Киім қумарлык

Сабақ: Киім құмарлық Күні: 13. 10. 2017ж. Сынып:   5                                  Қатысқандар:  Мұғалім:  Қатыспағандар: Осы сабақ арқылы  жүзеге асатын оқу  мақсаттары Сабақ мақсаттары 5.ӘТН4.1.  Жұрнақ арқылы жасалған туынды сөздерді және күрделі сөздерді  ауызша және жазбаша тілдесім барысында қолдану. Барлық оқушылар орындай алады: Жұрнақ арқылы жасалған туынды және күрделі сөздерді   ажырата алады Оқушылардың көпшілігі орындай алады: Туынды және күрделі сөздерді  ауызша тілдесім барысында қолданады Кейбір оқушылар орындай алады: Бағалау критерийі Тілдік мақсат Жұрнақ арқылы жасалған туынды сөздерді және күрделі сөздерді ауызша және  жазбаша тілдесім барысында  қолданып, жаза алады 1. Мәтіндегі сөздердің грамматикалық  нормаларын сақтайды. 2.  Ауызша және жазбаша жұмыста  қолданады. Дескриптор: ­ сұхбат жанрының талаптарын  еске түсіреді;  ­ жұбымен ақылдаса отырып, тірек сөздерді пайдаланып тақырыпқа  сай мәтін құрайды  ­ мәтіннен  туынды сөздер мен  күрделі  сөздерді қолданады; ­екі жақты күнделікте өз ойын  білдіреді Оқушылар орындай алады: Жұрнақ арқылы жасалған туынды сөздерді және күрделі сөздерді ауызша және  жазбаша тілдесім барысында қолданады. Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер: Киім, талғам, кербездік, ақымақтық  Диалог құруға / шығарма жазуға арналған пайдалы тіркестер: Адам баласы, кербездің қылығы, пайдасыз құмар, жалбыраған жыртық Талқылауға арналған сұрақтар: Абайдың он сегізінші қара сөзін қалай түсіндің? Шәкәрім Құдайберді өлеңі туралы өз ойың? Бүгінгі жастардың киіміне көңілің тола ма? Не себепті .... деп ойлайсыз? Не себепті сән қууды дұрыс емес  деп ойлайсың ? ишара: Нұсқау, мақұлдамау Отандық бренд киімдер Алдыңғы білім Жоспар Жоспарланған Басы 15мин жаттығу түрлері Ұйымдастыру кезеңі: 1.Сәлемдесу 2.Топқа бөлу: санамақ Ресурстар Қағаз ,  маркер, қала 3. Сергіту сәті: Ауадағы қимылдар 4. Миға шабуыл: Шәкәрім Құдайбердіұлының   «Құмарлық» өлеңін  оқу. «Құмарлық» сөзінің мағынасын ашу, бүгінгі сабақпен  байланысын сұрау. Құмарлық деген бір ит бар, Жаныңа жау шын ит бар. Алды­артыңа қаратпас, Рахымы жоқ тым ит бар. атаулары Бай баласын көп көрдім, Кедейлікті жек көрдім. Сауық көрсем, құмар боп, Мен де сүйтсем деп көрдім. Мылтық атты, құс салды, Домбыра кезіп, гормонь қолға алды. Ауыл кезіп, ән салды, Көрген адам таң қалды. Дойбы, қарта ­ бәрі бар, Жүз құбылған әні бар. Киім біткен қынаулы, Таңырқарлық сәні бар. Мен де осындай болам ба, Бола алмасам оңам ба? Бар малымды шашсам да, Жетпей қойсам соған ба! Арпалыстым, алыстым, Жағаластым, жарыстым. Дәл өзіндей болған соң, Озамын деп қарыстым. Жеттім, оздым ­ жер білді, Маңайдағы ел білді. «Бәрекелді, батыр», ­ деп, Қыз­бозбала сол күлді. Мақтағанға бу ала, Селкілдедім дуана. Баяны жоқ, пайдасыз Бір сағымды қуала. Әлі келем далақтап, Қызыл тілім салақтап. Менен озған кім бар деп, Алдыңғы жаққа алақтап. Қара көрсем, кетемін, Ортасы 20мин Талқылау Жетуге талап етемін. Пайдасында ісім жоқ, Не де болса жетемін. Заман өтті, жас өтті, Қайрат, өнер бос кетті. Абұйыр жоқ, сана жоқ, Өз басыңа не жетті? Естігенді ұға бер, Ыдысың болса ­ тыға бер. Пайдасыз болса құмарың, Сілкініп тастап шыға бер. Тапсырма: «Т кестесі» арқылы берілген мәтіннен жұрнақ арқылы  жасалған туынды сөздерді және күрделі сөздерді теріп жазу, ойтолғау    Адам баласына жыртықсыз, кірсіз, сыпайы киініп, һәм ол киімін  былғап, былжыратпай кимей, таза кимек­дұрыс іс.  