Тәрбие сағатыны: Мамандық – өмір таңдауы

Тәрбие сағатының тақырыбы: Мамандық – өмір таңдауы Күні:  30.01.2017 Қатысушылар:9­11 сынып оқушылары мен Жас маман ұстаздар Білімділік: оқушыларға болашақ мамандық және оқу бағдарын таңдауда  көмектесу, мамандық әлемі және оның ерекшеліктері туралы дүниетанымын  кеңейту; Дамытушылық: оқушылардың өмір туралы, мамандықтар туралы  көзқарасын дамыту, алдағы уақытта мамандық таңдауда дұрыс жолда  болуына себепкер болу, таңдаған мамандығының өз бейімділігі мен қабілетіне  сәйкес келуін нақтылау, өз ­ өзін танудың жалпы әзірлігін қалыптастыру Тәрбиелік: мамандық таңдау мәселесін белсенді арттыру, мамандық әлемі  туралы ақпарат алу арқылы және өзін тану шекарасын кеңейту арқылы  мамандық бағытын таңдауда жауапты шешім қалыптастыру. Міндеті: Мамандықтарды талдай және таңдай білуге үйрету; Оқушыны өзінің қабілетін, бейімін, қызығушылығын мамандыққа сай тани  білуге үйрету; Оқушылардың бағдары мен құндылықтары туралы мәлімет беру; Оқушылардың құптап отырған мамандықтарына бағыт беру. Көрнекілік: мамандық туралы суреттер, мамандық аттары жазылған  карточка, плакат, слайд көрсету. Сабақ барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Қайырлы күн, құрметті қонақтар, ұстаздар, оқушылар. Бүгінгі  ұйымдастырылып отырған «Мамандық – өмір таңдауы»  атты кездесу  кешімізге қош келдіңіздер! ­ Атақты ғұлама Әл – Фараби айтқандай Ісім оңсын десеңіз, Сол істің маманы болыңыз. Даңқым шықсын десеңіз, Көпшіліктің адамы болыңыз. Әлемде 50 мыңға жуық мамандық бар екен және жыл сайын оған 500 ­ ге  тарта жаңа түрі қосылып отырады екен. Олардың ішінен өзімізге қажеттісін  қалай таңдауға болады? Біз олардың қаншасы туралы білеміз? Мамандық  таңдауда нені бағдар ретінде алуға болады? «Мектеп бітіргеннен кейін кім боласың?» деген сұрақтарға мектеп оқушыларының көбісі нақты жауап бере  алмайды. Шындығына келгенде мамандық таңдау мәселесі әсіресе біздің  қоғамымыз нарықтық қатынасқа көшіп отырған жағдайда өте күрделі мәселе.  Бүгінгі кешімізде біз осындай маңызды тақырыптарға тоқталамыз, мамандық,  болашақ таңдайтын бағдарымызды таңдау стратегиясы жөнінде, кәсіби  өмірлік бағытты жобалау туралы әңгімелейтін боламыз. Мамандық таңдау  кезінде ескерілетін факторға тоқталамыз және дұрыс шешім қабылдауды  үйренеміз. Мамандық ­ қарапайым өмір сүру көзі болып табылатын және  қандай да бір дайындықты, жауапкершілікті талап ететін еңбек қызметінің  маңызды бөлігі. Статисттердің зерттеуі бойынша жыл сайын 25 млн адам өзінің жұмыс орнын  ауыстырып, оның 12 %­ і қайтадан өз орнына қайтып оралады екен. Бұдан  мамандықты таңдауда әр маман қателесіпті деуге бола ма? Әлде өзінің  болашақтағы профессионалды қызметіне жан ­ жақты дайындалу керек  шығар? Қоғамға, адамдарға пайдасын тигізетін мамандықтарды қалай  таңдауға болады?  ­Ендеше бүгінгі кешімізге  өз ойын ортаға салуға  және ақыл­кеңестерін  беруге арнайы келген қонақтарымыз бар, таныстырып жіберейін. 