Поделиться
E.Quliyeva.Həşaratlar..pptx
HƏŞƏRATLAR
Bioloq:
Elnarə Quliyeva
Alt STANDARTLAR: 1.1.2. Canlıların müxtəlifliyi haqqında mülahizələrini şərh edir. 1.1.4. Canlıların sistematik kateqoriyalarını fərqləndirir. 2.1.1. Müxtəlif canlılarda gedən həyatı prosesləri fərqləndirir. Təlim NƏTİCƏLƏRİ : Həşəratların quruluşu haqqında mülahizələrini şərh edir. Buğumayaqlılar tipinə aid siniflərin nümayəndələrini fərqləndirir. Müxtəlif buğumayaqlılarda gedən həyati prosesləri fərqləndirir. İş forması : Qrup, fərdi, kollektiv. İş üsulu: Beyin həmləsi, müzakirə, konsepsiyanın anlayışı. Fəndaxili inteqrasiya: Az.dili 1.2.1; 1.2.2. Resurslar: dərslik, iş vərəqləri, mülahizələr, kompyuter, proyektor.
Motivasiya
1.Göstərilmiş heyvanları nə birləşdirir?
2.Hansı əlamətlərə görə onlar bir-birindən fərqlənir?
3. Onları hansı əlamətlərə görə qruplaşdırmaq olar?
4. Bu heyvanlar hansı tipə (sinfə) aid edilir?
Mövzu: 1.1.2.Həşaratlar sinfi
Buğumayaqlılar tipin həşarətlər sinfin nümayəndələrin daxili və xarici görünüşü şəhr etmə.
Tədqiqat sualı
Qiymətləndirmə meyyarları
Qrupplar | |
|
|
|
Həşəratların quruluşu haqqında mülahizələrini şərh etmə | ||||
Buğumayaqlılar tipinə aid siniflərin nümayəndələrini fərqləndirmə | ||||
Müxtəlif buğumayaqlılarda gedən həyati prosesləri fərqləndirmə | ||||
Əməkdaşlıq | ||||
Tapşırıqların düzgünlüyü | ||||
Cəmi | ||||
Böcəklər
1.Venn diaqram əsasında böcəyin və hörümçəyin daxili quruluşu müqayyisə edin.
2.Böcəklərin təbətdə rolu.
3.Plastilindən böcəyi hazırlayın.
Kəpənəklər
1.Venn diaqram əsasında kəpənəyin və xərçəyin xarici quruluşu müqayyisə edin.
2.Kəpənəklərin insan həyatında rolu.
Qarışqalar
Həşarətlərin xarici quruluş xüsusiyyətləri |
Skelet - |
Qanadlar - |
Ayaqlar - |
Ağız - |
1.Cədvəli doldurun
2. Həşəratların hansı xüsusiyyətləri onlara müxtəlif mühit şəraitinə uyğunlaşmağa imkan verdi?
3.Həşaratların şəkili çəkin.
Arılar
Həşarətlərin daxili quruluş xüsusiyyətləri |
Həzm sistemi - |
Qan-damar sistemi - |
Tənəffus sistemi - |
İfrazat sistemi - |
1.Cədvəli doldurun
Həşəratların inkişaf yolları
Tam çevrilmə ilə
Natamam çevrilmə ilə
2.Sxemi tamamlayın
3.Həşarətlərin inkişaf yolların şəkli çəkin.
Müzakirə və məlumat mübadiləsi.
Ümumiləşdirmə və nəticə.
Həşəratda bədən bir-birindən aydın seçilən 3 hissədən ibarətdir: baş (caput), döş (thorax) və qarın (abdomen). Baş hissə buğumların (5 ədəd) möhkəm birləşməsindən əmələ gələn kəllə qutusundan ibarət olub, ağız orqanlarına və bığcıqlara, bir cüt mürəkkəb və ya fasetli gözə və gözcüklərə malikdir. Döş bədənin ikinci hissəsi olub, 3 buğumdan ibarətdir. Hər bir buğumunda bir cüt ayaq vardır. Qanadlı həşəratda isə orta və dal döşün hər biri cüt qanada malikdir. Heyvanlar aləmində "uçma" ilk dəfə bu qrupda ortaya çıxmışdır, ancaq həşəratların qanadları, quşların qanadlarından fərqli quruluşdadır. Qarın bədənin üçüncü hissəsi olub, buğumludur və yetkin formada ayaqlardan məhrumdur. Qarın hissənin döşlə birləşməsi müxtəlifdir. Bu müxtəliflikdən asılı olaraq onlarda oturan, saplaqlı və asılqan qarın formaları vardır. Dəri örtüyü 3 qatdan -kutikula, hipoderma və bazal pərdədən ibarətdir. Əzələ sistemi mürəkkəb quruluşlu olub, əsasən eninəzolaqlı əzələlərdən ibarətdir. Həşəratın ali formalarında əzələ sistemi olduqca maraqlıdır və qanadlar saniyədə 300–1000 vurmaq qabiliyyətinə malikdir. Belə əzələlər iti əzələlər adlanır. Tənəffüs sistemi çoxlu miqdarda hava aparan borulardan, traxeya və traxeollardan ibarətdir. Qan-damar sistemi açıqdır. Qanı (hemolimfa) maye plazmadan və hemositlər adlanan qan cisimciklərindən ibarətdir. Plazma adətən sarımtıl və ya yaşılımtıl rəngli, bəzən də rəngsiz olur. İfrazat funksiyasını malpigi boruları yerinə yetirir. Cazibədar və ya itələyici qoxu, şam, zəhər, ipək, yağ, tüpürcək, antikoagülan maddə kimi bir çox maddəni ifraz etmək üzrə xüsusiləşmiş çox sayda vəzi vardır. Duyğu orqanları və sinir sistemi yaxşı inkişaf etmişdir. Bir çox qrupda, xüsusi vəzifələri olan duyğu orqanlarına rast gəlinir. Ovlanmaq və ya ovçularından qorunmaq üçün son dərəcə müvəffəqiyyətli uyğunlaşmalar qazanmışlar. Rənglənmələri böyük müxtəliflik göstərir. Bəzilərində gecələr işıq saçma xüsusiyyəti var. Həşəratlar bir qayda olaraq yumurta qoymaqla çoxalarırlar və əksəriyyətinin inkişafında bir metamorfoz olur. Bəzi qruplarda koloniya halında ictimai həyat nümunələri görünür. Həyat və qidalanma şəkillərinə görə, ağız, bığcıq və ayaq strukturları fərqidir.
Refleksiya
Dərsə münasibətiniz (smaylik seçib çəkin).
1.Əla , çox maraqlı, həyacanlı, həvəslədirici.
2.Normal, həmişəki kimi.
3.Darıxdırıcı, lazımsız, boş.
1 2 3
Ev tapşırIğı
Həşaratlar haqqında tapmacalar və esse hazırlamaq.
Böcəklər
Böcəklər
Kəpənəklər
Qarışqalar
Arılar
Материалы на данной страницы взяты из открытых источников либо размещены пользователем в соответствии с договором-офертой сайта. Вы можете сообщить о нарушении.
