Некоторые сведения о загрязнении окружающей среды отходами

Atrof-muhitning chiqindilar bilan ifloslanishiga doir ayrim ma’lumotlar

Bugungi kunda tevarak-atrofning chiqindilar bilan ifloslanib borishi umumbashariy ahamiyat kasb etmoqda. Bu holatni mavjud yashash muhitlaridan turli xildagi chiqindilarning topilishi bilan izohlash mumkin.

Keyingi yillarda demografik o’sish natijasida sanoatda ishlab chiqarilining ortishi, urbanizatsiya jarayoni bilan bog’liq tub o’zgarishlar chiqindilar hajmining keskin ko`payishiga sabab bo’lmoqda.

Hozirda chiqindilarning sayyoramizda 800 turdan ortiq xili borligi sir emas.  Ular orasida ayniqsa, plastik va elektron chiqindilar dominant bo’lib, ekologik tizimga sezilarli zarar yetkazmoqda. Plastik materiallar uzoq yillar davomida mavjud muhitlarda parchalanmay, yashovchanligi ko’p vaqt talab qilishi bilan tabiatga jiddiy tahdid solsa, elektron chiqindilar miqdorining yuksalishi esa, insoniyat faoliyatining elektronlashuvi, raqamlashtirish bilan aloqador. 

Chiqindi turlari bir necha xil bo’lib ular quyidagicha guruhlanadi:

Chiqindilarning ekologik ta’siri quyidagicha:

1.      Tuproq ifloslanishi; plastmassa va kimyoviy moddalar va zaharli chiqindilar tuproqqa singib uning unumdorligini pasaytiradi va ekotizimga zarar yetkazadi.

2.     Suv ifloslanishi: daryolar ba dengizlarga tushgan chiqindilar ichimlik suvining sifatsizlanishiga olib keladi, suv hayvonlari va o`simliklarga zarar yetkazadi.

3.     Havo ifloslanishi: chiqindilarni yoqish natijasida atmosferaga zaharli gazlar chiqib, global isish va iqlim o`zgarishiga sabab bo’ladi.

4.     Hayvonlarga zarar: plastik va boshqa chiqindilar hayvonlar tomonidan iste’mol qilinib, ularning o`limiga sabab bo’lishi mumkin.

5.     Inson salomatligiga ta’siri: chiqindilar tarqatadigan zaharli moddalar nafas yo`llari kasalliklari, allergiyalar va boshqa sog`liq muammolariga olib keladi.

Chiqindi bilan ifloslanishni oldini olish uchun eng avvalo, chiqindilarni kamaytirish tamoyiliga amal qilish lozim. Buda ortiqcha mahsulotlar sotib olmaslik, bir martalik plastik mahsulotlardan vos kechish, ular o`rniga qog`oz yoki matoli sumkalardan foydanish va qadoqlangan mahsulotlardan kamroq foydalanish kerak. Chiqindilarni saralab tashlash va qayta ishlash zavodlariga topshirish atrof- muhitga katta foyda keltiradi. Mutaxasislar tomonidan kam chiqindili texnologiyani ishlab chiqish va uni qo’llash ishlari amalga oshirilib bormoqda. Oila, do`stlar, jamiyat orasida chiqindini kamaytirish bo`yicha targ`ibot ishlarini olib borish.

      Agar har bir inson chiqindilarni kamaytirishga etibor berib, atrof-muhitni toza saqlab va kelajak avlodga sog’lom tabiatni qoldirishimiz mumkin.

.