1.Жас маман:   ағылшын пәнінің ұстазы  Жақыпбек Ажар Төлегенқызы 2.  Биология және химия пәнінің ұстазы :  Шаймағанбет Еркежан Сериковна 3.  Шағын орталық тәрбиешілері: Дүйсенова Нұргүл Сериковна ,Жакешова  Айдана Еркіновна 4. Дене шынықтыру пәнінің ұстаздары: Әнуар Амангелді Сабырұлы,  Тыштықов Бексұлтан Александрович Және машықтанушы   Ақерке Алтынбекқызы 5. Асенова Салтанат Умерхановна: Тәлімгер,  қазақ тілі пәні мен әдебиет  пәнінің  мұғалімі Мамандық дегеніміз не?  Оқушылардың пікірлері сұралады .                Мамандық дегеніміз не? Кәсіп, Сүйікті іс, Шығармашылық, Қызығушылық, Еңбек көзі     Жалпы «Мамандық» сөзіне анықтама беріп кетейін .Үшбұрыш,  төртбұрыш, шеңбер, шаршы фигуралар  таратылады  , әр топ өз ойларын сол  қағазға  жазу керек. Профессия ­ латын сөзінен шыққан, “professio”­ анықталған іс, мамандық  дегенді білдіреді. Мамандық ­ қарапайым өмір сүру көзі болып табылатын және қандай да бір  дайындықты, жауапкершілікті талап ететін еңбек қызметінің маңызды бөлігі. Мамандық таңдау ­ тағдырыңды таңдау деген сөз. Кейінгі өмірде  өкінбейтіндей, өз қабілеті мен бейімділігіне сай кәсіп түрін таңдау.. Бұл өте  жауапкершілікті және маңызды іс. Мамандық таңдауда әр адам өзінің  қызығушылығына, қабілетіне, бейімділігіне, қалауына сүйену керек. Сондай ­  ақ өз мамандығының 10 ­ 20 жылға дейін өз сұранысын жоғалтпауына көңіл  бөледі. Мамандық таңдау жасөспірім шақтағы ең маңызды шешімдердің бірі. Үлкен  өмірге енді ғана аяқ басқан жас ұланның алдында мыңдаған мамандықтан  өзіне лайықты біреуін таңдау міндеті тұрады. Мамандықтың жаманы жоқ,  бірақ мұның кез ­ келгеніне икемділік қажет, бұл жай күнелту, тамақ  асыраудың жолы ғана емес, үлкен өнерді, зор шеберлікті қажет ететін нәрсе.  Кейбір жастар мамандық таңдау ережесін білмегендіктен өзі қызықпайтын  мамандықты таңдайды. Осыдан өз мамандығына қанағаттанбаушылық, реніш  сезімдері болып, тіпті алдарына жоспар да құрғысы келмейді. Әрбір адам өзін  ­ өзі дамыта алу үшін білім алып, сол біліміне сай мамандыққа машықтану  керек Профессия  слайд   Сөз кезегін Жас маман Ажар Төлеген қызына   береміз. Бүгінгі таңда  жастардың көбі ұстаз болуды қаламайды, керісінше заңгер, банкир,  экономист т. б мамандықтарды құрметпен бағалайды. Мұның себебі неде  деп ойлайсыз?Сіздің мұғалім мамандығын таңдауыңызға не себеп болды?  Жүргізуші: Айтыңдаршы, маман дегеніміз кім? Белгілі бір мамандық иесі  болу үшін не істеу керек?  Ендеше әрқайсымыз өз қалаған мамандығымызды  айтайық. «Мен армандаған мамандық »  Сұрақ­жауап  1. Сен болашақ мамандығыңды таңдадың ба? 2. Қандай мамандық таңдайсың? 3. Таңдаған мамандығың жөнінде не білесің? 4. Мамандығыңның өзіндік ерекшілігі? 5. Бұл заман талабына сай ма? 6. Бұл мамандығының еңбек нарығында қажеттілігі. 7. Мамандықты қай оқу орнынан аласың? 8­ Адам өз мамандығын таңдаған кезде, нені басшылыққа алу керек деп  ойлайсың? 