"Короновирустан сақтан"

 мектептердің әкімшілігі мен медициналық қызметкерлерін балаларды карантин және карантиннен кейінгі кезеңде COVID-19 коронавирусын таратудан және жұқтырудан қорғау шараларымен таныстыру.

1.       Санитарлық және эпидемиологиялық бақылау бойынша нормативтік талаптар. 2. Коронавирус туралы фактілер (ҚР бойынша эпидемиологиялық ахуал) 3. Мектеп әкімшілігі мен мұғалімдер үшін карантин және карантиннен кейінгі кезеңдегі негізгі хабарламалар мен ұсыныстар. 4. Карантин және карантиннен кейінгі кезеңде мектептердегі медициналық қызметкерлердің ролі. 5. Ата-аналар мен балалар үшін негізгі хабарламалар мен ұсыныстар 6. Жас шамасы бойынша санитарлық ағарту: • Мектепке дейінгі жас • Бастауыш сынып оқушылары • Орта сынып оқушылары • Жоғары сынып оқушылары 7. ЮНЕСКО-ның кең аудиторияға арналған ақпараттық материалдары 8. Азық-түлік жүйесі мен мектеп оқушыларын тамақтандыру үшін COVID-19 пандемиясының салдарын жұмсарту

КОРОНАВИРУС ТУРАЛЫ ФАКТІЛЕР Медициналық қызметтердің сапасы жөніндегі Біріккен комиссия мақұлдаған «COVID-19 коронавирус жұқпасы» КХ», 06.05.20 ж. №90 хаттама (7 қайта қарау) Коронавирус жұқпасы (КВЖ) – SARS CoV-2 коронавирустар тұқымы вирусының жаңа штаммы тудыратын, аэрозольдық-тамшы және тұрмыстық қатынас арқылы берілетін, өкпе тініне тропты өткір жұқпалы ауру, ауру белгісі білінбей вирус әкелушіліктен бастап, уланумен, ауыр өткір респираторлық дистресс-синдром мен сепсистің даму тәуекелі бар пневмонияға дейін жоғарғы және төменгі тыныс жолдарының қабыну процесімен сипатталатын аурудың клиникалық белгілері бар нысандарымен өтеді. COVID-19 вирусы: АӨРС (ауыр өткір респираторлық синдром) вирус-қоздырғышыменü туыстас болып табылатын бета-коронавирус болып табылады. Инкубациялық кезеңі - 2-14 күн. КОРОНАВИРУС ТУРАЛЫ ФАКТІЛЕР Ауру белгісі білінбейтін вирусәкелушілік (РНҚ ПТР SARS CoV-2) нәтижесі оң болғанда шағымның клиникалық белгілері мен объективті өзгерістердің жоқ болуы Балалардағы диагностикалық критерийлер: Шағымдар: дене қызуының көтерілуі;ü жөтел;ü Бастың ауруы (жиі жасы үлкен балаларда);ü диарея;ü әлсіздік, сылбырлық, жеңіл сырқаттануü Ауыр өткен кезде: құрғақ жөтел;ü  демігу;ü жиіленген және қиынсына тыныстау;ü жүрек соғуының жиіленуі.ü Балалардың ауыр сырқаттану тәуекелі факторлары 1 жасқа дейінгі балалар;ü дене салмағы жеткіліксіз (30%-дан аса), рахитпен, темір тапшылығы анемиясымен, қолқаü демікпесімен ауыратын, жүрек ақауы, эндокриндік, шығару жүйелерінің паталогиясы, гемоглобинопатия, метаболикалық синдром, онкоаурулары бар балалар; әртүрлі генезді иммун тапшылығы жағдайы (пневмония 1,5 есе жиірек тіркеледі);ü коинфекция (риносинцитиалды вирус, риновирус, бокавирус, аденовирус), бұл ауруды қиындатадыü және респираторлық жолдың төменгі бөлімдерінің зақымдануына әкеледі (пневмония,бронхиолит) КОРОНАВИРУС ТУРАЛЫ ФАКТІЛЕР Ересектердегі диагностикалық критерийлер: Шағымдар:  аурудың өткір басталуы;ü  дене қызуының көтерілуі;ü  жалпы әлсіздік;ü  миалгия және дененің сырқырауы;ü  бастың ауруы;ü  мұрынның бітуі және тұмаурату;ü  тамақтың жыбырлауы;ü  жөтел (құрғақ немесе азғантайü қақырықпен);  кеуде қуысы бітеліп қалғандай сезіну;ü  дәмді және иісті сезінудің бұзылуы;ü  диарея;ü  конъюнктивит;ü  бөртпеü Ересектерде аурудың ауыр өтуі мен асқынуы тәуекелінің факторлары:  60 жастан жоғары;ü  ҚЖА (артериялық гипертония, СЖЖ және т.б.)ü болуы;  тыныс алу жүйесінің созылмалы ауруларыныңü бар болуы (ӨСОБ, БД, өкпедегі фиброздық өзгерістер және т.б.);  эндокринопатиялар (қант диабеті,ü метаболизмдік синдром, семіздік және т.б.);  иммунитет тапшылығы жағдайларыü (онкологиялық, гематологиялық аурулар, иммундық-супрессивті емделудегі аурулар және т.б.);  басқа да ауыр созылмалы аурулар (БСА жәнеü т.б..);  жүктілікü Ауыр өткен кезде:  Ентігу (қарау мезетінде немесе аурудыңü динамикасында);  Тыныстың тарылуы;ü  Жүрек соғуының жиілеуі;ü  Жүректің айнуы, құсу (сирек)ü КОРОНАВИРУС ТУРАЛЫ ФАКТІЛЕР ДДҰ: КВЖ өтуі: Адамдардың көпшілігінде COVID-19-дың тек жеңіл немесе асқынбаған барысы кездеседі;ü Пациенттердің шамамен 14%-да ауыр ауру дамиды, ол ауруханаға жатқызуды және оттегіменü қолдауды қажет етеді; 5% жағдайда жансақтау және интенсивті терапия бөлімшесіне ауыстыру қажет етіледіü МАҢЫЗДЫ! Егде жас пен қосымша ауру өлімге әкелетін тәуекел факторлары болып табылатыны атап өтілген;ü Вирустық РНҚ-ны табудың орташа ұзақтығы 20,0 күн құрады (аман қалғандарда вирус бөлінуініңü анағұрлым ұзақ кезеңі 37 күн құрады); Балаларда COVID-19 симптомдары, әдетте, үлкендерге қарағанда азырақ білінеді және негізіненü жөтел мен қалшылдау түрінде білінеді, бұдан басқа, аралас жұқпа байқалды;  Жүкті және жүкті емес әйелдерде немесе репродуктивті жастағы ересектерде COVID-19-дыңü клиникалық көрінулерінің арасында белгілі айырмашылықтар жоқ. COVID-19 жұқпасы күдікті немесе расталған жүкті және жуырда босанған әйелдердің жүктілік кезінде және босанғаннан кейін иммунологиялық және физиологиялық бейімделу процестерін ескерумен қолдау және симптоматикалық ем жүргізгені жөн .

