Мавзӯи 6. Зич намудани маълумот (архиваторҳо).

Нақша: 

1.   Намудҳои асосии барнома - архиваторҳо

2.   Зич намудани маълумот

3.   Намудҳои машҳуртарин архиваторҳо

Архиватсия – ин зич намудан, бастанамудани маълумот бо мақсади самаранок ҷойгир кардани он дар барандаҳои берунӣ (дискҳо). Архиваторҳо – ин барномаҳо, ки раванди зич намудани маълумотро амали мегардонанд ва имконияти таҳия намудан ва кушодани архивҳоро медиҳанд.

Зарурати архивнамоӣ бо нусхабардории иттилоот дар дискҳо ва дискетаҳо бо мақсади сарфа кардани нармафзори компютерӣ ва муҳофизат аз вайроншавӣ ва харобшавӣ (қасдан, тасодуфӣ ё таҳти таъсири вируси компютер) алоқаманд аст. Барои кам кардани талафи маълумот, бояд нусхаҳои эҳтиётии ҳамаи барномаҳо ва файлҳоро дошта бошем.

Барномаҳои бастабандӣ (архиватор) имкон медиҳанд, ки усулҳои махсуси фишурдани иттилоот барои эҷоди нусхаҳои файлҳои хурд ва нусхабардории якчанд файлҳо ба як файли архивӣ муттаҳид карда шаванд. Ин имкон медиҳад, ки маълумоти бештар дар дискҳо ё диски нарм, яъне зиёд кардани зичии нигоҳдории иттилоот дар ҳаҷми як воҳиди ченак (барандаҳои маълумот) ҷойгир шавад.

Ғайр аз он, файлҳои архивӣ барои интиқоли иттилоот дар Интернет ва почтаи электронӣ васеъ истифода мешаванд ва бинобар фишурдани иттилоот суръати интиқоли он меафзояд. Ин хусусан дар он вақт муҳим аст ва бояд ба назар гирем, ки суръати модем ва канали иртиботӣ (хатти телефон) аз суръати протсессор ва диски сахт камтар аст.

Барномаҳои бастабандӣ (ё архивҳо) ба шумо имкон медиҳанд, ки нусхаҳои файлҳоро дар архив гузоред ва файлҳоро аз архив бинед, таркиби архивро бубинед ва ягонагии онро санҷед, файлҳоро дар архив тоза кунед ва навсозӣ намоед, гузарвожаро ҳангоми гирифтани файл аз архив ва ғайра танзим кунед. Барномаҳои гуногун архивҳо бо формати файлҳои архивӣ, суръати кор, таносуби фишурда, маҷмӯи хидматҳо (менюи мукаммал барои корбар), осонии истифода (интерфейс), дастрасии кӯмак, андозаи худ фарқ мекунанд.

Як қатор архиваторҳо имкон медиҳанд, ки архивҳои бисёрҷанба, архивҳои худкушодашуда, архивҳои дорои директорияро эҷод, таҳия карда шавад. Архиваторҳои машҳуртарин ва ба таври васеъ истифода шаванда: ARJ, PKZIP / PKUNZIP, RAR, ACE, LHA, ICE, PAK, PKARC / PKXARC, ZOO, HYPER, AIN.

Яке аз архиваторҳои машҳуртарин: RAR, ACE, AIN, ARJ.  

Намудҳои асосии барнома – архиваторҳо

Аз тарафи таҳиягарони гуногун барномаҳои махсус барои зич намудани файлҳо кашф шудаанд. Одатан, барномаҳо барои зич намудани файлҳо ҷойгир кардани нусхаи файлҳоро дар диск дар намуди фишурдашуда ба файли архивӣ, гирифтани файл аз архив, азназар гузаронидани сарлавҳаи архив ва ғ. имконият медиҳанд. Барномаҳои гуногун бо формати файлҳои архивӣ, суръати кор, дараҷаи фишурдани файлҳо дар вақти ҷойгир кардани он ба архив, ва осонии истифодабарӣ аз якдигар фарқ мекунанд.

Айни замон даҳҳо барномаҳои архивӣ истифода мешаванд, ки бо як қатор афзалиятҳо ва параметри кор фарқ мекунанд, вале баъзе аз онҳо тақрибан хусусияти якхела доранд. Дар байни машҳуртарин барномаҳо метавон фарқ кард :, PKPAK, LHA, ICE, HYPER, ZIP, PAK, ZOO, EXPAND, ки дар ҳориҷа коркард шудаанд, инчунин AIN ва RAR, ки дар Руссия ихтиро шудаанд. Одатан, бастабандӣ ва кушодани файлҳо аз ҷониби ҳамон як барнома иҷро карда мешавад, аммо дар баъзе ҳолатҳо он аз ҷониби барномаҳои гуногун иҷро карда мешавад, масалан, барномаи PKZIP бастабандии файлро иҷро мекунад, ва PKUNZIP - кушодани файлҳо. 

