Нохчийн литература. Хатуев 1абдул- Хьамид Арбиевич (1952- 2010) «Аьрзунан илли».

Технологически карта 1. Хьехархочун ц1е:  2.   Класс: 5  «Б», «В», «Г». 3.   Терахь: 12.02.2015 шо 4.   Предмет: Нохчийн мотт. 5.   Урокан ц1е:Дешхьалхе. 6. Урокан тайпа:Хуучу хаарех пайда эцаран урок. 7. Урокан кеп: Шаьш беш болу болх, кхолларалин болх. 8. Урокан г1ирс: Книга, ручка, тетрадь, кехаташ 9. УМК: В.А. Янгульбаев, Ж.М.Махмаев. 10. Х1оттош долчун хьесап (гайтамаш) (Урокан 1алашонаш): Предметни (Кхеторан):Хаа деза, дешхьалхе х1ун ю, цуьнан чулацам, цо дашна луш долу керла маь1на. Дешхьалхе билгалъяккхар.Дешхьалхенашца дешнаш кхолла хаар. Дешхьалхенашка хьаьжжина дешнаш тобанашка декъар. Дешан д1ах1оттам муха бу хаар. Нохчийн меттан нийсаяздаран дошамах пайда эцар Метапредметни (Кхиоран 1алашо):1амийнарг карладаккхар.Дозуш долу къамел кхиор. Личностни (Кхетош ­  кхиоран 1алашо):Шен матте болу безам д1акховдо хаар. №  п/п  1 Урокан мур Берийн ойла дешарна т1еерзор (мотиваци) Хьехархочун болх Дешархочун болх Предметни Урокана кечам бо. Хьехархочуьнга  маршалла хаттар. Хезчун маь1на   къастор, шайн  дешнашца.  Белхан меттигаш кийча хилар таллар.  Маршалла хаттар. Урокан ц1е а, 1алашо а  йовзийтар. Уьн т1е хьалхе яздина дешнаш. Малх бац тахана гуш,­ Бижна и бисна. Я кхерабелла и, лечкъина д1а. Мархаша кхохкийна стигал ю буьрса. Схьакхечи, схьакхечи къажделла 1а. Планехь долу хиндерг Метапредметни Регулятивни:  (Х1орамма шен белхан  кечам бар). Целеполагани. Познавательни: анализ яр, керлачун хаам бар. Личностни Шен, долахь долу Смыслообразовани (Х1ора дешархочун  урокан мотиваци яр). самоопределени 2 Дешнийн диктантах пайда оьцуш керла коьчал йовзийтар. 3 4 1амийнарг т1еч1аг1дар 1амийнарг Ц1е хьалалатийра, ц1ен шекъа, к1ай  д1алатийра, к1айн котамаш, к1ентан да,  х1ун дан, ден амал, марха досту де,  т1евог1уш ган, охьаоьзна га, сан д1аяхана  хан. ­Стенах олу лард, чаккхе? ­Муха лоху дешан орам? ­Буха сизаш хьаькхначу дешнийн хьайна девза  дешан дакъош билгалдаха. ­Муьлха дешан дакъош дисина вай тидам  база? ­Дешан муьлхачу меттехь лаьтташ ду уып?  Схьа­ караде уьш: д1а ­ латийра  т1е ­ вог1уш  д1а ­ яхана ­Дешан лексически маь1на муха хийцаделла и  дещдакъа т1ет1оьхча? ­Муьлха ц1е тилла мегар дара оцу дешан  декъа­ на: а) дош д1адолориг; б) дешан маь1на хуьйцург; в) дешхьалхе. ­Стенах олу дешхьалхе? ­Муха билгалйоккху дешхьалхе йозанехь? Уьн т1е хьалхе яздина дешнаш. Кхосса, вала, веара, кхийтира, кхечи. ­ Схьа, ­ д1а, ­ ара, ­ чу, ­ хьала, ­ охьа, ­ т1е, ­ охьа. Схьакхосса, д1акхосса, аракхосса, чукхосса,  хьалакхосса, охьакхосса, т1екхосса. ­ Дешхьалхенийн г1оьнца керла дешнаш  кхолла.Д1аязде уьш. Д1аязйо дешнийн  диктант. Текст т1ехь болх бо. Ладуг1у деллачу  хаттаршна нийса  жоп ло. Т1едиллар  кхочуш дар. Керла  предметни  хаарш.Х1ора  дешархочун  схьакаро деза  нийса жоп. Регулятивни:  (таллар, бинчу балхан мах хадор), шен оьшуш йолу  материал къасто хаар. Коммуникативни: Шен  дагахь дерг нийса д1аала  хаар Познавательни: шен  оьшуш йолу материал  къасто хаар Самоопределени. маь1на дан  1ема.  Самоопределени. саморегуляци Ладуг1у, т1едиллар  кхочушдо. Дешхьалхенийн  г1оьнца керла  дешнаш кхоллу.  Тетрадаш т1е  д1аяздо уьш. Проблема  къасто 1ема Предметни  хаарш  т1еч1аг1дар Коммуникативни: Вовшашца яьхье буьйлуш, собаре хила 1ема, урокан  1алашонаш кхочушйо Познавательни: Шаьш бинчу балхана мах  хадор Маь1на дан  1ема.  1. Кхочушде 219­г1а шардар. Т1едиллар  Предметни  Регулятивни: Маь1на дан т1еч1аг1даран шардарш. Лард билгалъяккха. 2. Учебникан   дошам   т1ера схьаязде дош. Дошкхолладаран   къастам бе царна. 3. Цхьана   дашна   х1оттае     10 дошаман статья. 6 Рефлекси      Урокана маь1на а, жам1 а дар. Урокехь  1амийнарг билгал а доккхуш, 1амош йолу  материал йийцаре ярехь дакъалаьцначу  дешархошна оценкаш а йохку. 7 Ц1ахь бан болх. 1. 1амае 4б­г1а §. 2. Муьлххачу а исбаьхьаллин произведени  т1ера схьаязъе 5 предложени, шайца  дешхьалхенаш йолу дешнаш а долуш,  дошкхолладаларан къастам а беш. 3. Дешхьалхе бохучу дашна бе фонетически  хаарш  т1еч1аг1дар. Т1едиллар  кхочуш дар Проблема  толлу, къастам  бо 1амийначун  жам1 дан 1ема кхочушдо, Кхочушдо 219­г1а шардар. Лард билгалъйоккху 2.Учебникан дошам  т1ера схьаязде 10  дош.Дошкхолладаран къастам бе царна. 3.Цхьана дашна  х1оттае дошаман  статья. Хаттаршна нийса жоп ло. Шаьш бинчу  балхана мах хадор,  х1оттина хиллачу  1алашонаш  дешархоша муха  кхочуш йина хаар. 1аматца болх.  (таллар а, бинчу балхан  мах хадор), шен оьшуш  йолу материал къасто  хаар Коммуникативни: ларамца цхьа барт хилар,  тобанашкахь болх бо Познавательни: маь1на  дан 1ема. Регулятивни (таллар а,  бинчу балхан мах хадор),  шен м1аьна кхоллала.  Коммуникативни: Познавательни: (анализ,  жам1 дар) Познавательни Регулятивни: 1ема.  Самоопределени. саморегуляци Самооценивани. Ша – шен хаарш  таллар, масийта  тайпана мехала хаарш  к1оргло къастам. Технологически карта 1. Хьехархочун ц1е:  2.   Класс: 5 3. Терахь: 16/18.02.15. 4. Предмет: нохчийн мотт. 5. Урокан ц1е: Изложени «Доттаг1 вонехь вевза!» 6.   Урокан тайпа: Дозуш долу къамел кхиор. 7. Урокан кеп: Кхолларалин болх. 8. Урокан г1ирс: Ручка, тетрадь. 9. Х1оттош долчун хьесап (гайтамаш) (Урокан 1алашонаш): Предметни (Кхеторан):Дозуш долу къамел кхиор.  Метапредметни (Кхиоран 1алашо): Текстаца болх болх бар.Нийса предложенеш х1иттор. (шайн ойланца кхетамца). Предложенешна юкъахь уьйр хилийтар, цхьаьцхьаьнца а, вукхуьнца а доьзна хилар. Личностни (Кхетош ­  кхиоран 1алашо):Ненан меттан, йозане берийн безам кхиор. №  п/п  Урокан мур  1 2 Берийн ойла дешарна т1еерзор (мотиваци) Хьехархочо д1айоьшу изложении текст. Хьехархочун болх Дешархочун болх Предметни Белхан меттигаш кийча хилар таллар. Маршалла хаттар.  