Тіршілік үшін күрес және табиғи сұрыпталу.

Сабақ тақырыбы: Тіршілік үшін күрес және табиғи сұрыпталу.       The theme:         Fight for living and nature sorfed       Тема урока:  Борьба за выживание и природное селектирование.                Мектеп:  А.Өтепбергенов  атындағы орта мектеп Күні:21.11.17ж Мұғалімнің аты­ жөні: Тянова Г.Б Тіршілік үшін күрес және табиғи сұрыпталу туралы түсінік беру. Барлық оқушылар орындай алады: Тіршілік үшін күрес түрлерімен танысады бір­ бірінен ажырата алады. Сыныбы: 11 «А» сынып Осы   сабақ арқылы жүзеге асатын   оқу мақсаттары: Сабақ  мақсаты: The aims:   Оқушылардың  көпшілігі орындай алады: Тіршілік үшін күрес түрлерін  талдайды, мысалдар келтіре алады. Кейбір   оқушылар   орындай   алады:Өз   бетінше   шығармашылығын дамытады.   іздене   отырып, Тілдік мақсат Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер: Түраралық күрес, түрішілік күрес, сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларымен күрес, табиғи сұрыпталу. Диалог   құруға/   шығарма   жазуға   арналған   пайдалы   тіркестер:   Түраралық күрес,   түрішілік   күрес,   сыртқы   ортаның   қолайсыз   жағдайларымен   күрес, табиғи сұрыпталу. «КӨПІР»тапсырмалары (оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді) Сұрақтарға  жауап беріңдер. 1. Қолдан сұрыптаудың Ч. Дарвин анықтаған түрлері? Жауабы: Әдістемелік және санасыз 2. ХІХ ғасырда Англияда кең қолданған қолдан сұрыптау әдісі? Жауабы: ХІХ ғасырда қолданылған әдістемелік сұрыптау. 3. Оңтүстік Америка, Австрия халықтары қолданатын сұрыптау түрі? Жауабы: Санасыз сұрыптау. 4. Қолдан сұрыптаудың негізгі ерекшелігі неде? Жауабы: Жаңа іріктемелер, қолтұқым, штамм алынады. Не себепті .... деп ойлайсыз? Оқушылар термин сөздерді қазақша, орысша,  ағылшынша баламасын түсініп, мағынасын аша алады. Жазылым бойынша ұсыныстар: Суреттер бойынша, тірек­сызбалармен жұмыс жасай отырып оқушылар түсінік алады. Алдыңғы оқу: Термин сөздерге анықтама бер Түраралық күрес Түрішілік күрес Қолтұқым Штамм Сұрыптау І. Ұйымдастыру кезеңі   ІІ. Үй тапсырмасын сұрау. Жоспар: Жоспарлан ған уақыт Басы Ортасы ІІІ. Жаңа сабақ ІV. Жаңа сабақты бекіту (сұрақ­жауап) V. Қорытынды Жоспарланған жаттығу түрлері Ресурстар Оқыту мен оқудағы  жаңа әдіс­тәсілдер. СТО элементтері,  топтық жұмыстар, ой  толғау әдістері Кіріспе  А) Ұйымдастыру бөлімі  Good morning  [Гуд монинг] – Қайырлы таң Who is absent today [Ху из эбсэнт тудэй] – Бүгін кім жоқ? Ә) Сыныпты топқа бөлу (Мықтылар, Күштілер) Б) Үй тапсырмасын сұрау  What was the last homework [Уат уоз з ласт  хоумуорк] –Ең соңғы үй жұмысы не болды? Are you ready for the lesson [ А ю рэди фо з лэссн] –  Сабаққа дайынсыңыз ба? І тапсырма: “Ой шақыру” Теориясы: «БІЛУ» (Кім? Не? Нені? Қашан? Қандай? Қалай? Не  істеді?) Тапсырманы орындаңдар. 1. Тірі организмдерге тән қасиет не? Жауабы: Барлық организмдерге тән қасиет – тұқым қуалайтын өзгергіштік, сондықтан организмнің кез  келген жұбы артына ұрпақ қалдырады. 2. Организмдер арасында өз тіршілігін сақтап қалу  үшін қандай процесс жүреді? Жауабы: Тіршілігін сақтап қалу үшін табиғатта  үздіксіз тіршілік үшін күрес жүреді. 3. Табиғи сұрыпталу дегеніміз не? Жауабы: Белгілі бір ортада организмдердің  тіршілігін сақтап бейімделуі. 4. Ч. Дарвин тіршілік үшін күрестің қанша түрін  анықтады? Жауабы: 1. Түраралық күрес, 2. Түрішілік күрес, 3.  Сыртқы орта жағдайларына қарсы күрес. 5. Жыртқыш пен жемтігінің өзара қатынасы нені  білдіреді? Жауабы: Түраралық күресті білдіреді. Сұрақ­ жауап,  диалог,СТО,  ой  шақыру Оқушылар «Күн  шуағы»  стикерге  сабақ барысы не  үйренгенін, әлі нені  білгісі келетін, қалай  өткендігін толтырады Соңы Тест 1. Ч. Дарвин тіршілік үшін күрестің қанша түрін  анықтады? А) 1  Ә) 2   Б) 3  В) 4. 2. Дүние жүзіндегі ең үлкен гүл қайда, қай жылы  табылды? А) 1916ж. Азия, Ә) 1918ж. Еуропа, Б) 1919ж. Америка, В) 1917ж. Германия. 3. Ч. Дарвин өсімдік пен жануардың жабайы  түрлерінде басым болатын нені көрсетті? А) айқын емес өзгергіштік Ә) айқын өзгергіштік Б) табиғи сұрыпталу   В) түр аралық күрес Практикасы: «БАҒА БЕРУ» (Сен қалай ойлайсың? Не істер едің?) Сен қалай  ойлайсың? Бәсекелестік күрес неден болады, сен қалай  ойлайсың? Жауабы: Тіршілігін сақтап қалу үшін организмдер  арасында тіршілік үшін күрес жүреді. Тіршілік үшін күрес – қоршаған орта мен организм арасындағы  күрделі қарым ­ қатынас жиынтығы. Рефлексия: «Күн шуағы» Қосымша  ақпарат Жұптық   жұмыс: арасындағы күрес түрі   Бірдей   өскен   қайыңдар № Жауаптары 1. 2. 3. Тіршілік үшін күрес Түраралық күрес Жарық үшін күрес Дәлелі Иә/жоқ Иә/жоқ Иә/жоқ Себебі­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ Табиғи сұрыпталу дегеніміз бұл № Жауаптары Жаңа   түрлер   пайда болады Қоршаған   орта   мен популяция   тепе­теңдігін сақтайды. 1. 2. 3. Дәлелі Иә/жоқ Иә/жоқ Иә/жоқ Табиғи адамның қатысы жоқ сұрыпталуда   Тянова Гүлназ Бисенбекқызы Маңғыстау облысы, Маңғыстау ауданы Ұштаған ауылы Асқар Өтепбергенов атындағы орта мектебі Биология пәнінің мұғалімі