Зич намудани маълумот

Ҳама алгоритми фишурдасозӣ ба ҷараёни воридшавии маълумот бо мақсади ба даст овардани ҷараёни боз ҳам зичтари натиҷа фаъолият мекунанд.

Хусусияти асосии техникии раванди фишурдасозӣ ва натиҷаи кори онҳо чунинанд: 

•      дараҷаи фишорсозӣ - таносуби ҳаҷмҳои ҷараёнҳои аввалия ва натиҷа;

•      суръати фишорсозӣ - вақт барои фишурдани миқдори муайяни маълумоти ҷараёни воридшуда, то гирифтани ҷараёни эквиваленти он;

•      сифати фишорсозӣ – андозае, нишон медиҳад, ки то кадом дараҷа ҷараёни импортшаванда ҳангоми фишурдани такрорӣ аз рӯи ҳамон алгоритм ё ин ки фишорсозии дигар ба он татбиқ карда мешавад.

Алгоритмҳое, ки захираи сабти маълумотро бартараф мекунанд, алгоритмҳои фишурдани додаҳо ё алгоритмҳои архивӣ номида мешаванд. Дар айни замон, як қатор барномаҳои зиёди фишурдасозии иттилоот мавҷуданд, ки дар асоси якчанд усулҳои асосӣ фаъолият доранд.

Ҳама алгоритмҳои фишурдасозии маълумот тақсим мешаванд:

•      алгоритмҳои фишурдасозии бехатар, ҳангоми истифода, маълумот дар қабул бе тағироти ночиз барқарор карда мешавад;

•      алгоритмҳои фишурдасозии заиф, ки иттилоотро аз ҷараёни маълумот хориҷ мекунанд, ва ба моҳияти маълумот наонқадар таъсир мерасонанд ё умуман аз ҷониби одамон аҳамият дода намешаванд.

Ду тарзи асосии фишорсозии бехатар мавҷуд аст:

Алгоритми Хаффман, ки барои фишурдани пайдарҳамии байтҳо, ки ба ҳам алоқаманд нестанд, таҳия карда шудаанд.

Алгоритми Лемпел-Зив (англисӣ Lempel, Ziv) ба фишурдани ҳама гуна матн, яъне истифодаи далели такрори "калимаҳо" - пайдарҳамии байтҳо равона карда шудааст.

Тақрибан ҳама барномаҳои маъмултарини архивӣ (ARJ, RAR, ZIP ва ғ.) омезиши ин ду усулро истифода мебаранд – алгоритми LZH.

Алгоритми Хаффман.

Алгоритм ба он далел асос ёфтааст, ки баъзе аломатҳо аз аломатҳои стандартии 256, ки дар матни ихтиёрӣ гузошта шудаанд, назар ба давраи миёнаи такрорӣ бештар рух медиҳанд, дар ҳоле ки дигарон, мутаносибан, камтар зуд-зуд рух медиҳанд. Аз ин рӯ, агар $ + o сабти аломатҳои умумӣ пайдарпаии кӯтоҳи битро бо дарозии камтар аз 8 ва барои навиштани аломатҳои нодир истифода кунад, андозаи умумии файл кам мешавад.

Алгоритми Лемпеля-Зива. 

Алгоритми классикии Лемпеля-Зива -LZ77, ки номи он ба соли кашф гаштани худ таалуқ дорад, хеле содда. Он чунин таъриф карда мешавад: агар дар ҷараёни баромади қаблӣ пайдарҳамии шабеҳи байтҳо аллакай рух дода бошад ва сабт дар бораи дарозӣ ва ҷуброн аз мавқеи ҷорӣ нисбат ба ин тартиб кӯтоҳтар бошад, пас пайванд ба баҳисобгирӣ сабт мешавад, на худи пайдарпаӣ.

Баъзе барномаҳои архивӣ иловатан асбобҳоеро дарбар мегиранд, ки коэффисиенти фишурдасозиро коҳиш медиҳанд. Ҳамин тариқ, WinRAR як механизми мустаҳками архивӣ татбиқ мекунад, ки метавонад барои ба даст овардани таносуби фишурдаи 10-50% баландтар нисбат ба усулҳои анъанавӣ истифода шавад, алахусус агар миқдори зиёди файлҳои хурди якхела бастабандӣ шаванд.

Хусусиятҳои архиваторҳо аз қиматҳои баръакс вобастаанд. Яъне, сатҳи фишурдагӣ баландтар аст, таносуби фишурда пасттар мешавад ва баръакс. 

