Школьная газета "Чуораан"

Лииндэ оскуолата _______________________________Алтынн ьы         Алтынньы 31 кунэ, 2016 сыл №2            Сонуннар 1         Алтынньы 31 кунэ, 2016 сыл №2            Сонуннар Учуутал кунэ     Алтынньы   8 кунугэр     биьиги оскуолабыт   иьигэр учуутал кунун бэлиэтээтибит. Бу кун самоуправление   кунэ буолла. Улахан кылаас о5олоро хас   биирдии   учуутал уорэнээччи, толорон оруолун   уруок ыыттылар. Сарсыардаттан оскуола са5алаан   дириэктэрэ     Саяна Петровна   Софронова о5олору хонтуруоллаан эппиэтинэстээх улэтин са5алаата.                 Киэьээ   о5олор бука   бары учууталлары кыра э5эрдэлээн концерт кердердулэр.     Кинилэр   ыллаан­ туойан   учууталлар бырааьынньыктарын киэргэппиттэрэ.   Бу концеры   Аделина Корякина уонна Захаров Афоня иилээн­  са5алаан ыыттылар.       ааста.  Концерт  быыьыгар  учууталларга аналлаах кердеех оонньуулар  буолуллар.  Ол курдук учуутал  кунэ олус  интэриэьинэйдик,  учугэйдик ааста дии  саныыбын.      Кунду  учууталлары! Эдэр  кэнчээри ыччакка  билиини биэрэр утуе  дьыала5ыт иьин ис­ сурэхпиттэн махтал.  Ба5арабын кытаанах  доруобуйаны,  улэ5итигэр урдуктэн­ урдук ситиьиилэри  уонна туох баар  кэрэни!!!                                     Н иколаева Н.Н.          Эйэ5эс  э5эрдэ. Истин  илдьит. Олус истин дууьалаах, киьи кутун таарыйар  астык концерт буолан        Кунду учууталлар! Оскуола  администрациятын  2 уонна тус бэйэм  ааппыттан идэ5ит  бырааьынньыгынан  истинник  э5эрдэлиибин.      Учуутал­идэ эрэ  буолбатах. Бу дууьа­ сурэх ыйыытынан  талыллыбыт чэпчэкитэ суох, ол эрээри утуе­ мааны быьыы суола.  Киьи­аймах утуену  оноруутун, ей­санаа  урдук хаачыстыбатын,  баай билии уонна айар  дьо5ур бастын  холобурунан  оччоттон­бачча5а  диэри куруук  учууталлар буолаллар. Дьиннээх учууталлар  уерэтэр, сырдатар  улэ5э тапталларынан,  о5о дьыл5атын иьин  эппиэтинэстээхтэринэ н атыттартан  уратылаахтар.        Эьиги  профессиональнай  билиигитин­ керуугутун о5о5о  тиэрдиинэн эрэ  мунурдаммаккыт, о5о  талаанын, дьо5урун  арыйыыга,  сайыннарыыга, олох  устатын тухары  уерэххэ дьулууругар  сурун онкулу уура5ыт, акылааты айа5ыт.      Ис сурэхпиттэн  кытаанах  доруобуйаны, тулууру, профессиональнай  еттунэн бэйэни куруук сайыннара  тураргытыгар  ба5арабын! Таптыыр  идэ5ит уерууну эрэ  а5аллын! О5олор,  тереппуттэр эьиэхэ  махтанар тыллара  у5араабатын!      Учуутал кунунэн!     Лииндэ оскуолатын дириэктэрэ   Ефимова Л.И.      Ытыктабыллаах  учууталлар,  педагогическай улэ  ветераннара!     Баахынай  муниципальнай  нэьилиэгин  дьаьалтатын аатыттан  эьигини идэ5ит  бырааьынньыгынан­ Учууталлар аан  дойдутаа5ы  куннэринэн  э5эрдэлиибин.     Учуутал урдук аата  хас биирдии киьиэхэ  кунду. Эьиги куннэтэ  ахсын сана келуенэ5э  билиигитин­ керуугутун уонна  олоххо уеруйэххитин  инэрэ5ит, кинилэри  айымньылаахтык  толкуйдуурга уонна  билинни кэмнэ  быьаарыы ылынарга  уерэтэ5ит. Ыллыктаах  ейдеех, айар  дьо5урдаах, урдук  культуралаах киьини  иитии хас биирдии  педагог бастакы  суолталаах соруга.  Уерэнээччилэргит хас  ситиьиилэрэ­эьиги  бэйэ5ит кыайыыгыт.       Кунду  учууталларбыт, эьиэхэ идэ5итигэр эрэлгит  уонна бэриниилээх  улэ5ит, кехтеех  буолуугут уонна  ахсаабат куускут­ уоххут иьин  махтанабын.      Эьиэхэ чэгиэн­ чэбдик буолууну,  дьолу­соргуну, уйгу­ быйан оло5у, санаттан  сана урдэллэри,  сырдык са5ахтары  арыйаргытыгар  ба5арабын.                                   Л ииндэ нэьилиэгин баьылыга Антонов Н.И. Всех учителей  поздравляю с этим  замечательным  праздником – День  Учителя! Желаю всем  всего самого  хорошего,  прекрасного, что есть  на белом свете.      Здоровья вам и  терпенья! Любите  детей!                                     У ченик 8 класса Ваня Соломонов.      Кунду учууталлары учуутал кунунэн  итиитик­истинник  э5эрдэлиибин.  Учууталларга  ба5арыам  этэ  бастатан туран  доруобуйаны. О5олор  барахсаттары бэйэ5ит  о5о5ут курдук  таптыыргытыгар,  бол5омтолоох  буоларгытыгар.   Дьоллоох, доруобай  буолун  диэн  алгыыбын…                                 8 кылаас уерэнээччитэ Юлиан Карамзин. Учууталлар сайынны сынньаланнара.     Отпуска диэн  учууталларга саамай  куутуулээх,  кэм  буолара буолуо.  Ким  эрэ со5уруу баран  кэлэр, ким эрэ  дьиэтигэр сынньанар,  ким эрэ  куоракка  барар.  Быйыл сайын  отпуска кэмигэр  учууталлар ханна  баран кэлбиттэрин  туьунан биьиги  корреспонденнарбыт  интервью ыллылар.   Сочи З. Афоня: Утуе  кунунэн, Наталья  Юрьевна. Эьиги  отпуска5ыт  «Ривьера» диэн  парка5а  куулэйдээбиппит.  бириэмэтигэр ханна  баран сынньанан  кэллигит? Наталья Юрьевна:  Утуе кунунэн. Мин  сайын кэргэммин  кытта Сочига баран  сынньанан кэлбиппит.  Сочи наьаа итии +34  +36 тиийэ итийэр,  салгына сииктээх.  З. Афоня: Фруктаттан тугу себулээн сиэтин,  астан тугу  себулээбэтин? Наталья  Юрьевна:Сибиэьэй  фрукта арааьын  дэлэччи сиэн  битэмиин бе5етун  киллэстинним.  Черешняны  себулээтим.  Моллюсканы  боруобалаан сиэбитим уонна себулээбэтим.  Хайдах эрэ эрэьиинэ  курдук. З. Афоня: Саамай  туохтан астыннын? Наталья Юрьевна:   Саамай себулээбитим  диэн дайвенна  сылдьыбыппыттан,  10  м. дириннээх муора  анныгар киирэн араас  балыктары,  ракушкалары  кербутум. Чернай  муора5а  сетуелээбитим.  Аквапарка5а сылдьан  бассейинна воднай  горка5а  хатааьылаабытым.      З.Афоня:Кэпсэлин  иьин улахан баьыыба. Благовещенск К.  Юлиан: Аида  Валерьевна, дорообо.  Эн сайын ханна баран  кэллин?  З. Афоня:  Самолетунан теье  уьуннук кетен  тиийэ5ин?  Наталья Юрьевна:  Дьокуускайтан  Москва5а диэри 6 чаас кетен Внукова  аэропортка тиийэ5ин,  онтон Москваттан  Сочига диэри 2 чаас  курдук кете5ун. З. Афоня: Хайдах  куорат дии санаатын? Наталья Юрьевна:  Адлер куорат наьаа  ыраас, биир да бех­ сыыс мээнэ сыппат.  Уулуссалара кыара5ас. Адлер курортнай  куорат буолан  туристар наьаа  элбэхтэр. Автобус,  такси сыаната   теьеннен ыраах  айанныыгын да  оччоннон ыарахан.  3 Аида Валерьевна:   Мин атырдьах ыйыгар  Благовещенскайга  баран кэлбитим. Онно  баран биир нэдиэлэ  сынньанным.  К. Юлиан: Ол онно  тугунан тиийдин? Теье уьуннук айаннаатын? Аида Валерьевна:  Массыынаннан  айаннаабытым.  Балтараа суукка  айаннаан тиийэ5ин  эбит. Дьокуускайтан­  Нерюнгрига, Алданна , Тында5а онтон  Благовещенскайга  тиийэ5ин. К. Юлиан: Хайдах  куорат эбитий? Аида Валерьевна:  Ып­ыраас куорат.  Барыта кирпииччэ  дьиэлэрдээх. Ичигэс   дойду эбит. Тууннэрэ  эмиэ сып­сылаас.  Суоллара ынырык  учугэй. ГТА оонньуу  суолун курдук. К. Юлиан: Оо  учугэйин. Ол кебус­  кене суолга  массыыналар боруоста суурдэллэр буо. Аида Валерьевна:  Массыыналаахтар  Дьокуускай куорат  курдук тургэнник  суурдубэттэр эбит.  Бары аа­дьуо  айанныыллар. Ессе  интэриэьинэйэ диэн  уксутэ  кырдьа5астыын,  эдэрдиин  велосипедынан  сылдьаллар. Хас  муннук аайы  велосипед проката  баар.  К. Юлиан: Сахалар  бааллар дуо? Аида Валерьевна:  Сахалар тобус­ толорулар.  К. Юлиан: Сыаналара хайда5ый? хомуйалларын  кербуппут. А. Сарыалла: Астара  хайда5ый, тугу  себулээн сиэтин? Нюргустана  Николаевна: Астара  ап­аьыы, аьара  биэрэстээх. Сибиинньэ этин, муора  балыктарын, крабы,  креветканы  себулээтим. А. Сарыалла: Дьоно­ сэргэтэ хайда5ый?  Биьигиттэн туох  уратылаахтарый? Нюргустана  Николаевна: Дьоно  наьаа бэьиэлэйдэр.  Биир да кыыьыра,  менуттэ сылдьар  киьини кербеккун.  Ону таьынан наьаа  ыалдьытымсахтар,  культуралаахтар. А. Сарыалла:  Туохтан саамай  астыннын? Нюргустана  Николаевна: Слонна  хатааьылаабытым.  Банан сиэппитим.  Островтара наьаа  интэриэьинэйдэр.  Олох тыытыллыбатах  айыл5алаах диэбит  курдук. Ол островка  эбисийээнэ бе5ете.  Эбисийээнэлэри мээнэ тыыттарбаттар. А. Сарыалла: То5о? Аида Валерьевна:  Сыаналар ама.  «Копейка» диэн  остолобуой баар. Ол  онно сыаната чэпчэки  эбит. Ол иьин сахалар  онно кэлэн аьыыллар.   Гостница5а 1 хонуга  600 солк. «Три кита»  диэн улахан да улахан  рыноктаахтар. К. Юлиан: Оттон  Кытай чугас дуо? Аида Валерьевна:  Кытай чуп­чугас. Зея  еруьу туораатын да  Кытайга тиийэ5ин.  Загран паспордаах  буоллаххына а5ыйах  чаас тахсан  киириэххин сеп.  К. Юлиан: Бэйэм  айаннаан кэлбит  курдук сананным.  Ыйытыыларбар  эппиэттээбиккэр  баьыыба.  Аида Валерьевна:  баьаалыста. Таиланд А. Сарыалла:  Нюргустана  Николаевна, дорообо. Сайын Таиланна  баран кэлбиккин эбит дии.  Кэпсии туьуен дуо? Нюргустана  Николаевна: Сайын  отпускам кэмигэр  Таиланна бара  сырыттым. Наьаа  дьикти дойду эбит.  Барыта хайа. Ип­итии,  муората аьара  долгуннаах уонна  березовай еннеех, ол  Андаманскай муора5а  дуоьуйа сетуелээтим.  Саха сириттэн уопсайа 300 киьи барбыта.  Дьокуускайтан Пхукет диэн островка кетен  тиийбиппит.  А. Сарыалла: Хас  хоннугут? Кыыллар  бааллар дуо? Нюргустана  Николаевна: 15 хонук сырыттым.  Тэлэбиисэринэн эрэ  керер кыылларбын илэ харахпынан кердум.. А. Сарыалла:  Куораттара хайда5ый? Нюргустана  Николаевна:  Дьиэлэрэ барыта  бетоннай. Курорт  буолан кырааската  элбэх. Барыта от  куе5э курдук. Тратуар диэн суох кэриэтэ.  Сатыы хаама сылдьар  киьини кербеккун.  «Тук­тук» диэн аьа5ас таксилар бааллар  уонна уксутэ  мопедынан  сылдьаллар. 3­туу, 4­ туу буолан  мэнэстэллэр.  А.Сарыалла:  Мастара­отторо  хайда5ый? Нюргустана  Николаевна: Кун  араас барыта уунэр  дойдута эбит. Пальма  арааьа. Ону таьынан  банан, ананас ханна,  хайдах уунэрин эмиэ  кердум. Каучуковай  плантация5а бара  сылдьыбыппыт.  Каучугу хайдах  4 Нюргустана  Николаевна: Араас  ыарыыны илдьэ  сылдьаллар эбит.  Уксутэ СПИД  ыарыылаахтар. Ал5ас  ытырдахтарына сыстар буолла5ын дии. Ол  иьин тыыттарбаттар. А. Сарыалла: Ээ сеп.  Оттон бачча элбэх  киьи ханна олордугут? Нюргустана  Николаевна: Икки  гостиница5а  олорбуппут.  Гостницабыт наьаа  учугэй этэ, бассейнаах инин.  А. Сарыалла:  Со5отох киьи тугу да  атыыласпакка, анардас куулэйдээн кэлэр  буолла5ына теье харчы нааданый? Нюргустана  Николаевна: 60000­ 70000 тыьыынчалаах  буоллаххына наьаа  учугэйдик сылдьан  кэлэ5ин. А.Сарыалла:  Боппуростарбар  эппиэттээбитин иьин  махтанабын. Сурдээх  интэриэьинэй дойдуга  сылдьан кэлбиккин  эбит. Монголия К. Аделина: Дорообо, Людмила Ильинична.  Биьиги эйигиттэн  интервью ылыахпытын ба5арабыт. Баьаалыста сайын Монголия5а  бара сылдьыбытын  туьунан кэпсиэн дуо? Людмила  Ильинична:  Дорооболорун. Киирэн олорун. От ыйын  ортотугар кэргэммин  кытта Михаил  Ивановичтыын  Монголия5а баран  кэлбиппит. Икки  нэдиэлэ курдук  сырыттыбыт.  Монголия столицата  Улан­Батор.  Дьокуускайтан туун 3  чааска кеппуппут  уонна Чита5а  тиийбиппит. Онтон  Читаттан Монголия5а, айаммытыгар 2  суукка5а тиийбэт.  Бутитма Жалсановна  диэн эмчит баар онно  хоммуппут.  К. Юлиан: Тугу  саамай се5е  кербуккунуй? Людмила  Ильинична: Улан­ Удэ5а ханна да суох  улахан да улахан  Ленин тебетун  памятнига  баар этэ. толору. Улан Баторга  сотору­сотору  кафелар бааллар. 150  солк. аьаан тотон  тахса5ын. Аскын  сакаастыыгын, ону  сибиэьэйдии буьаран  а5алаллар. Биир киьи  порцията элбэх ба5айы буолар эбит. Перец,  помидор, салаат  арааьын эбэн  куталлар.  К. Юлиан: Айыл5ата  хайда5ый?  Людмила  Ильинична:  Хайалаах, степ буолан  буолуо серуун,  тыаллаах курдук.  Киэьээ эбэтэр  сарсыарда ардах  туьэр. Туох баар  быылын, айыл5атын  ыраастаан кэбиьэр.  Наьаа элбэх суеьуну  иитэллэр эбит, Бараан, сылгы  уерун се5е  кердум. Дэлэй, киэн  да киэн территория5а   олороллор. К. Аделина:  Ма5аьыыннарга  сыаналара хайда5ый? Людмила  Ильинична:  Ма5аьыыннара олус  Уопсайынан улаханы  себулуур омуктар  эбит.  Пааматынньыктара  аьара улахаттар.  Улахан да улахан  национальнай атах  танаьа баар этэ.  Танара дьиэтигэр  сылдьыбыппыт.Унэр  танаралара Будда,    эмиэ улахан  пааматынньык. Чингиз Хаан пааматынньык  анныгар хаартыска5а  туспутум. Сурдээ5ин киэн  тутталлар «Наш  Чингиз Хаан» диэн. А. Сарыалла: Дьоно­ сэргэтэ, санарар  саналара хайда5ый? Людмила  Ильинична: Дьоно  биьигиннээ5эр  унуохтара улахан.  Куорат устун хаама  сылдьан кердеххе  ыччаттара  современнайдар,  сайдыылаахтар.  Дьуьуннэрэ, санарар  тыллара биьиэхэ  майгынныыр. Холобур, «уут» диэн «суут»  дииллэр.  К.Аделина: Оттон  аьыыр астара  хайда5ый? Людмила  Ильинична: Астара  уут ас: кымыс, суорат   барыта баар. Коза,  бараан, ынах, сылгы  иитэн эт аьылык тобус 5 баай. Туох барыта  баар. Сорох сиргэ  сыаната биьиэнин  курдук, сорох сиргэ  чэпчэки. Тирии  танастара чэпчэки.  Тириини бэйэлэрэ  танастаан таьаарар  буоланнар дубленка  соннор, шубалар,  курткалар, тирии атах  танастара, тирии  спальнай мешоктар  чэпчэки сыаналаахтар. А. Сарыалла:  Монголия туьунан  санаан? Людмила  Ильинична: Урут  Монголия туьунан  история уруогар эрэ  истэр этим.  Монголлар саамай  улахан, куустээх  норуот диэн. Билигин  историк киьи  быьыытынан кырдьык  бэйэтин кэмигэр  кыахтаах норуот дии  санаатым. Монголлар  сэрииьит норуоттар,  Азияны сэриилээн  Европа5а тиийэн киэн  территорияны  баьылаан ылбыттара.  Бэйэм илэ харахпынан керен баайдык олорор, кыахтаах омуктар дии  санаатым. Хас юрта  аайы  массыыналаахтар.  Куораттарын  уулуссалара киэн да  киэн. Анараа еттунэн 4 массыына ааьар, бу  еттунэн 4 массыына.   Монголияны мин  себулээтим.  Эмтэннибит да5аны,  сынньанныбыт да5аны. О5олор: Баьыыба  кэпсэлин иьин.      Убаастабылла ах тереппуттэр, учууталлар, уерэнээччилэр !     Биьиги «Айар  куорсун» куруьуок  чилиэннэрэ бала5ан  ыйыгар «Чуораан»  диэн бастакы  хаьыаппытын  таьаарбыппыт.  Хаьыаппыт ыйга  биирдэ тахсар  буолуо5а. Манна  оскуола  бырааьынньыктарын,  араас  иьитиннэриилэри,  ыстатыйалары,  интервьюлары о. д.а.  таьаарар буолуохпут.      Кунду  уерэнээччилэри,  учууталлары,  тереппуттэри  биьигини кытта бииргэ улэлииргитигэр  ынырабыт. Эьигиттэн  сонун, интэриэьинэй  ыстатыйалары  куутэбит. Бары бииргэ улэлээтэхпитинэ ессе  интэриэьинэй ,  бэьиэлэй хаьыаттар  тахсыахтара. Сарыалла Андреева        Ийэ кунэ. Ийэ­сир урдугэр кунду тыл Ийэ­ куннэ тэннээх кунду тыл Ийэ­ сурэ5и минньитэр кунду тыл Амарах истин иьирэх тыл   Ийэ суос со5отох биир тылга Аан дойду бары кэрэтэ Олох сал5анар утаьа Тумуллэн сылдьар быьыыта.     Ийэ кунэ  олус да  истинник иьиллэр.   Хас биирдиибит бу  орто дойдуга саамай  6 чугастан чугас  киьибитэ  ийэтэ  буолар…         Алтынньы 25  кунугэр Лииндэ  оскуолатыгар Ийэ  кунун нэдиэлэтэ  буолан ааста. Кыра  кылаастарга уруьуй  курэ5э, «Ийэни  айхаллыыбын» диэн  тиэмэ5э  дор5оонноохтук  хоьоон аа5ыытын  конкурса.  (5 кыл.), «Керееччу  биьирэбилэ»  Капелькина Ангелина  буолла.  Нэдиэлэ  тумугэр «Мин уонна  ийэм» диэн  «Поздравление в  стиле» диэн  тереппуттэрдээх  кылааьынан  курэхтэьии буолла.  Хас биирдии кылаас  салайааччыта  жеребьевкалаан тиэмэ  ылбыттара. 1 кылаастар:  «Поздравление в стиле мультфильма» Улахан кылаастарга  Ийэ туьунан хоьоон  айан суруйуу, «Мин  ийэм барахсан» диэн  тиэмэ5э презентация  кемускээьинэ курдук  курэхтэр  ыытылыннылар. Ол  курдук презентация  курэ5эр биирдиилээн  о5олор кытыннылар. 1 миэстэ Капелькина Ангелина уонна Руфов  Мирослав Захаров Афоня 2 миэстэ 3 миэстэ Корякина Аделина    Ону таьынан  коллективынан  презентация  онорооьунна: 2 кылаас 1 миэстэ 4 кылаас 2 миэстэ 3 миэстэ 1 кылаас  Хоьоон аа5ыытыгар  уопсайа 19 о5о  кытынна. 1 миэстэни  Варя Григорьева,  «Хомо5ой  хоьоонньут» диэн аат  инэрилиннэ Саввина  Амелия5а (5 кыл.),  Андреева Сарыалла5а  ( 8 кыл.), «Айар  куорсун» аат  инэрилиннэ  Ксенофонтов Артемна 2 кылаастар: «Поздравление в стиле спорта» 3 кылаастар: Поздравление в стиле песни» Наьаа минньигэс астаах, Кудураабай баттахтаах Кип­киэн харахтаах Мин ийэм барахсан.  Юлиан Карамзин. Ийэбэр Ийэлээх буоламмын дьоллоохпун Ийэбин хомоппот сыаллаахпын, Ийэбин еруутун ахтыа5ым Кинини сылаастык сыллыа5ым, Ийэни харыстаан, о5олоор. Ийэлээх киьи бу сиргэ Таптыа5а, таптатыа, таптаныа.                        Ксенофо нтов Артем Убаайдарбыт суруйбут хоьоонноро. Ийэ Ийэ баар буолан, мин баарбын Ийээ, бырастыы гын миигин Ал5ас сурэ5элдьээн мас киллэрбэтим. Ийэм миигин иитээри улэтигэр барар, Хара келеьунун то5ор. Ийэм кыра эрдэхпиттэн Харайан улаатыннарар, Аны мин эйигин иитэр кэмим дьэ кэллэ Ийэттэн кунду туох да суох. Автор: 6 кылаас уерэнээччитэ  Николаев Ньургун (07.03.2001 с.) Ийэни эн харыстаа Ийэ5ин эн сордоомо Ийэ5ин эн таптаа, Ийэ5ин эн убаастаа     Ийэни эн харыстаа…  Ханна да буолларбын, Ханна да сылдьарбын, 7 Умнубаппын ийэни. Кини кэрэ мерсуенун, Кини кэрэ майгытын, Кини сылаас илиитин. Ийэни эн таптаа, Ийэни эн убаастаа,  Ийэни эн харыстаа. Автор: Софронов Гера (20.02.2009с.) Таптыыбын ийэни. Ийэм барахсаны куруук ахтабын Ханна да буол, син биир ахтабын. Ийэтэ суох, ким да олорбот. Ийэ­сир о5ото Мин ийэм, эн ийэн Ийэбит кун курдук. Кундуттэн кундуну Кэрэттэн кэрэни, Ийэттэн ийэни  Таптыыбын ийэни.  Автор: Семенов Леня  (20.02.2009с.) ЗОЖ.    Алтынньы 20  кунугэр «Мы за  здоровый образ  жизни» диэн нэдиэлэ  буолан ааста. Бу  нэдиэлэ5э о5олор  плакат, презентация  кемускээтилэр. Алексеева Леандра «3  класс выбирает ЗОЖ»  презентацияны  кемускээн 1 миэстэни  ылла. 2 миэстэни 2 кылаас  уерэнээччилэрэ  ыллылар. «Биьиги  себулээн иьэр  утахтарбыт» диэн  тиэмэ5э  презентацияны  Григорьева Варя уонна Васильев Сандал  кемускээтилэр. 1 кылаас  уерэнээччилэрэ  Охлопкова Настя  уонна Петрова  Дарианна «Биьиги чел  олох иьин» диэн  презентацияны  кемускээн 3 миэстэни  ыллылар. . 5 кылаас уерэнээччитэ Корякин Дьулустаан  «Биэс быраабыланы  тутуьуу» диэн  4 кылаастар: «Поздравление в стиле пионерии»     5 кылаастар  «Поздравление в стиле стихотворения», 7  кылаастар  «Поздравление в стиле частушки».           8 кылаас  «Поздравление в стиле ретро»,  9 кылаас  «Поздравление в стиле военных». Ол курдук  дьууллуур субэ  тумугунэн 1 миэстэни­ 3 кылаастар, 2  миэстэни­ 2  кылаастар, 3 миэстэни  4 кылаастар ыллылар.     Кунду ийэлэрбитин  итиитик­истинник  ийэлэр куннэринэн  э5эрдэлиибит.  Ба5арабыт кытаанах  доруобуйаны, дьолу­ соргуну, о5олоргут  мичээрдэригэр  уйдаран ессе элбэх  сыллар тухары  биьигини уердэ турун! Мин ийэм барахсан. Мин ийэм барахсан Куерэгэй курдук ырыаьыт презентацияны  кемускээн 1 миэстэни  ылла. 2 миэстэни ыллылар 8  кылаас  уерэнээччилэрэ.  Захаров Афоня «Вся  правда о курении»  уонна Андреева  Сарыалла «Полезная  пища», 9 кылаас  уерэнээччилэрэ «Мы  за здоровый образ  жизни» диэн  презентацияны Ваня,  Саяна, Катя буолан  кемускээтилэр.    «Биьиги  доруобуйаны талабыт» диэн плакат курэ5эр  маннык кылаастар  миэстэлэстилэр: 1 миэстэ 2 миэстэ 3 миэстэ   2 кылаас 4 кылаас 3 кылаас Табаах алдьархайа.     Мунуутэ аайы аан  дойду урдунэн 30000  табаах тардыллар  эбит, биир табаах киьи оло5ун 5­6 мунуутэ  ке5урэтэн иьэр. Кун  аайы табаахтан  750  тыьыынча киьи елер.     Табаа5ын бырахпыт  киьи доруобуйата  челугэр туьэр. 8 чаас  иьинэн хаана   ыраастанар. 48  чааьынан амтаны,  сыты учугэйдик билэр  буолар. Оттон 6  ыйынан сетеле  аматыйар. 1 сылынан  икки тегул сурэ5э  ыалдьан елеруттэн  сабыс­сана спортивнай площадкаланныбыт.   Сана площадкабыт ып­ ыраас, куп­куех.   Бала5ан ыйыгар  площадкабыт  арыллыыта буолбута.  Ол арыллыытыгар  Эдьигээн эдэр  ыччаттара кэлбиттэрэ.  Биьиги оскуола  уолаттара футболунан арыйбыппыт.      Доруобай киьи тугу барытын кыайар.   О5олоор, спордунан  дьарыктанын. Спорт  киьи оло5ор бастакы  миэстэ5э туруохтаах. Софронов Коля Биьиги дэриэбинэбит.     Биьиги  дэриэбинэбит  Баахынай урэх  урдугэр турар. Олус  кэрэ айыл5алаах  дойду. Манна сайын  дьон­сэргэ, о5о­аймах  мустар. быыьанар. 