Конспект урока по чеченскому языку.

13-г1а урок.

Тема: Изложени «Бух1анан к1орни».

 1алашо: шаьш ешна текстан чулацам хийца а ца беш цкъа хьалха барта , юха йозанца схьабала 1амор; екстана ц1е тилла 1амор.

Юкъара дешаран ардам (УУД):

1.Предметни: берашна 1емар ду шаьш ешна текст  барта а , йозанца а чулацам а ца талхош схьабала;берийн кхуьур ду йозанан а, барта а къамел.

2. Метапредметни:

·        Регулятивни: берашна 1емар ду  шайна т1едиллиначу декхарх кхета, иза шаьш кхочушдан дезар хаам хир бу; шайн белхан план хир ю.

·         Коммуникативни: берашна 1емар ду хьехархочун хаттаршна жоьпаш дала, ешначу текстах лаьцна; берашна хуур ду шайн дешнашца чулацам схьабийца , маь1на а ца талхош.

·        Х1ума довзаран: берашна 1емар ду текстаца болх бан , план х1оттор;х1ора декъана чулацам каро , и шайн дешнашца схьабала .

3. Личностни: берийн алсамбер бу х1ума довза лаам: берийн лаам хир бу 1алам довза , цуьнан доладан;1аламехь долу хазаниг ган , цунах лаьцна шайн кхетам кхио.

Урок д1аяхьар.

I.Урокан ц1е а , 1алашонаш а йовзийтар.

II. Дешархойн балха  т1е ойла ерзор.

-Х1етал-метал хаьийла шуна.

  Даккхий б1аьргаш къерзош,

Буса талла йоьду.

Дуу дехкий, вайна зулам дохьурш

Дийнахь 1уьллу йижна

Шен хари чохь.

-Х1ун ю иза? (Бух1а).

-Х1ун хаьа шуна бух1анах лаьцна?

III. Текст ешар. Цуьнан коьрта ойла билгалъяккхар.

-Д1аелла учебникан 58-г1а аг1о.

-Д1аеша текст.

-Стенга вахара  к1ант ? Муха дуьйцу  цо  шех лаьцна? (Со хьуьнах вахара).

-Мичахь дара хьуьнхочун ц1а? (Хьунна гена доцуш  хьуьнхочун  ц1а дара)

-Х1ун карийра  берашна? Муха боху цара  бух1анан  бен карорах лаьцна?(Тхуна дитта т1ехь бух1анан  бен карийра).

-Х1ун яра бена чохь? (Бена чохь бух1анан    к1орни яра).

-Цунна х1ун хиллера? (Цуьнан т1ам бойнера).

-Х1ун дира  бераша  бух1анан к1орнина? (Оха  бух1анан   к1орни  ц1аялийра).

-Х1ун дира бухано ? (Бух1а дитта  т1е  еара)

-Х1ун дора  бух1анша  суьйранна? (Суьранна  бух1ано , цуьнан к1орнино г1овг1а йора).

-Х1унда йора  бух1анаша  г1ара? (Цара вовшашна   сагатдора).

-Маца хийцира оха  бераша  бух1анан  к1орни д1а? (Бух1анан к1орни  тоелира. Оха  иза д1ахийцира).

-Стенца д1аяхара  бух1анан  к1орни? (Бух1анан к1орни шен ненаца  д1аяхара)

-Муха бераш ду  уьш?(Уьш дика  адамаш ду)

- Х1унда?(Цара  бух1анан  бохам хилча  цунна  г1о дина, царна  1алам дукхадеза).

-Маса   абзац  ю дийцаран?  Муха йолийна х1ора ?(Ц1ечу мог1анчура).

IV.Текстехь г1орторан дешнаш карор.

-Д1аеша хьалхара абзац. Муьлхачу дешнаша гойту дар?(Вахара ,карийра).

-Д1аеша шолг1а абзац. Муьлхачу дешнаша гойту дар?(Яра,бойнера, схьаэара, т1е еара).

-Д1аеша кхоалг1а абзац. Муьлхачу дешнаша гойту дар? (Г1овг1а йора).

-Д1аеша йоьалг1а абзац. Муьлхачу дешнаша гойту дар?(Тоелира,д1ахийцира, д1аяхара).

-Г1орторийн дешнех пайда а оьцуш схьабийца чулацам.

V.Планаца болх бар .Планан х1ора  декъана  гергара  жоп нисдар.

-Д1аеша план.

-Х1ун боху   хьуьнхо  волу вахарх ? Х1ун коьртаниг аьлла хьалхарчу  абзацехь  ?(Со аьхка хьуьнхо волчу вахара.  Суна дитта т1ехь бух1анан бен карийра).

-Мичахь карийра  бух1анан к1орни? (Бена чохь яра бух1анан  к1орни).

-Х1унда  ялийра  цара  и ц1а?  (Бух1анан  к1орни т1ам  бойна  яра. Оха  иза  ц1а ялийра).

-Х1унда йора шина  бух1ано  г1овг1а? (Бух1ано , цуьнан  к1орнино  г1овг1а йора. Цара  вовшашна  сагатдора)

-Х1унда хийцира  к1орни д1а? (К1орни  тоделира. Оха  и д1ахийцира. К1орни шен ненаца  д1аяхара)

VI.Изложени язъян  кечам бар.

-Маса  абзац хир ю вайн изложенин? (Йиъ).

-Муха йоло еза х1ора абзац? (Ц1ечу мог1анчура).

-Х1ун  яздир ду  аша  хьалхарчу  абзацехь? Схьадийца.

-Х1ун  яздир ду  аша  шолг1ачу  абзацехь? Схьадийца.

-Х1ун  яздир ду  аша  кхоалг1ачу   абзацехь? Схьадийца.

-Х1ун  яздир ду  аша  йоьалг1ачу   абзацехь? Схьадийца.

 VII.Дешнаш  т1ехь болх бар.

-Муха  яздир ду  аша   карийра ,дийнахь, схьаийциара  дешнаш?

-Муха  яздан деза  д1аяха  дош?

VIII.Сада1аран миноташ.

IX. Изложени  язъяр.

(Хьехархочо г1о дан мега предложении т1еюзуш, нийса дешнаш къасто).

X. Жам1 дар.

 -Х1ун дара хала?  Х1ун нисдели  шун дика?

XI. Ц1ахь бан болх балар

      1. Упражнени  № 60, 29-чу аг1онна т1ера.