Школьная газета "Чуораан"

Лииндэ оскуолата ______________________________Тохсунн ьу_         Тохсунньу 31 кунэ, 2017 сыл №5            Сонуннар «Сайдам» сынньалан киинигэр Сана дьыллаа5ы о5о бырааьынньыга. Сана Дьылы о5о­аймах сылы быьа куутэр­ кэтэьэр.   Биьиги   боьуолэкпитигэр   Сана   Дьыл бырааьынньыктара   буолан   аастылар.   Сана   Дьыл элбэх о5о ба5а санаатын толорбут буолуохтаах.  Тохсунньу   2   кунугэр   нэьилиэк   «Сайдам» сынньалан   киинигэр   о5олорго   аналлаах   Сана дьыллаа5ы   бырааьынньык   буолбута.   Биьиги кылааспыт   ол   бырааьынньыкка   бары   кехтеехтук кыттыбыппыт.   Надежда Васильевнаны   кытта   «Белоснежка   уонна   сэттэ гномиктар»     диэн   остуоруйаны   оонньоон­ ункуулээн кердербуппут, кыргыттар бырааьынньык сценарийыгар     «Клоуннар» ункуулэрин толорбуппут.   Учууталбытын   «Звездочка», Кулууп   Эдгард Владимирович   Дед   Мороз   буолбута.   О5олору хороводтаппыта, оонньоппута.  бырааьынньыгар   О5олор   араас   хоьооннору,   ырыалары этэннэр   Дед   Морозтан   араас   бэлэхтэри туппуттара.   О5олор   бырааьынньыктарын   иилээн, са5алаан кулууп улэьитэ Зоя Вячеславовна уонна «Снегурочка» оруолун толорбут Гаврильева Паша ыыппыттара. Эдэр корреспондент­ Григорьева Варя  Бочуот балаьата.       Биьиги оскуолабытыгар 41 о5о уерэнэр,  «Кэскил» хаьыакка 23 киьи суруттарбыт. Олор  истэригэр элбэх о5олоохтор. Ол аата оскуола  урдунэн 37 о5о­аймах 80 сылтан ордук кэм  1 себулээн аа5ан кэлбит хаьыатын аа5ар чиэскэ  тиксибит эбит        Уьус уруок кэнниттэн линейка буолла.  О5олорго тереппуттэрин аатыттан «Кунду о5обор  «Кэскил» хаьыакка 2017 сыл бастакы анарыгар  сурутууну бэлэхтиибин» диэн ис хоьоонноох  открытка бэлэхтээтилэр.  Ону таьынан  «Кэскил»  хаьыакка 100% суруттарбыт кылаас хас биирдии  о5отугар «Кэскил» хаьыат кылаабынай редактора  илии баттааьыннаах уонна «Бочуот балаьатыгар  киирбитин иьин» диэн ис хоьоонноох сертификат  туттардылар. Ессе «БЭРГЭН» о5о прессатын  республикатаа5ы агенствота «Лииндэ» о5о  прессатын 8 эдэр корреспонденыгар  удастыбырыанньа ыыппытын ытыс дохсун  тыаьынан туттардылар. 2 кылаастар. Кылаас салайааччыта Софронова Н.В. 4 кылаастар. Кылаас салайааччыта Болтунова Н.Ю. 7 кылаастар. Кылаас салайааччыта Руфова С.А. 2 8 кылаастар. Кылаас салайааччыта Корякина Я. Я.      Тугэнинэн туьанан о5олорго хаьыакка сурутууну  бэлэхтээбит бар­дьоммутугар махталбытын  тиэрдэбит. Ол курдук ИП Дмитриев Григорий  Семеновичка, Иванова Анна Макаровна5а,  Сыроватская Елена Николаевна5а, Яковлева  Антонина Васильевна5а, Эдьигээн оскуолатын  коллективыгар, Лииндэ нэьилиэгин дьаьалтатыгар  уонна Лииндэ оскуолатын коллективыгар. Еруу бу  курдук о5олору уердэн­кетутэн, кинилэр истин  махталларыгар куустаран уьуннук, дьоллоохтук  олорун диэн алгыы хаалабыт… Аделина Корякина Танха     Былыр былыргыттан саха киьитэ итэ5эйэр  дьо5урдаах. Ол курдук, тохсунньу ый  Танха  ыйынан биллэр. Танха сал5анар кэмэ ­ тохсунну 7­ 19 куннэрэ. Ол эбэтэр Ороьуоспаттан са5алаан  Кириьиэнньэ5э диэри. Бу кэмнэ тымныы оройо  буолан, кун кылгаан, суурэр атахтаах, кетер  кынаттаах барыта утуйар турукка киирэр. Киьи  эмиэ эт­хаан еттунэн уларыйан, сэрэйэр. Таайар  дьо5ура кууьурэр. Кини сэрэнэр, дьиксинэр  буолар.     Бу кэмнэ, Тымныы оройдоон турда5ына, уу  анныттан суллуукуттэр тахсаллар. Суллуукун диэн кимий? Суллуукун диэн уу аннын олохтоо5о.  Кинини тас керунунэн чечуеккэ5э майгыннаталлар, ол эрээри, сахалар ейдебуллэринэн, манан  сирэйдээх, хааьа суох, ба5а курдук киэн айахтаах  уонна уу курдук болооххой буолар эбит.  Ороьуоспа туун оьох оттооччулара тахсаллар,  онтон тохсунньу 12­тин туунугэр­дьахталлара,  о5олоро уонна кырдьа5астара. Бу кэмнэ танха  кууьурэр. Кириьиэнньэ5э киирэллэр.  Суллуукуттэр киирэр тууннэригэр сууйуллубут  танаьы таьырдьа хаалларыа суохтааххын. Танаьы  кытары киьи дууьатын илдьэ бараллар уьу диэн  кырдьа5астар кэпсииллэр.     Суллуукуттэр етехтерге, иччитх дьиэлэргэ  олохсуйаллар. Кинилэр уу анныттан аата­ахсаана биллибэт элбэх харчылаах тахсаллар эбит. Бу  харчыларынан кинилэр хаартылыыллар. Онон  суллуукуттэр хаартылыы олордохторуна саьан  тиийэн соьуттаххына харчыларын хаалларан баран  куотан хаалаллар. Ону ылан баран ус кун иьигэр  тутта охсуохтааххын, ус кунунэн ол харчы уу  ньама5ар кубулуйар диэн.      Аны былыргы сахалар суллуукун дьиэ5э  киирбэтин диэн туннук, аан урдунэн кириэс онорон ыйыыллара эбэтэр чо5унан тегуруччу  уруьуйдууллара. Туерэх быра5ыы.       Былыргы сахалыы билгэлээьиннэртэн  биирдэстэринэн туерэх быра5ыы буолар. Ол  курдук, ханнык ба5арар боппуруоьу ыйытан баран  туерэ5и кэннин диэки быра5аллар. Холбура, «Мин  ба5а санам туолар дуо? Туолар буолла5ына,  туерэ5им тиэрэ тус!» дииллэр эбит. Киьи санаатын курдук буолар буолла5ына , туерэх тиэрэ туьэр,  оччо5уна «Туску!» дэниллэр. Ескетун туерэх умса  тустэ5инэ, киьи санаатын курдук буолбат,  оччотугар «была5ай» диир эбиттэр.  Кинигэни кытары кэпсэтии.       Биир эмэ сахалыы кинигэни ылан, суруйааччы  аатын ааттаан туран, танха киэьэтигэр кэлэн  кэпсэтэригэр кердеьеллер. “Суруйааччы, кэлбит  буоллаххына, эппиэттээ,”­диэн баран, тимир  кыптыыйынан тубэьиэх кинигэ иьигэр уга5ын  уонна уеьэттэн эбэтэр аллараттан строкатын  этэ5ин. Кинигэ туох диэн эппиэттииринэн  тойоннонор. Кэпсэтэн буттэххэ, махтанан баран  атаараллар. Тыннаах дьону ынырыллыбат.   Чумэчи сыатынан билгэлээьин.        Чумэчи этин быьан ылан остолобуой ньуоска5а  ууран баран чумэчигэ сылытыллар. Ууллубутун  кэннэтымныы ууга кутуллар. Уонна истиэнэ5э  тахсыбыт фигура кулугун араастаан эргитэн керен  тойоннууллар. Ону таьынан, сыа иьигэр эмиэ араас  уруьуйдар тахсаллар, онон эмиэ керуулэниэххэ сеп. 8 кылаас уерэнээччитэ Аделина Корякина “Харана хос...” Эмээхсин.        Куьун.  Уопсай иьэ эдэр бастакы курска сана  уерэнэ кэлбит устудьуоннарынан туолла. Ким  ханнык хоско тубэьэрин ыйан­кэрдэн биэрдилэр.  Мин 2 №­дээх бастакы этээскэ тубэстим.  Хоспутугар тердуебут. Эдэрбит бэрт буолан  мэникпит, айдааммыт, кулуубут тобус­толору. Ол  курдук ый курдук тугу да билбэккэ, сэрэйбэккэ  олордубут. Арай улахан курс о5олоро биьигиттэн  ыйыталлар: “Эьиги ити хоско тугу да истибэккит  дуо? Ити хоско ким да уьуннук олорбот ээ.” Дьэ ол  кэнниттэн хайдах эрэ куттаныах инин курдук  буолан бардыбыт. Биирдиилээн туун ким эрэ илэ  хаамарын истэр эбэтэр тимир орон анныгар ким эрэ  кехсубутун тарбыырын сэрэйэр  буоллубут.  Дьиктитэ диэн хатаммыт ааммыт сарсыарда аайы  арыллан турар буоларын дьиктиргээтибит.        Мин ыксаан 2 этээскэ олорор эдьиийбэр тахсан  кини ата5ар кууспунэн киирэн утуйар буолбутум.  Кэпсиирбин итэ5эйбэт курдук этэ. Кэлин кырдьа5ас учууталбытыгар кэпсээбиппит. Ол кун учууталбыт  дьиэтиттэн алаадьы астаан, буруо таьааран,  хоспутун ыраастаабыта уонна иьигэр ботугураан  кердеспутэ.                  Киэьээ оностон сыттыбыт да  утуйан хаалбыппыт.   Утуйа сытан аны баттаттым.  Тууьээтэхпинэ уопсайым таьыгар олоробун,  кумахха оонньуу олорор курдукпун. Арай эмискэ  алларааттан кырдьа5ас эмээхсин илиитэ быган  та5ыста да миигин харбаата. Мин соьуйан тура  сатыыбын. Сир анныттан эмээхсин соьуллан та5ыста ессе саналаах “Хаарыан олохпун аймаатыгыт. Уурэн ыыттыгыт...” Мин илиибин нэьиилэ ыытта. Онтон  уьуктан кэллим. Ол кэннэ тугу да билбэккэ этэннэ  уерэхпитин бутэриэхпитигэр диэри хоспутугар  олорбуппут. Аартык иччитэ.       Миисэ  бултаан баран быьалыы дьиэтигэр тиийэ  охсоору былыргы аартыгы булан хааман истэ.  Халлаан харанаран барда, сугэьэрэ да ыарахан  сурдээх. “Таах манан кэлбиппин эргиир эбит” диэн  кэмсинэ­кэмсинэ баран истэ. Кэлин туох да  кестубэт буолан барда:“Кэбис халлаан сырдыырын  кэтэьииьикпин. Суолбуттан да туораан хайа диэки  сы5арыйбытым биллибэт,”­диэн баран сугэьэрин  устан палаткатын тардынаат, уот отунна. Ейуе  аьыттан уотугар бэрсэн, аьаан баран аьары сылайбыт буолан утуйан хаалла. Арай утуйа сытта5ына  суор5анын ким эрэ сулбу тардан ылла. Соьуйан ойон турда да саатын урдугэр тустэ. Туох да суох. Кини  кырдьа5ас дии санаата. Туул дуу? Тууьээтим  быьыылаах диэбит. Туруо дуо, палаткатыгар киирэн  суор5анын иьигэр сытта. Ер со5ус сытан баран  утуйан хаалла. Бу сырыыга били кестубэт ата5ыттан соьон ылан таьырдьа бырахта. Миисэ  сарылаабытынан ойон турда, халлаан сырдыахча  буолбут. Кутталыттан тургэн улугэрдик палаткатын хомуммут. Арай ейдеен кербутэ аартык суол хаба  ортотугар утуйа сыппыт эбит. “Па, олох да  аартыктарын буелээн баран айгыста сытабын эбит  3 дии. Ол иьин да5аны миигин мэьэйдэтэн, кыыьыран  соьоллор буо. Оо бырастыы гынын, харана буолан  кербете5ум,”­диэн кердеьен баран дьиэтин диэки  бара турбут. 