Программа урока "Финансовая грамотность"

Финансовая грамотность - это урок факультатив, в неделю 1 раз, в году всего - 34 часов. Материал для 7-9 классов школьной программы и разработки уроков. Предмет интересен для ребят тем, что необходимо изучат с раннеге возраста. Потому что, сейчас рыночная экономика.

Түсіндірме жазба

«Экономика негіздері және қаржылық сауаттылық» пәні бойынша осы үлгілік оқу бағдарламасы даярлау деңгейіне және мазмұнының міндетті минимумына қойылатын мемлекеттік талаптарды іске асыруға арналған оқу орындарының жұмыс оқу бағдарламаларын әзірлеуге негіз бола алады.

Оқытудың құрылымдық негізі - сабақ болып табылады. Жалпы көлемі – 34 сағат. Мұғалім оқытуға бөлінген сағат пен оқушылардың контингентіне байланысты бағдарламаға өзгеріс енгізе алады.

Экономика деген сөз алғашқы ұғымында «отбасы шаруашылығын» білдірген. Қазіргі уақытта экономика кең көлемде, қоғамдық өндірістің жүйесі деп білеміз. Өндіріс – қоғамның өмір сүруіне және дамуына қажетті. Өндіргіш күш – өндірістің жетекші саласы. Бұл қоғамның табиғатқа қатынасын көрсетеді. Әрбір адам көп қырлы экономикалық қатынас арқылы басқалармен байланыста болады. Адам өнім шығарады, жалақы алады, меншік иесі болады, сатушы және сатып алушы ретінде қызмет атқарады. Адамның пайда табуға, оны иеленуге құқығы бар. Ол қандай кедей болса да бір нәрсені иеленеді, оны құрметтейді, қорғайды. Адам жеке меншігі – оның үй-мүлкі, киім-кешегі, көлігі, саяжайы, т.б. Адам қай заманда болсын өз өмірінен экономика белгілерін табады, яғни күн сайын ұшырасады.Мысалы, үстіңіздегі киім, таңертеңгі асыңыз, үй жанындағы дүкен т.б.

Бүгінгі таңда экономикалық танымсыз сапалы білім алу мүмкін емес.Экономика да – қоғам өміріне қатысы бар маңызды ғылым болып саналады. Мектеп оқушылары бұл пәнді оқуды неғұрлым ерте бастаса, соғұрлым елімізде сауатты мамандар мен жауапкершілігі жоғары азаматтар көбейеді. Басқа ешбір пән айналадағы болып жатқан өзгерістердің экономикалық мәнін балаларға ұғындырып, оларды тиімді экономикалық шешімдерді қабылдауға үйрете алмайды. Өз әрекетіне жауаптылықпен қарап, экономикалық категориямен ойлап, өз елінің және тағдырының шын қожасы болуға да экономика пәні оқытады. Мектепте алған білімдерін келешекте қолдана білу де маңызды болып табылады.Мектепте экономикалық білім алған балалар өмірде үнемі туындап отыратын экономикалық проблемаларға түсіністікпен қарап, оларды шешуге дайын болуы керек.

Пәннің мақсаты – жастарды болашақта лайықты өмір деңгейіне көтерілу үшін заманауи экономикалық жүйенің құрылысы туралы, сондай-ақ, бизнестің этикасы мен экономикаға үйрету, жеке кәсіпкерлікті бағалауға ынталандыру.

Пәннің міндеттері:

-Логикалық ойлау мен тез шешім қабылдай білу, дербестіктің және шығармашылық қабілеттерді дамыту;

-Бала дарындылығын анықтау;

-Лидерлік қабілетін дамыту;

-Қаржылық сауаттылыққа үйрету;

-Экономикалық термин сөздерді білу;

-Білімді тиімді қолдану арқылы кәсіби құзыреттілікті

қалыптастыру және жетілдіру;

-Зерттеу және жобалық қызмет дағдыларын қалыптастыру;

-Топтармен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру;

-Өзін-өзі кәсіби анықтау және мансапты жоспарлай білу қажеттілігін көрсету;

-Көздеген мақсатқа жетудегі тұрақтылық, шыдамдылықты дамыту.

Оқытудың белсенді әдістері:

-Іскер ойындар;

-Рөлдік ойындар;

-«Газет» әдісі;

-Зерттеу әдісі;

-Жобалық әдіс;

-Шағын топтардағы жұмыс;

-«Өрнек» әдісі;

-«Коллаж» әдісі;

-Кейс – стади

Оқыту жабдықтары:

-Ақпараттың мультимедиялық көрінісі;

-Анықтама-ақпараттық әдебиет;

-Интерактивтік оқулықтар;

-Тест генераторы.

Нарықтық қатынастардың өріс алуы жеке меншіктің әр түрінің, кәсіпкерліктің пайда болуына байланысты болып жатқан Қазақстандағы әлеуметтік – экономикалық реформалар білім беру жүйесіне, оның ішінде мектептегі оқыту процесіне қойылатын талаптарды принципті түрде өзгертуге ықпалын тигізеді.

Танымдық әрекетті ұйымдастыру нысаны ұсыныс сипатында көрсетілген.

Бағдарламада қазіргі ұлттық экономиканы әлемдік шаруашылықтың бір бөлігі ретінде, халықаралық еңбек бөлінісіндегі мемлекеттердің ролін, әлемдік шаруашылықтағы интеграциялық одақтардың ролі мен интернационалдық өндірістің артықшылықтарын, ауқымды әлемдік мәселелер мен халықаралық бәсекелестіктердің ерекшеліктерін, әлемдік қауымдастықтағы Қазақстан Республикасының экономикасының орнын және т.б. оқытуды қарастырады. Тағы бір маңыздысы білім алушылардың өз пікірін айта білуге қандай да бір экономикалық жағдайларды талдауға өздерінің пікірлерін дәлелді түрде қорғай білуге талпындырады.

Бұл үлгілік оқу бағдарламасы «География», «Дүниежүзілік тарихы», «Кәсіпкерлік негіздері», «Құқық негіздері», «Макроэкономика», «Технология» пәндері бойынша білім алушылардың алған біліміне, іскерлігі мен дағдысына негізделген.

Пәнге қатысты материалдарды, қолданысқа жаңа және жетілдірілген жабдықтарды енгізу, өндірісті дамыту мен оның тиімділігін арттыруға бағытталған Қазақстан Республикасы үкіметінің қаулылары мен шешімдерін пайдалану есебінен алған жөн.

Осы үлгілік оқу бағдарламасы материалды табысты меңгеруге ықпал ететін интерактивтік және тағы да басқа сабақтарды қалыптастыруды қарастырады.

Білім алушылардың танымдық белсенділігін ұйымдастыру әдістеріне оқытудың интербелсенді әдістері, өндірістік есептерді шешу, кәсіпорынға саяхат, іскерлік ойындар және т.б. енгізілген.

Бұл үлгілік оқу бағдарламасын іске асыруда «Экономика негіздері және қаржылық сауаттылық» дидактикалық оқу құралын және көрнекі құралдарды немесе плакаттар, модельдер, оқу бейнефильдері, электронды оқулықтар, қосымша оқу және оқу-әдістемелік құралдарды пайдалану ұсынылады.

Алдағы кезең – оның жұмысын жандандыратын, қатарын молайтатын шақ. Бүгінгі білім беру ісінде бағдарлы оқытудың маңыздылығы ерекше десек, осы орайда экономикалық білім мен бизнестің алғашқы баспалдағы кәсіпкерлік негіздерін үйренудегі өзіндік үлесі болары сөзсіз.

Экономикалық білім негіздерін игерудегі еңбектеріңіз жемісті болсын!

7-сыныптың ұзақ мерзімді тақырыптық жоспары

№	Тақырыбы	Негізгі ұғымдар	Оқыту формасы	С/с
1 – бөлім. Экономикадағы мемлекет рөлі (11-сағат)
1	Экономикалық жүйе	Экономикалық жүйе (нарықтық, дәстүрлі, командалық, аралас)	пікір талас	1
2	Экономикадағы мемлекет қызметін анықтау	Заңды негізді қамтамасыз ету, табыстарды қайта бөлу, экономиканы тұрақтандыру	әңгімелесу	1
3	Қоғамдық тауарлар мен қызмет көрсетулер	Қоғамдық тауарлар мен қызмет көрсету түрлерімен танысу	зерттеу-тіркеу	1
4	ҚР салық жүйесі	ҚР-ғы салық және салық жүйесі.Салық тарихы. Салық түрлері. Салық жүйесі (көлік салығы, жер салығы, мүлік салығы, кәсіпкерлер салығы,кедендік баж салығы)	диалогтық-әңгіме	1
5	Салық типтері	Табыстарды қайта бөлу, прогрессивті салық салу, трансферттік төлемдер	кіріктірілген	1
6	Зейнетақы жүйесі	Зейнетақы жинақтау қоры, акционерлер, шығындар, жинақтаулар	өзіндік жұмыс	1
7	Отбасы бюджеті	Жалақы, зейнетақы, шәкіртақы, кірістер, шығыстар	саяхат	1
8	Инфляциямен күрес	Мемлекеттегі инфляцияның болу себептері және одан шығу жолдары	әңгімелесу	1
9	Жұмыссыздық. Жұмыссыздық түрлері. Жұмыссыздықпен күрес	Жұмыссыздық. Жұмыссыздық түрлері. Жұмыссыздықпен қалай күресуге болады?	пікір талас	1
10	Жұмыссыздықтың өсуі экономикалық құлдыраудың салдары	Жұмыссыздықтың өсуі. Жұмыспен қамту орталығының жұмыс барысымен танысу	зерттеу-тіркеу	1
11	Бәсекелестіктің мәні мен түрлері	Бәсекенің тигізер әсері мен пайдасы. Бәсекелес тепе-теңдігі. Еңбек нарығының қозғалысы және сұраныстың жылжу	сұрақ жауап	1
2- бөлім. Халықаралық сауда (8-сағат)
12	Халықаралық сауданың пайда болу себептері	Әлемдік нарық, экспорт, импорт, төлемдер, сауда жолдарын білу	пікір талас	1
13	Сауда тарихы	Түрлі елдердің сауда тарихын, «Ұлы жібек» жолы керуенін, сауда соғысын білу, түсіну	бейне жазба арқылы оқыту	1
14	Ішкі және сыртқа сауда	Қазақстанның ішкі және сырткы сауда түрлерін білу	сұрақ-жауап	1
15	Экспорттық тауарлар	Халықаралық тауар айналымы.Экспорт, импорт	зерттеу	1
16	Импорттық тауарлар	Халықаралық тауар айналымы.Экспорт, импорт	зерттеу
17	Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы)	Қазіргі кездегі маркетингтік зерттеулер жүргізу	өзіндік жұмыс	1
18	Маркетингтік зерттеулер (құрылыс заттары)	Қазақстан мен шет мемлекеттер бойынша зерттеулер жүргізу	өзіндік жұмыс	1
19	Сауда еркіндігі және саудадағы кедергілер	ҚР-ғы экономиканың дамуы, халықарық байланыстар	саяхат	1
3 – бөлім. Халықаралық саудаға қандай ақшалар қатысады? (7-сағат)
20	Валюта. Валюталық бағам	Валюта, айырбас курсы, айырбас пункті, әлемдік ақша	сұрақ-жауап	1
21	Халықаралық валюта жүйесі	Халықаралық елдер бойынша валюталық бағамдар.Халықаралық Халықаралық валюта жүйесі	саяхат	1
22	Қаржы нарығындығы алаяқтық	Қаржы пирамидасы.Алаяқтық	рөлдік	1
23	Мемлекеттік бюджет	Мемлекеттік төлем балансы. Мемлекеттің қарызы	сұрақ-жауап	1
24	Мемлекеттік бюджет	Бюджетті басқару	әңгімелесу
25	Бюджет тапшылығымен күресу	Бюджет тапшылығынан шығу жолдары	өзіндік жұмыс	1
26	Бюджеттік жоспар	Мемлекеттегі бюджеттік жоспарлар (республика,облыс)	өзіндік жұмыс	1
4 – бөлім. Экономикалық өсу (8-сағат)
27	ҚР-ның экономикалық өсуі	ҚР-ның экономикалық өсу қарқыны.	индуктивті	1
28	Дүниежүзілік экономиканың басты мәселелері	Әлемдік экономикадағы кездесіп отырған проблемалар және олардан шығу жолдары	пікір талас	1
29	Әлемнің бай елі тұрғындары мен басқа тұрғындары арасындағы теңсіздік	Қоғамдағы теңсіздік, әділетсіздік (статистикалық көрсеткіштер)	сұрақ-жауап	1
30	Кедей мемлекеттердегі экономикалық қарқынның стратегиясы	Кедей мемлекеттердегі экономикалық қарқынның мәні мен түрлері	өзіндік жұмыс	1
31	Халықтың өсуі мен әлеуметтік деңгейінің арасындағы тәуелділігі	Халықтың әл-ауқаты, демографиялық мәселелері. Мегаполис	эссе жазу	1
32	Валюта нарығын зерттеу	Валюта, валюта курсы, айырбас пункті. Нарықты зерттеу	зерттеу	1
33	Валюта айырбастау есебін шығару	Валюталық есептер шығару, әр елдің ұлттық валюта курсын бақылау	өзіндік жұмыс	1
34	Экономикалық терминдер сөздігі	Берілген тақырыптар бойынша экономикалық термин сөздермен жұмыс	сұрақ-жауап	1

Пәнді оқытудың жоспарланған нәтижелері (7-сынып)

Білім беру бағдарламаларында жоспарланған құзыреттер

Үлгілік оқу бағдарламасында жоспарланған нәтижелер

Білім алушылар төмендегідей құзыреттерді меңгеруі қажет:

Базалық:

1 – бөлім

Экономикадағы мемлекет рөлі

Пәнді оқыту нәтижесінде білім алушылар:

білім:

-экономикалық жүйелерді;

-нарықтық механизмдерді;

-мемлекеттік реттеу әдістері;

-мемлекеттік функцияларды;

- инфляция деңгейін;

- жұмыссыздық түрі мен себептері

білік:

-қоғамдық тауарлар;

-қызмет көрсетулер;

-ҚР-ның салық жүйесі;

-ҚР-ның зейнетақы қоры;

дағды:

-экономикалық терминдер;

-экономикалық қызметтер;

-бәсекеге қабілетті бола білу

2- бөлім

Халықаралық сауда

білім:

-сауда тарихы;

-қазіргі әлемдік сауда;

-халықаралық бәсекелестік;

-әлемдік тауар нарықтары;

-экспорт, импорт, тауар түрлері

білік:

-Қазақстанның сыртқы саудасы, құрылымдық, бәсекелестік деңгейі;

-сауда еркіндігі;

-сауда пайдалылығы;

-кедендік салықтар;

дағды:

-әлемдік нарық құрылымы;

-маркетингтік зерттеулер жүргізу

3 – бөлім

Халықаралық саудаға қандай ақшалар қатысады?

білім:

-әлемдік валюталық жүйе;

-ақша, несие саясаты;

-валюталық бағам;

-теңгенің бағамы;

-мемлекеттік бюджет

білік:

-әр елдің валюта түрі;

-халқаралық саудаға қатысатын елдер қатары

дағды:

-әлемдік нарықтағы баға жүйесі

-валюталық бағамның өзгерісі

4 – бөлім.

Экономикалық өсу

білім:

-Қазақстан экономикасының өсу қарқыны;

-демографиялық мәселелер

білік:

-экономикалық ақпарат жүйесі;

-кедей шегіндегі мемлекеттер;

-экономикалық проблемалар

дағды:

-экономикалық өзгерістерді білу;

-статистикалық зерттеулер жүргізу

7-сыныптың қысқа мерзімді жоспары

1-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Экономикалық жүйе

Сілтеме

Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер

Жалпы мақсаты

Экономикалық жүйе туралы түсінік беру, салыстырмалы түрде- мысалдар арқылы

Күтілетін нәтиже

Экономикалық жүйе мен оның түрлерін ажырата білу, ҚР-ғы командалық экономикадан нарықтық экономикаға өту кезеңдері мен реформалары

Негізгі идеялар

Экономиканың төртке бөлінетінін біледі, бір-бірінен ерекшеліктерін ажырата алады

Оқыту құралдары

Плакат, АКТ-ны пайдалану

Тапсырмалары

Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары

Жеке жұмыс «Кім біледі»

Кескін картамен жұмыс

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады)

I. Ұйымдастыру кезеңі:

Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу

II. Үй тапсырмасы:

1.Экономикалық терминдерді қайталау

(ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады)

2.Сергіту сәті «Сөз тіркесін табу» ойыны

2. «Ой қозғау»

1.Экономикалық жүйе дегеніміз не?

2.Экономика нешеге бөлінеді?

III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс.

Мына мәселелер қарастырылуы керек:

1-топ. Нарықтық экономика, аралас экономика

2-топ. Дәстүрлі экономика, командалық экономика

3-топ. Қазақстанның қазіргі даму стратегиясы

Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды

(Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады)

IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары:

Қазақстанда өз тәуелсіздігімізді алғанға дейінгі уақытта қандай экономикалық жүйеде болдық?

Мұғалімнің бағалауы

Үйге тапсырмалар

Экономикалық жүйе (оқу, мазмұндау)

2-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Экономикадағы мемлекет рөлі. Мемлекеттің экономикалық функциялары
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Экономикадағы мемлекет рөлі. Мемлекеттің экономикалық функциялары. Экономикадағы мемлекет қызметін анықтау. Заңды негізді қамтамасыз ету, табыстарды қайта бөлу, экономиканы тұрақтандыру. Нарықтық экономикаға көшу кезіне талдау.
Күтілетін нәтиже		Мемлекеттің экономикалық функциялары мен экономикадағы мемлекет қызметін анықтау, білу, түсіну
Негізгі идеялар		Экономикадағы мемлекет рөлін біледі
Оқыту құралдары		АКТ-ны пайдалану
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық жүйе (оқу, мазмұндау) 1. «Бинго» танымдық ойыны. өтілген тақырыптарды қорытындылау, қайталау ретінде Білімі, дағдысы: экономикалық білімдерін шыңдау, еске сақтай білуге дағдыландыру. Ойын шарты: Оқушылар топтарға бөлініп, сұрақтарға ауап береді. Бинго Б-1 Қандай бағалы қағаздың иесі дивиденд алады? (Акция) Б-2 Бір тауарды екінші тауарға айырбастау? (Бартер) Б-3 Белгілі бір іс-шараны қаржымен қамтамасыз ететін жеке тұлға қандай фирма: (Демеуші) Б-4 Монғолияның ақша бірлігі (Тугриг) Б-5 Сауда жасалатын орын (Нарық) Б-6 «Табиғатты зерттеу мен халықтың баю себептері» еңбегінің авторы (Адам Смитт) Б-7 Қағаз ақша (Банкнот) И-1 Ауқымды қарыздар (Банкрот) И-2 Көлем бірлігінің өлшемі (Литр) И-3 Сауд Арабиясынан қандай табиғи ресурстар шығады? (Мұнай) И-4 Сауда қорғаушысы, грек құдайы (Гермес) И-5 Белгілі бір басылымның шығарылған экземпляр саны (Тираж) И-6 «Сникерстің» бір ингредиенті (Арахис) И-7 Миллионның ауызша аталуы (Лимон) Н-1 Крассовка маркасы (Ребок) Н-2 Ақшаны қарызға алар кезде ломбардта қалдырылатын бағалы буым (Кепілдік) Н-3 Кино саласындағы ең бағалы сыйлық (Оскар) Н-4 Сенімді қаржы мекемелерімен әйгілі болған мемлекет (Швейцария) Н-5 Криминалды бизнестің негізгі тауары (Наркотик) Н-6 Ақылы түрде баспананы пайдалану (Отель) Н-7 Тауарды жылжыту (Жарнама) Г-1 Қағаз ақшаның отаны (Қытай) Г-2 Темір ақша (Монета) Г-3 Еңбекке төленетін ақы (Жалақы) Г-4 Жерге көмілген бағалы бұйымдар (Қазына) Г-5 Бірдей өнім өндірушілер арасындағы экономикалық сайыс (бәсеке) Г-6 Отандық тауарды шетке шығару (Экспорт) Г-7 Шет елден ішке тауар әкелу (Импорт) О-1 Мемлекеттік ақша бірлігі (Валюта) О-2 Әйгілі Жапон автомобилінің маркасы (Хонда) О-3 Мүлікті иелену құқы (Меншік) О-4 Бюджетке міндетті төлем (Салық) О-5 Құнның ақшалай көрінісі (Баға) О-6 Ең жоғарғы баға ұсынушы тауарды иеленетін сатылым (Аукцион) О-7 Ескі бұйымдарды сатушы (Антиквар) Жеңімпаз сыныптағы неғұрлым толық жауап берген топпен анықталады. 2. «Ой қозғау» - Мемлекет дегеніміз не? - Елдегі мемлекеттік шешімдерді кім қабылдайды? - Елдегі мемлекеттік өкіметті кім басқарады? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ. Елдегі өкіметті іске асыратын ұйым 2-топ. Қоғамның шектеулі ресурстарын бөлу 3-топ. Елде экономикалық шешімдерді кім қабылдайды? Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Экономикадағы мемлекет рөлі. Мемлекеттің экономикалық функциялары

3-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Қоғамдық тауарлар мен қызмет көрсетулер
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Қоғамдық тауарлар және олардың түрлері бойынша мағлұмат беру
Күтілетін нәтиже		Қоғамдық тауарлар түрін біліп, насихатталады
Негізгі идеялар		Қоғамдық тауарлар мен қызмет көрсету жайында мәліметтер алады
Оқыту құралдары		АКТ-ны пайдалану, ойынға арналған құралдар
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикадағы мемлекет рөлі. Мемлекеттің экономикалық функциялары «Ой қозғау» -Қоғамдық тауарлар мен қызмет көрсету дегеніміз не? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: әр топқа жеке тапсырма беріледі 1-топ. Қоғамдық тауарлар мен қызмет көрсетулер 2-топ. Қоғамдық тауарлар мен қызмет көрсетулер 3-топ. Қоғамдық тауарлар мен қызмет көрсетулер Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) «Газеттен лента» ойыны Сабақ тақырыбы: Ресурстар шектеулігі Білімі, дағдысы: Ресурстарды үнемдей білуге, достық пен бірлікке үйрету. Ойын шарты: сынып оқушыларын үш адамнан тұратын топтарға бөліп, газеттен лента дайындау. Ең аз желімдеу арқылы ұзын лента дайындаған команда ұтады. Желімді беру – арандатушы фактор, себебі кез-келген сыртқы бұрыштан бастап үздіксіз спираль бойынша кесу арқылы газет бетінен желімделген ұзын лента жасауға болады. Жеңімпазды анықтап болғаннан кейін осы үнемді тәсілді көрсетуге тура келеді. Ойынға керекті заттар: әр топқа бір қайшы, желім және газет бетін алады (бәрінің көлемі бірдей). IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Қоғамдық тауарлар мен қызмет көрсетулер (оқу,мазмұндау)

4-сабақ

Сабақтың тақырыбы		ҚР-ның салық жүйесі
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		ҚР-ғы салық және салық жүйесі.Салық тарихы. Салық түрлері. Салық жүйесі
Күтілетін нәтиже		Салық анықтамасын, тарихын білу, түсіну, ұғыну
Негізгі идеялар		ҚР-ның салық заңын, салық түрлерін біледі
Оқыту құралдары		АКТ-ны пайдалану
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады); Қоғамдық тауарлар мен қызмет көрсетулер-түсінік айту «Ой қозғау» -Салық дегініміз не? -Салық нешеге бөлінеді? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер тырылуы керек: 1-топ.Салық тарихы 2-топ. Салық түрлері 3-топ. Салық өзгерістері Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) «Жарысты жалғастыр» (Эстафета) оқыта үйрену ойыны. Экономика тарихы, салық тарихы т.б. тақырыптар бойынша қарастырылады Білімі, дағдысы: экономикалық білімдерін шыңдау, ой-өрісін дамыту. Ойын шарты: 1. Жүргізуші сыныпты үш командаға бөледі. 2. Жүргізуші оқып-үйренуге тиісті мәтін бөлігін береді. Белгі бойынша оқи бастаймыз (5-7 минут). 3. Жүргізуші нөмірленген үш парақ дайындап, оларды әр командаға береді. Белгі бойынша оқушылар оқиғаларды, фактілерді, олардың мерзімдерін жазып, үндеместен бір-біріне жылжытып отырады (бір-бірін қайталамауы тиіс). Бұған үш минуттай ғана уақыт бөлінеді. 4. Ойынның қорытындысын шығару. Қай команда неғұрлым көп фактілерді, оқиғаларды, олардың мерзімдерін көрсеткенін, қай команда неғұрлым толық, нақты, анық жауап бергенін жүргізуші анықтайды. Жүргізуші жеңімпазды құттықтайды. Сөйлесу бөлімін «3»-ке, «4»-ке және «5»-ке бағалауға болады. IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	ҚР-ның салық жүйесі-оқу, мазмұндау; экономикалық терминдер жаттау

5-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Салық типтері
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Табыстарды қайта бөлу, прогрессивті салық салу, трансферттік төлемдерді білу
Күтілетін нәтиже		Төлем түрлерін білу
Негізгі идеялар		Салық жүйесін, төлем түрлерін білу, түсіну
Оқыту құралдары		АКТ-ны колдану, үлестірме қағаздар
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: 1.Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады) ҚР-ның салық жүйесі-мазмұндау 2.«Ой қозғау» -Салықты төлемдері қалай төленеді? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ.Салық типтері-№1 тапсырма 2-топ. Салық типтері-№2 тапсырма 3-топ. Салық типтері-№3 тапсырма Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Салық типтері-оқу, мазмұндау, терминдер жаттау

6-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Зейнетақы жүйесі
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Зейнетақы жүйесі бойынша заң мен өзгерістер мәліметтер беру
Күтілетін нәтиже		Зейнетақы жүйесін, өсім түрлерін білу
Негізгі идеялар		ҚР-ғы зейнетақы жүйесін, өзгерістерін біледі
Оқыту құралдары		Плакат, калкулятор
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: 1.Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады) 2.Салық типтері-оқу,мазмұндау «Ой қозғау» Қазастанда ерлер мен әйелдер неше жасында зейнеткерлікке шығады? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ.Зейнеткерлік жүйе №1 тапсырма 2-топ.Зейнеткерлік жүйе №2 тапсырма 3-топ. Зейнеткерлік жүйе №3 тапсырма Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) Экономикалық есеп Тақырыбы: Жалақы жүйесі Берілгені: Маржан фирмада қызметкерлер менеджері болып жұмыс істейді. 8 сағаттық жұмыс күніне ол 1000 теңге алады. Мамандығын жоғарылататын бір күндік семинар Маржанның жұмыстан ертерек сұранып кетуінің себебі болды. Семинарға қатысу жарнасы 3000 теңге. Теңгеге шаққандағы Маржанның шешімінің баламалық шығына қандай? Жауабы: (1000:8)х2+3000=3250 IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Зейнеткақы жүйесі – оқу, мазмұндау

7-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Отбасы бюджеті
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Жанұялық табыстың қалыптасуы. Жанұялық табстың құрылымы. Жанұя бюджеті. Жалақы, зейнетақы, шәкіртақы, кірістер, шығыстар. Әр отбасының бір айдағы кіріс-шығыс есебін шығару (кесте арқылы жанұя есебін шығару)
Күтілетін нәтиже		Отбасы есебін, оқушының өз қаражатын есептей білуге үйрету
Негізгі идеялар		Экономикалық білім мен қаржылық сауатты бола білу мен ақшаны үнемдеуге үйрену
Оқыту құралдары		Үлестірме қағаздары
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: 1.Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады) 2. Зейнетақы жүйесі-оқу, мазмұндау «Ой қозғау» Отбасылық бюджет дегеніміз не? Қаражатты қалай үнемдеуге болады? Кіріс пен шығыс дегеніміз не? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ.Отбасылық бюджетті есептеу (1-айдағы)-кесте арқылы жеке жұмыс 2-топ. Отбасылық бюджетті есептеу (1-айдағы)-кесте арқылы жеке жұмыс 3-топ. Отбасылық бюджетті есептеу (1-айдағы)-кесте арқылы жеке жұмыс Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) Экономикалық есеп Тақырыбы: Отбасы бюджеті (кірістер-шығындар) Берілгені: Бірде Талғаттың анасы үйге ренжіп келіп, «Біз электр энергиясын көп жұмсаймыз. Сондықтан шығынымыз өсіп жатыр. Не істейміз?» деді. Әкесі «Үнемдейміз. Бөлмеден шығарда жарықты сөндіріп жүруден бастаймыз. Ал саған, Талғат, арнайы өтініш! Теледидарды қызықты және пайдалы бағдарлама болғанда ғана көр. Оны көрші бөлмеде ұйықтап жатқанда қосып қоюдың қажеті жоқ!» - деді. Бір айдан соң, кезекті төлем жасалғанда, Талғаттың анасы электр энергиясының көрсеткіші азайғанын хабарлады. Егер үнемдегенге дейін көрсеткіш 3000 теңгені құраса, жарыққа осы ақшаның 45 %-ы, теледидарға 30%-ы кетсе, Талғаттың отбасы жарық шығынын 20%-ға азайтты, ал теледидарға бұрынғы ақшаның жартысы кетті. Отбасы қанша ақша үнемдеді. Талғат пен оның ата-анасына электр энергиясын тұтынуды бұдан да азайту үшін не істеу керек: Есептің шарты бойынша үнемдегенге дейінгі көрсеткіш пен үнемдегеннен кейінгі көрсеткішті есептеу керек. Шешімі: 3000:100∙45=1350 тг. 3000:100∙30=900 тг. 3000-1350-900=750 тг. 1350:100∙20=270 тг. 1350-270=1080 тг. 900:2=450 тг. 750+1080+450=2280 тг. 3000-2280=720 тг. Жауабы: Талғаттың отбасының үнемдеген ақшасы – 720 теңге. IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Отбасының бюджетін есептеу

8-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Инфляция

Сілтеме

Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер

Жалпы мақсаты

Мемлекеттегі инфляцияның болу себептері және одан шығу жолдары.

Қазақстанда инфляция жылдарының орын алуы.

(график арқылы көрсету)

Күтілетін нәтиже

Инфляция туралы түсінік беру, мысалдар келтіру

Негізгі идеялар

Инфляцияны біледі, талдай алады

Оқыту құралдары

Кестелер, графиктер

Тапсырмалары

Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары

Жеке жұмыс «Кім біледі»

Кескін картамен жұмыс

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады)

I. Ұйымдастыру кезеңі:

Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу

II. Үй тапсырмасы:

1.Экономикалық терминдерді қайталау

(ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады)

2.Отбасының бюджетін есептеу

«Ой қозғау»

Инфляция дегеніміз не?

Бізде инфляция пайызы қанша болды?

III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс.

Мына мәселелер қарастырылуы керек:

1-топ.Инфляция №1 тапсырма

2-топ. Инфляция №2 тапсырма

3-топ. Инфляция №3 тапсырма

Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.

Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды

(Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады)

1.Сергіту сәті «Кім тез табады?»

2.Экономикалық есеп

Тақырыбы: Инфляция

Берілгені:

Егер жалпы баға бірінші жартыжылдықта 2,5 есе көтерілсе, ал екінші жартыжылдықта тағы да 20% көтерілсе, онда өткен жылы инфляция қанша % болған?

Жауабы: инфляция қарқыны 200% болған.

IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары:

Мұғалімнің бағалауы

Үй тапсырмасы

Инфляция – оқу, мазмұндау

9-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Жұмыссыздық. Жұмыссыздық түрлері. Жұмыссыздықпен күрес
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Жұмыссыздық. Жұмыссыздық түрлері. Жұмыссыздықпен күрес. Жұмыссыздық. Жұмыссыздық түрлері. Жұмыссыздықтың адамға, қоғамға тигізер зияны. Жұмыссыздықпен қалай күресуге болады?
Күтілетін нәтиже		Жұмыссыздық анықтамасы мен жалпы мәліметтер беріледі, мысалдар келтіру
Негізгі идеялар		Елдегі жұмыссыздықтың қандай болатынын біледі, түрлерін ажыратады
Оқыту құралдары		АКТ-ны қолдану
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Инфляция-оқу «Ой қозғау» Жұмыссыздық дегеніміз не? Жұмыссыздықтың түрлері қандай болады? Жұмыссыздықпен қалай күресуге болады? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ.Жұмыссыздық №1 тапсырма 2-топ. Жұмыссыздық №2 тапсырма 3-топ. Жұмыссыздық №3 тапсырма Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) Экономикалық есеп Тақырыбы: Еңбек ресурстары, Жұмыссыздық Берілгені: Егер елде 200 млн. еңбекке жарамды халықтан 100 млн. адам жұмысы бар деп тіркелсе, ал жұмыссыздық деңгейі 20% құраса, онда жұмыссыз адамдар саны қанша болады? Жауабы: 50 млн. адам. IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Жұмыссыздық. Жұмыссыздық түрлері. Жұмыссыздықпен күрес

10-сабақ

Сабақтың тақырыбы	Жұмыссыздықтың өсуі экономикалық құлдыраудың салдары
Сілтеме	Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты	Жұмыссыздықтың өсуі экономикалық құлдыраудың салдары. Жұмыссыздықтың өсуі. Жұмыспен қамту орталығының жұмыс барысымен танысу. (схема, тірек-сызбалар арқылы)
Күтілетін нәтиже	Дағдарыс пен жұмыссыздықтың зардабы бойынша мәліметтер айтылады
Негізгі идеялар	Жұмыссыздықтың адамзатқа кері әсерін біледі
Оқыту құралдары	Сызбалар, схемалар
Тапсырмалары	Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Жұмыссыздық. Жұмыссыздық түрлері. Жұмыссыздықпен күрес «Ой қозғау» Дағдарыс дегеніміз не? Дағдарыс неден орын алады? Дағдарысты қалай болдырмауға болады? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ.Жұмыссыздық әсері 2-топ. Дағдарыс сатылары 3-топ. Жұмыспен қамту орталығы Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды. Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар		Жұмыссыздықтың өсуі экономикалық құлдыраудың салдары-оқу

11-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Бәсекелестіктің мәні мен түрлері
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Бәсекелестіктің мәні мен түрлер.і Бәсекенің тигізер әсері мен пайдасы. Бәсекелес тепе-теңдігі. Еңбек нарығының қозғалысы және сұраныстың жылжуы.
Күтілетін нәтиже		Бәсекенің мәні мен түрлерін біледі
Негізгі идеялар		Бәсекелес тепе-теңдігін біледі
Оқыту құралдары		АКТ-ны қолдану
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Жұмыссыздықтың өсуі экономикалық құлдыраудың салдары-оқу «Ой қозғау» -Бәсеке дегеніміз не? -Бәсеке пайдасы бар ма? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ.Бәсеке №1 тапсырма 2-топ. Бәсеке №2 тапсырма 3-топ. Бәсеке №3 тапсырма Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Бәсекелестіктің мәні мен түрлері

12-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Халықаралық сауданың пайда болу себептері

Сілтеме

Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер

Жалпы мақсаты

Халықаралық сауданың пайда болуын білу

Күтілетін нәтиже

Әлемдік нарық, экспорт, импорт, төлемдер, сауда жолдарын білу

Негізгі идеялар

Халықаралық сауда түсінігін қалыптастыру

Оқыту құралдары

Картамен жұмыс

Тапсырмалары

Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары

Жеке жұмыс «Кім біледі»

Кескін картамен жұмыс

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады)

I. Ұйымдастыру кезеңі:

Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу

II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау

(ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады),

Бәсекелестіктің мәні мен түрлері-оқу

«Ой қозғау»

Халықаралық сауда дегеніміз не?

Халықаралық сауданың пайда болу себебі неде?

III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс.

Мына мәселелер қарастырылуы керек:

1-топ.Халықаралық сауда №1

2-топ. Халықаралық сауда №2

3-топ. Халықаралық сауда №3

(Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады)

Экономикасы дамыған экспорттаушы елдер

Экспорт	Астанасы	Мемлекет
алтын	Претория	Оңтүстік Африка
мұнай	Эль-Рияд	Сауд Аравиясы
каучук	Куала-Лумпур	Малайзия
мыс	Сантьяго	Чили
боксит	Парамарибо	Суринам
ағаш	Оттава	Канада
фосфаттар	Рабат	Марокко
алюминий	Кингстон	Ямайка
уран	Ниамей	Нигер
тоқыма өндірісі	Дакка	Бангладеш
автомобиль	Токио	Жапония
жеміс-жидек	Мадрид	Испания
қант	Манила	Филиппин аралдары
какао	Аккра	Гана
кофе	Богота	Колумбия
мақта	Мехико	Мексика
киім-кешек	Сеул	Оңтүстік Корея
шай	Коломбо	Шри Ланка
қалайы	Ла-Пас	Боливия
күріш	Бангкок	Таиланд
көлік	Стокгольм	Швеция
балық	Рейкьявик	Исландия
какос пальмасының жаңғағы	Апиа	Батыс Самоа
қалпына келтірілген алмаздар	Иерусалим	Израиль
ет	Веллингтон	Жаңа Зеландия
табиғи газ	Алжир	Алжир
банан	Тегусигальпа	Гондурас
құрал-саймандар	Берн	Швейцария
темір рудасы	Нуакшот	Мавритания
текстиль (мата)	Париж	Франция

Мемлекеттердегі танымал компаниялар

Компания аты	Мемлекет
Нестле	Швейцария
Шелл	Нидерланды
Липтон шайы	Ұлыбритания
LG Electronics	Оңтүстік Корея
KPMG консалтингті фирма	АҚШ
Файерстоун	Жапония
Л'Ореаль	Франция
Филипс	Нидерланды
Найк	АҚШ
Дэу	Оңтүстік Корея
Леви Страус	АҚШ
Шины Мишлен	Франция
Кока-Кола	АҚШ
Боинг	АҚШ
Сони	Жапония
Ненкель	Германия
BASF	Германия
Фиат	Италия
Вазелин	АҚШ
Аспирин «Байер»	Германия
Хонда	Жапония
Адидас	Германия
Сименс	Германия
«Фила» аяқ киімі	Италия

2.«Жас кәсіпкер» іскерлік ойыны

Сабақ тақырыбы: Кәсіпкерлік қызметтің мамандандырылған түрі

Білімі, дағдысы: компаниялармен жұмыс істеуге баулу, нарықты зерттеу, кәсіпкерлік негіздерін меңгеру және бәсекеге қабілетті болуға қалыптастыру.

Ойын шарты: сынып оқушыларының ұйымдастыруымен 5, 6 адамнан тұратын компанияларға бөлінеді. Әр компания өз атын, шығаратын өнімін және компания мүшелерін (компания президенті, өндіріс басшысы, қаржы, есепші, жарнамашы, қызметкер, т.б.) сайлайды. Келесі кезекте компаниялар өз өнімдерін жарнама жасау арқылы таныстыруы керек. Өнім түрлеріне ойын барысында жасалынған гүлдер, блокноттар, қорапшалар, т.б. бола алады.

Жарнама жасауда компания тарихы, өнім түрі, сапасы, бағасы, мекен-жайы, т.б. айтылуы тиіс.

Ойынға керекті заттар: әр компанияға картон қағаздар, ақ, түрлі-түсті қағаздар, фломастер, қалам, өшіргіш, сызғыш, желім, қайшы, лента, бейдж.

Жүргізуші жарыстағы жеңімпаз компанияны анықтап, оларға «Үздік кәсіпкер» белгісін береді.

IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары:

Мұғалімнің бағалауы

Үйге тапсырмалар

Бәсекелестіктің мәні мен түрлері-оқу

13-сабақ

Сабақтың тақырыбы	Сауда тарихы
Сілтеме	Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты	«Ұлы Жібек»жолы сауда керуені, сауда тарихын білу, сауда кедергілері мен тарихын білу
Күтілетін нәтиже	Сауда тарихын білу
Негізгі идеялар	Ертедегі сауда орындарын, сауда керуен жолдарын, қоныстанған сауда қалаларынан мәлімет алу, білу
Оқыту құралдары	Картамен жұмыс, схемалар
Тапсырмалары	Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Бәсекелестіктің мәні мен түрлері-оқу «Ой қозғау» -Сауда дегеніміз не? - Сауда бізге не үшін керек? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ.Сауда тарихы №1 тапсырма 2-топ. Сауда тарихы №2 тапсырма 3-топ. Сауда тарихы №3 тапсырма Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) Маркетинг сақинасы IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар		Сауда тарихы-оқу

14-сабақ

Сабақтың тақырыбы	Ішкі және сыртқы сауда
Сілтеме	Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты	Қазақстанның ішкі және сырткы сауда түрлерін білу
Күтілетін нәтиже	Қазақстан бойынша саудалық қызмет түрлерін білу
Негізгі идеялар	Ішкі, сыртқы сауда бойынша мәлімет алу
Оқыту құралдары	АКТ-ны қолдану
Тапсырмалары	Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Сауда тарихы-оқу «Ой қозғау» Ішкі сауда дегеніміз не? Сыртқы сауда дегеніміз не? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ.Ішкі сауда 2-топ. Сыртқы сауда 3-топ. Ішкі, сыртқы сауда айырмашылығы Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды. Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) Жаңа тауарды жасау (дамыту) процесі IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар		Ішкі және сыртқы сауда-оқу

15-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Экспорттық тауарлар
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Экспорттық тауарлар, олардың түрлерінен мәліметтер айту, келісім-шарттар түрі
Күтілетін нәтиже		Экспорттық тауар айналымын білу
Негізгі идеялар		Экспорт анықтамасын, түсінігін білу
Оқыту құралдары		Кестелер арқылы
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Ішкі және сыртқы сауда-оқу «Ой қозғау» Экспорт дегеніміз не? Экспорттық тауар дегеніміз не? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ.Экспорттық тауар айналымы №1 тапсырма 2-топ. Экспорттық тауар айналымы №2 тапсырма 3-топ. Экспорттық тауар айналымы №3 тапсырма Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Экспорттық тауарлар

16-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Импорттық тауарлар
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Импорттық тауарлар туралы баяндау
Күтілетін нәтиже		Импорт анықтамасын білу, түсіну
Негізгі идеялар		Импорт тауарларын білу, түсіну
Оқыту құралдары		Кестемен жұмыс
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Экспорттық тауарлар-оқу «Ой қозғау» -Импорт дегеніміз не? -Импорттық тауар дегеніміз не? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ.Импорттық тауар айналымы №1 тапсырма 2-топ. Импорттық тауар айналымы №2 тапсырма 3-топ. Импорттық тауар айналымы №3 тапсырма Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үй тапсырмасы	Импорттық тауарлар-оқу

17-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы)
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Қазіргі кездегі маркетингтік зерттеулер жүргізу
Күтілетін нәтиже		Нарықты білу, ұғыну
Негізгі идеялар		Нарыққа зерттеу жасау арқылы өнім бағаларын сараптап салыстыра алу
Оқыту құралдары		Мониторинг
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Импорттық тауарлар-оқу «Ой қозғау» (нарық бағаларын сұрау) III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ. Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы) 2-топ. Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы) 3-топ. Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы) Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үй тапсырмасы	Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы)

18-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы) Сауды еркіндігі және саудадағы кедергілер
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Қазіргі кездегі маркетингтік зерттеулер жүргізу
Күтілетін нәтиже		Нарықты білу, ұғыну
Негізгі идеялар		Нарыққа зерттеу жасау арқылы өнім бағаларын сараптап салыстыра алу
Оқыту құралдары		Мониторинг
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы) «Ой қозғау» (нарық бағаларын сұрау) III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ. Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы ) 2-топ. Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы) 3-топ. Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы ) Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы)

19-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Сауда еркіндігі және саудадағы кедергілер
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Сауда еркіндігі және саудадағы кедергілер. ҚР-ғы экономиканың дамуы, халықарық байланыстар.Нарықтық экономика кезіндегі сауда жасау еркіндігі мен кездесетін қиындықтар
Күтілетін нәтиже		Сауда еркіндігі және саудадағы кедергілерінің неден екенін білу
Негізгі идеялар		Халықаралық сауда жүйесін білу, түсіну
Оқыту құралдары		АКТ-ны қолдану
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы) «Ой қозғау» Сауда еркіндігі деген сөзді қалай түсінесің? Саудада қандай кедергілер болады? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ. Сауда еркіндігі және саудадағы кедергілер №1 2-топ. Сауда еркіндігі және саудадағы кедергілер №2 3-топ. Сауда еркіндігі және саудадағы кедергілер №3 Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үй тапсырмасы	Сауда еркіндігі және саудадағы кедергілер

20-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Валюта. Валюталық бағам
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Валюта, айырбас курсы, айырбас пункті, әлемдік ақша аясында мағлұмат беру
Күтілетін нәтиже		Әр елдің валютасын біліп, валюта бағамымен насихаттау жұмыстарын жүргізу
Негізгі идеялар		Валюталық бағам ұғымын білу, түсіну
Оқыту құралдары		Сызбалар
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Халықаралық валюта жүйесі-оқу 1. «Ой қозғау» 2. «Ой қозғау» III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ. Валюта. Валюталық бағам №1 2-топ. Валюта. Валюталық бағам №2 3-топ. Валюта. Валюталық бағам №3 Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үй тапсырмасы	Валюта. Валюталық бағам

21-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Халықаралық валюта жүйесі
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Валюта анықтамасы мен валюта жүйесі туралы түсінік беру, мысалдар келтіру
Күтілетін нәтиже		Халықаралық валюта жүйесі түсіну
Негізгі идеялар		Әр елдің валюталар тарихы мен валюта аттарын жаттап үйрену
Оқыту құралдары		АКТ-ны қолдану
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Сауда еркіндігі және саудадағы кедергілер-оқу «Ой қозғау» Валюта дегеніміз не? Халықаралық валюта дегеніміз не? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ.Есеп -1 2-топ. Есеп -2 3-топ. Есеп-3 Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Халықаралық валюта жүйесі-оқу

22-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Қаржы нарығындығы алаяқтық
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Қаржы нарығындағы алаяқтық қылмыстар бойынша білу, түсіну
Күтілетін нәтиже		Қаржы нарығындығы алаяқтық қызмет түрлерін білу
Негізгі идеялар		Қаржы нарығындығы алаяқтық қызметті ажырата білу
Оқыту құралдары		АКТ-ны қолдану
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Валюта. Валюталық бағам-оқу «Ой қозғау» - Қаржы нарығындығы алаяқтық дегенді қалай түсінесіңдер? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ. Қаржы нарығындығы алаяқтық 2-топ. Қаржы нарығындығы алаяқтық 3-топ. Қаржы нарығындығы алаяқтық Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Қаржы нарығындығы алаяқтық-оқу

23-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Мемлекеттік бюджет (тапсырма орындау)

Сілтеме

Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер

Жалпы мақсаты

Мемлекеттік төлем балансы. Мемлекеттің қарызы жайында мәліметтер айту

Күтілетін нәтиже

Мемлекеттік бюджет ұғымын кеңейту

Негізгі идеялар

Мемлекеттік бюджет қағидасын білу

Оқыту құралдары

Схема, тірек-сызбалар

Тапсырмалары

Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары

Жеке жұмыс «Кім біледі»

Кескін картамен жұмыс

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады)

I. Ұйымдастыру кезеңі:

Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу

II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау

(ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады),

Қаржы нарығындығы алаяқтық-оқу

«Ой қозғау»

Мемлекеттік бюджет дегеніміз не?

Мемлекеттік төлем балансы дегеніміз не?

III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс.

Мына мәселелер қарастырылуы керек:

1-топ. Мемлекеттік бюджет-тапсырма

2-топ. Мемлекеттік бюджет-тапсырма

3-топ. Мемлекеттік бюджет-тапсырма

(Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады)

Қазақстан Республикасының жаңа дизайн банкноттары

Номинал теңге	Банкноттар өлшемі	Түр-түстері
200	126х64	Жасыл-сары
500	130х67	Көк-сұр
1000	134х70	Қоңыр-сары
2000	139х73	Қанық және ашықжасыл
5000	144х76	Қанық-қоңыр қызыл
10 000	149х79	Көк-күлгін

IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары:

Мұғалімнің бағалауы

Үйге тапсырмалар

Мемлекеттік бюджет. Мемлекеттік төлем балансы. Мемлекеттің қарызы-оқу, мазмұндау

24-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Мемлекеттік бюджет (есеп шығару)
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Мемлекеттік бюджет түсінігін білу, есептер шығару
Күтілетін нәтиже		Мемлекеттік бюджет түсінігін білу арқылы жүйелік қызметтерін білу
Негізгі идеялар		Мемлекет бюджет - баяндалып, есептер шығарады
Оқыту құралдары		АКТ-ны пайдалану
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Мемлекеттік бюджет -оқу «Ой қозғау» III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ. Мемлекеттік бюджет №1 2-топ. Мемлекеттік бюджет №2 3-топ. Мемлекеттік бюджет №3 Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Мемлекеттік бюджет - оқу

25-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Бюджет тапшылығымен күресу
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Бюджет тапшылығымен күресу жолдарына түсінік беріледі
Күтілетін нәтиже		Бюджет тапшылығының болуы неден екенін біледі
Негізгі идеялар		Бюджет тапшылығымен күресу ұғымын түсінеді
Оқыту құралдары		Схемалар, кестелер түрі
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Мемлекеттік бюджет-оқу «Ой қозғау» Бюджет тапшылығымен қалай күресуге болады? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ. Бюджет тапшылығымен күресу 2-топ. Бюджет тапшылығымен күресу 3-топ. Бюджет тапшылығымен күресу Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Бюджет тапшылығымен күресу

26-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Бюджет жоспар
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Бюджеттік жоспар бойынша мағлұматтар беру
Күтілетін нәтиже		Бюджеттік жоспармен танысу
Негізгі идеялар		Бюджеттік жоспар бойынша түсінік алу
Оқыту құралдары		Схемалар
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Бюджет тапшылығымен күресу-оқу «Ой қозғау» Бюджеттік жоспар дегеніміз не? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ. Бюджеттік жоспар 2-топ. Бюджеттік жоспар 3-топ. Бюджеттік жоспар Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Бюджеттік жоспар -оқу, мазмұндау

27-сабақ

Сабақтың тақырыбы		ҚР-ның экономикалық өсуі
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		ҚР-ның экономикалық өсуі ҚР-ның экономикалық өсу қарқыны.
Күтілетін нәтиже		ҚР-ның экономикалық өсу,оның себептерін және халықтың әлеуметтік-экономикалық жағдайын сараптай алу
Негізгі идеялар		ҚР-ның экономикалық өсудің сатыларын білу
Оқыту құралдары		Тірек-сызбаларды қолдану
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Бюджеттік жоспар -оқу «Ой қозғау» III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ. ҚР-ның экономикалық өсуі 2-топ. ҚР-ның экономикалық өсуі 3-топ. ҚР-ның экономикалық өсуі Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	ҚР-ның экономикалық өсуі

28-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Дүниежүзілік экономиканың басты мәселелері
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Әлемдік экономикадағы проблемалар. Әлемдік экономикадағы кезесіп отырған проблемалар
Күтілетін нәтиже		Дүниежүзілік экономиканың басты мәселелері
Негізгі идеялар		Дүниежүзілік экономиканың басты мәселелері
Оқыту құралдары
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), ҚР-ның экономикалық өсуі-оқу «Ой қозғау» Дүниежүзілік экономиканың басты мәселелері неде деп ойлайсыңдар? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 3 топ елдер экономикасын бөліп алады 1-топ. Дүниежүзілік экономиканың басты мәселелері 2-топ. Дүниежүзілік экономиканың басты мәселелері 3-топ. Дүниежүзілік экономиканың басты мәселелері Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Дүниежүзілік экономиканың басты мәселелері-оқу

29-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Әлемнің бай елі тұрғындары мен басқа тұрғындары арасындағы теңсіздік

Сілтеме

Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер

Жалпы мақсаты

Қоғамдағы теңсіздік, әділетсіздік (статистикалық көрсеткіштер) арқылы салыстыру

Күтілетін нәтиже

Әлемнің бай елі тұрғындары мен басқа тұрғындары арасындағы теңсіздікті білу

Негізгі идеялар

Әлемнің бай елі тұрғындары мен басқа тұрғындары арасындағы теңсіздік есептей алу

Оқыту құралдары

АКТ-ны қолдану

Тапсырмалары

Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары

Жеке жұмыс «Кім біледі»

Кескін картамен жұмыс

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады)

I. Ұйымдастыру кезеңі:

Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу

II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау

(ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады),

Дүниежүзілік экономиканың басты мәселелері

«Ой қозғау»

III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс.

Мына мәселелер қарастырылуы керек: 3 топ елдер экономикасын бөліп алады

1-топ. Әлемнің бай елі тұрғындары мен басқа тұрғындары арасындағы теңсіздік

2-топ. Әлемнің бай елі тұрғындары мен басқа тұрғындары арасындағы теңсіздік

3-топ. Әлемнің бай елі тұрғындары мен басқа тұрғындары арасындағы теңсіздік

(Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады)

Дүние жүзі мемлекеттеріндегі табиғи ресурстар мен өнімдер түрі

	Мемлекеттің аты	Өндірілетін өнімнің аты
	АҚШ	автомобиль
	Англия	мұнай, боксит, алтын
	Франция	автомобиль
	Түркия	газ
	Швеция	атом, мұнай
	Жапония	электр
	Германия	автомобиль
	Италия	автомобиль
	Канада	орман шаруашылығы
	Норвегия	мұнай
	Ресей	газ
	Бельгия	атом
	Греция	көмір, металл
	Сауд Арабиясы	мұнай
	Қытай	металл
	Сингапур	түссіз жеңіл руда
	Оңтүстік Корея	автомобиль
	ОАР (ЮАР)	алтын
	БАЭ	егін, мұнай
	Үндістан	темір, шай
	Польша	көмір
	Австрия	металл
	Бразилия	электр
	Индонезия	мұнай, газ
	Испания	металл
	Португалия	бәрін өндіреді
	Швейцария	электр
	Дания	бәрін өндіреді
	Голландия	бәрін өндіреді
	Мексика	кофе
	Чили	металл
	Аргентина	бәрін өндіреді
	Конго	металл
	Тайланд	бәрін өндіреді
	Гвинея	жеңіл түсті руда
	Финляндия	бәрін өндіреді
	Норвегия	бәрін өндіреді
	Еуропа елдері	орман шаруашылығы
	Қазақстан	мұнай
	Пәкістан	тоқыма
	Перу	металл
	Украина	атом
	Венесуэлла	электр
	Гонконг	тоқыма
	Ямайка	руда
	Зимбия	металл
	Нидерланды	мұнай
	Бахрейн	руда

IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары:

Мұғалімнің бағалауы

Үй тапсырмасы

Әлемнің бай елі тұрғындары мен басқа тұрғындары арасындағы теңсіздік-оқу

30-сабақ

Сабақтың тақырыбы	Кедей мемлекеттердегі экономикалық қарқынның стратегиясы
Сілтеме	Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты	Кедей мемлекеттердегі экономикалық қарқынның стратегиясын баяндау
Күтілетін нәтиже	Кедей мемлекеттердегі экономикалық қарқынның мәні мен түрлері. Экономикалық белсенділікті өлшеу.
Негізгі идеялар	Ақша айналымының тұрақсыздығы.Құнсыздану мен жұмыссыздық.
Оқыту құралдары	АКТ-ны қолдану
Тапсырмалары	Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Әлемнің бай елі тұрғындары мен басқа тұрғындары арасындағы теңсіздік «Ой қозғау» III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ. Кедей мемлекеттердегі экономикалық қарқынның стратегиясы 2-топ. Кедей мемлекеттердегі экономикалық қарқынның стратегиясы 3-топ. Кедей мемлекеттердегі экономикалық қарқынның стратегиясы Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар		Кедей мемлекеттердегі экономикалық қарқынның стратегиясы

31-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Халықтың өсуі мен әлеуметтік деңгейінің арасындағы тәуелділігі
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Халықтың өсуі мен әлеуметтік деңгейінің арасындағы тәуелділігі аясында түсінік беру.
Күтілетін нәтиже		Халықтың әл-ауқаты, демографиялық мәселелері
Негізгі идеялар		Мегаполис.Халықтың өсуі түсінік қалыптастыру
Оқыту құралдары		Кестемен жұмыс
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады), Кедей мемлекеттердегі экономикалық қарқынның стратегиясы «Ой қозғау» III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ. Халықтың өсуі мен әлеуметтік деңгейінің арасындағы тәуелділігі 2-топ. Халықтың өсуі мен әлеуметтік деңгейінің арасындағы тәуелділігі 3-топ. Халықтың өсуі мен әлеуметтік деңгейінің арасындағы тәуелділігі Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) «Тұлғаны танып-біл» оқыта-үйрену ойыны Сабақ тақырыбы: Экономика тарихы (қайталау) Білімі, дағдысы: ойлау қабілетін, зейін мен есте сақтау қабілетін дамыту. Ойын шарты: Жүргізуші ойынға қатысушыларға парақтар таратады, оларға Батыс Еуропа мен Азия экономикасы тарихында елеулі із қалдырған кемеңгер адамдардың (саясаткерлер, саяхатшылар, экономистер және т.б.) портреттері жапсырылған. Ойыншылар бөлініп отырады. Балалар портреттегі тұлғаның аты-жөнін, тарихтағы беделін, қызмет ету кезеңін, оның атына байланысты оқиғаларды, ол жазған шығармаларды және т.б. естеріне түсіруі тиіс. Топ ішінде талдау 5 минуттан аспайды. Өз командасын топтың бір адамы қорғайды. Жүргізуші сыныптағы неғұрлым толық жауап берген команданы анықтап, бағалайды. Экономикалық ойлар тарихынан Аристотель (б.д.д. 384-322 жылдар) – ежелгі грек философы, энциклопедиялық оқымысты, логика ғылымының, сондай-ақ көптеген арнайы білімдер салаларының негізін салушы. Ксенофонт (б.д.д. 430-355) ежелгі грек тарихшысы және саяси қайраткер; өзінің саяси көзқарасы бойынша агриндік демократияның қарсыласы, аристократиялық Спартаның жақтаушысы. Конфуций (б.д.д. 551-479 жылдар) Көне Қытайдың алғы лектегі идеялық ағымдарының біріне негіз қалаушы, оның көзқарасы. «Лунь юй» (Сұқпаттар мен пайымдаулар) деген кітапта баяндалған. Оның ілімі адамдарды сүю тұжырымдамаларына құралған. Шерман Дж. – сенатор, Шерман заңы деп аталатын заң жобасының авторы, жұмысшылар мен фермерлердің антимонополистік қозғалысының қысымымен қабылданған Антитрест заңы трест формасында немесе басқадай формалардағы бірлестіктерді, сондай-ақ, сауданы шектеуге бағытталған қандай да болмасын келісімдерді заңсыз деп жариялады. Маршалл Альфред (1842-1924 ж.ж.) – баға теориясының авторы және негізін салушы, экономика ғылымының классигі, Кембридж мектебінің негізін қалаушы. Шекті тиімділік теориясының принциптерін жасаушы. «Сұраныстың икемділігі» терминінің авторы. Гэлбрейт Джон Кеннет (1908 ж.т.) – америка экономисі, теңгеру күштері тұжырымын шығарушы, «Жаңа индустриалды қоғам» (1967 ж.) деген еңбегінде монополистік капитализмге сипаттама береді. Ол корпорациялар мемлекеттік қызметтің реттеушілігін қажет етеді деп санаған. Шумпетер Иозер (1883-1950 ж.ж.) – көрнекті экономист. Тиімді бәсекелестік тұжырымдамасын шығарған, ол өндірістік цикл экономикалық өсу моделінде табиғи құбылыс деп санаған. Экономикалық дамуда инноваторлардың рөлін айрықша бағалап отырған. Фрилмен Милтон (1912 ж.т.) – көрнекті экномист. Мемлекеттің экономикаға араласпауын жақтаушы. Қазіргі монетаризмнің чикаголық мектебінің өкілі. Экономика жөнінде Нобель сыйлығының лауреаты. IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Халықтың өсуі мен әлеуметтік деңгейінің арасындағы тәуелділігі

32-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Валюта нарығын зерттеу

Сілтеме

Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер

Жалпы мақсаты

Валюта, валюта курсы, айырбас пункті. Нарықты зерттеу.Валюта нарығын зерттеу.

Күтілетін нәтиже

Валюта нарығын зерттей алу

Негізгі идеялар

Валюта нарығын зерттеуді үйрену

Оқыту құралдары

Кестелер түрі мен сызбалар

Тапсырмалары

Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары

Жеке жұмыс «Кім біледі»

Кескін картамен жұмыс

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады)

I. Ұйымдастыру кезеңі:

Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу

II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау

(ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады),

Халықтың өсуі мен әлеуметтік деңгейінің арасындағы тәуелділігі

«Ой қозғау»

III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс.

Мына мәселелер қарастырылуы керек:

1-топ. Валюта нарығын зерттеу

2-топ. Валюта нарығын зерттеу

3-топ. Валюта нарығын зерттеу

(Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады)

Дүние жүзінің әртүрлі елдеріндегі ақша бірлігі

Австралия	доллар	dollar
Австрия	евро	euro
Аргентина	песо	peso
Бельгия	евро	euro
Болгария	лев	lev
Бразилия	крузейро	cruzado
Ұлыбритания	фунт	pound
Венгрия	форинт	forint
Германия	евро	euro
Гонконг	доллар	dollar
Греция	драхма	drakma
Дания	крона	krona
Египет	фунт	pound
Еуропа қауымдастығы	екю	(xeu)
Израиль	шекел	shekel
Индия	рупия	rupia
Ирак	динар	dinar
Иран	риал	rial
Ирландия	евро	euro
Исландия	крона	krona
Испания	евро	euro
Италия	евро	euro
Қазақстан	теңге	tenge
Канада	доллар	dollar
Кипр	фунт	pound
Қытай	юань	yuan renmenbi
Куба	песо	peso
Латвия	лат	lat
Литва	лит	lit
Люксембург	евро	euro
Мальта	лира	lira
Марокко	дирхам	dirham
Мексика	песо	peso
Нидерланды	евро	euro
Норвегия	крона	krona
Польша	злотый	zloty
Португалия	евро	euro
Ресей	рубль	rouble
Румыния	лей	leu
Сингапур	доллар	dollar
АҚШ	доллар	dollar
Словакия	крона	krona
Тайланд	бат	baht
Тунис	динар	dinar
Түркия	лира	lira
Филиппины	песо	peso
Финляндия	евро	euro
Франция	евро	euro
Чили	песо	peso
Чехия	крона	krona
Швейцария	франк	frank
Швеция	крона	krona
Эстония	крона	krona
Жапония	иена	yen
Оңтүстік Африка Республикасы	ранд	rand

IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары:

Мұғалімнің бағалауы

Үйге тапсырмалар

Валюта нарығын зерттеу

33-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Валюта айырбастау есебін шығару
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты
Күтілетін нәтиже		Валюта айырбастау есебін шығару
Негізгі идеялар		Валюта айырбастау есебін шығару
Оқыту құралдары		Акт-ны қолдану
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Экономикалық терминдерді қайталау (ашық тест түрінде бірнеше сұрақтар қойылады) «Ой қозғау» Валюта нарығын зерттеу III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: 1-топ. Валюта айырбастау есебін шығару 2-топ. Валюта айырбастау есебін шығару 3-топ. Валюта айырбастау есебін шығару Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) Экономикалық есеп Тақырыбы: Валюта, Валюталық бағам Берілгені: Доллардың теңгеге қатынасы: 1 доллар = 148 теңге Евроның теңгеге қатынасы: 1 евро = 160 теңге Доллардың евроға қатынасы: ===0,93 т. 1 доллар=0,93 тиын. Жауабы: доллардың евроға қатынасы 0,93 тиын. IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Валюта айырбастау есебін шығару

34-сабақ

Сабақтың тақырыбы		Экономикалық терминдер сөздігі
Сілтеме		Жоспар, оқулық, қосымша мәліметтер
Жалпы мақсаты		Экономикалық терминдер сөздігін үйрену арқылы экономикалық білім мен тәрбиеге қалыптасады
Күтілетін нәтиже		Экономикалық терминдер сөздігін жатқа айтады
Негізгі идеялар		Экономикалық терминдер сөздігін меңгереді
Оқыту құралдары		АКТ-ны пайдалану
Тапсырмалары		Жеке жұмыс «Ой қозғау» сұрақтары Жеке жұмыс «Кім біледі» Кескін картамен жұмыс
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) I. Ұйымдастыру кезеңі: Сынып оқушыларын сабаққа дайындау, түгендеу II. Үй тапсырмасы: Валюта айырбастау есебін шығару «Ой қозғау» Экономикалық қандай термин сөздерді білеміз? III.Жаңа сабақ. Топтық жұмыс: Мәтінмен жұмыс. Мына мәселелер қарастырылуы керек: термин сөздер бөлініп беріледі 1-топ. Экономикалық терминдер сөздігі 2-топ. Экономикалық терминдер сөздігі 3-топ. Экономикалық терминдер сөздігі Әр топтың баяндамашысы топпен жасаған баяндамасын ортаға шығып қорғайды.Топ оқушылары бір-бірлерін тыңдап, соңында бағалайды. (Әр жаңа тақырып бойынша түсінік жазылады) Абсолюттік басымдылық – бірдей тауарды өндіретін және сататын басқа елдермен салыстырғанда ресурстарды аз жұмсап шығаратын елдің халықаралық саудадағы басымдылығы. Акционерлік қоғам – өздерінің бастапқы капиталын акцияларды шығару мен сату арқылы қалыптастыратын бірнеше адам немесе фирманың бір кәсіпорынға бірігуі. Акционер – акцияларға иелік ететін адам. Акция – иесіне акционерлік қоғам капиталының белгілі бір үлесіне құқық беретін құнды қағаз. Ақша – тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге ақы ретінде қабылданатын нәрселер. Аралас экономика – жер мен капитал жеке меншік иелігінде болатын, шектеулі ресурстарды бөлу рынокпен қатар, мемлекеттің елеулі қатысуымен іске асырылатын экономикалық өмірді ұйымдастыру жолы. Әлемдік рынок – әртүрлі елдің өкілдері қатысатын халықаралық рынок. Баға – тауар бірлігінің ақшамен көрінетін құны. Байлық – бүкіл жылжитын және жылжымайтын дүние-мүліктің құны, сондай-ақ құнды қағаздар Баж салығы – сату үшін елге өз тауарларын әкелетін саудагерлерден мемлекет пайдасына алынатын ақы. Балама құн – басқа бірдеңені алу үшін бас тартатын нәрсенің алмасу бағасы. Банк – салымдарды қабылдайтын және қарыз беретін қаржылық мекеме. Банкноттар – қағаз ақшалардың қазіргі түрі. Банкроттық – төлем қаражаттар жоқтығынан кәсіпорын қызметін жалғастыру мүмкіндігінің болмауы, төлем қабілетсіздігі. Баспа-бас – тауарлар ақшаға емес, басқа тауарлар мен қызмет көрсетулерге айырбасталатын сауда мәмілесінің түрі. Бәсеке – өз тауары мен қызмет көрсетілуін көбірек сатып алушыларға сату мүмкіндігі үшін рыноктағы ұқсас тауарларды өндірушілер арасындағы экономикалық жарыс. Бизнес – пайда табуға бағытталған экономикалық қызмет, кәсіпкерлік. Бизнес-жоспар – идеясын іске асырып, пайда алу үшін жасалатын кәсіпкер әрекетінің жоспары. Валюта – елдің айналымдағы ақша бірлігі. Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы – теңге. Валюталық бағам – басқа елдердің ақша бірлігінде көрсетілген ұлттық ақша бірлігінің бағасы. Дербес иелік – бір меншік иесі иелік ететін және басқаратын кәсіпорын. Дәстүрлі экономика – жер мен капитал тайпаның ортақ иелігінде болып, ал шектеулі ресурстар қалыптасқан дәстүрге байланысты бөлінетін экономикалық өмірді ұйымдастыру жолы. Еңбекті бөлу – бір жұмысшының өнімді басынан аяғына дейін дайындауы емес, белгілі операцияны орындауы. Еркін сауда – елдер арасындағы саудадағы қандай да бір шектеулердің болмауы. Жарнама – тауарларға деген сұранысты арттыру мақсатында тауарлар мен қызмет көрсетулер туралы тұтынушыларға хабарлау. Жеке меншік – иелік ету құқығы нақты адам немесе бір топ адамда, мысалы, отбасында болатын меншік түрі. Жинақтау – табыстың бірден жұмсалмай, болашақта жұмсау үшін қалдырылған бөлігі. Импорт – біздің еліміз басқа елдерден сатып алатын тауарлар мен қызмет көрсетулер. Инфляция (құнсыздану) – бағаның өсіп, ақшаның сатып алушылық қабілетінің төмендеу процесі. Кәсіпкер – пайда алу үмітімен коммерциялық фирма құратын және оның жұмысын басқаратын адам. Квота – елге әкелуге және елден шығаруға болатын тауарлар санына қойылатын шектеу. Кеден – елдің шекарасы арқылы өткізілетін тауарларды реттейтін мемлекеттік қызмет. Командалық экономика – капитал мен жер мемлекет иелігінде болатын, барлық шектеулі ресурстарды да сол бөлетін экономикалық өмірді ұйымдастыру жолы. Компания – бизнестің сан түрімен айналысатын үлкен фирма. Қажеттілік – қажет нәрсеге деген мұқтаждық; әр адам немесе жалпы қоғам қажет ететін тауарлар мен қызмет көрсетулер. Қарыз – белгілі бір шарттармен ақшаны борышқа алу. Құн – тауарлар мен қызмет көрсетулерді сатып алуға ақша қаражаттарын жұмсау. Қоғамдық игіліктер – мемлекеттің бірдей жағдаймен өзінің барлық азаматтарына ұсынатын тауарлары мен қызмет көрсетулері. Қоғамдық тауарлар – барлық азаматтар үшін әрекет ететін игіліктер. Мемлекет – 1. Шегі мемлекеттік шекарамен анықталатын өз аумағы бар, өзінің дербес үкімімен басқарылатын ел. 2. Елдегі билікті іске асыратын ұйым. Мемлекет бюджеті – елдің алдағы табыстар мен шығындарды салыстырушы қаржы жоспары. Мемлекеттік меншік – иелік ету құқығы мемлекетте болатын меншік. Мемлекеттік рәміздер – жалау (байрақ), елтаңба, әнұран. Мемлекеттік борыш – мемлекеттік органдар алған және несие берушілерге қайтарылмаған қарыз сомасы. Меншік – адам, кәсіпорын немесе мемлекет иелік ететін, пайдаланатын және жұмсайтын нәрсе. Монополия – басқаларды шеттетіп тастаған бір сатушы рыногы. Несие –мерзімінде қайтып беру шартымен ақша немесе таурады қарызға беру. Өндіріс – адамдар қажеттілігін қанағаттандыруға қажет тауарлар мен қызмет көрсетулерді құру процесі. Өндірістік ресурстар – өндіріске қажет ресурстар (табиғи ресурстар, еңбек, капитал, кәсіпкерлік). Өндіруші – өнім шығарып, қызмет көрсететін адам. Өнімділік – бір жұмысшы немесе бір кәсіпорын немесе жалпы экономика бойынша уақыт бірлігінде тауарлар мен қызмет көрсетулерді шығару. Пайда – тауарлар немесе қызмет көрсетулерді шығаруға жұмсалған шығындар мен табыс (түсім) арасындағы айырмашылық. Ресурстар – тауарлар мен қызмет көрсетулерді өндіру кезінде жұмсалатындардың бәрі: адамдардың дене және ақыл-ой күні – еңбек ресурстары; табиғи игіліктер – табиғи ресурстар; зауыттар, станоктар, құрал-жабдықтар – капитал. Ресурстар шектеулілігі – экономиканың негізгі проблемасы. Адамдар иелік ететін еңбек, табиғи, ақша, т.б. ресурстар адамзаттың өсіп келе жатқан қажеттілігін қанағаттандыруға жеткіліксіз. Рыноктық экономика – жер мен капитал жеке меншік иелігінде болып, ал шектеулі ресурстарды бөлуді тұтынушылардың өздері іске асыратын экономикалық өмірді ұйымдастыру жолы. Сақтандыру – апаттар, табиғи апаттар мен басқа да аяқ астынан болатын оқиғалардың зардаптар әсерін арнаулы ұйыымдардың орнын толтыруы. Олар сол үшін азаматтардан ақша жинайды. Салық – азаматтардан немесе фирмалардың жалақы немесе пайдадан мемлекет пайдасына төлейтін міндетті төлемдері. Сауда – тауарлар мен қызмет көрсетулерді айырбастау. Сауда кедергілері – сауданы шектеу жолдары (баж салығы, квота). Серіктестік – екі немесе бірнеше меншік иесі иелік ететін кәсіпорын. Сұраныс – тұтынушының тауарды немесе қызмет көрсетуді сол жерде және сол уақытта сату жөніндегі тілегі мен мүмкіндігі. Сұраныс заңы – баға өскенде сұраныс шамасы төмендейтінін, ал баға төмендегенде сұраныс шамасы өсетінін білдіреді. Сұраныс шамасы – тұтынушының белгілі бір бағамен сатып алатын тауарының саны. Сыртқы сауда – елдер арасындағы сауда. Табыс – коммерциялық қызметтің барлық түрлерінен түсетін қаржылық түсімдер. Тауар – адамның қандай да бір қажеттілігін қанағаттандыратын және сату мен айырбастау үшін өндірілетін өнім. Тәуелсіздік – саяси дербестік, егемендік. Тұтыну – қажеттіліктерді қанағаттандыру процесінде тауарлар мен қызмет көрсетулерді пайдалану. Тұтынушы – тауарлар мен көрсетілген қызметтерді пайдаланатын адам. Ұсыныс – белгілі бір жерде және белгілі бір уақытта өндірушінің (сатушының) өз тауары немесе қызмет көрсетуін сатуға, ұсынуға ұмтылуы. Ұсыныс заңы – баға өсуіне байланысты ұсыныс шамасы өсетінін, ал баға төмендеуіне байланысты ұсыныс шамасы азаятынын білдіреді. Ұсыныс шамасы – өндірушілердің шығарғысы немесе белгілі бір бағамен сатқысы келетін тауарлар немесе қызмет көрсетулер саны. Ұқыпты – мүлікке ұқыптылықпен қарайтын, алдын-артын болжағыш, үнемді адам. Үнемдеу – шаруашылықты ұқыпты жүргізу. Ішкі сауда – бір ел ішіндегі сауда. Ферма – ауыл шаруашылық өнімдерін шығарушы кәсіпорын. Фирма – тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді өндіруші ұйым. Фабрика – машина көмегімен жасалатын еңбекке негізделген кәсіпорын. Экономика – 1. Өз қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін адамдардың ресурстарды қалай бөлетінін зерттейтін ғылым. 2. Адамдарға өмірге қажет материалдық жағдайларды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін жасампаз қызметтің барлық түрлері. 3. Елдің шаруашылық кешені – өндірістік және өндірістік емес сфералардың барлық салалары. Экспорт – біздің елдің басқа елдерге сататын тауарлары немесе қызмет көрсетулері. IV. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап сұрақтары: Мұғалімнің бағалауы
Үйге тапсырмалар	Экономикалық терминдер сөздігі

8-сыныптың ұзақ мерзімді тақырыптық жоспары

№	Тақырыбы	Негізгі ұғымдар	Үш тілдегі жаңа сөздікпен жұмыс жүргізу	Сағат саны
1-бөлім. Өндіріс. Өндіріс факторлары (3-сағат)
1	Кіріспе. Өндіріс факторлары. Еңбек ерекшелігін өндіріс факторы ретінде түсіну.	Өндірістегі басқару. Операцияларды басқарудағы жүйелі бағыт. Өндірісті басқарудағы әдеп. Жобаларды басқару.	өндіріс факторлары, өнімділік критерийлері	3
2 – бөлім. Еңбек нарығы (10-сағат)
2	Кіріспе.Қазақстан Республикасындағы еңбек нарығы.	Еңбек нарығындағы сұраныс пен ұсыныс	сұраныс, ұсыныс, баға, пайда	2
3	Жалақы. Жалақы жүйелері.	Жалақы жүйелері.	жалақы, табыс	2
4	Еңбек ресурстары.	Еңбек ресурстарын қалыптастыру. Еңбек ресурстарына деген қажеттілікті жоспарлау.Кадрлар таңдау.	еңбек ресурстары	2
5	Жұмыссыздық.Жұмыссыздық түрлері. Бізде қанша жұмыссыз бар?	Жұмыссыздық анықтамасы. Жұмыссыздық нысандарымен танысу (фрикциондық, циклдық, маусымдық, құрылымдық).	жұмыссыздық нысандары	2
6	Іскерлік белсенділік циклдары	Экономикалық дағдарыс. Ұлттық шаруашылық экономикалық өсу қарқыны мен циклдық дамуы.	дағдарыс, шың, құлдырау, өрлеу, жандану, көтерілу	1
7	Дағдарыстан шығу жолдары			1
3 – бөлім. Қаржылық қызмет көрсетулер (4-сағат)
8	Ақша. Валюта. Айырбас.	Ақша және банктік жүйе. Ақшаның шығу тарихы, валюта бағамы, айырбас жасау түрі	ақша, валюта, айырбас		1
9	Банк операциялары	Банктің негізгі операциялары. Қаржылық қызметтер және тұтынушының қаржылық қызметі.	халықаралық аударылмайтын терминдер: банк, депозит т.б.		1
10	Несие.Несие және оның түрлері.	Несие-банк жүйесі. Несиенің түсінігі. Несиенің негізгі қағидалары. Несиенің бастапқы қызметтері.	несие,тұтынушы, коммерция, ипотека		1
11	Сақтандыру дегеніміз не?	Сақтандырудың экономикалық негізі және маңызы. Мүлікті және өмірді сақтандыру.	сақтандыру агенттігі	1
4 – бөлім. Бизнес - мансап (10-сағат)
12	Кәсіптер. Кәсіпті таңдау кезіндегі білім ролі.	Кәсіпті таңдау.Кәсіпті таңдау білуге үйрену.	кәсіп	1
13	Кәсіпті таңдау мен мансапты жоспарлау кезіндегі өзін-өзі тану ролі	Келешекте мамандық таңдай білуге бағдарлау. Бизнестің қоғамдағы рөлі.	бизнес	1
14	Бизнестің алғашқы баспалдағы	Бизнес негіздері және кәсіпкерлік. Бизнес үлгісі және функциясы.	бизнесмен	2
15	Бизнес – мансапты жоспарлау	Бизнестің ұйымдастыру формалары. Нарық анализі. Өнеркәсіптік жоспар. Маркетинг жоспар. Қаржылық жоспар.	бизнес - жоспар	2
16	Бизнестің түрлері және жұмыс барысы	Нарықты құраушы кәсіпкерлік түрлері.	бизнес түрлері	1
17	Бизнесмен қандай болуы керек?	Тәуекелділік. Бәсекелестік. Іскерлік этикасы. Бизнес үлгісі.	тәуекелділік, бәсеке, бизнес этикасы	2
18	Бизнестегі кездесетін кедергілер	Кәсіпкерлік практикасы.Кәсіпкерлік операциялары.	бизнес кедергілері	1
5 – бөлім. Бухгалтерлік есеп әліппесі (7-сағат)
19	Бухгалтерлік іс-қағаздар	Бухгалтерлік іс-құжаттармен танысу және олармен жұмыс жасай білу.Қаржылық шоттардың құрылуы мен мазмұны.	Бухгалтерліқ іс-құжаттар, қаржылық шоттар	1
20	Кәсіпорындағы шаруашылықтың есебін жүргізу	Құжаттандыру – қаржылық есептің негізі. Құжаттар реквизиттері. Құжаттардың арнайы типтері мен арнайы нысындары. Құжаттардың экономикалық және құқықтық маңыздылығы.	құжаттар реквизиттері, құжат айналымы	2
21	Шығын. Өзіндік құн. Өзіндік құнді есептеу.	Өз құны. Тікелей шығын. Жанама шығын. Баға. Пайда.Таза табысты есептеу.	шығын, өзіндік құн, пайда, табыс	2
22	Маркетинг негіздері. Жарнама тарихы. Жарнама түрлері.	Маркетинг. Маркетинг жоспары.Жарнама тарихы, түрлері мен стратегиясы.	маркетинг, жарнама, стратегия	2
23	Экономикалық терминдер сөздігі			34

Пәнді оқытудың жоспарланған нәтижелері (8-сынып)

Білім беру бағдарламаларында жоспарланған құзыреттер

Үлгілік оқу бағдарламасында жоспарланған нәтижелер

Білім алушылар төмендегідей құзыреттерді меңгеруі қажет:

Базалық:

1 – бөлім.

Өндіріс. Өндіріс факторлары

Пәнді оқыту нәтижесінде білім алушылар:

білім:

-өндіріс анықтамасы;

-өндіріс функциясы;

-фирманың ішкі және сыртқы факторлары;

-өндіріс шығындары

білік:

-өндіріс факторлары

дағды:

-өндіріс түсінігі

2 – бөлім.

Еңбек нарығы

білім:

- еңбек ресурстарын қалыптастыру;

- еңбек ресурстарына деген қажеттілікті жоспарлау;

-кадрлар таңдауы

білік:

-еңбек өнімділігінің мәні;

-жұмыскердің нарықтық экономикадағы рөлі;

дағды:

-жалақы мөлшері;

-іскерлік белсенділік циклдары

3 – бөлім.

Қаржылық қызмет көрсетулер

білім:

-банк ісінің пайда болуы және дамуы;

-Қазақстанның банк жүйесі;

-банктердің қалыптасуы;

-коммерциялық банктің табысы, шығыны және пайдасы

білік:

-банк операциялары

дағды:

-қаржылық қызмет көрсетулер

4 – бөлім.

Бизнес - мансап

білім:

-кәсіпкерлік негіздері;

-бизнесті ұйымдастыра білу;

-бизнес-жоспар құру

білік:

-бизнес түрі;

-бизнес этикасы

дағды:

-кәсіпкер жұмысын бағалай білуге

5 – бөлім.

Бухгалтерлік есеп әліппесі

білім:

-бухгалтерлік әліппе;

-кәсіпорынның қаржылық жағдайы

-мақсатты маркетинг кезеңдері;

-маркетингті басқарудың негізгі түсінігі, принциптерін, қызметтерін, концепциясын;

-маркетингтік орта;

-маркетингтік зерттеулер ортасы;

-білік:

-кәсіпорынның қаржылық түсімдерін басқару;

дағды:

-қаржылық сауатты бола білу;

-қаржылық қызметті талдау;

-сауда агенттерінің жұмыс қызметі

9-сыныптың ұзақ мерзімді тақырыптық жоспары

№	Тақырыбы	Негізгі ұғымдар	Үш тілдегі жаңа сөздікпен жұмыс жүргізу	Сағат саны
1- бөлім. Экономикалық білім негіздері (8-сағат)
1	Кіріспе. Экономикалық білім негіздері	Экономикалық білім негіздері. Экономиканы не үшін оқып үйренеміз?	экономикалық білім, экономика негіздері, экономикалық жүйе	1
2	Экономика тарихы	Экономиканың тарихы. Батыс Европа экономикасы. Азиядағы экономиканың дамуы. Англия мен Ресей экономикалық қатынастарының дамуы.	экономика тарихы	4
3	Қазақстанның экономикалық кезеңдері	ҚР-ның экономикасы. Қазақстандағы экономикалық реформалар бойынша мәселелік тақырыптары.	экономикалық кезеңдер	2
4	Ресурстардың шектеулігі және таңдау проблемасы	Ресурстардың шектеулігі және таңдау проблемасы. Өндіріс факторлары. Таңдау қажеттілігі.	ресурстар шектеулігі, таңдау қажеттілігі	1
2 – бөлім. Қазақстан Республикасының банк жүйесі (5-сағат)
5	Қазақстан Республикасының банк жүйесі. Ұлттық Банк.	ҚР-ның банк жүйесінің пайда болуы және даму тарихы.	банк жүйесі, банк құрылымы мен органдары	1
6	Қаржылық қызмет көрсету және қаржылық қызметті тұтыну: банктен есепшот ашу, төлем картасы	ҚР-ның қазіргі банк кездегі жүйесі, коммерциялық банктің ұйымдастырушылық жүйесі	коммерциялық банк, банктегі есепшот	2
7	Банктердің қызметтері және операциялар сипаты бойынша жіктелуі	Банктің негізгі операциялары, табысы, шығыны және пайдасы	банк қызметтері, банк операциялары	2
	3 – бөлім. Экономикадағы тұтынушы ( 3-сағат)
8	Тұтынушының қаржылық сектордағы қорғалуы	Экономикадағы тұтынушы.Табыс көздері.Жинақ ақша. Тұтынушылардың шығыс ақшасы. Тұтыну бюджетін жоспарлау.	тұтынушы, тұтыну бюджеті	1
9	Тұтынушының құқығын қорғау туралы Қазақстан Республикасының заңы	Тұтынушылардың құқығын қорғау	тұтынушылардың құқығы	1
10	Сауатты тұтынушы ол қандай болуы керек?			1
4 – бөлім. Нарықтың және оның заңының жұмыс істеуі (4-сағат)
11	Нарықтың түрлері. Қор нарықтары. Вамонттық нарықтар. Биржа.	Нарық және оның заңдарының қызметтенуі.Нарық инфрақұрылымы.	нарық, қор нарықтары, биржа	2
12	Қазақстанның сыртқы саудасы, құрылымдық, бәсекелестік деңгейі және дамуы.	Әлемдік сауданың негізгі мінездемесі. Экспорт, импорт, реимпорт, реэкспорт, экспорттық потенциал.	әлемдік сауда, экспорт, импорт, реимпорт,реэкспортэкспорттық потенциал, кедендік салықтар	1
13	Өндіріс. Фирмалар. Бәсеке. Фирманың шығындары.	Өндіріс түсінігі. Өндіріс және нарық. Натуралды және тауарлы өндіріс.Тауар және оның қасиеті.Өндіріс және жалпы ішкі өнім.	өндіріс, жалпы ішкі өнім, еркін бәсекелестік	1
5 – бөлім. Сұраныс.Сұраныс икемділігі (4-сағат)
14	Сұраныс. Сұраныс шамасы. Сұраныс өлшемі. Сұраныс заңы.Сұраныс факторлары. Сұраныс икемділігі.	Сұраныс заңы. Сұраныс шегі. Сұраныс қисығы. ҚР-сы нарығындағы сұраныс сипаттамасы.Сұраныс икемділігі.	сұраныс, сұраныс шегі, сұраныс қисығы	4
	6 – бөлім. Ұсыныс. Ұсыныс икемділігі (4-сағат)
15	Ұсыныс. Ұсыныс шамасы. Ұсыныс заңы. Ұсыныс факторлары. Ұсыныс шамасының өзгеруі. Ұсыныстың баға бойынша икемділігі.	Ұсыныс мәні мен ұсыным көлемі. Ұсыным заңы. Ұсыным шегі. Ұсыным қисығы. Ұсыным икемділігі. Икемділік түсінігін тәжірибеде қолдану.	ұсыныс, ұсыным шегі, ұсыным икемділігі	4
7 – бөлім. Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеттесуі (6-бөлім)
16	Нарық тепе - теңдігі	Сұраныс пен ұсыныстың теориясы. Нарықтық баға.	нарықтық тепе-теңдік, нарықтық баға	1
17	Тепе – теңсіз жағдайлар: тапшылық пен артылып қалу Нарықта тепе – теңдік қалай қалыптасады?	Сұраныс пен ұсыныстың бағаға әсері. Сұраныс пен ұсыныстың тепе-теңдігі. Нарықтық тепе-теңдікке мемлекеттің әсері.	тепе-теңсіз жағдайлар	2
18	Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеттесуі. График құрылымы	Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеті. Нарықтық тепе-теңдік.	молшылық, тапшылық	2
19	Экономикалық терминдер сөздігі			1