9­ жақсы маман болуы үшін адам нені білуі және нені үйренуі қажет? 10­ Сен қандай маман болуды армандайсың? Неліктен? 11­ Адам өзін белгілі бір мамандыққа қашан, қалай дайындауы керек деп  ойлайсыңдар? 12­ Адам бірнеше мамандықты меңгерсе, оның өмірі қандай болады деп  ойлайсыңдар? 13­ Қай уақытта адам өз еңбегінің жемісін көре алады? 14. Мамандық таңдау дегенді қалай түсінесің? Мамандық таңдау не үшін  керек? 15. Осы айтылғандарға қол жеткізу үшін ең әуелі не керек? 16. Мамандық таңдауды қалай қабылдайсың? Қорқынышты ма? 17. Дұрыс таңдалмаған мамандық немесе мамандық таңдауда кездесетін  қателіктердің келешекте қандай әсері болады деп ойлайсың? 18. Сен таңдаған мамандық қаншалықты сұранысқа ие? 19. Сен осы мамандықтың иесі бола тұра жұмыс таба алатындығыңа сенімдісің бе? 20. Таңдаған мамандығыңа басқа адамдардың ықпалы бар ма? 21. Қазіргі уақытта қандай мамандықтар қажет деп ойлайсыз?  Сөз кезегін  Еркежан Серікқызына  береміз.Сіз оқушыларға қазіргі заман  талабына сай қандай мамандық таңдауға кеңес берер едіңіз?  Жұмбақ  жан­ кейіпкеріміз бізге хат жолдапты . Мен мектеп өмірінде бастауыш сыныптардың өзінде­ ақ өнер адамдарына  еліктеп, солардай болсам ғой деген арманмен өмір сүрдім. Өсе келе өнерге  деген қызығушылығым артпаса кеміген жоқ. Сол себепті домбыра, ән­би  өнерлеріне қатысып, көптеген елеулі жетістікке жеттім. Өнер десе ішкен  асымды жерге қойып , өнер адамдарын пір тұттым. « Өнерліге өріс кең»,­  дегендей ең бірінші ұстанған бағытым өнер әлеміне қанат қағу, өрлеп ұшу ,  алтын ұя мектебімді бітіріп, қазақ киносына үлес қоссам , сол арқылы қазақ  халқының бай­ салт­ дәстүрін, мінез­ құлқын өнерін, білімін бүкіл әлемге паш  етсем деген арманым желге ұшты. Он бірінші сыныптың соңғы айларында ата­  анам менің аялаған арманыма су септі. Сені біз заң мамандығына оқуға  түсіруге келісіп келдік , сен болашақ заңгер болып биіктерге отырасың ,  айлық жалақың да көп болады, ішкенің алдыңда, ішпегенің артыңда болады ,  деп­ менің пікіріммен санаспай оқуға түсірді. Ата­ ана сөзін аттап кете алмай , оқуға еш қиындықсыз түстім.  Бүгінгі таңда заң факультетінің бірінші курс студентімін. Студенттік  күндердің алғашқы сәтінен бастап көптеген қиындыққа кезігіп, ұстаздар  тарапынан қатаң ескерту алып жүрмін. Бұл мамандыққа деген қызығушылық  мүлде жоқ, ата­ анамның әлі үйреніп, кетесің деген алдамшы сөзі құлағымнан  кетер емес. Мен бұл заңгер мамандығын бітіріп шыққанның өзінде менен  жақсы, білгір маман иесі шықпас. Менің қолымнан қаншама жазықсыз  жандардың тағдыры қиылмасына кім кепіл. Олай дейтінім, сессия,  емтиханның барлығын әкем шешіп қойғандай.  Осы уақыт ішінде өнерге деген қызығушылығым артпаса кеміген жоқ, қалада  өнер адамдарымен кездесу жиі өтіп тұрады екен, бұны көре тұра жаңадан өмір бастап , өнерге бет бұрғым келеді . Әлі де кеш емес – ау деп ойлаймын. Мен  өзім қалаған мамандықтың соңына түсе алмай тұңғиыққа батып бара  жатқандаймын. Мені қойшы , мені ойлантатын басты мәселе Қазақстанның  түкпір­ түкпірінде менің тағдырым сияқты өзге балалардың өмірі ойлантады.  