Урок якутского языка "Ахсаан аат алгыстаах аартыгынан" 6 класс

Тимофеева Акулина Васильевна, Бүлүү улууһун  Г.С. аатынан  Бүлүү №2 оскуолатын  саха тылын уонна литературатын  учуутала. Уруок темата: Ахсаан аат алгыстаах аартыгынан. Тус бэйэҕэ туһаайыллар дьайыылары иҥэрии:                                                                       ­ үөрэх тус бэйэҕэ туһалааҕын өйдөөһүн уонна салгыы баҕа өттүнэн үөрэнэри ситиһии;         ­ ахсаан аат оруолун өйдөөһүн;                                                                                  ­ төрөөбүт тыл көлүөнэттэн көлүөнэҕэ бэриллэр улуу нэһилиэстибэ, омугу сомоҕолуур  сүрүн күүс, чугас­истиҥ дьону кытта бодоруһар, иитиллэр, сайдар, айар тылбыт диэн  национальнай сыаннастары иҥэрии.  Салайына­дьаһана үөрэнэр дьайыылары иҥэрии:                                                   ­ учуутал көмөтүнэн уруок тематын, сыалын быһаара үөрэнэр;                               ­ бэйэ үлэтин сыаналана, санаатын этинэ үөрэнэр.                                                                      Билэр­көрөр дьайыылары иҥэрии:  Ахсаан аат норуот айымньытыттан иҥэрии    Бодоруһар дьайыылары иҥэрии:                                                                                            ­ бэйэтин санаатын суругунан эбэтэр тылынан этинэр;                                                     ­ атын киһи саҥатын өйдүүр уонна истэр;                                                                            ­ чабырҕаҕы дорҕоонноохтук ааҕар;                                                                                            ­ ­бэйэ бэйэни кытта кэпсэтиһии, үлэҕэ кыттыы. Уруок тиибэ: ­ Хатылааһын Уруок көрүҥэ:  ­ комбинированнай; Уруок тэрилэ: ­ проектор, ноутбук, экран, слайдалар; Уруок хаамыыта: Уруок этаптара Учуутал үлэтэ. Үөрэнээччи  үлэтэ ИКТ Тэрээһин чааһа. Уруок   тематыгар киирии. Оҕолору турукка киллэрии,  уруокка бэлэмнээһин.  Билигин хаһыс уруок буола  турарый?  Кылааспытыгар хас оҕо  баарый?  Бүгүн хас уруоктааххытый? тематын   Уруок быһаарыы Сыал­сорук туруорунуу. Бастакы   түһүмэх . саҥа  дорҕоонноох, өс  хоһооно  киэргэллээх. иккис түһүмэх.  Таабырын – өй  гимнастиката   Харыйаҕа сэттэ тэллэй  үүммүт, иккини ылбыттар,  иккини тииҥ сиэбит. Хас  тэллэй хаалбытый? Оҕолоор, бүгүҥҥү  - уруокпут тематын этиҥ эрэ. - сыалбытын туруоруоххайыҥ. Уруокпутугар  Алгыс – кимиэхэ,  - туохха эмэ үтүөнү,  ситиһиини баҕарыы.  Алгыс тылбыт биһигини  Арчылыы, харыстыы,  Ара аччылыы тур! ҥ   Алгыс тылбыт  Араас дьо уру, ҕ   Барыны баһылыырга  Биһиэхэ кѳмѳлѳс!  1) Сүүстэн _____талбыт  курдук. 2) Дьол ____ хара5а суох. 3) Сүрэҕэ суох _____  сүбэлээх. 4) Албын киһи ___  күлүктээх.  Аҕыс атахтаах Араллаан  бухатыыр баар үһү.  2) 70­ча таҥаһы 1 да тимэ5э  суох кэтэр баар үһү. 3)Сүүс киһи биир суоллаах  үһү.  4) Хас биирдии сымыыкка  сэттэлии чоппууска баар үһү  Мин билэрбинэн... Мин сэрэйэрбинэн... Мин толкуйдуурбунан..   Өс быһаараллар. хоһоонун слайдалар Ооҕуй слайдалар хаппыыста Эрбии тииһэ нэдиэлэ Үһүс түһүмэх.  Остуоруйа – олох  муудараһа.  1.Кини     били   икки эһэни,икки бөрөнү иһиттэн өҕүйэн кэбиспит. Чурумчуку слайдалар 2.Үөһэ   халлаан   диэки көрбүтэ,   сэттэ   кыталык кэлэн эргийэн эрэллэр эбит  3.О5онньор бултаан а5албыт булдун   эмээхсин   булкуйа олордо5уна,   биир   мааны ыалдьыт көтөн түспүт.  4.Уолгутун буолла5ына ый отут   хонугун   тухары сүүрүктээх ууга о5устарыҥ – үөн­көйүүр   этин­хаанын бырта5ын­была5айын эмтин. Үчүгэй Үөдүйээн Кутур Балыксыт   ынахтаах Биэс бэйбэрикээн эмээхсин. төрдүс  түһүмэх.  Олоҥхо –  норуот  тылынан  уус­уран  айымньытын  муҥутуур  чыпчаала  слайдалар Олоцхо бухатыыра Аал Луук Мас Ус, А5ыс 1.Алта былас  холобурдаах   Дада буурай сарыннаах, Үс былас холобурдаах,  Үөкэйэр өттүктээх,  Биэс былас холобурдаах  Биэкэйэр бииллээх… Кимий? 2. Үс дойдуну  ситимниир мас? 3._______ өргөстөөх Үтүө киһи буол, ______ кырыылаах Ааттаах киһи буол!  (Ханнык ахсаан аат  көппүтүй?)  Рефлексия Мин тугу биллим? Тугу ійдіітµм? Тугу ситэ ійдіібітµм? Бэйэ-бэйэни Эбии.. Сыаналааґын. истии. Дневниккэ сурунуу Дьиэҕэүлэ. Үүнээйилэр Биир бэс, Икки иирэ, Үс түөрт титирик, Биэс бэрдьигэс, Алта алтан от, Сэттэ сиибиктэ, Аҕыс абааһы тайаҕа, Тоҕус тэтиҥ, Уон  араас үүнээйи Биһиэхэ үүнэр. Көтөрдөр Биир бараах, Икки индюк, Үс үгүрүө, Түөрт туруйа, Биэс бочугурас, Алта анды, Сэттэ сибиинньэ, Аҕыс аҥыр, Тоҕус тоҥсоҕой, Уон араас кус –сахам сирин  көтөрдөрө. Ким алҕаһы булбут түргэнник  этиҥ Ахсаан чабырҕаҕы  сөбүлээтигит. Бэйэҕит маннык  айыаххыт дуо? Учуутал  алгыһа Дом! Учуутал алгыһа Ахсаан ааттыын  аргыстаһан Үгүһү эһиги биллигит, Сэттэтэ кээмэйдээн,  биирдэ быһан, Үс өргөстөөх, аҕыс  кырыылаах  Дьоһун дьон буолуҥ! Дом!