Ամիս, ամսաթիվ

Դասի  N

Դասի բաժինը, թեման և նյութը

Սովորողներին ներկայացվող չափորոշչային պահանջները ըստ Ա, Բ, Գ մակարդակների

Տնային հանձնարարություն

1.

Ներածություն

Բաժին 1.ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ՎԱՂ ՄԻՋՆԱԴԱՐՈՒՄ 18 ժամ

Ավատատիրության  հաստատումը Հայաստանում -2 ժամ

2.

Ավատատիրական հարաբերությունների ձևավորումը Հայաստանում և հողատիրության ձևերը

Ա մակարդակ

Իմանա՝

ավատատիրական հարաբերություն­ների էությունը, ձևավոր­ման ժա­մա­նա­կը: Գահնամակի և Զորա­նա­մակի մասին

Կարողանա՝ 

  թվարկել հողատիրության ձևերը

Բ մակարդակ

Իմանա՝

Հայաստանի պետական կարգը, թա­գա­­վորների և ավատական իշխա­նու­թյուն­ների հարաբերությունները

 Կարողանա՝                 բացատրել ավատական հողատիրության ձևերը, թվարկել գործակալությունները

Գ մակարդակ

Իմանա՝        գործակալությունների գործառույթները

Կարողանա՝

մեկնաբանել  համեմատել հին շրջանի և վաղ միջնադարի Հայաստանի հասարակական կյանքը, պետական կարգը, երկրի սահմանները և բանակը

Էջ 7-10

3.

Պետակական կարգը և բանակը

Էջ 10-12

Քրիստոնեության ընդունումը որպես պետական կրոն 1 ժամ

4.

Քրիստոնեության հռչակումը պետական կրոն

Ա մակարդակ

Իմանա՝

քրիստոնեության ընդունման հետ կապված կարևոր փաստերը և գործիչներին

Կարողանա՝

բնութագրել Թադեոս և Բարդուղիմեոս առաքյալներին և նրանց գործունեությունը

Բ մակարդակ

Իմանա՝         քրիստոնեության տարածման և պետական կրոն հռչակելու հետ կապված կարևոր իրադարձությունները

Կարողանա՝

ներկայացնել քրիստոնեության    հաս­տատ­ման ընթացքը Հայաստանում, վերլուծել Հայոց եկեղեցու դերը

Գ մակարդակ

Իմանա՝               քրիստոնեության ընդունման անհրաժեշտության հետ կապված պատմական դեպքերն ու երևույթները        

   Կարողանա՝

Հայաստանում քրիստոնեությունը  պետա­կան կրոն հռչակելու անհրաժեշտությունը, Հայոց դարձի պատմական նշանակու­թյու­նը

Էջ13-16

Պայքար թագավորական իշխանության ամրապնդման համար

5.

Պայքար թագավորական իշխանության ուժեղացման համար

Ա մակարդակ

Իմանա՝

Արշակունիների արքայա­տոհ­մի նշանավոր արքա­ներին

Հայաստանի բաժանումների և Արշակունիների թագավորության անկման հետ կապված կարևոր փաստերը

Կարողանա՝  

պարզաբանել Արշակունիների արքայատոհմի ժառանգական դառնալու առանձնահատկությունները

Բ մակարդակ

Իմանա

 և արտաքին քաղաքակա­նու­թյունն ամ­բող­ջությամբ        Կարողանա՝

նշել Արշակունի արքաների օրոք տեղի ունեցած

կարևոր դեպքերը՝ տնտեսա­կան, քաղաքական տեղաշարժերը, շի­նա­րա­րա­կան աշխատանքները, պատե­րազմ­նե­րը

Գ մակարդակ

Իմանա՝  Հռոմի և Պարսկաստանի,  Բյուզանդիայի և Պարս­կաստանի միջև Հայաստանի բաժանումների,Արշա­կու­նինե­րի թագավորության անկ­ման ժամանակի մասին  

Կարողանա՝

առանձնացնել և վերլուծել IV դարում Հա­յաստանի ներքաղաքական և արտաքին քաղաքական կյան­քի ամենակարևոր խնդիրներն ու ներ­կայացնել դրանց վերաբերյալ տարբեր քաղաքական  Պաըքռդիրք­որոշումներ

էջ18-20

6.

Արշակ Բ

Էջ 21-24

7.

Պապ թագավոր

Էջ24-27

8.

Մեծ Հայքի  թագավորությունը 4-րդ դարի 70-ական թվականներից մինչև անկում

Էջ 29-33

9.

Թեմատիկ գրավոր աշխատանք

Ազատագրական շարժում­ները V դարում -3ժամ

10.

Հայաստանի քաղաքական և տնտեսական վիճակը Արշակունյաց թագավորության անկումից հետո

Ա մակարդակ

Իմանա՝

Վարդանանց և Վահանանց պա­տե­րազմների ժամանակը, ղե­կավար­ներին

Կարողանա՝             Վարդանանց և Վահանանց պատե­րազմների դեպքերը ներկայացնել ժամա­նակա­գրա­կան հաջորդականությամբ

Բ մակարդակ

Իմանա՝

աշխարհագիր□ տերմինի բա­­ցա­տրությունը   կարևոր ճակա­տամարտերը և  արդյունքները       Կարողանա՝

համեմատել տարբեր ճակատա­մար­տերը, գտնել դրանց նմանություններն ու տարբերությունները, համեմատել ազատագրա­կան պայքարի ղեկավարնե­րին

Գ մակարդակ

Իմանա՝

Վարդանանց և Վահանանց պատերազմների պատճառները  Կարողանա՝

գնահատել ազատագրական պայքարի ղեկավարներին, նրանց հրամանա­տա­րական ու դիվանագիտական ունակություն­նե­րը, վերհանել V դարի ապստամբությունների պատմական նշանակությունը

Էջ 35-37

11.

Վարդանանց պատերազմը

Էջ38-44

12.

Վահանանց պատերազմը

Էջ45-49

Հայաստանը VI - IX դարերում -4ժամ

13.

Արևմտյան Հայաստանը 6-րդ դարում

Ա մակարդակ

Իմանա՝

VI դարում Հա­յաս­տա­նում Բյուզան­դիայի վարած   քա­ղաքա­կա­­նության և հակաբյուզանդական ելույթների ու ապստամբությունների հետ կապված կարևոր փաստերը, դեպի Հայաստան արաբա­կան արշա­վանքների ժամա­նակը, 652 թ. հայ–արա­բական պայմա­նագրի կնքման վայրը, կնքող անձանց,                        Հայաստանի ինքնավա­րու­թյան վե­րականգնման հետ կապված հիմնական փաստե  

Կարողանա՝

թվարկել Հուս­տինիա­նոս I–ի ռեֆորմները, Արևելյան           Հայաս­տանի վարչական ու տնտե­սական կյանքում պարսից արքու­նիքի կատարած փոփո­խությունները,

ներկայացնել ազատագրական պայ­քարի առանձին դրվագներ,համեմատել Մամիկոնյան և Բագրա­տունի իշխանական տոհմերի դիրքորո­շումն ազատագրական պայքարի ուղի­ների վերաբերյալ

Բ մակարդակ

Իմանա՝

պարսկա–բյուզանդական տի­րա­պե­տու­թյան դեմ  հայերի կարևոր զինված ելույթ­ների ղ­ե­կավար­ներին, հիմնա­կան դեպքերը, դեպի Հայաստան արաբների ար­շավանքներն ըստ ժամանա­կա­գրա­կան հաջորդականու­թյան, արաբական տիրապետու­թյան դեմ հայ ժողովրդի ազատագրական պայքա­րի ակնառու դրվագները, իշխանական տոհ­մերը և դրանց մի քանի ներկա­յացուցիչների, ոստիկան, գլխահարկ, երդ, ամի­րա­յություն և աղանդավորության անվանում­ների բացատրու­թյունը

Կարողանա՝

վերլուծել Հուստինիանոս I–ի ռեֆորմ­ները,

համեմատել Պարսկաստանի և Բյու­զան­դիայի վարած քաղա­քակա­նու­­թյունը, գնահատել 652 թ. հայ–արաբական պայմա­նագիրը, արժևորել 850 - 855 թթ. համաժո­ղո­վրդա­կան ապստամբության պատմա­կան նշանակությունը, բնութագրել VI - IX դդ. հայկական ճարտա­րապետական կոթողներ,վերլուծել արաբների քաղաքակա­նու­թյան հետևանքները

Գ մակարդակ

Իմանա՝

պարսկա–բյուզանդական տիրապետության դեմ հայերի պայքարի պարտության պատճառները Հայաստանում արաբների քաղաքա­կա­նության նպատակները և հիմնական ուղղություններ     Կարողանա՝

վերլուծել VI դ. Հայաստանում Բյուզանդիայի և Պարսկաստանի վարած քաղաքականության հետևանքները, համեմատել արաբական տիրապետու­թյան դեմ հայ ժողովրդի պայքարի VIII-IX դարերի դրվագները,մատնանշել Արաբական խալիֆայու­թյան թու­լացման պատճառները,

պարզաբանել Հայաս­տանի ինքնավարու­թյան վե­րականգնման ներքին և արտաքին նախա­դրյալները

Էջ 60-62

14.

Արևելյան Հայաստանը  6-րդ դարում

Էջ 63- 67

15.

Արաբական արշավանքները և Հայաստանը  արաբական տիրապետության ներքո

Էջ 69-74

16.

Պայքար արաբական տիրապետության դեմ և Հայաստանի ինքնավարության վերականգնումը

Էջ 75-79

Հայկական մշակույթը V - IX դդ. -4 ժամ

17.

Հայոց մշակույթի ոսկեդարը: Մեսրոպ Մաշտոց

Ա մակարդակ

Իմանա՝

հայոց գրերի ստեղծման ժամանակը, գրերի գյուտին աջակցող պե­տա­կան գործիչնե­րին, V - IX դդ.–ի կրթության, գիտության և արվեստի հետ կապված կարևորագույն փաստեր                         Կարողանա՝

բացատրել Քերթողահայր, <<Թագուհի թարգմանու­թեանց>>, <<Ոսկեդար>> տերմինների բացատրություն

Բ մակարդակ

Իմանա՝                               V - IX դդ.  հայ պատ­միչների,  փիլիսոփաների, իրա­վագետների և բնագետների, արվեստի գործիչների անու      Կարողանա՝

   հայ գործիչների ստեղծագործություններից դրվագներ և վերլուծել դրանք

Գ մակարդակ

Իմանա՝

V - IX դդ.  հայ պատ­միչների, փիլիսոփաների, իրա­վագետների և բնագետների, արվեստի գործիչների գործերը և նրանց ստեղծման պատմական ժամանակաշրջանը         Կարողանա՝

արժևորել հայ գործիչների ստեղծագործությունները և նրանց դերը մշակույթի զարգացման գործում

էջ 50-54

18.

Պատմագրությունը , իմաստասիրությունը և գրականությունը  5-րդ դարում

էջ 54-57

19.

Հայասատանի վաղ միջնադարի գիտությունը

Էջ 85-87

20.

Հայաստանի վաղ միջնադարի արվեստը

Էջ 87- 89

22.

Գործնական աշխատանք

23.

Թեմատիկ գրավոր աշխատանք

ԲԱԺԻՆ 2 .Հայասատնը զարգացած միջնադարում 20 ժամ

Հայաստանի Բագրատունյաց թագավորու­թյունը 6 ժամ

24.

Բագրատունյաց թագավորության հաստատումը

Ա մակարդակ

Իմանա՝

Բագրատունյաց արքայատոհմի  թա­գավորներին ըստ ժամանակագրական հաջորդականության, են­թակա թագավորությունները և նշել դրանց առա­­ջացման ժամանակը,                   

Կարողանա՝                     տարբերակել պետականության վերականգնման ներքին և արտաքին նախադրյալները, զարգացման առանձնահատկությունները և անկման պատճառները

Բ մակարդակ

Իմանա՝

տնտեսության զարգացման առանձնահատկությունները,

միջնադարյան Հայաստանի քաղաքները և դրանց կառուցված                  

Կարողանա՝

առանձնացնել և վերլուծել Բագրատունյաց թագավորության թուլացման և անկման ներ­քին ու արտաքին պատճառները

Գ մակարդակ

Իմանա՝

Բագրատունյաց արքայատոհմի թա­գավորների ներքին և արտաքին  քաղա­քա­կանության հիմնական ուղղություն­նե­րը, Բագրատունյաց թագավորության կառավարման համակարգը                   Կարողանա՝                        համեմատել Արշակունիների և Բագրա­տունիների օրոք հայկական պետության տնտեսական կյանքն ու պետական կար­գը

Էջ90-93

25.

Բագրատունյաց թագավորության  ամրապնդումը

Էջ93-96

26.

Բագրատունյաց թագավորության վերելքը

Էջ 99-103

27.

Ենթակա թագավորությունների առայացումը

էջ104-106

28.

Անիի Բագրատունյաց թագավորության անկումը

Էջ 107-109

29.

Բագրատունյաց թագավորության տնտեսական կյանքը

Էջ110-115

30.

Բագրատունյաց թագավորության պետական կարգը

Էջ 119-120

31.

Կիսամյակային ամփոփիչ աշխատանք

Հայ ժողովրդի պայքարը օտարերկրյա զավթիչների դեմ: Զաքարյաններ -3 ժամ

32.

Սելջուկ –թուրքերի արշավանքները Հայասատան

Ա մակարդակ

Իմանա՝

դեպի Հայաստան սելջուկ–թյուրքերի և մոնղոլների  ար­շավանքների հետ կապված որոշ փաստեր, Հայաստանի կիսանկախ թագավորություններն ու իշխանությունները և Զաքարյանների կողմից ազատագրված տարածքները Կարողանա`

համեմատել սելջուկների և մոնղոլների արշավանքները և դրանց հետապնդած նպատակները

Իմանա՝

Բ մակարդակ

Կարողանա`

վերլուծել հայ–վրացական զինակ­ցու­թյան պատճառներն ու արդյունքները

Գ մակարդակ

Իմանա՝

Զաքարյան իշխանական տոհմի դերը վրացական պետության կյանքում և դերը Հայաստանի հյուսիս–արևելյան շրջան­նե­րի ազատագրման գործում

Կարողանա`

վերլուծել հայ–վրացական զինակ­ցու­թյան պատճառներն ու արդյունքները

Էջ 124-127

33.

Հայ – վրացական զինակցությունը: Զաքարյանների իշխանությունը

Էջ 127-132

34.

Հայաստանը և մոնղոլները: Հայաստանի քաղաքական վիճակը 14-րդ դարում

Էջ 133-139

Կիլիկյան Հայաստան 6 ժամ

35.

Հայկական պետականության առաջացումը Կիլիկիայում: Ռուբինյաններ

Ա մակարդակ

Իմանա՝

Կիլիկիայի տեղը, դիրքը և պատմաաշխարհագրական առանձնահատկությունների, Հայկական իշխանություների և դրանց առաջացման ժամանակի մասին,Ռուբինյան իշխաններին և նրանց հետ կապված կարևոր իրադարձություններ,Հեթումյան արքայատոհմի հաստատման ժամանակը, այդ տոհմի որոշ ներկայա­ցուցիչների           

  Կարողանա՝  

                  բնութագրել Ռուբինյան և Հեթումյան նշանավոր գահակալներին,բացատրել մոնղոլների հետ դաշնակցելու պատճառները

Բ մակարդակ

Իմանա՝                              Կիլիկյան թագավորության ստեղծ­ման նախա­դրյալ­ները,

Հեթումյան արքայատոհմի հաստատ­ման քաղաքական պայմանները,հայ-մոնղոլական պայմանագրի հիմ­նական կետերը                      

 Կարողանա`                   բացատրել գունդստաբլ, պայլ, մամլուք­ներ, ունիթորներ, հակաունիթորներ  հասկացությունների բացատրությունը,վերլուծել Կիլիկիայի հայկական թագավորու­թյան թուլացման ու անկման պատճառները

Գ մակարդակ

իմանա՝

Կիլիկյան գահակալների ձեռքբերումները պետության կառուցվածքը և տնտեսության ճյուղերը    

 Կարողանա՝

գնահատել բուն հայրենիքից հեռու պետականություն կերտելու հայ ժողովրդի ձգտումը, բացատրել դեպի Արևմուտք քաղաքական                     

շրջադարձի պատճառները, համեմատել Բագրատունյաց թագավորության և Կիլիկիայի թագավորության տնտեսական ու պետական կարգը

Էջ140-145

36.

Հայոց թագավորության վերականգնումը: Լևոն 1-ին

Էջ 145-148

37.

Հայոց թագավորությունը 13-րդ դարում

Էջ 155- 157

38.

Կիլիկյան Հայաստանի թուլացումն ու անկումը

Էջ 158- 160

39.

Կիլիկյան Հայաստանի տնտեսությունը

Էջ149- 152

40.

Պետական կարգը

Էջ 153-154

41.

Գործնական աշխատանք

Հայկական մշակույթը X - XIV դարերում -4 ժամ

42.

