План урока на тему "Кулон заңы" 9 сынып

Ұзақ   мерзімді   жоспар   бөлімі: 8.1A бөлім: Жылу физикасы.  Күні: Сынып: 8 Мектеп: НЗМ Орал қ. Мұғалімнің аты­жөні: Демеугалиева Г.Т. Қатысқандар саны:10 Қатыспағандар   саны: 0 Кулон заңы.  Сабақ тақырыбы Осы   сабақта   қол   жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу   бағдарламасына сілтеме) Сабақ   мақсаттары Жетістік критерийлері  Тілдік  мақсаттар Құндылықтарды  арыту  Пәнаралық байланыстар 8.4.1.5 Кулон заңын есептер шығаруда қолдану; ­ Кулон заңын теориялық түрде сипаттама бере алады; ­ Кулон заңын есептер шығаруда қолдана алады. ­ Оқушылар Кулон заңын теориялық түрде талдау жасайды; ­   Оқушылар   Кулон   заңын   формуласын   қорытып   шығара алады; ­ Оқушылар Кулон заңын есептер шығаруда қолдана алады. ­ Оқушылар Кулон заңының қолданылау саласын біледі. Оқушылар  электрлік   құбылыстарды,   зарядтың   екі   түрін, зарядтың сақталу заңын біледі және оны қолдана алады.  Заряд­ charge Оң заряд­ positive charge Теріс заряд­ negative charge Тебісу­ repulsion Тартысу­ attraction Зарядтың сақталу заңы­ The law of conservation of charge Электроскоп­ electroscope Электрометр­  electrometer Электр өрісі ­ Electric field ӊ Электр өрісіні  кернеулігі­Tension of electric­field ӊ Электр өрісіні  күш сызықтары­Lines of tension of electric­ field Элементар заряд  – зарядты  е  кіші порциясы (бөлігі). атом   оӊ Атомны   планетарлық   моделі   бойынша, ӊ зарядталған ядро және оны  айналасында айналатын теріс электрондар құрылған. Электрондарын   жоғалтқан   атом  о   ионға   айналады.   Егер атом   өзіне   электрондарды   қосып   алса,   ол  теріс   ионға айналады.  Қозғалмайтын  екі  нүктелік  зарядты   өзара әрекет   күші   зарядтарды   көбейтіндісіне   тура ӊ пропорционал   және   оларды   арақашықтығыны квадратына кері пропорционал болады. Оқушылар сабақ барысында топпен жұмыс істейді. Жұмыс   барысында   жауапкершілік   және   өзара   құрмет құндылықтарын дамытады. Академиялық адалдық Математика зарядталған   ӊ ӊ ӊ       ӊ ӊ ӊ ӊ АКТ дағдылары   қолдану Интерактивті есеп шығару. Бастапқы білім  Электрлік   құбылыс.   Электр   заряды.   Электр   зарядының сақталу заңы. Атом құрылысы. Элементар заряд. Сабақ барысы Қосымша 1 «Сөзжұмбақ» бойынша үй тапсырмасын тексеру және тақырыпты ашу. 1. «Электрон» сөзінен қандай сөз шықты? (Электр) 2. Зарядтың өлшем бірлігі? (Кулон) 3. Теріс зарядты бөлшек қалай аталады? (Электрон) 4. Оң зарядты бөлшек қалай аталады? (Протон) 5. Заряды жоқ бөлшек қалай аталады? (нейтрон) 6. Зарядтар еркін қозғала алатын заттарды қалай атаймыз?(өткізгіштер) 7. Молекулалар неге бөлінеді?(атом) 8. Егер өзара әрекеттесу нәтижесінде атом электрондарының біразын жоғалтса, атом қандай күйде болады? (оң) 9. Тұйықталған   жүйедегі   денелердің   электрленуінің   барлық   құбылыстырында электр зарядының қосындысы.... (сақталады) Қосымша 2 Теориялық мәлімет   Кулон заңы.    Аттас және әр аттас зарядтар арасында тартылыс және тебіліс әсері болады. Осы әсерді зарядтар арасындағы әрекеттесуші күштер екендігін 1785 жылы француз ғалымы Шарль Кулон тәжірибе жүзінде дәлелдеп ашты. Өте   сезімтал   айнымалы   таразы   алып,   сол   арқылы   зарядталған шаралардың қалай әсерлесетінін анықтады. Айнымалы таразы­ жіңішке серпімді   сымға   ілінген   және   шыны   цилиндр   тәріздес   ыдысқа орналастырылған, шыны таяқшадан тұратын қондырғы. Таяқшаның бір ұшына   кішкентай   металл   шар   бекітілген,   ал   екінші   ұшында   оны тенгеріп   тұратын   жүк   бар.   Жіптің   жоғары   ұшыоның   ширатылу бұрышын анықтауға арналған бөліктері баршкалаға бекітілген. Ыдыс тығынындағы   тесік   арқылы   дәл   сондай   басқа   сынақ   шар   енгізіледі. Егер шарларға заряд берсек, онда олар бір­бірімен әрекеттеседі. Өзара әрекеттесу   күшінің   шамасын   жіптің   ширатылу   бұрышына   қарап анықтауға болады.                                       F ~ q  *q               F ~ (q  *q ) / r  2                                                     F ~ 1 / r  2  Қозғалмайтын екі нүктелік заряд вакуумде зарядтардың көбейтіндісіне тура пропорционал   және   оның   арақашықтығының   квадратына   кері   пропорционал күшпен әрекеттеседі.                   F = k*(q  *q  ) / r 2                                          к = 9*109 Н*м2/ Кл2    ­   пропорционалдық коэффициент                 F = 1 / 4π ε  *  (q  * q  ) / r 2   н/е    F = 1 / 4π ε  *  (q  * q  ) /  *r ε                                     ­ диэлектрлік өтімділік. 85*10­12Кл2/Н*м2  ­    электр тұрақтысы ε   = 8. ε 2    Қосымша 3 Топтық жұмыс: 1­топ: 1. Кулонның иірілмелі таразымен жүргізген тәжірибесінің  мәні неде? 2. Зарядтардың   біреуін   4   есе   арттырғанда,   өзара   әсер   күші   өзгеріссіз   қалу   үшін, олардың арақашықтығын неше есе өзгерту керек? 2­топ: 1. Кулон   заңын   тұжырымдаңдар   және   осы   формуланы   анықтайтын   формуланы жазыңдар. 2. Біреуінің   заряды   екіншісінен   3   есе   артық   екі   бірдей   металл   шарды   бір­біріне түйістіріп, қайтадан бастапқы арақшықтыққа орналастырғанда, екеуінің бастапқы және соңғы Кулондық күштерінің қатынасы қандай? 3­топ: 1. Қандай заряд нүктелік деп атайды?  2. Екі нүктелік зарядтың арақашықтығын 3 есе кеміткенде, олардың кулондық күші қанша есе өзгереді? Есептер шығару:  1. Сутек ядросы электронды өзіне қандай күшпен тартады? Сутек атомының радиусы 5∗10−11м.  (e=1,6* 1019 Кл; k=  9∗109Н∗м2 Кл2  )    2. 10−9 Кл және  10−6 нКл екі зарядты өзара  9∗10−4Н  күшпен әрекеттеседі.  Олар бір­бірінен қандай қашықтықты орналасқан? (k=  9∗109Н∗м2 Кл2  )                  Бағалау парағы: № Оқушы аты­жөні Қызығушылықты ояту «Сиқырлы шарлар» «Білімді мекен» 1 Рефлексия: