салыстырмалы ылғалдылық_сабақ жоспары

 Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Термодинамика

Мектеп:

Күні:

Мұғалімніңаты-жөні:

Сынып: 10

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтақырыбы

Қаныққанжәнеқанықпағанбулар. Салыстырмалыылғалдылық.Фазалық диаграмма, үштікнүкте, заттықкритикалықжағдайлары.

Осысабақтақолжеткізілетіноқумақсаттары

10.3.4.1 -гигрометрдің және психрометрдің көмегімен ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау;

Сабақмақсаттары

Қаныққанжәнеқанықпағанбулар, ауаылғалдылығы, шықнүктесітүсініктеріненгізу;

Ылғалдылықты психрометр көмегімен қалай анықтау керектігін үйрену;

Қаныққан және қанықпаған булар. Ауа ылғалдылығының формуласын  қолдана отырып есептер шығара  білуге үйрету;

Қаныққан будың қысымының температураға тәуелділігін зерттеу;

Ылғалдылықты қалай есептелетінін білу;

Ауа ылғалдылығын өлшейтін құралдардың жұмыс істеу принциптерімен танысу.

Жетістіккритерийлері

Түсіну - қаныққанжәнеқанықпағанбулар, ауаылғалдылығы, шықнүктесі ұғымдарын біледі.

Сыни ойлау - ылғалдылықты психрометр көмегімен қалай анықтау керектігін үйрену.

Қаныққан және қанықпаған булар. Ауа ылғалдылығының формуласын  қолдана отырып есептер шығара  білуге  үйренеді

Тілдікмақсаттар

Тілдікмақсаттарды, лексика мен тіркесмысалдарынқосаанықтаңыз

Қаныққанжәнеқанықпағанбулардың болу жағдайларыноқушыларменталқылайды (сөйлеужәнетыңдаудағдылары)

Пәнгетән лексика мен терминология:

қаныққанбу,қанықпағанбу, булану, конденсация, үштікнүкте, заттыңүшкүйі

Диалогпенжазуүшінпайдалысөздерментіркестер:

Буланупроцессідеп ….   Айтады

Конденсация деп ….

Салыстырмалыылғалдылықдеп ….. …….……. физикалық шаманы айтады

Құндылықтардыдарыту

Жұппен, топпенжұмысжасаудабірін-бірісыйлау, кұрметтеу. Жауапберудебірін-бірітындау; ынтымақтастық; ашықтық; еңбекжәнешығармашылық.

Пәнаралықбайланыстар

Өлшембірліктерменжұмысжасауда, есептеудематематикалықамалдарқолданылады. Математика пәніменбайланыс. 

АКТ қолдану дағдылары

Видео, презентация жәнеанимациянықолдану.

Бастапқы білім

Булану, қайнау тақырыптары 8 сынып курсынан

Сабақбарысы

Сабақтыңжоспарланғанкезеңдері

Сабақтағыжоспарланғаніс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

Оқушылармен сәлемдесу

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру

Ой қозғау

-       Келесі слайдтағы суреттерден қандай табиғи құбылыстарды байқадыңыз? (Жауап: Тұман, шық, қырау).

-       Қалай ойлайсыз,бұл табиғат құбылыстарында қандай физикалық процесстер «жасырылған».(Жауап: булану, конденсациялау, ауаның ылғалдылығы: тұман аудағы судың кіші тамшыларының бірігуі).

-Дұрыс, ал енді физикалық  тұрғысынан осы құбылыстарды дұрыс сипаттай алу үшін бүгінгі сабағымызда «Қаныққан және қанықпаған бу, ылғалдылық, фазалық диаграмма, үштік нүкте, заттық критикалық күйлері» тақырыбын қарастыруды ұсынамын. Сабақтың тақырыбын дәптерлеріңізге жазып алыңыздар.

-       Ендеше, бүгінгі сабағымыздың мақсаты:

Қаныққан және қанықпаған булар, ауа ылғалдылығы, шық нүктесі түсініктерін енгізу;

Ылғалдылықты психрометр көмегімен қалай анықтау керектігін үйрену;

Қаныққан және қанықпаған булар. Ауа ылғалдылығының формуласын  қолдана отырып есептер шығара  білуге үйрету;

Қаныққан будың қысымының температураға тәуелділігін зерттеу;

Ылғалдылықты қалай есептелетінін білу;

Ауа ылғалдылығын өлшейтін құралдардың жұмыс істеу принциптерімен танысу.