Дар бозори компютерӣ архиваторҳои зиёде пешкаш карда мешавад - ҳар яки онҳо дорои форматҳои дастгиришаванда, мизоҷ ва муқобилони худ, доираи мухлисони худ ҳастанд, ки итминони комил доранд, ки барномае, ки онҳо истифода мебаранд беҳтарин аст. Мо касеро таҳрик нахоҳем кард ва танҳо кӯшиши беғаразона ба даст овардани архиватори машҳурро аз ҷиҳати коршоямӣ ва самарабахшӣ медиҳем. Ба онҳо WinZip, WinRAR, WinAce, 7-Zip дохил мешаванд - онҳо пешсафанд дар шумораи зеркашиҳо дар серверҳои нармафзор. Мушкилоти дигарро баррасӣ кардан душвор аст, зеро фоизи корбароне, ки онҳоро истифода мебаранд (аз рӯи миқдори зеркашиҳо) ночиз аст.

Намуди машҳуртарин архиваторҳо

WinZip

-  яке аз қадимтарин барномаҳо (дар бозор аз соли 1991 мавҷуд аст) барои Windows бо интерфейси графикии худ. Чунин як синни назаррас, аз афташ, архиватор бо чунин аудиторияи таъсирбахши корбарон таъмин менамояд. Масиб файлҳоро фишурда, онҳоро ба чунин форматҳо ба монанди .zip, LHA (.lzh ва .lha) табдил медиҳад. Илова бар ин, WinZip инчунин дорои формати фишурдани .zipx мебошад, ки истифодаи он имкон медиҳад ҳадди аксар фишурдасозии маълумотҳоро таъмин кунад.

WinZip қариб ҳамаи форматҳои имрӯзаро, ки барои фишурдани файлҳо маълуманд, ба мисли .rar, .7z, .bz2, .cab, .gzip, .tar, .cab ва ғайра дастгирӣ мекунад, илова бар ин WinZip дорои функсияҳое мебошад, ки ба шумо имкон медиҳад конвертатсияшударо табдил диҳад. Бо истифодаи WinZip фишурдани аксҳои рақамӣ бидуни гум кардани сифати тасвир хеле қулай аст, ки ин метавонад зарур бошад, масалан, фиристодани шумораи зиёди файлҳо тавассути почтаи электронӣ ё FTP ва инчунин барои нигоҳдорӣ дар ВАО-и ҷудошаванда. Winzip қобилияти дидан ва таҳрир кардани файлҳои дар бойгонии дигар форматҳои стандартӣ мебошад, масалан: 7z ё RAR <# "justify" WinRar

-  машҳуртарин на танҳо дар Русия, балки дар тамоми ҷаҳон, архиватор, нусхаи аввалини он дар соли 1993 пайдо шуд. Ӯ барномаест чун архиватори RAR барои Windows мебошад, ки нашрҳои гуногун барои системаҳои гуногуни амалиётӣ дорад (Windows, Linux, FreeBSD, DOS, OS / 2, Mac OS X), инчунин нусхаи консол (Rar.exe), ки аз сатри фармон ва дар ҳолати матн кор мекунад. Ин барнома беҳтарин роҳи ҳалли муаммо эътироф шудааст, ки таносуби оқилонаи байни суръат ва таносуби фишурдани файлҳоро дорад.

Он формати аслии архивии RAR-и худро барои фишурдасозӣ истифода мебарад ва метавонад тақрибан ҳаҷми гуногуни RAR архивро бо шумораи номаҳдуди файлҳо эҷод кунад. Ин алгоритми фишурдасозӣ ба шумо имкон медиҳад, ки ҳангоми коркарди бисёр намудҳои маълумот, аз ҷумла файлҳои мултимедиявӣ, китобхонаҳои объектӣ ва барномаҳои иҷрошаванда, таносуби оптималии байни суръат ва таносуби фишор ба даст оред. Архиватор инчунин бойгонии ZIP -ро бойгонии мукаммал таъмин мекунад, аммо дар муқоиса бо рақибон, дар формати 7Z архивҳо сохта наметавонад. Нисбат ба дигар форматҳои бойгонӣ, WinRAR ба шумо имкон медиҳад амалиёти асосӣ (кушодан, дидани мундариҷа ва ғайра) бо бойгонии форматҳои 7Z, ACE, ARJ, BZ2, CAB, GZ, ISO, JAR, LZH, TAR, UUE ва Z.

Интерфейси архиватори WinRAR, ба андешаи ман, нисбат ба дигар архивҳо хеле қулай аст, гарчанде ки ин нуқтаи парванда аст.

