| Darsning ta‘limiy marsadi.O'quvchilarga azotning kislorodli birikmalaridan azotning 5 xil oksidi haqida ularning olinish usullari,tabiatda uchrashi,fizik va kimyoviy xossalari haqida ilmiy tushunchalar berish. | |
II. Darsning mazmuni | O’quvchilarda azot oksidlarining turlarini, tabiatda tarqalishi , xossalari v a ishlarilishini misollar orqali tushunchalar berish. | |
III. O’quv jarayonini tashkil etish texnologiyasi | Shakl – nazariy, Metod – og’zaki, ko’rgazmali | |
| O`qituvchi:Azot oksidlari turlari,tabiatda tarqalishi va xossalari haqida ma`lumot berish. | O’quvchi:Azot oksidlarining olinishi va xossalari haqida tasavvur va bilimlarga ega bo’lishadi. |
| O’qituvchi:O’tilgan darsni tahlil qiladi; Mavzuni yangi materiallar bilan boyitadi; Mavzuni ochishda samarali metod va usullarni shakllantiradi; Mavzuni internet ma`lumotlari bilan boyitadi. | O’quvchi:Azot oksidlarinig tabiatda tarqalishi va xossalari haqida qo`shimcha adabiyotlardan ma`lumotlar oladilar va bilimlarini yanada mustahkamlaydilar. |
Sana: _19.04.18y
Sinf: _8- “B”sinf
Mavzu: Azotning kislorodli birikmalari
t/r | Darsning bosqichlari | Vaqti |
1 | Tashkiliy qism: | 5 |
2 | O`tilgan mavzuni takrorlash. | 10 |
3 | Yangi mavzu bayoni | 17 |
4 | Yangi mavzuni mustahkamlash. | 10 |
5 | Dars xulosasi va baholash | 2 |
6. | Uyga vazifa | 1 |
Darsning borishi
1. Tashkiliy qism: a) Sаlomlаshish, davomatni aniqlash (inglizcha)
b) O’quvchilarni darsga hozirlab, jonli muhit yaratish
c) ma’naviyat daqiqalarini tashkil qilish.
Aprel oyining muhim sanalari.
Aprel oyining muhim sanalari.
1336 yil 9-aprel Amir Temur tavallud topgan kun
1894-yil 10-aprel Abdulla Qodiriy tavallud topgan kun
1954 –yil 26-aprel Muhammad Yusuf tavallud topgan kun.
1994-yil 20-aprelda BMT ning YUNISEF tashkilotiga a`zo bo`lgan
2008 yil 17-aprelda Odam savdosiga qarshi kurash to`g`risida qonun qabul qilindi.
Darsning oltin qoidalari:
Darsda faol bo’lish;
Guruhlarda ahillik va hamkorlikni tashkil etish.
Vaqtdan unumli foydalanish;
O’zaro hurmat;
O’zgalar fikrini qadrlash;
Fikrni to’liq bayon etish;
Yangiliklar sari intilish;
Rag’batlantirish.
Dars davomida ana shu qoidalarga amal qilib borasizlar.
“Baliq skleti” ni savollarga javobberib,tangacha hosil qilamiz.
1-savol: Azot guruhchasiga qaysi elementlar kiradi?
2-savol: Asosiy guruhdagi elementlarning tashqi pog`onasida elektron nechta ?
3-savol. Azotning elektron konfiguratsiyasini yozing?
4-savol . Azot tabiatda qanday tarqalgan?
5-savol . Ammiak molekulasida qanday bog`lanish turi bor ?
6-savol .Ammiakning fizik xossasi qanday?
7-savol: Ammiak suvda erib nimani hosil qiladi ?
8-savol: Ammoniy tuzlari qanday hosil bo`ladi ?
9-savol: Ammiak qanday maqsadlarda islatiladi?
10-savol:Havoda hajm jihatdan necha % azot bor ?
11-savol.Katalizator deb nimaga aytiladi?
12-savol:Havo tarkibida kislorodning hajmi necha % ni tashkil qiladi.