Тақта, презентация – слайд 1,2

Сабақтыңортасы

7 мин

25 мин

15мин

10 мин

15 мин

Проблемалық жағдай туғызу:

Тақырыпты зерттеуге кіріспес бұрын, тақырыпты жақсырақ түсінуге көмектесетін түсініктерді қайталап алайық,

ол үшін келесі сұрақтарға жауап берейік:

• Булану  - сұйық күйді газ тәріздес күйге көшіру.

• Конденсация - заттың газ тәріздес күйден сұйық күйге көшуі.

• Булану сұйықтықтың еркін бетінде өтетін,  газ тәрізді ортаға  жақынжерде пайда болатын процесс.

• Булану жылдамдығын қандай факторларға тәуелді? (Сұйық температурасынан, бетінің ауданынан)

• Неге ыстық су тезірек буланады? (сұйықтықтың температурасы неғұрлым жоғары болса, молекулалардың орташа кинетикалық энергиясы соғұрлым көп болады, демек, олардың саны сұйықтықты бір уақытта тастайды).

• Буланған кезде сұйық тамшының температурасы азая ма? (Ия)

• Булану жылдамдығы ол буланған беттің аймағына байланысты. (Беті неғұрлым кең болса, булау процесі тезірек орын алады)

Ауаның ылғалдылығы

Проблемалық сұрақтар:

1.Жер бетінің қанша бөлігін су алып жатыр?

2.Ауадағы су буы қаныққан ба, әлде қанықпаған ба?

3.Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы дегеніміз не?

4. Ауа ылғалдылығын өлшейтін құралды білесің бе? Ата.

5. Олардың ішінен психрометрдің жұмыс істеу принципін түсіндір.

6. Ауадағы су буының маңызы қандай?

7. Ауа ылғалдылығының маңызы туралы не білеміз?

    Жауаптары:

1.  Жер бетінің  бөлігін су алып жатыр.

2.  Атмосфералық ауаның өзі түрлі газдардың және су буының қоспасы болып саналады. Ауадағы су буының қанығудан қаншалықты алыс екенін көрсететін шама салыстырмалы ылғалдылық. Ауадағы су буы қаныққан буға жатпайды.

3.  Берілген температурада ауа құрамындағы су буы парциал қысымының, сол температурадағы қаныққан будың қысымына,пайызбен өрнектеліп алынған, қатынасы ауаның салыстырмалы ылғалдылығы деп аталады.

4.  Гигрометр, психрометр құрылғыларымен өлшейді.

5.  Су буы қаныққан буға айналатын температура шық нүктесі делінеді. Ауа шық нүктесіне дейін салқындағанда будың конденсациясы басталады; тұман пайда болады, щық түседі. Шық  нүктесі су буының  парциал қысымын, салыстырмалы ылғалдылықты анықтауға мүмкіндік береді.

6.  Адам терісінің бетіндегі ылғалдың буланып кебу шамасы ауаға байланысты болады. Адам денесінің температурасын тұрақты ұстап тұру үшін ылғалдың булануының маңызы өте зор. Ауа райын күні бұрын болжауға болады. Атмосферадағы су буының мөлшері 1 %-ке жуық, бұл шама атмосферада құбылыстарда айтарлықтай өзгерістер тудырады. Бұйымды сақтауда да ылғалдылықты білу маңызды.

Топтық жұмыс «Джигсо»

Осы сұрақтарға жауап беру үшін үшін оқушыларды екі  топқа бөліп әр топ жоғарыдағы берілген сұрақтарға жауап береді, сәйкес топта постер дайындайды.

1 топ: 1,2,6,7 сұрақтар

2 топ: 3,4,5 сұрақтар

Сіздің тобыңызда 5  рөлді: лидер, баяндамашы, хатшы, уақыт  сақшысы және бақылаушыларды анықтаңыз. Жұмыс төмендегідей жоспармен жүреді:   

Берілген мәтінді оқып, интернет желісінен ақпарат іздей отырып, топпен бірлесе отырып, талқылайды және әр топтың бақылаушысы  жасаған жұмыстарға сәйкес бақылау парағын жүргізеді.                                                                                                                                                        

Бақылаушының  бағалау парағы

Әр оқушы өзіне жүктелген рөлдің міндеттерін атқарады.