WinAce

WinAce аз тарафи ширкати олмонӣ кашф шудааст, ки таҳиягари компрессори машҳуртарини Ace мебошад. Зери системаи амалиётии Windows кор мекунад, вале нашри консолии ройгони барнома, ки бо номи Unace машҳур аст, барои Mac OS X ва Linux дастрас мебошад. Инчунин нашри архиватор барои сатри фармонӣ мавҷуд аст. WinAce аз ҳисоби қобилиятҳои барҷастаи худ дар робита бо фишурдасозии файлҳо шӯҳрат пайдо кард, аммо авҷи маъруфияти ин архиватор аллакай қафо мондааст ва имрӯз аз қарорҳои дигар дар робита бо ин параметрҳо пасттар аст. Ин барнома муддати тӯлонӣ навсозӣ нашудааст (нашри версияи охирини устувор 2.69 <# "justify"> 

Илова ба ACE - архив, барнома метавонад архивҳои форматҳои ZIP, LHA, MS-CAB, JAR, GZip ва TAR таҳия ва фишор намояд. Намоиш ва кушодан барои форматҳои архивҳои RAR, ARC, ARJ ва ZOO пешбинӣ шудаанд, яъне имкони кор кардан бо бойгонии 7Z вуҷуд надорад ва танҳо архив барои бойгонии RAR пешбинӣ шудааст. Интерфейси бойгонӣ интуитивӣ аст ва принсипи татбиқ ба стандарти WinRAR комил аст.

7-Zip

Zip – ин архиватори файлии озод бо дараҷаи баланди фишорсозии маълумот мебошад. Он якчанд алгоритмҳои фишурдасозӣ ва бисёр форматҳои маълумотро, аз ҷумла формати 7z худ бо алгоритми фишурдаи LZMA-и хеле самаранокро дастгирӣ мекунад. Ин барнома соли 1999 таҳия шудааст ва ройгон мебошад, инчунин кушода аст. Платформаи асосӣ Windows мебошад, ки дар он ду версияи барнома мавҷуд аст: бо интерфейси графикӣ ва версия барои сатри фармон. 7-Zip ғолиби Ҷоизаҳои Ҷамъиятии Интихоби ҷомеа дар SourceForge.net дар соли 2011: беҳтарин лоиҳа ва дизайни беҳтарини техникӣ Илова бар архиви ACE, барнома метавонад архив дар форматҳои ZIP, LHA, MS-CAB, JAR, GZip ва TAR эҷод ва кушод таҳия намояд. Намоиш ва печонидан барои форматҳои архивҳои RAR, ARC, ARJ ва ZOO пешбинӣ шудаанд, яъне имкони кор кардан бо архиватори 7Z вуҷуд надорад ва танҳо архив барои архиви RAR пешбинӣ шудааст. Интерфейси барнома интуитивӣ аст ва принсипи татбиқ ба стандарти WinRAR комил аст.

Zip формати нави архив 7Z-ро истифода мебарад, ки таносуби хеле фишурдаро таъмин мекунад: дар бисёр маълумотҳо он нисбат ба дигар форматҳо баландтар аст. Ҳангоми сохтани ин гуна архив дар ин формат на танҳо маълумот фишурда мешавад, балки сарлавҳаи бойгонӣ, дар ҳоле ки иҷозат дода мешавад, ки ҳар гуна усули фишурдан, табдил ва рамзгузорӣ ва бойгонии файлҳои то 16 миллиард ГБ интихоб карда шавад. Аз архиваторҳое, ки дар ин нашрия баррасӣ шудааст, имрӯз бойгонии ин форматро танҳо WinAce кушода наметавонад ва 7-Zip метавонад файлҳоро дар форматҳои ARJ, CAB, CHM, CPIO, DEB, DMG, HFS, ISO, LZH, LZMA, MSI, NSIS, кушояд Архиватор инчунин архивҳои ZIP, GZIP, BZIP2 ва TAR-ро эҷод карда, архиви мувофиқро мекушояд, ба ғайр аз архивҳои бисёрҳаҷми ZIP.

Нашри охирон: 7-Zip 9.20 (18 ноябри 2010)

Кадом архиватор беҳтар аст? Ҷавоби ин савол ҳанӯз равшан нест.

Интихоби архиватор аз тамоми гуногунрангии онҳо, шумо набояд танҳо ба суръати кор ва таносуби фишурдашудаи маълумот роҳнамоӣ кунед. Бояд, ки ӯ дорои интерфейси мукаммали қулай ва дигар платформаро дастгирӣ намояд, (то ин ки мушкилоти мутобиқат мавҷуд набошад) ва шумораи зиёди хусусиятҳои иловагӣ дошта бошанд. Ҳангоми интихоби архиватор, паҳнкунӣ ва дастгирии минбаъдаи муаллифони нашрҳои навро ба назар гирифтан муҳим аст.