Test topshirig`i
1. Chili silitrasining kimyoviy formulasini toping?
A. NaNO3
B. Ca(OH)2
C. NaOH
D. CaCO3
2. Metall nitridlari qanday hosil bo`ladi?
A. Metallarning metallmaslar bilan reaksiyasidan hosil bo`ladi.
B. Metallarning azot bilan hosil qilgan birikmasidan
C. Metallmaslarning azot bilan hosil qilgan birikmasidan.
D. Yuqoridagilarning barchasi
3. Ammiak suv bilan ta`sirlashganda eritmaning muhiti qanday bo`ladi?
A. Kislotali
B. Neytral
C. Kuchli kislotali
D. Ishqoriy
4. Ammiak kislotalar bilan reaksiyaga kirishib nima hosil qiladi?
A. Tuzlarni
B. Oddiy moddalarni
C. Ishqorlarni
D. Kislotalarni
5. Avogadro doimiysining qiymati nechaga teng?
A. 6,02* 1023.
B. 22.4
C. 1,66*10-27.
D. 12,04*1023.
3. Yangi mavzu bayoni
Rejasi:
1.Azotning oksidlari.
2.Azot (II) oksidi.
3.Azot (IV) oksidi.
Azot odatdagi sharoitda kislorod bilan reaksiyaga kirishmaydi,ularning hammasi nitrat kislota dan va uning tizlaridan olinishi mumkin.
Azot (I)- oksidi__ N2O Azot (IV)- oksidi__NO2
Azot(II)- oksidi___NO Azot qo`sh oksidi__N2O4
Azot (III)- oksidi__N2O3 Azot (V)- oksidi__N2O5
Azot (II) oksidi---NO. Rangsiz,hidsiz gaz bo`lib,suvda juda oz eriydi.1 hajm suvda 0,7 hajm NO eriydi.Suyuqlanish haroroti -163,6C,qaynash harorati -154,8 C/
Azot (II)- oksidi elektr zaryadlari va chaqmoq bo`lgan vaqtlarda hosil bo`ladi.Shuning uchun bahor oylarida yog`adigan yomg`ir suvi tarkibida azot birikmalari oz bo`lsada uchraydi.
N2+ O2→ 2NO
Azot (II) oksidi- befarq oksid, u tuz hosil qilmaydi.Sanoatda NO olish uchun misga nitrat kislota ta`sir ettirib olinadi.
3Cu +8 HNO3=3Cu(NO3)2+ 2NO +4H2O
Azot (IV) –oksidi-NO2.Azot (IV)- oksidi qizg`ish –qo`ng`ir rangli, o`tkir hidli zaharli ,bo`g`uvchi gaz hisoblanadi.Usuvda yaxshi eriydi. 21,3 0C da qaynaydi, -9,30C da rangsiz kristall holatda qotadi. NO2 laboratoriyada misga konsentrlangan nitrat kislota ta`sir ettirib olinadi.
Cu +4 HNO3= Cu(NO3)2 +2NO2 +2H2O
Sanoatda azot (IV) oksidi olish uchun azot (II) oksidi oksidlanadi. NO2 kislotali oksid. U suvda erib nitrat va nitrit kislotalar aralashmasini hosil qiladi.
2NO2 +H2O =HNO3 +HNO2
Nitrit kislota nihoyatda beqaror bo`lib,darhol nitrat kislota, azot(II) oksidi va suvga ajraladi.
3HNO2 = HNO3 +2NO +H2O
Bu oksid past temperaturada N2O4 ya`ni azot qo`sh oksidi hosil qiladi.
Temperatura -11,20C va undan past temperaturada mavjud bo`ladigan rangsiz kristallar butunlay N2O4 molekulalaridan iborat bo`ladi.
N2O4 =2NO2 -56,9 kj
Laboratoriyada qo`rg`oshin nitrat kristallarini qizdirilganda ham olinadi.
2Pb(NO3)2 =2 PbO + 4NO2 +O2
4. Yangi mavzuni mustahkamlash
“Topgan topaloq”
Har bir guruhga ikkitadan savollar topishmoqlar berish
1.O’z badanini o’zi eydi
2.Grekchda “hayotiy emas “degan ma`noni bildiradigan element qaysi
3. Qorniga suv quysam, boshi yonar
4. Yunoncha “suv tug`diruvchi”degan ma`noni bildiradigan element nomi
5. Barcha tirik mavjudotlar oladi undan nafas
Toki o’rmon bor ekan havoda hech tugamas
6. Lotinchada “shafaq” degan ma`noni bildiradigan
element qaysi.
Har bir guruhga 1 tadan masala beriladi.
1-guruhga. 15 g ammiakning parchalanishi natijasida necha litr (n.sh)da azot gazi hosil bo`ladi.
2- guruhga. Ammiak 12 g suv bilan ta`sirlashib necha g novshadil spirtini hosil qiladi.
3-guruhga. 34 g ammiak xlorid kislota bilan ta`sirlashib,necha g tuz hosil qiladi.
“Kim chaqqon “
© ООО «Знанио»
С вами с 2009 года.