Симметриялық қалааралық кабельдерді монтаждау

Дәріс №6 Симметриялық қалааралық кабельдерді монтаждау. Байланыс кабелі анықталған жүйе бойынша ширатылған және жалпы ылғал өткізбейтін қабықшалы изолирленген сымдар жиынтығын көрсетеді.    Сур. 1. кабельдің жалпы түрі: 1­өзекшесі; 2­ қабықшасы; 3­ бронды сыртқы қабаты Электрлік байланыс кабелінің классификациясы келесі белгілерде болады: 1. Пайдалану обылысы – магистральды байланыс кабелі, ішкі зоналы байланыс кабелі, ауылдық байланыс кабелі, қалалық телефондық кабельдер, дәнекер желілер және бағалар үшінгі кабельдер; 2. Аралық қабат пен пайдалану шарттары – жерасты кабельдері, суасты және әуе (немесе әуе ілгекті) кабельдері; 3. Конструкция   –   сымдардың   өзара   орналасуына   байланысты   физикалық   сымдар   – симметриялы және коаксиальды. Симметриялы тізбек екі бірдей конструктивті және электрлік байланыстағы   сымдардан   тұрады.   (сур.   2,а).   Коаксиальды   тізбек   қосарланған   осьты   екі цилиндрді,   ондағы   бір   цилиндр   –   біріңғай   сым   келесі   цилиндрдің   ішіне   концентрациялы орналасады, жартылай. (сур. 2,б); Сур. 2. Кабельді тізбектер: а – симметриялы, б – коаксиальды 4. Жиілік   тарататын   спектр   –   төменгіжиілікті   кабельдер   (10   кГц­ке   дейін)   және жоғарғыжиілікті (10 кГц­тен жоғары); 5. Сыңар   шиыршықты   кабель   және   төрт   (жұлдызды)   шиыршықты   кабель,   тудырушы кабель және түйінді кабель тобына жататын изолирленген сымдардың шиыршықты түрлері. 6. Қорғаушы   бетінің   түрі   –   металды,   пластмассалық   қабықшалы   кабель.   Бронды кабельдің   қабығы   болаттан   (жерасты   қабатына),   дөңгелек   сымды   болаттан   (керуші   күштен қорғау үшін) жасалынады. Симметриялы байланыс кабельінің конструктивті элементтері Токөткізгіш желілер. Өткізгіштер немесе токөткізгіш желілер келесі негізгі шарттарды қанағаттандыруы керек: жоғарғы электр өткізгішті, үлкен икемділік пен жеткілікті механикалық беріктілігінің болуы.  Байланыс кабельдерін өндіруде ең үлкен пайдалануға ие болған мыс. Кабельді желілер үшін   көбінде   ММ   маркалы  ρ  =   0,0175   Ом∙мм²/м   үлесті   кедергісі   бар   жұмсақ   сымдар қолданылады.  Симметриялы жоғарыжиілікті кабельдер үшін ең үлкен пайдалануды 0,9; 1,05; 1,2 мм диаметрлі мыс сымдар иеленіп отыр. Қалалық телефондық желілі кабельдер үшін ең көп таралғаны 0,32; 0,4; 0,5; 0,7 мм. диаметрлі мыс сымдар болып отыр. Токөткізгіш   сым   изоляциясы.  Изоляцияланған   материалдың   қасиеттері   электрлік қатынаста келесі сипаттамалар бойынша анықталады: 1. Электрлік беріктілікпен Uпр, онда изоляция үлгісі жүріледі; 2. Диэлектрикте   ток   ағынын   сипаттайтын,  ρ  тұрақты   токта   бөлінетін   электрлік кедергімен; диэлектрлік өткізгіштікпен ε; бұрышынмен  tgδ ; 3. Электрлік   өріс   ықпал   етуімен,   диэлектрде   зарядтар   ығысу   деңгейін   сипаттайтын, 4. Диэлектриктегі   энергия   шығынын   сипаттайтын,   диэлектрлік   шығынның   тангенс Кабельді сымды изолирлейтін материалдар жоғары үлесті көлемді кедергілі, диэлектрлік шығыны аз, диэлектрлік өткізгіштік мәні төмен, және созылмалы, иілгіштік қасиеті болуы керек. Сонымен қатар, олар технологиялық өңдеуге өте икемді, және де ескіруде төзімді болуы керек. Байланыс   кабелінде   изоляцияланған   материал   ретінде   кабельді   қағаз,   полистирол, полиэтилен және басқа да полимерленген пластмассалар қолданылады. 