8 кылаасуерэнээччитэ Юлиан Карамзин. Нэдиэлэлэр са5аланнылар.     Тохсунньу 12 кунуттэн са5алаан гуманитарнай  наукалар нэдиэлэлэрэ буолбута. Ол курдук бу  нэдиэлэ5э гуманитарнай наукаларга сыьыаннаах  «Дьиктилээх хонуу» (Корякина Я.Я.), «Своя игра»  (Ильинова Е.Н.), квест­игра «В поисках сокровища»  (Макарова А.А.), «Т.О.К.» (Ксенофонтова А.Ф.)  бэрт интэриэьинэй тэрээьиннэр ыытылыннылар.  Коля “Куоратчыт” кэпсээнинэн бырайыак кемускуу  турар.       Ону таьынан 8 кылаастарга история учуутала  Евдокия Николаевна  «Внешняя политика  Екатерины II»,  8 кылаастарга английскай тылын учуутала Анна  Александровна «Спорт в нашей жизни»,  5 кылаастарга  саха литературатыгар Айталина  Федоровна Н. С. Тарабукин «Ийэм кэпсиирэ»  айымньытын кытта билиьиннэрдэ, 6 кылааска  Яна  Яковлевна «А.И.Софронов­Алампа «Куоратчыт»  кэпсээнигэр билинни уонна былыргы кэм  алтыьыыта»  4 7 кылаастарга нуучча тылыгар  Нюргустана  Николаевна «Морфологический разбор наречий»  диэн тиэмэлэргэ аьа5ас уруок ыыттылар.  Милена Алексеева: «квест­игра «В поисках  сокровища» оонньууга 3 хамаанда  «Russians»,  «Americans», «British» кытынна. Станцияларынан  сылдьан задания толорбуппут. 1 миэстэни Сарыалла  Андреева хамаандата «Russians», 2 миэстэни Саяна  Софронова хамаандата «British», 3 миэстэни  Милена Алексеева хамаандата «Americans»  кыайыыны ситистилэр...» Виктория Григорьева «Дьоллоох тугэн» диэн  оонньууга 2 хамаанда5а хайдан оонньообуппут. Мин “Ягуары” хамаанда хамандьыыра этим. Оттон  анараа хамаанда “Хотугу кыргыттара” диэн ааттаах  этилэр. Биьиги манна 3 туьумэхтээх оонньууга  курэхтэспиппит. Тиэмэнэн талан ылан араас  ыйытыктарга эппиэттээбиппит. Бутэьик туьумэххэ  сахалыы киинэлэри пантомималаабыппыт, атыттар  таайбыттара...»             Во   2   классе   идет   открытый   урок   по   математике.             В   3   классе   по   якутской   литературе. Учителя   проводили   открытые   уроки,   делились своими опытами  с другими учителями.  В течении недели проводились разные конкурсы и мероприятия: «Знатоки природы», «Загадки», «Зов тайги», «Играй и побеждай», «Самый грамотный», «Самый умный», «Знаток таблицы умножения». Паша Гаврильева «Своя игра» оонньууну Евдокия  Николаевна ыыппыта. Бу оонньууга  “Шишка” диэн  ааттаах биьиги хамаандабыт кыайбыта. Манна  биьиги араас ыйытыктарга эппиэттээн 1 мисэтэни  ылбыппыт...» Неделя начальных классов В нашей школе  с 23 января по 28 января прошла неделя начальных классов.  5 Библиотекарь   нашей   школы   Ирина Константиновна   провела   очень   интересное мероприятие по произведениям Агния Барто. Очень радует,   что   в   конкурсе   чтецов   участвовали воспитанники детского сада будущие первоклашки. III место­ Петрова Дарианна (I класс), среди  третьих и вторых классов:  I место­  Петрова Мария (IV класс), II место­  Софронов Айсен (III класс), Алексеева Леандра (III класс). Среди воспитанников детского сада: I место­ Гурьева Эвелина, II место­Слепцова Саша, III место – Андреев Святослав, среди первых и вторых  классов:  Знатоком природы стал Петров Роман ученик 4­го  класса. I место­Капелькина Ангелина (II класс), II место­  Григорьева Варя (II класс),  6 быйыл эдэр ыччаттарга сурдээх элбэх сана  суурээннэр, курэхтэьиилэр ыытыллыахтара. Ол  курдук биьиги беьуелэкпитигэр Баахынайга эмиэ  эдэр ыччат баала бэрт тэрээьиннээхтик буолан  ааспыта. Бу баалга бастыннарга  грамота  туттардылар. Араас кердеех оонньуулар  ыытылыннылар.                                                                   Ол кэнниттэн тохсунньу 28 кунугэр Эдьигээн  улууьугар эмиэ эдэр ыччат сылын арыйар тэрээьин  ыытыллыбыта. Биьиги беьуелэкпититтэн эмиэ эдэр  ыччаттар баран кыттыыны ылбыттара.  Аделина: Анна Александровна, эьиги эдэр ыччат  сылын аьыллыытыгар сылдьан кэлбиккит дии. Ол  туьунан кылгастык кэпсиэн дуо? Анна Александровна:  Биьиги Баахынайтан  7  буолан кытынныбыт.  Эдьигээн улууьун бары  нэьилиэктэртэн кытта кэлбиттэрэ. Аьыллыыта  ДЮСШ­5а буолбута. Эдэр ыччат сылын арыйар  тэрээьиннэ ырыа кэьиилээх тиийдибиппит. Биьиэхэ  Баахынай баьылыга 50 тыьыынчалаах  сертификат  туттарбыта. Ол харчыбытынан эдэр ыччат  былаа5ын, гиэрбэтин онотторуохпутун ба5арабыт.  Ессе тэн форма ылыныахпыт этэ. Ону таьынан  биьиги баьылыкпыт Болтунова Наталья Юрьевна5а  уонна Саввинова Надежда Александровна5а махтал сурук туттартаабыта.            Киэьээ «У Игоря» сынньалан киинигэр   тематическэй биэчэр буолбута. Бары «Гэтсби»  стилинэн таннан кэлбиттэрэ.  Биэчэргэ керудьуес  оонньуулары оонньоппуттара, ырыа­тойук  ыллаппыттара. Бириистээх лотерея оонньоммута,  тэрээьин бутуутэ бары тахсан салют ыппыппыт.  Онон бэрт тэрээьин буолан ааста дии санаатым»       Аделина: Махтал.  Аделина Корякина 7 В игре «Зов тайги» победила команда  «Травоядных»,  в загадках победителем стала команда «Дети Азии» а в игре «Играй и побеждай» победила команда  «Ромашки». Так же проводимых по классам  конкурсах «Самый умный», «Самый грамотный»  среди первых классов стала Петрова Дарианна,  среди вторых классов самым умным стал Ильинов  Вася, самой грамотной стала Григорьева Варя,  знатоком таблицы и самой грамотной среди третьих классов стала Алексеева  Леандра, среди четвертых классов самой грамотной и знатоком таблицы  умножения стала Ильинова Маиза. Все победители  награждены грамотами и шоколадными конфетами.          Прошла   очень   интересная   и   веселая   неделя. Спасибо нашим классным руководителям: Надежде Васильевне, Евдокии Петровне, Наталье Юрьевне и Ирине Константиновне. Юный корреспондент: Варя Григорьева  ученица 2 класса 2017­эдэр ыччат сыла Аделина: О5олоор, Саха сиригэр ууммут 2017 сыл  «Эдэр ыччат сылынан» биллэриллибитэ. Онон Тереебут куннунэн!                      Бугун тохсунньу 31 кунэ, биьиги уолбут Кирилл тереебут кунэ. Кинини биьиги итиитик-истинник э5эрдэлиибит. Ба5арабыт кытаанах доруобуйаны, дьоллоох оло5у. Куруук бу курдук уерэн-кетен, дьоннор-сэргэ5эр кемелеьен «Уол о5ото» буола улаат…                                                                                                                        Э5эрдэни кытта 8 кылаас салайааччыта, уерэнээччилэрэ.                                                          Юлиан Карамзин Сандаарыйар сулус, умуллубат кустук.       Уерэх олохпут тургэн сууругун биир  сандаарыйар сулуhа, умуллубат кустуга буолар.  Онно тиийэр уьун суолбут маннайгы кэрчигэ билии­ керуу аартыктаах оскуолабытыттан тардыллар.  Оскуолабыт  барахсан биьигини мэник — тэник  уруйэчээннэри бэйэтин сылаас, сымна5ас  долгунугар киллэрэн, уерэххэ тапталы  сурэхпитигэр инэрбитэ. То5ус сыл устата биьигини  киьи быьыытынан хаачыстыбабытын сайыннарбыта,  кууьурпутэ.  Тугэнинэн туьанан, оскуолабыт  учууталларыгар  биьиги туспутугар у5араабат  кыьамньыгыт иьин дирин махталбытын этэбин!               Онон кунду о5олоор, кытаатан учугэйдик  уерэнин. Билигин уерэхтээх эрэ киьи олорор кэмэ  кэллэ. Элбэ5и аа5ын, спордунан дьарыктанын.  Табаахтааман, хаарыан ейгутун сиэтимэн. Билигин  табаахтыыр о5ону уерэ5иттэн  устар буолан  эрэллэр. Эдьиийдэргит, убаайдаргыт субэлэрин  сыыска­буорга быра5ыман.                                                        Устудьуоннар: П. Саяна, А. Маша, И. Лианна, П. Виктор, К. Ариян, П. Нарыйаана. Уерэх баар­бараммат баай.                                                              А5алар кемелере.       Билигин тыа сиригэр олорор а5алар о5ону  улэ5э, сиэргэ­майгыга иитэр кыахтара куорат  а5аларынаа5ар улахан, киэн. Биьиги о5олорбут  а5аларын кытта буранынан бииргэ сылдьан уу  баьаллар, мас мастаналлар. Сайынын мотуорунан  сылдьан бултаан­балыктаан улэ5э­хамнаска  уерэнэллэр. Ону таьынан быыс арыт булан  оскуола5а кэлэн  кыралаан да буоллар  улэлээн  бараллара олус кэрэхсэбиллээх.                                         Бу ыйга биьиги оскуолабытыгар сана миэбэл  кэлбитэ.  Биьиги а5аларбыт кэлэн тургэн улугэрдик тана охсон биэрдилэр. А5аларга кеме5ут иьин   улахан махталбытын тиэрдэбит.       «Уерэх баар — бараммат баай» диэн дирин ис  хоЬоонноох тыллар, билигин биьиги уйэбитигэр хас биирдии киhилиин тэннэ хаамсаллар. 9­11 кылаас  кэнниттэн уерэххэ барааччыларга ханна барабыт,  туох буолабыт диэн боппуруос ыга хаайыа турда5а. Оттон биьиги  о5олорбут быьаарыммыттара буолуо  дуо?                                                                         Юлиан: Чэ эрэ, о5олоор, эьиги 9 кылаас кэнниттэн ханнык уерэххэ барар былааннаахытый ?                    Паша: Мин медколледжка туттарсыахпын  ба5арабын.                                                                      Альбина: Оттон мин полиция буолуохпун  ба5арабын.                                                                      Саяна: Физкультура учуутала эбэтэр МЧС.               Настя: Быьаарына иликпин.                                         Катя: Мин эмиэ быьаарына иликпин.                          Ваня: Билбэтим. Толкуйдуу сылдьабын.                    Мирослав: МЧС киэнигэр барыам.                             Аделина: Начальнай кылаас учуутала.                       Сарыалла: Журналист эбэтэр юрист.                         Милена: Оо, билбэтим.         Билигин араас аныгы уерэх баьаам. Киьи  себулуур уерэ5эр уерэниэхтээх. Сорох дьон таах  сылларын барыыллар, себулээбэт уерэхтэригэр  киирэн эрэйи кереллер. Онон толкуйдаан баран  уерэнэр ордук.  8 Ким хаьыаттаах­ол дьоллоох. Кылаас аанын сэгэтэн кердеххе, бары хаьыат аа5а олороллор.                                                     Дьулустаан Корякин, 5 кылаас уерэнээччитэ. «Кэскил» ­ это Круто! Сана хаьыат сыта учугэйиин! Сонуна элбэ5иин!  Ураа, бугун хаьыаппытын а5алан биэрдилэр. Аа5ар киьи –билиилээх. 9 «Тотоойу» салаат     1 ыьаарыллыбыт куурусса, 2 сибиэьэй о5урсу,  100 г кэнсиэрбэлэммит фасоль, 1 эриэппэ луук,  петрушка, куех луук, туус, 2­3 ост. нь. Олива  арыыта.       Кууруссаны, о5урсуну, луугу кырбаан уоннв  уеьэ ааттаммыт астары кытары булкуйун.                                 Сыырдаах салаат      200 г кытаанах сыыр, 3 уст. сымыыт, куех луук,  2 елуу чеснок, майонез, хара биэрэс, туус.                       Сыыры кубик гына гына кырбаан. Буспут  сымыыттары 4 тэн елуугэ, луугу уонна чесногу  эмиэ кыра гына бысталаан. Барытын булкуйун,  туустанн, биэрэстээн уонна майонезтаан. «Генерал» салаат      Бу салааты дьэнкир таас иьиккэ онордоххо олус  учугэйдик кестер. Салааты маннык дьаптал5анан  уурун: теркаламмыт субуекулэ, теркаламмыт  хортуоппуй, кубик гына быьыллыбыт буспут ынах  этэ, луук, бытархай грецкэй эриэхэ, теркаламмыт  кытаанах сыыр. Урдун майонеьынан биьэн баран,  гранат туораахтарын бытарытыахха сеп. «Каллы» салаат     100 г куурусса этэ, 3 сымыыт, 100 г тэллэй, 150 г  сыыр, 100 г кэнсиэрбэлэммит ананас, 1 уст.  