Урокан  ц1е а, 1алашо а йовзийтар. Суьйранна дара иза. Юх­юххе дижина Iapa Борз  (ж1аьла) а, цуьнан доттаг1а Ч1ама (эса) а. Цхьа хан яьлча «булкъ» олуш г1овг1а кхечира лере.  Б1аьрг ца боьллуш, лергаш дуьйлина, ладог1а делира  Борз. Юха хезира г1ийла кхайкхаме аз. Кхин ладоьг1уш  1ен йиш яцара. Бешан сетканан кертах дехьаоьккхуш, бетонан  йоккхачу ной чу иккхира Борз. Хи чохь керча Иман лаза  ца еш схьалаьцна, хьаладелира иза. Урокана кечам бо. Хьехархочуьнга маршалла хаттар. Хезчун маь1на  къастор Ладуг1у,цхьац долу  х1ума шайн тетрадаш  т1ехь д1аязйо Нийса  предложене ш х1иттор.  (шайн  ойланца  кхетамца). Планехь долу хиндерг Метапредметни Личностни Шен, долахь долу Регулятивни:  (Х1орамма шен  белхан кечам бар). Целеполагани. Познавательни:  анализ яр, керлачун  хаам бар. Познавательни: маь1на дан  1ема Смыслообразова ни (Х1ора  дешархочун  урокан мотиваци яр). самоопределени Хьехархочунга  болу безам  ч1аг1бар. Ц1ийнан не1аре Иман охьа а йиллина, «г1алх, г1алх»,  аьлла, чуьрчаьрга кхайкхира ж1аьла. Чуьрнаш аралилхира, йо1ана го беш. Борз нацкъара а даьлла, шен хьекъале  б1аьргаш йоь1ан дена­нанна т1е боьг1на, шена т1ера хи  д1адоккхуш, дегаделира. Ч1ама цунна т1е мотт хьоькхуш, и дакъо х1оьттира. Иштта кертарчу баккхийчаьрца гергарло ч1аг1делира  борзан. Текст т1ехь болх Ца кхеташ долу дешнаш а, дешнийн цхьаьнакхетарш уьн  д1аяздо, церан лексически маь1на, нийсаяздар  билгалдоккху. Изложенин план х1оттайо 1. Хаттарш а луш, дешархошка буьйцуьйту изложении  чулацам. 2. Цул т1аьхьа х1оттайо план. П л а н . 1. Суьйре. 2. Борзана хеза г1овг1а. 3. Ж1аьло rlo до. 4. Доттаг1алла ч1аг1делла 3.Оцу план т1е а хьожуш, масех дешархочо схьаюьйцу  изложении текст. Хьехархочо шолг1а д1айоьшу текст. Хьехархочо шолг1а д1айоьшу текст Ца кхеташ долу  дешнаш,дешнийн  цхьаьнакхетарш тетрадь  т1е д1аязйо, церан маь1на до. Деллачу хаттаршна нийса  жоп луш, план  х1оттайо.Оцу план т1е а  хьожуш, масех дешархочо схьаюьйцу изложении  текст. Т1едиллар  кхочуш дар Маь1на дар Познавательни: маь1на дан  1ема Познавательни:  Целеполагани. Проблемни хаттарш  х1иттадо. шен оьшуш йолу  материал къасто  хаар. Коммуникативни: ларамца  цхьа барт  хилар. Познавательни: шен оьшуш йолу  материал къасто  хаар. Дешархош а шайга болх байтар Дуьххьара дешархошка язйойту изложени цхьана кехаташ  т1е.Цул т1аьхьа бен ца язйойту  тетрадаш т1е. Дуьххьара дешархоша  язйо изложени цхьана  кехат т1ехь. Цул т1аьхьа  бен ца язйо тетрадаш т1е. 3 4 5 6 7 Ц1ахь бан болх Изложенин кечам бе. Бакъонаш карлаяха. 1аматца болх. Познавательни Регулятивни: