Сабақтың тақырыбы: «Су – тіршілік кӛзі»

№ 15 Сабақтың тақырыбы: «Су – тіршілік кӛзі»  Сабақтың мақсаты: Су және оның маңызы туралы білімдерін  тереңдету.  Білімділік: Су –тіршілік кӛзі екенін, пайдасы, маңызы, қасиеті  туралы білімдерін кеңейту.  Дамытушылық: тәжірибе жасау барысында бақылағыштық, дәм  сезу дағдыларын жетілдіру.  Тәрбиелік: Қоршаған ортаны қорғау, суды ластамауға,  ұқыптылыққа, жинақылыққа тәрбиелеу.  Сабақтың кӛрнекілігі:суреттер, су, сүт, қасық, бояу түрлері,  шырын, түтікше, жұмыртқа, тұз, стакан, қар, мұз, бу  Қолданылатын әдістер: түсіндіру, сұрақ – жауап, ойын, кӛрсету,  тәжірибелер, суреттерді құрастыру.  Сабақтың барысы  Ҧйымдастыру кезеңі:  «Жылулық шеңбер»  Самал жел бізді желдетші,  Күн нұры бізді жарқырат.  Таза ауа дем берші,  Мӛлдір су бізді салқындат.  ­Балалар, «су» деген сӛзді естігенде кезде кӛз алдарына ең алдымен не елестейді? (балалардың жауаптары тыңдалады)  ­Дұрыс айтасыңдар әрине. Суды адамдар не үшін пайдаланады?  Жануарлар мен ӛсімдіктерге не үшін қажет? (балалар ӛз ойларын  ортаға салады).  ­Ал судың пішіні болады ма? (тарелкага суды құйып кӛрсету) Ӛте  дұрыс, жарайсыңдар! ­Ал енді мен сендерге жұмбақ жасырайын.  ­Ал сендер суға байланысты қандай мақал­мәтелдер билесіңдер?  1. Судыңда сұрауы бар.  2. Су анасы ­ бұлақ,  Сӛз анасы ­ құлақ.  1. Судың жолын құм бӛгер,  Ердің жолын сұм бӛгер.  1. Сумен ойнама ­ батарсың, Отпен ойнама ­ жанарсың.  1. Түнгі су ­ ну, күңдізгі су ­ бу.  Жұмбақтар: (жауабын тапқан бала сол суреттерді тақтаға  іледі) 178 1 Дәміде жоқ, түсі жоқ,  Пайдаланбас кісі жоқ. (Су)  2 Моншағым кӛктің,  Тестім түбін шӛптін. (Тамшы)  3 Кӛз жасын тӛгіп елжіреп,  Жүреді кӛкте кӛлбіреп,  Жел қуса кетер селдіреп. (Бұлт)  ­ Міне осылардың барлығы сумен байланысты. Балалар ал сендер  білесіңдер ме су қайдан, қалай пайда болатынын? (балалардың  жауаптары тыңдалады) Дұрыс айтасыңдар. Ендеше мен сендерге  толығырақ түсіндіре кетейін.  Су ӛмір бойы айналымда болады. Ол жаңбырмен жерге түседі, арық  болып ағып, ӛзенді құрайды, ал содан кейін қайтадан күн шуағымен  бу болып аспанға кӛтеріліп, жер бетіне жаңбыр болып, қайта  оралады. Жаңбырдан аққан кішкентай сулар бірігіп, жылғалар  болып, үлкен теңіз құрайды.  Табиғаттағы судың айналымы туралы сызба­нұсқасы (№1 қосымша)  (Балалардан сызбаны қайтадан қайталатқызып сұрау) Ал, енді  сендермен бірігіп бірнеше тәжірибелер жүргізіп кӛрейік.  I Тәжірибе «Су ­ мӛлдір»  ● екіншісіне сүт құйылған. Екі ыдысқа да қасық салып, қайсысынан 179  Балалардың алдына екі шыны ыдыс тұрады: біреуіне су, ал Балаларға бояу беріп, судыңда түсін  ӛзгертуге болатынын да   Балалар суды иіскеп к  Балалар түтікше арқылы су ішіп к ӛреді. Онда дәм бар ма? Оларға кӛрінетінін, қайсысынан кӛрінбейтінін бақылайды. Суы бар ыдыстан қасықты кӛруге болады, ал сүт тұрған  ыдыстан қасық кӛрінбейді. Яғни, «Су – мӛлдір, сүт мӛлдір емес».  ● тәжірибе жүзінде біледі.  II Тәжірибе «Суда дәм жоқ»  ● салыстыру үшін шырынның дәмін кӛрулерін ұсынады. Суға қант  қосып, дәмінде ӛзгертуге болады. Балалар ӛз ойларын айтады,  неліктен судың дәмі ӛзгергендігін.  III Тәжірибе «Судың иісі жоқ»  ӛреді, судың иісінің жоқ екенін сезінгенше,  ● тағы да қайталап иіскету керек. Ал екінші ыдыста түссіз тәтті суға  ванилин араластырған суды құйып, балаларға иіскету керек.  Балалар екі ыдыстағы судың айырмашылықтарын айтады.  Сергіту сәті  Ал, балалар тұрайық, мойнымызды бұрайық,  Қолымызды созайық, су ішінде қалықтап,  Қане, жүзіп алайық,  Оңға бір, солға бір қарап, денемізді бұрайық.  ­Ал, балалар жаңа ғана біз сендермен жұмбақтардың жауабын  шештік, бірнеше тәжірибелер жасадық. Ал енди мен сендерге бир  еки сыйқыр кӛрсетейін….  I Сиқыр (фокус) кӛрсету: (осы сәтте жай ғана музыка ойнап тұрады) 180 ♦ Керек заттар:шикі жұмыртқа, стақан, бірнеше шай қасық тұз.  1.Стақанға таза су құйып, суға шикі 2.Жұмыртқаны стаканнан  шығарып  жұмыртқаны саламын.Жұмыртқа қоя тұрып, стақандағы суға тұзды  су түбіне батып кетеді Жақсылап ерітемін.  3.Енді жұмыртқаны қайтадан  Тұз судың тұздылығын арттырады.  судағы  осы суға саламын. Жұмыртқа тұздың мӛлшері кӛбейген сайын оның  суға батқан жоқ! тығыздылығы күшейіп, ол суға түскен кез  келген зат батып кетпей су бетінде қалқып  жүреді.  II Сиқыр (фокус) кӛрсету:  Керек заттар: стақан, су, бояу (марганцовка)  Бірінші стақанға су құямын. Балаларға айтамын мұқият қарап  отырыңдар деп….Еш нәтиже шықпады. Екінші стақанға су  құймастан бұрын сыйқырлы сӛз айтамын (сим салабим!) ішіне су  құямын, сол сәтте судың түсі қызыл түске боялады. Балалар аң­таң  болып қалады… 181 Дидактикалық ойын: «Табиғат аясында»  Шарты: Балаларды екі топқа бӛліп, алдарына бір бірден А4 қағазы  мен қоса түрлі түсті қима суреттерді беремін. Сол суреттер арқылы  балалар ӛз еріктері бойынша қандайда бір компазиция құрап, дайын  болған бейнені әңгімелеп берулері керек. Яғни, сурет бойынша  жұмыс жасайды. (№2 қосымша)  Міндеттері: Баланың тез ойлау қабілеттерін дамытып қана қоймай,  дайын болған суретті мазмұндап беруге дағдылану. Тіл байлығын  дамыту.  Сабақты қорытындылау:  Сонымен балалар, бүгіңгі сабақта не туралы айтылды?  Жер бетінде су қандай күйде кездеседі?  Су қайдан пайда болады екен?  Сендермен бірге қандай тәжірибелер жасадық?  (балалар жауаптары)  Су түссіз, бояу қосқанда ӛзгереді.  Су­дәмсіз, бірақ қант қосқанда дәмі ӛзгереді.  Судың пішіні болмайды.  № 18 сабақ Сабақтың тақырыбы:Минералды сулар: Сарыағаш  шипажайы.  Сабақтың мақсаты: Қазақстанның минералды су кӛздері туралы  және Сарыағаш шипажайы туралы түсінік беру. Ми