5 сылынан  икки тегул тына рага  уонна хабар5а рага  буолартан босхолонор.      О5олоор, эьиги  табаа5ы хаьан да  тардыман. Табаах  буруота киьи  мэйиитин клеткатын  елерер. Оччо5уна киьи умнуган буолар.  Табаахтыыр о5о  уерэ5эр мелтех,  ыарыьах буолар  дииллэр. Ону таьынан  унуо5а улааппат.  Тииьэ саьарар.     Билигин табаахтыыр муода буолбатах.  Билигин спордунан, ей улэтинэн дьарыктанар, сайдыылаах  киьи –ол  муода буолла.      Уерэхтээхтэр  этэллэринэн 2020  сылга дьон оьолтон  буолбакка табаахтан  елееьуннэрэ  элбиэхтээх эбит.  Билигин табахха  арааьы барытын  булкуйан  онорооьуннарыттан   елееьун элбээбит.     О5о эрдэххититтэн  доруобуйа5ытын  харыстаан!   Дьулус Корякин. Спорт киьи оло5ор.      Спордунан  дьарыктанар киьи   доруобай сылдьар. Мин спорт керунуттэн суурууну ордоробун.  Эдьигээннэ уерэнэ  сылдьан дуобат  куруьуогар  дьарыктанааччыбын.  Билигин сахалыы  остуол оонньууларын  куруьуогар  сылдьабын.       Сайын аайы биьиги  уолаттар  футболлааччыбыт.  Билигин наьаа учугэй  8  Сайын буолла5ына,  наьаа тупсар. Куех тыа дьоьумсуйа нусхайар.  Араас от­мас, сибэкки  сытынан дыргыйар,  сайа5ас салгына киьи  сурэ5ин­быарын  серуукэтэр. Мип­ минньигэс сир аьын  арааьа уунэр.   ­Оттон эьиги  тереебут дойдугутун  ханнык сир аьыгар  тэнниэ этигитий?  И. Катя: «Мин  сииксэ5э тэнниибин.  То5о диэтэххэ сииксэ  наьаа минньигэс.  Кытаанах, элбэх  уулаах» Г. Паша: «Мин  дьэдьэннэ тэнниибин.  Оттон урэхпит уута  сугун курдук  минньигэс. Салгына­  сибиэьэй отон  курдук». П. Настя: «Оттон мин киис тинилэ5эр  холуубун. Кини наьаа  учугэй, минньигэс  сыттаах». П.Альбина: «Мин  уорбаакка тэнниибин.  Кини учугэйдик  буста5ына мип­ минньигэс буолар эбит уонна беп­беден. Мас­ от сыттаах». П. Саяна:  «Баахынайым хара  тыата сииксэ курдук  хоп­хойуу мастардаах. Дирин уулаах урэ5э  саха кыыьын суьуо5ун  курдук уп­уьун.  Айыл5ата ийэм  мичээрин курдук дьаабы. Массыынанан  айаннаатахха  ойуоккалыы олоро5ун. Г. Паша: «9 этээстээх  дьиэ тутулунна5ына  Баахынай  олохтоохторо бары  батан онно кеьен  киириэхтэрэ.  Баахынайбыт кубус  кураанах буолуо. Ол  иьин мин  себулэспэппин».        Онон о5олор  санааларын иьиттэххэ  дэриэбинэлэрэ куорат  курдук буолуон  ба5арбат эбиттэр.  Дэриэбинэлэрин,  айыл5аларын  харыстыыллара,  таптыыллара оччо  куустээх буолла5а… Аделина Корякина Чараас дууьалаах тэрээьин.     Алтынньы 31  кунугэр оскуола5а  саха бастакы бэйээт  дьахтара Варвара  Потапова тереебутэ 70 сылыгар аналлаах  литературнай тэрээьин урдук таьымнаахтык   буолан ааста. Бу  тэрээьини иилээн­ са5алаан оскуола  библиотекатын  улэьитэ Ирина  Константиновна уонна  саха тылын учуутала  Айталина Федоровна  ыыттылар. сымна5ас,  тапталлаах». С. Коля: «Сир  аьыттан отону уонна  хапта5аьы себулуубун. Хапта5ас аьыы, учугэй ба5айы. Ол иьин мин  хапта5аска тэнниибин. Сайын мин кырса5а  баран, хапта5аьы  дэлэччи сиэччибин».   ­О5олоор, эьиги  тереебут дойдугут  сайдыан, тупсуон  ба5ара5ыт дуо? О5олор: Ба5арабыт.   ­ Арай манна 9  этээстээх таас дьиэни  тутабыт. Суолгутун  барытын асфальт  оноробут диэтиннэр. С. Коля: «Ол  этээстээх дьиэ5э бары  киирэн олоробут буо.  Оччо5о кыра ба5айы  буолуо дии  беьуелэкпит. Асфальт  онордохторуна эмиэ  оонньуурга,  великтыырга куьа5ан.  