Менің жіберген қателігімді ешкім, еш жерде қайталамаса екен, олай болған  жағдайда еліміздің болашағына балта шабылар. Менің осы хатымды оқып  ақыл­ кеңес беріңіздер !  Келесі сөз кезегін ертеңгі елдің тірегі болатын болашақ ағылшын пәнінің  мұғалімі мамандығын таңдап отырған   жас машықтанушы  Ақерке  Алтынбек қызына береміз  Біздің  түлектерімізге қандай бағыт­бағдар,  кеңес берер едіңіз?. Психологиялық сәт: «Психогеометрия»­ өзін ­ өзі тану: Оқушылар өзіне  ұнаған геометриялық фигуралардың кез ­ келгенін  таңдауы тиіс. Әр фигура қандай да бір адам бойындағы қасиетті,  қабілетті білдіреді. Әрқайсысымыз өзімізді танып көрелік. Квадрат. Сенде төзімділік, шыдамдылық, еңбекқорлық дамыған. Өз  айналана адамдарды жинап ұйымдастыру, реттеу және жүйелеу  қабілетін баршылық. Сенен үздік   администратор шығады Зигзаг. Сенде әсемдікті көре білу қабілетін жоғары қалыптасқан,  сондай ­ ақ шығармашылық қабілетін, ой ­ өрісін дамыған. Сенде  табиғи өткіройлылық бар, өз айналана қабілетті адамдарды жинай  аласын. Сені шаблондар, ережелер, нұсқаулар қызықтырмайды.  Бастаған істі аяқтауға төзімділіктің жоқтығы бөгет жасайды. Шеңбер. Сенде адамгершілік жоғары дамыған. Сен өз әріптесінді  тыңдай аласың және оның қайғысы мен қуанышын бірге бөлісесін,  басқаның ауарпатылығына жәрдемдесу қабілетін жоғары  қалыптасқан. Саған жеке адамдар арасындағы кикілжіңдер тән емес,  өзіңді олардан аулақ ұстайсың Сенен үздік психолог шығуы мүмкін. Үшбұрыш. Саған басқарушылық қасиет тән. Өз көздеген мақсатына  қол жеткізуге барлық мүмкіншілігіңді жасайсың. Өзіңе сенімдісің  және жеңіске, жетістіктерге, ұтыстарға оңай қол жеткізесің.  Айтқаныннан шықпайсың, абыройлысың. Сен қоғамда, өмірде  жоғары жетістіктерге қол жеткізесің, жұмысыңда жоғарыға  көтерілуге бейімділігін бар.  Келесі сөз кезегін Нұргүл Серікқызына  береміз.Өз мамандығының  шебері болу үшін адам өзін ­ өзі қалай дайындау керек деп есептейсіз?  Келесі  сөз кезегін мектебіміздің түлегі жас ұстаз Бексұлтан  Александрұлына  беріледі. Қазіргі заманның табысты мамандықтарына  қандай мамандықтарды жатқызар едіңіз? 4. «Мамандықты тап» ойыны. Тренингке қатысушыларға карточкаларға  жазылған мамандықтар таратылады, ал олар сол мамандықтарды ыммен  көрсетуге тырысу керек. Қалғандары мамандықты табу керек. Дәрігер Фабрика басшысы Хатшы Кітапханашы Банк қызметкері Сатушы Мұғалім Бухгалтер Дәнекерлеуші Келесі сөз кезегін Амангелді Сабырұлына береміз.  Сіз қандай маман болуды  армандадыңыз?  Қазіргі жұмысыңыз өзіңізге ұнайды ма?   Келесі сөз кезегін Салтанат Умерхановнаға  береміз. Сіз өз қалаған  мамандығыңызбен осы күнге дейін істеп келген басқа мамандықтың   айырмашылығын  айта аласыз ба? Қазір қандай көңіл күйдесіз? Қазіргі заманғы жоғары білімі бар маманға қандай талаптар  қойылады?   ­         Компьютерді білу; ­          Бірнеше тілді, ағылшын тілін білу. ­          Адамдармен қарым­қатынас жасай білу. ­          Өз тауарын, қызметін өткізе білу. ­          Тез шешім қабылдап, бастамашылық жасау. ­          Үнемі білім алуға, қайта оқуға бейімділік. Рефлексия  «Бес саусақ» Қорытынды: «Адам өз өмірінде екі нәрсені таңдауда қателеспеуі керек:  біреуі – жар таңдау, екіншісі – мамандық таңдау» деп  М. Мақатаев атамыз  айтқандай, мамандық таңдау – жасөспірім кездегі адам өміріндегі ең маңызды  шешімдердің бірі. Бүгін біздер өз қабілеттерімізге қарай мамандық пен бағдар таңдауда алғышарт жасадық. Бүгінгі кездесуге  келген қонақтарымызға  рахметімізді айта отырып, кешіміз сіздердің болашақта қай бағдарда  оқитындарыңызды, өз қызығушылықтарың мен қабілеттеріңе сәйкес келетін  мамандықты анықтауға, кейбіреулеріңізге өз таңдауларыңызды жасауға үлкен  септігі тиді деп ойлаймын.   Абай атамыз айтқандай «болмасаң да ұқсап бақ, бір ғалымды сүйсеңіз.  Ондай болмақ қайда деп, айтпа ғылым сүйсеңіз» дегендей алға ұмтылып  арманымызға жетіп, мамандық иесі болайық. Егеменді еліміздің ертеңі — маман иелері болуларыңызға тілектестігімді  білдіремін!  14. Мамандық таңдау дегенді қалай түсінесің? Мамандық таңдау не үшін керек? 15. Осы айтылғандарға қол жеткізу үшін ең әуелі не керек? 16. Мамандық таңдауды қалай қабылдайсың? Қорқынышты ма? 17. Дұрыс таңдалмаған мамандық немесе мамандық таңдауда кездесетін қателіктердің келешекте қандай әсері болады деп ойлайсың? 18. Сен таңдаған мамандық қаншалықты сұранысқа ие? 19. Сен осы мамандықтың иесі бола тұра жұмыс таба алатындығыңа сенімдісің бе? 20. Таңдаған мамандығыңа басқа адамдардың ықпалы бар ма? 21. Қазіргі уақытта қандай мамандықтар қажет деп ойлайсыз? Амангелді Сабырұлына сұрақ. Сіз қандай маман болуды армандадыңыз? Қазіргі жұмысыңыз өзіңізге ұнайды ма? Салтанат Умерхановнаға сұрақ . Сіз өз қалаған мамандығыңызбен осы күнге дейін істеп келген басқа мамандықтың айырмашылығын айта аласыз ба? Қазір қандай көңіл күйдесіз? Нұргүл Серікқызына сұрақ Өз мамандығының шебері болу үшін адам өзін - өзі қалай дайындау керек деп есептейсіз? Бексұлтан Александрұлына сұрақ . Қазіргі заманның табысты мамандықтарына қандай мамандықтарды жатқызар едіңіз? Айдана Еркінқызына сұрақ. Балалармен жұмыс істеу қиындық туғызбайды ма? Жас ерекшелігі қандай балалармен жұмыс істеген ұнайды? Ақерке Алтынбекқызына сұрақ. Мектеп бітірушілерге қандай бағыт – бағдар,кеңес берер едіңіз? Ажар Төлегенқызына сұрақ. Бүгінгі таңда жастардың көбі ұстаз болуды қаламайды, керісінше заңгер, банкир, экономист т. б мамандықтарды құрметпен бағалайды. Мұның себебі неде деп ойлайсыз? Сіздің мұғалім мамандығын тандауыңызға не себеп болды? Еркежан Серікқызына сұрақ. Сіз оқушыларға қазіргі заман талабына сай қандай мамандық таңдауға кеңес берер едіңіз? Дәрігер Кітапханашы Банкир Сатушы Мұғалім Бухгалтер Дәнекерлеуші Полиция қызметкері Шаштараз Аспазшы Лл