ақытша жетекшілік, 29 қаңтар 2020 ж. Медициналық бетперде тағу зақымдалған аудандарда респираторлық жұқпалардың белгіліü бір түрлерінің, соның ішінде 2019-нКоВ жұқпасының таралуын шектеу бойынша алдын алу шараларының бірі болып табылады. Алайда бетпердені жалғыз құрал ретінде пайдалану адекватты қорғану деңгейін қамтамасыз ету үшін жеткіліксіз болып табылады және сонымен қатар маңызды шараларды қабылдау қажет. COVID-19-дың адамнан адамға берілуінің алдын алу үшін бетперде пайдаланумен қатарü қол гигиенасы ережелерін және ЖАЖБ-ның басқа да талаптарын сақтау қажет. Халық үшін ұсыныстар Респираторлық симптомдар жоқ кезде келесі қағидаларды ұстанған жөн: Адамдар топтанып жиналған жерлерге және жабық, іші толы кеңістіктерге бармау;ü  COVID-19-дың респираторлық симптомдары (мысалы, жөтел, түшкіру сияқты) бар кезü келген адамнан кемінде 1 метр қашықтықты ұстану;  егер қол көзге көрінетіндей кірлеген болмаса құрамында спирт бар зарарсыздандыруü құралдарын пайдаланып қолды гигиеналық өңдеуді жиі жүргізу, ал кір болған жағдайда – қолды сабындап жуу; жөтелген және түшкірген кезде ауыз бен мұрынды шынтақтан бүгілген қолмен немесеü орамалмен жабу; сосын орамалды бірден лақтырып, қолды гигиеналық өңдеу; мүмкіндігінше ауыз бен қолды ұстамау;ü

Санитарлық және эпидемиологиялық бақылау бойынша нормативтік талаптар Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік дәрігерінің «ҚР Президентінің «Қазақстан Республикасында төтенше жағдайды енгізу туралы» Жарлығына сәйкес ҚР халқының қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шаралар туралы» 01.05.2020 ж. №35-ПГВр қаулысы: 4. Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі облыстардың, Алматы, Нұр-Сұлтан, Шымкент қалаларының әкімдіктерімен бірлесіп: 1) ТжКБ және жоғары білім беру ұйымдарын қашықтықтан оқытуға (техникалық мүмкіндік болған жағдайда барынша көшіруді қамтамасыз етуді), оның ішінде білімді бағалаудың барлық түрлерін қашықтықтан жүргізуге көшіруді; 2) білім беру және тәрбиелеу ұйымдарында санитариялық-дезинфекциялық режимді (желдету, ауысымда кемінде үш рет ылғалды жинау, дезинфекциялау) сақтауды; 3) каникул және төтенше жағдайдың қолданылуы кезінде оқушылардың экскурсиясына тыйым салуды қамтамасыз етсін. 18-қосымша. Еңбек ұжымында (кеңселер) эпидемияға қарсы режим алгоритмі ) Ауру белгілері бар қызметкерлерді жұмысқа жібермеу.ü Санитарлық және эпидемиологиялық бақылау.