Топ пікірлерін тыңдау.

Бұл жерде топтың өзін-өзі бағалауы және бірін-бірі бағалау жүзеге асады.

Лабораториялық жұмыс:

Оқушылар жұппен «Ауаның ылғалдылығын өлшеу»

 лабораториялық жұмыс өткізеді

-Не байқалады?

 -Неліктен?

-Қандайқорытындыжасауғаболады?Сұрақтарынажауапбереотырыпжалпыталдау. Төмендегікестеніңскөмегіменөзінөзібағалау

Өзін-өзі бағалау парағы

Судың фазалық диаграммасын талдау, үштік нүкте  ұғымын енгзі мақсатында Видео көрсету. Соңынан жалпылама талдау, негізгі ұғымдар мен диаграмманы дәптерге жазып алу

https://www.youtube.com/watch?time_continue=297&v=Idzyq4K4jNk

 Жеке  жұмыс (есеп шығару)

1.                 Су қандай қысымда 19⁰ С – де қайнайды?

2.                 16⁰ С температурада 4 м³ ауада 40 г су буы бар. Салыстырмалы ылғалдылықты табыңдар.

3.                 15⁰ С темперадурада, көлемі 120 м³ бөлмедегі салыстырмалы ылғалдылық 60 %. Бөлме ауасындағы су буының массасы табыңдар. Қаныққан будың қысымы 12,8 мм.сын.бағ.тең

4.                  5 минут ішінде тұман, бұлт, шық, қырау әртүрлі табиат құбылыстарына сипаттама жазу.

Дайын жауап бойынша өзін-өзі тексеру, 4 тапсырма бойынша әр табиғат құбылыстарының сипаттамаларын оқу

Тақта, презентация – слайд 3,4

Тақта, презентация – слайд  5

Тақта, презентация – слайд  6-9

Қосымша  1

Тақта, презентация – слайд  6-9

Қосымша  2

Сабақтың соңы

3 мин

Рефлексия

Жасаған жұмыстарын 2 жұлдыз, 1 тілек бағалау.                

ҮІ.  Кері байланыс (не үйрендім, не қиын болды, сұрақ.) (3 минут)

Үй тапсырмасы: §16,17   Қаныққан және қанықпаған булар. Ауа ылғалдылығы

Саралау – оқушыларға қалай  көбірек қолдау көрсетуді  жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушыларқаныққан және қанықпаған буларды, ауның салыстырмалы ылғалдылығын біледі;

Оқушылардың көпшілігіқаныққан және қанықпаған буларға мысалдар келтіріп сипаттай алады, салыстырмалы ылғалдылық формуласын қолданып есептер шығара алады;

Кейбір оқушылар зерттеуде белсенділік танытады, есептерді өздігімен шығараалады

(1)   өзін өзі бағалау

(2)   бірін-бірі бағалау

(3)   жалпы баға

Физикакабинетіндегіқауіпсіздіктехникасы

Сабақбойыншарефлексия

Сабақмақсаттары/оқумақсаттарыдұрысқойылғанба? ОқушылардыңбарлығыОМқолжеткіздіме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақтасаралаудұрысжүргізілдіме?

Сабақтыңуақыттықкезеңдерісақталдыма?

Сабақжоспарынанқандайауытқуларболды, неліктен?

Бұлбөлімдісабақтуралыөзпікіріңіздібілдіруүшінпайдаланыңыз. Өзсабағыңызтуралысолжақбағандаберілгенсұрақтарғажауапберіңіз. 

Оқу мақсаты мен сабақ мақсаты өлшенетін, қолжетімді, шынайы болды.  Сабақта саралау әр кезеңде жүргізіліп отырды. Сабақтың  әр бөлігінде уақыт кезеңдері сақталып отырды.

Жалпыбаға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:Барлық оқушылар есеп шығарды;

2:Сұрақтарды көбі дұрыс жауап берд;

Сабақтыжақсартуға не ықпалетеалады (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?

1: Интернеттен бейнематериалдарды қосу ;

2: Сабақты ойын түрінде өткізу;

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтарытуралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлуқажет?

Оқушылардың көбі есептерді шығара алды. Кейбір оқушылар есептеу амалдарында қателісті. Оқушылардың арасында бәсеке барын байқады. Есептерді кейбір оқушылар жарысып шығарды.