2.1 таблицада кабельді диэлектриктердің негізгі сипаттамалары көрсетілген. Кесте 2.1 Кабельді диэлектриктердің негізгі сипаттмалары Диэлектрик Тығыздық, г/см³ ε U, кВ/мм 1   МГц Кабельді қағаз Полистирол  Бірыңғай полиэтилен Қуыс полиэтилен  Полиаинилглорид 0,7 1,05 0,92 0,47 1,26…1,40 2…2,5 2,5…2,7 2,2…2,3 1,45…1,5 3…6 5 40 30 6…10 30 tgδ ∙10ˉ4  жиілігінде 400 2 3 5 400 Симметриялы кабельді байланыста ең ауқымды қолданысқа ие болған келесі изоляция түрлері: құбырлы, трубка түрінде жүктелген (сур. 2.3,а) қағаз лента түрінде  жасалынады,   қағаз­қуысты   изоляцияларда   болады,   қағаздың   біртекті   қабатын   көрсететін   де болады; кордельді,   сымға   спиральды   орналасқан   кордельден   тұрады,   және   кордельдің   үстіне жайылған ленталар; біріңғай, пластмассаның біріңғай қабаттарына жасалынады; қуысты, пенопластың біріңғай қабаттарынан тұрады. баллонды, ішіне сым еркін орналасқан, жіңішке пластмассалық       трубканы көрсетеді, бұл трубка перидты спираль бойынша бастырылған және желіні изоляция центрінде сенімді ұстайды.(сур 2.3) Сур.3. симметриялы кабельді байланыс изоляциясының түрлері Соңғы   жалаңаш   түрлерінде   үшқабықты   пленка   –   қуысты   полиэтиленді   желіліер   кең қолданыс   тапты.   2.   4   суретте   изолирленген   желінің   көлденең   қимасы   көрсетілген.   Желі изоляциясы тығыздығы төмен үш концентрацияланған полиэтилен қабаттарынан тұрады. Сыртқы 1 және ішкі 2 қабаттар біріңғай қабықшалы жабқыштарды көрсетеді. Олардың ортасында көбік шығаратын (қуысты) құрылымы бар, негізгі аралық 3 қабық орналасқан.  Сур.4. үшқабықты қабықшалы­қуысты полиэтиленді изоляция Изоляция   төрт   түспен   боялған   :   қызыл,   жасыл,   сары   және   көк.   Пигмент   сыртқы қабықшалы жапқышқа кірістірілген. Жасалу топтары. Жеке изолирленген желілер симметриялы кабельдер элементтері деп аталатын топта ширатылады. Топта желіні ширату тәсілдерінің бірнеше түрі бар:  жұпты шиыршық «П» (сур. 2.5,а);  жұлдызды шиыршық «З» (сур. 2.5,б);   егіз жұпты шиыршық «ДП» (сур. 2.5,в); екі жұлдызды шиыршық «ДЗ» (рис. 2.5, г). Сур 5 шиыршық желілер түрлері Жұлдызды шиыршық ең үнемді,  электрлік параметрі жағынан ең тұрақты болып келеді. Жоғарғы жиілікті симметриялы кабельді байланыста жоғары қолданыс тапты. Өндірісте жұпты шиыршық ең қарапайым болып саналады және қалалық телефондық кабельдерді дайындауда қолданылады. «ДП» және «ДЗ» шиыршықтары шиыршық жасау амал тәсілдерінің көбеюі, сандарының өсуі салдарынан бар симметриялық кабельдер конструкциясында кең қолданыс таппады. Кабель өзекшесінің  құрылымы. Изолирленген желіліер тобына жататын ширатылғандар анықталған заңдар бойынша жүйеленеді және жалпы кабельдің өзекшесінде біріктіреді. Кабельді шиыршықтың екі түрі болады:  біртекті,   барлық   ұйымдастырушы   элементарлы   группалардың   өзекшесінде   бірдей шиыршық және бірдей диаметр болуы айырықша белгісі болады.  біртекті емес, кабель өзекшесі структурасы бойынша әртекті және әртүрлі диаметрлі топтан құрастырылса. (сур. 6,б) Сур. 6 өзекшедегі біртекті және біртексіз шиыршықтар Ең   көп   қолданысқа   ие   болған   біртекті   шиыршық.   Өзекшені   құру   сипаттамасына байланысты тудырушы (повивті) және түйінді шиыршық жүйелеріне бөлінеді. Түйінді   шиыршық   тобында   алдымен     бірнеше   ондаған   топтардан   тұратын   түйінде шиыршықталады (ең көп таралған шиыршықтар 50 ден 100­ге дейін топтардан тұрады), осыдан кейін   түйіндер,   бірге   шиыршықтала   отыра   кабельдің   өзекшесін   құрайды.   (сур.2.7).   түйінді шиыршықтар көбінде қалалық телефондық тораптар үшін арналған кабельдерде қолданылады. Сур. 7 өзекшедегі кабельді желі шиыршықтар тобының түйінді схемасы Өзекшеде тудырушы шиыршық топтары бірінен келесісіне жоғарыдан орталығына дейін жайылып, ретті концентрациялы тудырушы ретінде орналасады. Мұндағы жапсарлас тудырушы шиыршыққа   өзара   қарсы   бағытта   болуы   керек.   Кабельді   бөліктеуді   оңайлату   үшін   оның монтажындағы әрбір өзекше тудырушысы ашық спиральды мақтамен немесе капронды иірілген жіппен оралуы керек. Әрбір тудырушыда (повив) бақылаушы топтары бар, осы тудырушыда орналасқан қалған группалардан түс үйлесімін айырып беретін өз түс үйлесімі бар.                                                Өндірістік оқыту шебері:                     А.Бекбаулиева