Гlабдулмажид Хачаловасул «Хваразул ЦIаралдасан» абураб поэма щула гьаби.

  • ppt
  • 07.12.2021
Публикация на сайте для учителей

Публикация педагогических разработок

Бесплатное участие. Свидетельство автора сразу.
Мгновенные 10 документов в портфолио.

Иконка файла материала открытый урок.ppt

Дарсил тема: Гlабдулмажид Хачаловасул «Хваразул ЦIаралдасан» абураб поэма щула гьаби.

Дарсил мурад: 1. Рокъоб кьураб тема щула гьабиялда, ва такрар гьабиялда тIад хIалти;
2. Рагъул темаялдаса хабар бици, литерияб тексталъул кьучIалда ватIан хиралъиялъул асар лъималазухъ цIикIкIинаби.

Ассаламу г1алайкум
Аваразул миллат – мац1,
Адаб кьоч1ое лъураб,
Ахир рокьуе гьеч1еб…

Армяназул пашманлъи
Арарат мег1ер буго.
Аваразул пашманлъи –
Авар мац1 лъач1ел лъимал.

Дарсил ин.

Класс дарсиде хIадур гьаби.

Дарсил тема ва мурад лъималазда бичIчIизаби.
Рокъоб кьураб дарс лъималазда гьикъизе.
Лъимал рокъоб щиб нужое кьун букlараб?

Гlабдулмажид Хачаловасул хlакъалъулъ щиб нужеда лъалеб (биография).

- Кида гьев гьавурав?
- Кинаб росулъ гьев гьавурав?
- Щиб гьес хъвараб?
Гlабдулмажид Хачаловас жиндирго тlоцебесеб техь кида къватlиб биччараб?
Гlабдулмажид Хачалов кида нилъедасан ватlалъана?

Лъималаз рокъоб кьураб кечI бицизе. - Щиб нужода бичIараб гьеб кочIодасан? - Лъимал кинаб букlараб ватlанияб рагъ?

- Цоги щиб нужода абизе кlолеб?

Щиб абизе кlолеб нужода нилъер рагъухъабазул хlакъалъулъ?

- Кинаб рагъул хlакъалъулъ гьаниб бицунеб бугеб? -Чанабилеб соналъ букIараб ватIанияб рагъ? - Кинаб тема бугеб Гlабдулмажид Хачалоасул гьаб поэмаялъул? - Кинаб цlар кьун бугеб гьес жиндирго поэмаялъе? - Сундул хlакъалъулъ бицунеб бугеб гьаниб поэтас?

- Кинаб кици босун бугеб ГIабдулмажид Хачаловас эпигралъун?

БахIарчиги хIалихьатги
цого хабалъ лъола. Халкъалъин абуни,
цоясе бетIер къулула, цоясе
нагIана кьола.
- Кин нужеда бичIунеб гьелъул магIна?

- Лъимал цоги кинал лъалел нужеда рагъул, бахIарчиялъул гьунаралъул хIакъалъулъ кицаби?

Кицаби БахIарчи цин хола, цIукIа кIицIул. Герой погибает всего один раз, трус дважды. БахIарчиясул цIар тIами халкъалъулъ хутIула. Имя героя на всегда останется в памяти народа. ВатIан хириясе хвел букIунаро. Каму дорога Родина таму смерть не видать. БахIарчиясул цIар цIвабзазда гIунтIулеб.



Имя героя да звезд доходит.

ВатIан цIунун хварав чи, хабалъ чIаго вукIуна. Кто родину защищая погиб, тот и в могиле жив.

Ракьулъе реханиги, месед холареб, хабалъе аниги, бахIарчи холарев.
Золото и в земле не ржавеет, герой и в могиле не умирает. ГодекIанив гурев, рагъдайин лъалев бахIарчи.
Не на аульской сходке, а в бою познается храбрец.
БахIарчи кьалда хола, хIалихьат боснов хола.
Герой в бою погибает, трус в постели.

- Лъимал лъица цоги хъварал рагъул асарал?

- Лъимал Расул Хlамзатовас кинаб асар рагъул хlакъалъулъ хъвараб?
- Кин гьеб байбихьулеб?

- Кинал Дагъестаналъул рагъухъаби нужода лъалел?

Къункъраби.

Дида ккола, рагъда, камурал васал
Кирго рукъун гьечlин, къанабакь лъечlин.
Доба борхалъуда хъахlил зобазда
Хъахlал къункърабазде сверун ратилин.

Гьел иххаз хаселаз халатал саназ
Нилъее салам кьун роржунел руго.
Гьелъин нилъ пашманго, бутlрулги рорхун,
Ралагьулел зодихъ щибаб нухалда.

Боржун унеб буго къункърабазул тlел,
Къукъа буго чlварал гьудулзабазул.
Гьезул тlелалда гъоркь цо бакl бихьула –
Дун вачlине гьаниб къачlараб гурищ?

Къо щвела борхатаб хъахlилаб зодихъ
Хъахаб къункъра лъугьун дунги паркъела.
Гьелъул гьаркьидалъул ракьалда тарал
Киналго нуж, вацал, дица ахlила.

Гаджиев Мухlамад Имадутдинович (1902 – 1942)

-- Гьав гьавуна Гъуниб районалъул Мегеб росулъ.
Магlарулав

Мусаев Сагlадула Исаевич (1019 – 1943)


Гьав гьавуна Гъуниб районалъул Ругуджа росулъ
Магlарулав

Исмаилов Гlабдулхlаким Исакович (1916 - 2010 )

Гьав гьавуна Хасавюрт районалъул Чагаротар росулъ

Лъарагlав

Абакаров Къади Абакарович (1913 - 1947)

Гьав гьавуна Цlумада районалъул Эчеда росулъ

Магlарулав

Гlабдулмеджидов Ахlмад Дибирович (1923 – 1945)

Гьав гьавуна Чlарада районалъул Моксоб росулъ

Магlарулав

Хlамзатов Мухlамад Юсупович (1910 – 1943)

Гьавуна Гъуниб районалъул Мегеб росулъ

Магlарулав

Алиев Саид Давудович (1917 – 1943)

Гьавуна Гъуниб районалъул Урада росулъ

Магlарулав

Гlабдулманапов Мухlамад – Загьид (1924 – 1944)

Гьавуна Ахвах районалъул Кlаратlа росулъ

Магlарулав


Гьал рагъулел рукIана нилъер киназулго букIинесеб гIумру лъикIаб букIиналъе гIоло.

ТIехьгун хIалтIи.

- Гьумер 61. 3- бутIа.
- ТIехьалдаса кечI цIализе тIами.
- ЦIаларалъул магIна гьаби.

- Лъимал щиб нужода бичlараб гьаб поэмаялдаса? - Кинаб гlумру букlараб цебе магlарухъ нилъер халкъалъул?


_ Лъимал гьанже кинал гlатlилъаби (ресал) ругел нилъер гlелалъе?

- Хваразул кинаб гlарз бугеб нахъ ругезда?

- Щиб ракlалда ккараб живго авторасда?

Дуца
рокъоб кьураб дарс цIале.







Лъавукъ






Г1акъил

- Кумек гьабе дие, лъимал!

Дарсил х1асил:

Сундул хIакъалъулъ нилъеца дарсида бицараб?

Гьаб поэмаялдаса нилъеца щиб босизе кколеб, щиб малъулеб бугеб?

Рокъобе х1алт1и:



Рокъоб кьураб дарс пасихIго цIализе.
ЦIалараб поэмалъул магIна гьаби.







Баркала, лъимал!
Къо мех лъик1!