Конспект по чеченскому языку по теме: «Шалхачу элпашца билгалдеш долу аьзнаш».

12-г1а урок.

Тема: «Шалхачу элпашца билгалдеш долу аьзнаш».

1алашо:  шалхачу элпашца билгалден аьзнаш довзийтар; шалхачу элпийн башхаллаш йовзийтар, царех нийса пайдаэца 1амор.

Юкъара дешаран ардам (УУД):

Предметни: дешархошна 1емар ду шалхачу элпаш довза;1емар ду дешнашкахь уьш билгалдаха.

Метапредметни:

·        Регулятивни: хьехархочун г1оьнца урокан коьрта 1алашонаш , т1едахкарш билгалдаха; уьш кхочушдарехь  нийса некъаш каро; хуур ду  шайн белхан план х1отто.

·        Коммуникативни: 1емар ду хьехархочун хаттаршна нийса жоьпаш дала; шайн хаарш масалшца т1еч1аг1дан;1емар ду шайн оьшург хатта, вовшашца къамеле бовла.

·         Х1ума довзаран: 1емар ду учебникаца болх бан, оьшу материал каро, цуьнах  пайдаэца; ойлаяр,тидамбар кхуьур ду.

Личностни: нохчийн метан башхаллаш евзаш , нохчийн мотт дика 1амо лаам кхир бу дешархойн.

Урок д1аяхьар.

I.Урокан ц1е а , 1алашонаш а йовзийтар.

II. Дешархойн хьалхалера хаарш жигарадахар.

        1.Ц1ера болх таллар.

·        Упражнени № 51, аг1о 25.

-Д1адеша шаьш яздина дешнаш. Муха хийцало  дош мукъа аз деха я доца хилча?

        2. Дешнаш тобанашка декъар.

            Ахка , аьхке, говр , г1ант, кад, кхакха, къам, к1а,тата, т1ам, паста, п1елг, урс, уьстаг1, орам, оьпа, човка, ч1ара, ялг1у, яьшка.

-Х1адеша  и дешнаш. Шина тобане декъа  и дешнаш.

-Муьлха дешнаш далийна  аша  хьалхарчу тобане? (Аьхке, г1ант, кхакха,къам,к1а,п1елг, уьстаг1, оьпа, ч1ара, яьшка).

-Муьлхачу  билгалонашца  далийна аша  и дешнаш  цхьана тобане?(Шайна юьххьехь шалха элпаш дерш).

-Муьлха дешнаш далийна аша  шолг1ачу тобане?  (Ахка, кад, тата, паста, урс, орам, човка, ялг1у).

  -Муьлхачу  билгалонашца  далийна аша  и дешнаш  цхьана тобане?(Шайна юьххьехь шалха элпаш доцурш).

-Д1аязде  хьалхарчу  тобанера  дешнаш. Шалхачу  элпашна буха хьакха сиз.

III. Хетачу аг1ор 1алашонаш х1иттор.Уьш кхочушъян некъаш билгалдахар.

  -Д1адеша уьн т1ера дешнаш.

ШАJLЛХUYАЧУ ЭЛFGDПАШSZUЦА БИLJGЛГАЛYURWДЕШ ДОJLЛУ АЬЗNVZНАШ

-Муьлха дешнаш ду уьш? (Шалхачу элпашца билгалдеш долу аьзнаш).

-Стенах лаьцна дуьйцур ду  вай тахана? (Берийн жоьпаш).

-Х1ун ю вайн урокан коьрта 1алашо?

IV. Керла хаарш а, гIуллакх даран кепаш а кхоллар.

       1. Кхоллараллин диктант.

(Хьехархочо уьн т1е д1аухку суьрташ: г1абакха, х1оа, кхаба, ч1ара, аьрзу, уьстаг1, къолам, к1еза, т1улг, п1елг, оьпа).

-Х1ун ю суьрташ т1ехь гуш ерг?

-Д1аязъе ц1еран  ц1ераш. Х1ора дешан юьххьерчу элпана сиз хьакха.

-Муьлха аьзнаш билгалдо цара? ([г1], [х1],[ч1], [аь],[уь]…).

-Муьлхачу элпашца билгалдо уьш йозанехь? (Шалхачу элпашца).

       2. Бакъо таллар.

-Д1аеша  27-чу аг1онна т1ера бакъо.

-Муьлха аьзнаш билгалдо шалхачу элпашца?

       3. Шалхачу элпашца билгалдечу аьзнийн тидам бар.

·        Упражнени № 54, аг1о 27.

(Дешархоша шаьш кхочушйо упражнени).

V. Сада1аран миноташ.

VI. Пайдаэцар — хаарш а, шардалар а кхоллар.

1.     Дешанаш вошех къасточу аьзнийн тидам бар.

·        Упражнени № 55, аг1о 27.

-Д1адеша т1едиллар. Муха кхочушъян еза упражнени?

-Д1адеша дешнаш. Х1ун ду и дешнаш вошвшех къастош дерг? (Дешнашкахь долу шалха элпаш , царех тера элпаш).

        2. Ши аз билгалдечу дешнийн тидам бар.

·        Упражнени № 56, аг1о 27.

-Д1адеша т1едиллар. Муха кхочушъян еза упражнени ?

-Д1аеша текст. Стенах лаьцна ю иза?

-Муьлхачу элпаша билгалдо ши аз? (Ё,е, ю, юь,я,яь).

-Царех муьлханаш ду шалха?

-Караде текста юкъахь ши аз билгалден дешнаш. Д1аязде уьш.

VII. Рефлекси.

VIII.Урокан жам1.

-Муьлха аьзнаш билгалдо шалхачу элпашца?

IX. Ц1ахь бан болх балар.

1.     Упражнени № 57, аг1о 28.

2.     Бакъо, 56чу аг1онна т1ера.