Հայկական  մշակույթի զարգացման նախադրյալները:Գիտություն

Ա մակարդակ

Իմանա`

X - XIV դդ. հայ մշա­կույթի  ուղղու­թյունները,  գործիչներին

կրթօջախները,

գիտության և արվեստի կարևոր բնագավառները      Կարողանա`

բացատրել հայկական մշակույթի վերածննդի նախադրյալները,

Բ մակարդակ

Իմանա`

գործիչների ստեղծագործու­թյուններն ու դրանց ստեղծ­ման ժամանակաշրջանը, <<Տիեզերական պատմություն>>, վա­նա­կան համալիր, առակ, խաչքար, խազեր, շարական, վարդա­պե­տարան, մանրանկար­չություն անվանումների ու հասկացությունների բացատրությունը  Կարողանա`             նութագրել մշակույթի որո­շակի ուղ­ղության զարգա­ցումը, նրա ներկայացու­ցիչների գործունեությունը, ներկայացնել Տաթևի և Գլաձորի հա­մա­լսարանների գործունեու­թյունը

Գ մակարդակ

Իմանա`

պատմագրության տեսակները, իրավագիտության ձեռքբերումները

Կարողանա`

բնութագրել պատմա­գրու­թյան ուղղությունները X - XIV դարերում,

համեմատել հայ մշակույթի զարգացման տարբեր դարաշրջանները. V – IX և X – XIV դարեր

Էջ 161- 163

43.

Գրականություն

Էջ 163- 164

44.

Նյութական մշակույթ

Էջ 165- 167

45.

Թեմատիկ գրավոր աշխատանք

Հայաստանը XV - XVII դարերում- 3 ժամ

46.

Հայաստանը 15-րդ դարում: Ամենայն հայոց կաթողիկոսության վերահաստատումը Էջմիածնում

Ա մակարդակ

Իմանա`

XV դարում Հայաստան արշաված օտար նվաճողների մասին, Ամենայն Հայոց կաթողիկո­սու­­թյունն Էջմիածնում վերա­հաս­­տատվելու ժամանակը և նա­խաձեռնողներին, XVI - XVII դդ. թուրք-պարս­կական պատերազմների որոշ իրադարձու­թյուն­ների մասին 

Կարողանա`                  բացատրել` վիլայեթ (փաշա­յու­թյուն), խանություն,ենիչե­րական զորք, պարոն­տեր, պարգևա­կան հող, համ­քարու­թյուն հասկացությունները

. Բ մակարդակ

Իմանա`

Հայաստանի ազատագրության ուղ­ղությամբ հայ գործիչների գործադրած ջանքերը, խնդրի լուծման նրանց տար­բերակները, XVI դարում և XVII դ. առաջին կեսին Հայաստանի ազա­տա­գրության խնդիրը բարձրացրած գործիչ­ներին                  

Կարողանա`                         գնահատել Ամենայն Հայոց կաթողիկոսությունն Էջմիածնում վերահաստատելու փաստը, վերլուծել 1604 թ. հայերի բռնագաղթի պատ­ճառները  և հետևանքները,   վերլուծել Հայաստանի ազատագրության խնդրում եվրոպական պետությունների հետ կապված հույսերի ձախողման պատճառները

Էջ 169-176

47.

Հայաստանը և թուրք – պարսկական պատերազմները

Էջ177- 187

48.

Ազատագրական շարժումը 15-17-րդ դարերում

Էջ  188- 190

Հայկական մշակույթը (XV դար - XVII դարի առաջին կես) -2 ժամ

49.

Կրթություն: Տպագրություն

Ա մակարդակ

Իմանա`

XV - XVII դդ. հայ մշա­կույ­թի առանձնահատկությունները և նշանավոր գործիչներին, հայկական տպագրության հիմնա­դրին, ժամանակը, վայրը   

Կարողանա`

համեմատել տպագրության վայրերը և դրանցում տպագրված գրքերը

Բ մակարդակ

Իմանա`

հայկական կրթօջախները, տպագրության տարածման հետ կապված կարևորագույն փաստերը և գիտության ու արվեստի բնագավառները

Կարողանա`

բացատրել տերմիններն ու հասկացությունները

Գ մակարդակ

Իմանա`

գիտության և արվեստի գործիչների ստեղծագործությունները և դրանց ստեղծման պատմական ժամանակը                    

  Կարողանա`

գնահատել դպրոցների և մշակութային գործիչների դերը նոր սերնդի կրթության,  մշակույթի պահպանման և փոխանցման գործում

Էջ 198-199

50.

Արվեստ և գիտություն

Էջ 199-202

51.

Կիսամյակային ամփոփիչ աշխատանք