Пәнді оқытудың жоспарланған нәтижелері (7-сынып)

Білім беру бағдарламаларында жоспарланған құзыреттер

Үлгілік оқу бағдарламасында жоспарланған нәтижелер

Білім алушылар төмендегідей құзыреттерді меңгеруі қажет:

Базалық:

1- бөлім.

Экономикалық білім негіздері

Пәнді оқыту нәтижесінде білім алушылар:

білім:

-экономика анықтамасы мен терминологиялық сөздіктер;

-экономиканың төртке бөлінуі;

-елдердің экономикалық тарихы;

-Қазақстанның экономикалық реформалар кезеңі

білік:

-экономика тарихы;

-экономикалық реформалар;

-ресурстар шектеулігі мен таңдау

дағды:

-экономикалық сауатты бола білу

2 – бөлім.

Қазақстан Республикасының банк жүйесі

білім:

-ҚР-ғы Ұлттық Банк құрылымы;

-коммерциялық банктер жұмысы

білік:

-банкілік операциялар түсінігі

дағды:

-қаржы-несие саясатын білу

3 – бөлім.

Экономикадағы тұтынушы

білім:

-тұтынушылар тәртібінің модельдері және сатып алу тәртібінің модельдері

білік:

-тұтынушылар құқығы

дағды:

-сауатты тұтынушы бола білу

4 – бөлім.

Нарықтың және оның заңының жұмыс істеуі

білім:

-нарықтық жүйе;

-нарық және бәсекелестік жағдайы;

білік:

-нарық талабы;

-нарық сұранысы мен ұсынысы

дағды:

-нарықтық механизм;

-нарықтық экономикаға бейімделу

5 – бөлім.

Сұраныс.Сұраныс икемділігі

білім:

-сұраныс теориясының негізі

білік:

-сұраныс заңы

дағды:

-сұраныс түсінігі

6 – бөлім.

Ұсыныс. Ұсыныс икемділігі

білім:

-ұсыныс теориясының негізі

білік:

-ұсыныс заңы

дағды:

-ұсыныс түсінігі

7 – бөлім.

Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеттесуі

білім:

-сұраныс пен ұсыныс теориясының негізін;

-сұраныс пен ұсныстың икемділігін және олардың тәжірибелік тұрғыдан мәнін;

-өндіріс шығындары және оларды төмендету жолдары;

-табыс пен шығын түрлерін, табыс пен пайданы арттыру жолдарын

білік:

-сұраныс пен ұсыныстың қисықтарын сызу және талдау жасау;

-бағаның тепе-теңдігін анықтауды;

-икемділік көрсеткіштерін есептеу;

-өндіріс шығындарының деңгейін анықтау

дағды:

-сұраныс пен ұсыныс графигін ажырата білу

Әдебиеттер және оқу құралдары

Негізгі әдебиеттер

1. 1-11-сыныптарға арналған экономика пәнінен тақырыптық жоспар,

«Джуниор Эчивмент» бағдарламасы, Алматы-2011 ж;

2. «Экономика мен қаржылық сауаттылық негіздері» бағдарламасы,

5-11 сыныптар үшін, авторы-Г.Т.Жақсылықова, Қызылорда-2010 ж;

3. «Кәсіпкерлік негіздері және қаржы сауаттылығы» пәні бойынша типтік күнтізбелік оқу жоспары, 5-11 сыныптар үшін, авторы-Л.Ш.Сағымбаева, Қызылорда-2009 ж;

4. «Экономика негіздері: Әлемдік экономика» курсы бойынша бағдарлама мен әдістемелік ұсыныстар, 7-сынып үшін, авторы- Т.П.Стекольникова, Алматы-2001 ж;

5. «Экономика негіздері: БИЗНЕС-МАНСАП» курсы бойынша бағдарлама мен әдістемелік ұсыныстар, 8-сынып үшін, авторы-Т.П.Стекольникова, Алматы-2010 ж.

6. «Экономика негіздері: Қазіргі әлемдегі Қазақстан» оқулығы, 9-10 сынып үшін, авторы-Т.Ильичева, Алматы-2005 ж.

Қосымша әдебиеттер:

1. «Қаржы бойынша практикум» оқулығы, авторы-А.Мұқашева, А.Оразғалиева, А.Зарипова, «Фолиант» баспасы, Астана-2008 ж;

2. «Нарықтық экономика негіздері» оқулығы, авторы-Ж.Ходжаниязова, «Фолиант» баспасы, Астана-2010 ж;

3. «Менеджмент негіздері» (тест тапсырмаларының жинағы), авторы-Б.Жәкенова, Қ.Тәмпішева, Ж.Слатова, «Фолиант» баспасы, Астана-2011 ж;

4. «Экономикалық теория негіздері» оқулығы, авторы-Г.М.Осипова, Алматы-2002 ж;

5. «Микроэкономика» оқулығы, авторы-Б.М.Мұхамедиев, Алматы-2003 ж;

6. «Әдіскер қызметінің мазмұны білім беруді жаңарту тұрғысынан» оқулығы, авторы-А.Ә.Жайтапова, Г.А.Шамина, Алматы-2007 ж;

7. «Оқыту ізденіс ретінде және ізденіс оқыту ретінде» оқулығы, авторы-С.Мирсеитова, Қарағанды-2011 ж.

8. Қазақ әдебиеті, Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы:«АрунаЛтд» ЖШС

9. Қазақстан Республикасы Президентінің ресми сайты,http://www.akorda.kz

МАЗМҰНЫ

Түсіндірме жазба	3
2. 7-сыныптың ұзақ мерзімді тақырыптық жоспары	5
3. Пәнді оқытудың жоспарланған нәтижелері	8
4. 7-сыныптың қысқа мерзімді жоспары	10
5. 8-сыныптың ұзақ мерзімді тақырыптық жоспары	57
6. Пәнді оқытудың жоспарланған нәтижелері	60
7. 9-сыныптың ұзақ мерзімді тақырыптық жоспары	62
8. Пәнді оқытудың жоспарланған нәтижелері	65
9. Негізгі әдебиеттер	67

Түсіндірме жазба «Экономика негіздері және қаржылық сауаттылық» пәні бойынша осы үлгілік оқу бағдарламасы даярлау деңгейіне және мазмұнының міндетті минимумына қойылатын мемлекеттік талаптарды іске асыруға арналған…

Шағын топтардағы жұмыс; -«Өрнек» әдісі; -«Коллаж» әдісі; -Кейс – стади

Тақырыбы Негізгі ұғымдар

Экспорттық тауарлар Халықаралық тауар айналымы

Кедей мемлекеттердегі экономикалық қарқынның стратегиясы

Пәнді оқытудың жоспарланған нәтижелері (7-сынып)

Экономикалық өсу білім: - Қазақстан экономикасының өсу қарқыны; -демографиялық мәселелер білік: -экономикалық ақпарат жүйесі; -кедей шегіндегі мемлекеттер; -экономикалық проблемалар дағды: -экономикалық өзгерістерді білу; -статистикалық зерттеулер…

Сабақтың тақырыбы Экономикалық жүйе

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары : (мұғалім және оқушы немен айналысады)

Сабақтың тақырыбы Экономикадағы мемлекет рөлі

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары : (мұғалім және оқушы немен айналысады)

Сабақтың тақырыбы Қоғамдық тауарлар мен қызмет көрсетулер

Сабақтың тақырыбы ҚР-ның салық жүйесі

Сабақтың тақырыбы Салық типтері

Сабақтың тақырыбы Зейнетақы жүйесі

Сабақтың тақырыбы Отбасы бюджеті

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары : (мұғалім және оқушы немен айналысады)

Сабақтың тақырыбы Инфляция

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары : (мұғалім және оқушы немен айналысады)

Сабақтың тақырыбы Жұмыссыздық

Сабақтың тақырыбы Жұмыссыздықтың өсуі экономикалық құлдыраудың салдары

Сабақтың тақырыбы Бәсекелестіктің мәні мен түрлері

Сабақтың тақырыбы Халықаралық сауданың пайда болу себептері

Ла-Пас Боливия күріш

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары : (мұғалім және оқушы немен айналысады)

Сабақтың тақырыбы Сауда тарихы

Сабақтың тақырыбы Ішкі және сыртқы сауда

Сабақтың тақырыбы Экспорттық тауарлар

Сабақтың тақырыбы Импорттық тауарлар

Сабақтың тақырыбы Маркетингтік зерттеулер (астық нарығы)

Сабақтың тақырыбы Сауда еркіндігі және саудадағы кедергілер

Сабақтың тақырыбы Валюта

Сабақтың тақырыбы Халықаралық валюта жүйесі

Сабақтың тақырыбы Қаржы нарығындығы алаяқтық

Сабақтың тақырыбы Мемлекеттік бюджет (тапсырма орындау)

Сабақтың тақырыбы Мемлекеттік бюджет (есеп шығару)

Сабақтың тақырыбы Бюджет тапшылығымен күресу

Сабақтың тақырыбы Бюджет жоспар

Сабақтың тақырыбы ҚР-ның экономикалық өсуі

Сабақтың тақырыбы Дүниежүзілік экономиканың басты мәселелері

Сабақтың тақырыбы Әлемнің бай елі тұрғындары мен басқа тұрғындары арасындағы теңсіздік

Сабақтың тақырыбы Кедей мемлекеттердегі экономикалық қарқынның стратегиясы

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары : (мұғалім және оқушы немен айналысады)

Сабақтың тақырыбы Халықтың өсуі мен әлеуметтік деңгейінің арасындағы тәуелділігі

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары : (мұғалім және оқушы немен айналысады)

Сабақтың тақырыбы Валюта нарығын зерттеу

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары : (мұғалім және оқушы немен айналысады)

Сабақтың тақырыбы Валюта айырбастау есебін шығару

Материалы на данной страницы взяты из открытых истончиков либо размещены пользователем в соответствии с договором-офертой сайта. Вы можете сообщить о нарушении.

11.12.2018