек, онда xmax= v0 22sin2α0 g түріне келеді, сондықтан берілген  v0  жылдамдықта  α0=450 ұшу қашықтығы максимал болады.  кезінде ғана  (t= g ) v0sinα0  формуласын қолданып, ymax  Ұшу уақытының жартысын  формуласын шығарайық. ymax=v0sinα0 v0sinα0 v0 g −g 2∙ 2sin2α0 g2 ymax= v0 2sin2α0 2g Жоғарыда көрсетілген формулаларды қолдана отырып, t уақыттын формуласын  шығарайық. t= x v0cosα0 y=xtgα0− g 2cos2α0 2v0 x2 Бұл парабола теңдеуі. Яғни көкжиекке бұрыш лақтырылған дененің теңдеуі. Аяқталуы Ой қозғау . Жұптық жұмыс  «Пилот ­ Штурман» (5 минут) (Штурман – басқарушы, пилот – орындаушы) Берілген формулаларды түсіндіреді t 2 h g 1)                                                  2) v 2 gh              3) x  tv 0 x 0 2 gt 2 Жұптың пікірлерін тыңдау,барлық айтылған ой­пікірлерді бағалаудың  мақсатына сәйкестендіру V. сергіту сәті  (3 минут) (видео) VІ. Жеке жұмыс  (10 минут) 1. Еркін түсу деп­­­­­­­­­­­­­ g = 9,8 ≈ 10м/с² 1) Төмен қарай бағытталғ ан 2) Үдеу алу себебі:      а)  географиялы қ ендікке  байланысты  (9,78÷9,83)      б) жер  бетіндегі  биіктікке  байланысты 3)  g > 0, дене Үйге  бағалау Кері байланыс  Бақылау жұмысына дайындық жасау Соңғы 5 есеп бойынша:  4 ­5 есеп ­5 2­3 есеп ­ 4 1 есеп ­3