ХVІІІ ғасырдағы Қазақстандағы казак-әскери отаршылдығы

Оқу мақсаты:
8(7).3.1.3 – Ресей империясының отарлық саясатының себеп-салдарын анықтау.

https://www.youtube.com/watch?v=E2MgbHoMeLs

ХVІІІ ғасырдың басында Ертіс өзенінің оң жақ жағалауында салынған бекіністер:

ХVІІІ ғасырдың екінші жартысында сауда қарым-қатынастарының басты қаласы
1743 жылы негізі қаланған Орынбор болды.
Орынбор қаласында татар халқы кеңінен қоныстанып, қазақ даласынан және Орта Азия мемлекеттерінен келгендерге қызмет көрсетті.

.

ХVІІІ ғасырдың соңына қарай тек Орынбордың бір өзіне ғана қазақтар жыл сайын
200 мың қой айдап барып, сауда-саттық жасады

Қазақ жеріне Ресейден әкелінген тауарлар:

мата өнімдері

бидай өнімдерінен жасалған нан мен ұн тағамдары

Шойыннан, темірден және мыстан жасалған бұйымдар:

балталар

шоттар

орақтар

шалғылар

шелектер

ХVІІІ ғасырда қазақ даласы орыстар үшін аралық сауда жолы ретінде жоғары бағаланды.

ХVІІІ ғасырдың екінші жартысында Ресей империясының қазақ жерін отарлауға асығуына
себеп болған 3 жағдай:

1. Жоңғарларға қарсы соғыста жеңіске жеткен Қазақ мемлекетінің күшейе бастауы.

2. Қытай мемлекетімен шектесіп жатқан Орта жүздің нығая бастауы.

3. Жоңғар қалмақтарына қарсы күресте тәуелсіздігін қорғап қалған қазақтар мемлекеттігін нығайтып қана қоймай, сонымен бірге Ресеймен қарым-қатынаста өзін дербес мемлекет ретінде ұстауға тырысуы.

1781 – 1819 жылдар аралығында Орта жүздің ханы – Уәли хан
1782 жылы Уәли хан Петропавл қамалына барып, өзінің Ресейге адалдығын мойындап ант берді.
1815 жылы Орта жүздің екінші ханы болып Бөкей хан сайланды. Бөкей хан 1817 жылы дүниеден өтті.

Казактар немесе козактар (орыс. казаки; укр. козаки) –
ХІV-ХV ғасырларда Украина және оңтүстік Ресей далаларда қалыптасқан әскери топ.
Казактар - ХVІІІ ғасырдан 1917 жылға дейін Ресей империясында болған әскери әлеуметтік топ.

ХVІ ғасырдың ІІ жартысынан бастап Жайық казактары құрылды.

Казактар:
Патшаның отаршыл саясатын жүзеге асыруға көмектесті.
Тартып алынған жерлерді көшпелі тайпалардың шабуылынан қорғады.
Мемлекеттің қарулы күштерінің бір бөлігін құрады және ол міндетті орындады.

1867 жылы 13 шілдеде ІІ Александр патшаның жарлығымен Жетісу казак әскерлері құрылды.