Арай трассаны  асфальт онордуннар.  Сайыннары суол баар  буолуо этэ»  С. Саяна: «Мин то5ус этээстээх дьиэни  туттарыам суо5а этэ.  Дэриэбинэтэ ордук». И. Катя: «Суох мин  себулэспэппин. Тула  туох да суох буолуо». П.Альбина: «Бары  биир дьиэ5э кутуллан  олорор куьа5ан  ба5айы буолуо.  Асфальт  оноьулларыгар  себулэьэбин.  П. Настя: «Мин таас  дьиэ тутулларыгар  себулэспэппин.  Айыл5абыт киртийиэ.  Ибис­иччитэх курдук  буолуо этэ. Арай  суоллары асфальт  онороллоругар  себулэьэбин. То5о  диэтэххэ билинни суол  Тэрээьиннэ 8, 9  кылаас  уерэнээччилэрэ уонна  учууталлар Варвара  Потапова хоьооннорун аа5ан курэхтэстилэр.    Учуутал уонна  уерэнээччи аа5ыылара  хоьоону сэнээрбэт  да5аны о5олорго  интэриэьи  уьугуннарда.  Балаьыанньа  быьыытынан уус­уран   айымньы ис хоьоонун,  тиэмэтин арыйыы,  тылын­еьун ырытыы  буолар.  Сыаналааьынна о5о  иннибэккэ  дор5оонноохтук  аа5ыыта, уобараьын  таба арыйыыта,  куолаьын уларытыыта, сценическэй  култуурата,  чуолкайдык таба  санарыыта, дикцията,  сценическэй кестуумэ  керулуннэ. Тумуккэ 1  миэстэни Корякина  Я.Я., Корякина  Аделина уонна  Обулахова А.В.,  9 Петрова Альбина  уллэьиннилэр.2  миэстэни Софронова  Н.В., Гаврильева Паша ыллылар. 3 миэстэ  буоллулар Петрова  Е.П., С.Саяна      Ити курдук айар  тыл абыланнаах, ураты эйгэлээх, поэзиялыы  чараас дууьалаах  тэрээьин буолан ааста. Сылдьыбыт, истибит  о5олор, учууталлар  кэлин айар улэлэригэр туьаныахтара. Ба5ар,  Варвара Потапова  курдук бэйээт буолан  сэмэй хоьоон тыллара  кутуллуохтара диэн  эрэнэ хаалабыт. Сарыалла Андреева Интервью   Варвара Бугун тэрээьини                  Мин тэрээьин кыттыылаа5ын 8 кылаас   уерэнээччитин Сарыалла   Андрееваны кытта   керсен кэпсэттим. Виолета:  Бу тэрээьини   туох   дии санаатын? Сарыалла:  буолбут   себулээтим. Веолета:  Потапова айымньыларын   урут аахпытын дуо? Сарыалла:  Суох.   Бу суруйааччыны   сана биллим.  Веолета:  Эн   ханнык хоьоону   аахтын?   Ол туьунан   кылгастык кэпсээ. Сарыалла:  Мин Анна Александровнаны кытта   «Таптыыбын мин   бу…»   диэн хоьоону  аахтыбыт.  Бу хоьоонно автор бэйэтин ыарахан оло5ун кэпсиир. Ханнык Веолета:  айымньыны себулээтин? То5о? Сарыалла: Ада уонна Яна   Корякиналар аахпыт   «Ураты   киьи буолбатахпын»   диэн хоьоону   себулээтим. Хоьоону   учугэйдик уонна аахтылар ейденер гына ырыттылар.   Кинилэр бастакы   миэстэни ылбыттарыттан уердум.  Веолета:  Туох сананы ылыннын?  Сарыалла:  Варвара Потапова диэн суруйааччы   баарын биллим.   Хоьоону аа5ар   интэриэьинэйин ейдеетум.  Веолета:  Аа5ааччыга тугу ба5арыан этэй? Сарыалла:  Хоьоону аа5ын.   Библиотека5а сылдьын, элбэхтик аа5ын.     Виолета Николаева «Инникигэ хардыы» НПК бэлэмнэнии…     Билигин оскуола  иьигэр уерэнээччи да,  учуутал да бокуойа  суох кэмнэрэ. Бары  дакылаат аа5аллар,  ким эрэ опыт онорор.  Кылаас аайы   презентациянан  кэпсииргэ  бэлэмнэнии… Бу  о5олор «Инникигэ  хардыы» научнай  практическай  конференция5а  кыттаары бэлэмнэнэ  сылдьаллар.   Юлиан Карамзин Матырыйаалы бэлэмнээтилэр «Лииндэ» прессатын беле5ун чилиэннэрэ: Корякина, Карамзин, Захаров, Корякин., Андреева.     Корякина Я.Я. о5о А. Ю. А. Д. С. Салайааччы: 10