Санитарлық және эпидемиологиялық бақылау бойынша нормативтік талаптар 21-қосымша. Жеке қорғаныш құралдарын пайдалану және утильдеу бойынша ұсыныстар 1. Бетпердені қалай дұрыс пайдалану керек Бір реттік медициналық бетперделер бір рет пайдаланылады. Бетпердені ол ауызды, мұрынды және иекті жауып тұратындай етіп кию керек. Сонымен қатар ол мықтап жанасуы тиіс. Бетпердеде баулар бар болған жағдайда, оларды мықтап байлау керек. Егер бетперденің бір жағы түрлі-түсті болса, оның ақ түсін ішіне қаратып киеді. Бетпердеде арнайы қатпарлар бар болған жағдайда, оларды ашу керек, ал мұрын тұсына иілмелі пластина тігілген жағдайда, бетке анағұрлым толық жанасуын қамтамасыз ету үшін оны майыстырып, мұрынға мықтап жақындату керек. Бетпердені пайдаланған кезде оның сүзгі бетін қолмен ұстамауға тырысу керек. Бетпердені ұстаған жағдайда қолды жуу (тері антисептиктерімен өңдеу) қажет. Егер бетперде ылғалданса немесе ластанса, таза және құрғақ жаңа бетперде киіңіз. Бір реттік бетпердені қайтадан пайдаланбаңыз. Бетпердені пайдаланған кезде оған қол тигізбеу керек. Бетпердені резеңкесінен (бауынан) тартып, сүзгі бетіне қол тигізбей шешу керек. Бетпердені шешкеннен кейін бетіңізді ұстамаңыз және бірден қолыңызды жууыңыз. Бұл, тіпті сіз бетперденің бетін байқамай ұстаған жағдайда да, вируспен жанасудан сақтайды. Көп реттік бетперделерді оларды өңдегеннен кейін ғана қайтадан пайдалануға болады. Үй жағдайларында көп реттік мата бетпердені шаруашылық сабынымен немесе жуу құралын пайдаланумен жуып, сосын бу генераторының немесе бу беру функциясы бар үтіктің көмегімен өңдеу керек. Өңдегеннен кейін бетперде ылғалды болып қалмауы тиіс, сондықтан соңында оны ыстық үтікпен бу беру функциясын қоспай үтіктеу қажет. 2. Бір реттік жеке қорғаныш құралдарын қалай утилизиция жасау қажет Үй жағдайларында пайдаланылған бетперделерді (соның ішінде түшкіргенде және жөтелгенде пайдаланылған орамалдарды) бөлек қалтаға салып, оны герметикалық жабу керек, осыдан кейін ғана қоқыс салатын шелекке салу керек. Пайдаланылған бетперделер «А» сыныбының медициналық қалдықтарына жатады (қауіпсіз медициналық қалдықтар, ҚТҚ сияқты) және полигондарға шығарылып тасталады.

Санитарлық және эпидемиологиялық бақылау бойынша нормативтік талаптар ДДСҰ: COVID-19 таралуы жағдайында ұзақ уақыттық күтім көрсетілетін мекемелерде инфекцияның алдын алу және инфекциялық бақылау 1) мекеме қабырғасына COVID-19 вирусын әкелудің алдын алу; 2) COVID-19 вирусының мекемеде таралауының алдын алу; 3) COVID-19 вирусының мекемеден тысқарыда таралауының алдын алу ЖАЖБ бойынша үйлестіруші лер Барлық персоналға COVID-19 бойынша нұсқаулық жүргізу, оның ішінде: COVID-19 туралы жалпы қпарат: https://openwho.org;ü қол гигиенасы және респираторлық этикет (респираторлық гигиена);ü стандарттық сақтық шаралары;ü COVID-19 жұқтырудың алдын алу шаралары;ü Мекемеде физикалық қашықтықты сақтау Топтық сабақтар мен іс-шаралар кезінде, оларды бодырмау мүмкін емесü жағдайда, физикалық ара қашықтықты сақтауды қамтамасыз ету; Қашықта тұрғандардың арасында кемінде 1 метр болу мүмкіндігінü қамтамасыз ету; Тұрғандарға және персоналға бір-біріне жанасуға тыйым салу (мысалы,ü қол алысуға, құшақтасуға немесе сүйісуге тыйым салу)