Ләкин өз  дәулетінен артық киінбек, не киімі артық болмаса да, көңіліне қуат  тұтып, тым айналдырмақ – кербездің ісі. Ой тастау: «ЖЫРТЫҚҚА ҚҰМАРЛЫҚ САНАМЫЗҒА СЫЗАТ  ТҮСІРМЕСІН» мәтінін таратып беру Бұрын атқа мінгенде, көшпелі өмірде жүріп­тұруға ыңғайлы болсын  деп шалбарды әлемге үйреткен біздің ата­бабамыз еді. Бүгінде соны  шұрқ тесік, жыртық­жыртық қылып сән дейтін «сиқыр» өзімізге  кигізіп қойды. Оған күнделікті қоғамда куә болып жүрміз.  Алдымен «сандырақ сәннің» тарихына көз салайық. Шалбардың негізі джинсы матасы алғаш алтын қазатындардың сүйікті киімі болған. ХІХ ғасырдың басында Калифорнияда алтын шығатын мекенге елдің  назары қатты ауды. 1849 жылы Леви Страусс деген кәсіпкер бүкіл  жұмысшыларын жинап, құнды металл қоры бар жерге аттанады.  Кетерінде өздерімен бірге брезент матадан тігілген бірнеше шатырды  алуды да ұмытпаған олар келе салып жұмысқа кіріседі. Уақытпен  санаспай бағалы тастар шоғырланған жерді іздеумен болады.  Дегенмен көп еңбектенген жұмысшылардың көйлектері мен  шалбарлары шыдас бермей, тоза бастайды. Оны көрген Леви Страусс  брезент маталардан тігілген шатырлардан қара жұмысқа төзімді  шалбар шығаруға болатынын байқайды. Сөйтіп алтын іздеушілердің  арнайы киімдері пайда болып, шаруасын алтын іздеумен бастаған  кәсіпкер аяғында шалбар тігетін цех ашады. Оған жұртшылықтың  сұранысы өте жоғары болған. Кейін шикізат таусылған соң Леви  шалбар тігуге арнайы мата іздейді. Күндердің күнінде ескі кемелерде  таңулы тұрған ақ желкендерге көзі түсіп пайдаға жаратады. Оның  сапасы да брезенттен кем түспейтін. Бірақ желкеннің түсі аппақ  болғандықтан, кәсіпкер оны индиго өсімдігімен көк түске бояуды  жөн санайды. Дайын болған шалбарлар мықты болуы үшін  қалталарын темір түймелермен бекітеді. Осылайша қара  жұмысшылардың арнайы киімі болған джинсы шалбар алғаш  субмәдениет өкілдері панктердің киімінің қатарына қосылған. Жыртық шалбарды сахна төріне киіп шыққан да осы панк­рокерлер  деседі. Бертін келе сән әлемінде жыртық джинсы шалбарлар ойып  тұрып орын ала бастайды. Бұл «мода», әсіресе, жастарды магнитше тартады. Жыртықтың суық  өткізбейтін қабаты бар ма әлде жазда «жел кіріп тұрсын» дей ме, бұл  жағы беймәлім. Бізге белгілісі, құны қалта қағатындығына  қарамастан бойжеткендердің жыртық шалбар тұтынуға құмарлығы.  Тiлге  тиек  болып отырған жыртық  шалбарлар қаламыздағы ірі сауда сөрелерінен көптеп табылады. Талғамға талас жоқ. Десек те жастардың басым бөлігі осы бір шұрқ  тесік шалбарды жақсы көреді. Осындайда баяғы Қожанасыр   түседі.   киіп келгенде халық жапырылып төрден орын беретіндігі бар емес пе? Бүгінгі жұртқа сол Қожанасырдың жыртық киімі қадірлі болып тұр.  Байлықтың, сұлулықтың өлшемі жыртық киім болса да, санамызға         сызат           еске        Асқа жыртық киіммен барса, ешкім жақтырмай, ал бүтінін              түсірмесін.     Тапсырма: «Екі  жақты күнделік» Менің пікірім Менің ойым Талғамға талас жоқ Сандырақ сән Жыртық киім Байлықтың өлшемі Сұлулықтың өлшемі Соңы 10мин Кері байланыс: «Екі жұлдыз бір тілек» Үйге тапсырма: «Киіміңе қарап қарсы алады, ақылыңа қарап шығарып салады» деген сөзбен келісесіңдер ме? Екі жақты күнделікпен  ойларыңды туынды және күрделі сөздермен дәлелдеп жаз  Рефлексия:  «Жылан» әдісі Қосымша ақпарат