Моркуоп, эриэппэ луук, майонез, ууллубут сыыр  пластината, укроп, куех луук.      Кууруссаны, моркуобу буьарын. Тэллэйи луугу  кытары ыьаарылаан. Моркуобу уьун синньигэс гына бысталаан. Ол кэннэ дьаптал5анан уурун: тэллэй,  куурусса этэ, ананас, сыыр. Сымыыт, укроп. Хас  биирдии дьаптал5а быыьын майонеьынан сыбаан.  Киэргэтэргэ сыыр пластинатын суулуу тутан салаат урдугэр уурун уонна иьигэр моркуобу угун.  «Сибэкки умнаьын2 куех луугунан онорун. Алаадьы арааьа Билиилээх киьи­сайдыылаах                       Сайдыылаах киьи­ситиьиилээх                   Ситиьиилээх киьи­кэскиллээх! Миинньигэстик аьаан! Искэхтээх салаат     150 г майонез, 150 г кыьыл искэх, 100 г кыратык  тууьаммыт  балык, 4 сымыыт урунэ, 1 ыстакаан  буспут ириис, эоиэппэ луук анаара, укроп.  Хаппыысталаах алаадьы. Хаппыыстаны чараас  гына кырбаан, туустаан баран тиэстэни кытта  холбуу ытыйын. Сылаастыы сиир учугэй.     Сымыыт урунун, луугу уонна укробу бытархай  гына быьын. Балыгы уьун синньигэс гына кырбаан.  Итини барытын ирииьи кытары булкуйун. Иьиккэ  кутан баран урдунэн искэ5инэн халын гына  буруйун. Халбаьылаах алаадьы. Ханнык ба5арар  халбаьыны буьа турар алаадьы урдугэр сыьыары  ууран кэбиьэ5ин, эргитэ сылдьан буьара5ын. Бу  алаадьы ейуе5э барсар. 10 Шпроттаах алаадьы. Балыга улахан буолла5ына,  икки гына анаардаан. Эмиэ буьа турар алаадьы  урдугэр уурталаан.                                Билиинэттэн беруек Тиэстэтэ: 3 уст. сымыыт, 300 мл уут, 150 г бурдук,  1­2 туутэх укроп, петрушка. Иьэ: 5­6 уст. помидор, 200 г сыыр, чеснок.                5­6 устуука билиинэ онорон баран лиискэ тэлгэтэн,  икки ардыгар тегуруктуу быьыллыбыт помидору,  бытарыллыбыт сыыры, чесногу уура­уура, 15­20  мунуутэ сылаас духуопка5а туруора туьун. Кэрэ Куо     Килбэчигэс баттахтанар туьугар сай5анар уугар  лимон согун эп (1 л ууга 1 ост. нь.).     Хоьолоох буоллаххына, суунуон чаас анаарын  иннинэ баттаххын суоратынан сотун. Бу ньыма  эбиитин баттаххын килэбэчитиэ.     Тара5ай буолар куттал уескээтэ5инэ, 1 ыстакаан  ууга 2 ост. нь. мас кулугун булкуй, туруора тус.  Нэдиэлэ устэ маннык булкадыьыгынан тебен  тириитин соттоххуна, батта5ын хойуутук уунуе.     Баттах туспэтин туьугар беден тууьунан тебен  тириитин массаастаа (1­10 мун), ол кэннэ сууй. 2­3  кун туран аьыйбыт уутунэн тебе5ун сотун, 20­40  мун. Тут, онтон суун. 7­8 тегул туьанааьын кэннэ  батта5ын туспэт буолуо.      «Истигэн» баттахтанар туьугар 1 суунааьынна  туьанар сомпууннар 1 сымыыты, 1 ч. нь.  желатины  эп. Итинник суунааьын кэннэ баттаххын хайдах  ба5арар сааьылыаххын сеп. Матырыйаалы бэлэмнээтилэр «Лииндэ» юнкор пресса белех чилиэннэрэ: А. Корякина, Ю. Карамзин, А. Захаров, К. Джулустан, А. Сарыалла..       Салайааччы: Корякина Я.Я 11