Ядроның байланыс энергиясы

Сыныбы:     9 Сабақтың тақырыбы Күні: 13.03.17                                                         §57. Ядроның байланыс энергиясы Мақсаты Күтілетін нәтижелер Керекті жабдықтар Әдіс – тәсілдер  Негізгі  идеялар  Ядроның байланыс энергиясы жайлы мағлұмат беру  Ядроның байланыс энергиясынның формуласын есептер шығаруда қолдана  білуге үйрету  Топта  бағалауға  баулу  Ядроның байланыс энергиясы жайлы мағлұмат алады  Ядроның байланыс энергиясынның формуласын есептер шығаруда қолдана  білуге үйренеді  Топта  бағалай алатын болады  оқулық,  ресурс парақтары,  жұмыс дәптері, АКТ интернет желісі, бағалау парақтары. «Сұрақты ұстап ал», «Ойлан. Жұптас.Бөліс»,  «Екі жұлдыз »    Жеке   бөлшектр   бірігіп   ядроны   құрағанда,   пайда   болатын   масса   ақауы   есебінен   бөлініп   шығатын   энергия  ядроның байланыс энергиясы деп аталады. Eб= ∆mc2=(Z∙mp+N∙mn­ Мя)∙c2=(Z∙MH+N∙mn­ Ма)∙c2 Eб= ∆m∙931,5 МэВ=(Z∙mp+N∙mn­ Мя)∙931,5МэВ ∆m – ядроның масса ақауы Ядроны жеке нуклондарға толық ыдыратуға жұмсалатын энергияны байланыс энергиясы деп аталады. Бір нуклонға келетін байланыс энергиясының шамасын меншікті байланыс энергиясы деп атайды: Е .  менш Е байл , А Сабақ  кезеңдері Миға шабуыл 10 мин А­ядродағы нуклондар саны. Мұғалім әрекеті Ұйымдастыру. Оқушылармен амандасу.  Ынтымақтастық орта қалыптастыру. Оқушыларды  3­ топқа бөлу.  Үй тапсырмасы сұрау «Сұрақты ұстап ал»  А) «Кім  көп  біледі» 1. Атом  құрылысының  «планетарлық»   моделін  ұсынған  ғалым  кім? Қай  жылы?                  (Ағылшын ғалымы  Э.Резерфорд,  1911 жылы) 2. Атомның құрылысын  кім  айтып  береді?   (Атомның  центрінде  ядро  орналасқан,              Оқушы әрекеті Мұғаліммен амандасады. Оқушылар сабақ  құралдарын тексеріп,  орналасады. Топтарға  бөлінеді.  Үй  тапсырмасын қайталайды . электрондар  ядро  айналасында эллипстік орбита бойымен қозғалады.) 3. Нуклон  дегеніміз не?           (Протон мен нейтронның  жалпы  санын  нуклон  дейміз.) 4. Электрон  қалай  белгіленеді? Заряды қандай? Массасы  нешеге тең?   ( ­1 5. Изотоп  дегеніміз не?          (Z=Z,  A≠A)  6. Нейтрон   қалай белгіленеді? Заряды қандай? Массасы  нешеге тең?  (0 7. Массалық сан  дегеніміз не? Қалай  белгіленеді, формуласы  қандай?             (А= Z+N) 8. Протон  қалай белгіленеді?  Заряды қандай? Массасы  нешеге тең?   (1 9. Масса ақауы дегеніміз не? (жеке бөлшектер массаларының қосындысынан сол бөлшектерпден  құралған ядро массасын алып тастасақ, қалған ΔM қалдық ядро) 0е,  mе= 9,1*10­31кг)  1n , mn= 1,6749 *10­27кг) 1р ,  mp=1,6726 *10­27кг) Берілген сұрақтардың жауаптарының орны ауысқан сәйкес жауабын табу Б) «Сәйкесін тап» ойыны Мағынаны  тану          15 мин Оқулықпен, ресурс парақтарымен жұмыс. Жаңа тақырыпты талқылау үшін   «Ойлан. Жұптас.Бөліс» арқылы түсінеді, талдайды. Ой қозғау  15мин 1.АКТ­ны қолдана отырып, әр топ берілген тапсырмамен танысады. 2. Оқушылар жұмыс дәптерімен жұмыс істейді берілген тест тапсырмаларына жауап береді                               Тест  тапсырмалары         (жеке жұмыс) 1.Ядродағы нуклондарды  ыдырап кетуден  сақтап,  берік  байланысын  қамтамасыз  ететін  күштер А)  Гравитациялық күштер;   В) Ядролық  күштер;   С) Магниттік  күштер; 2.Массалар  ақауын  есептейтін  формула А) ΔM=Z*mp + N*mn –Mя;     В) ΔM=Z(mp ­mn) –Mя;              С) ΔM=(А­Z)*(mp + mn) –Mя;      3.Байланыс энергиясының формуласы: А) Еб= ΔM*c2;                 В) Ем.б= Еб/А ;              С) Е=hν; 4.Меншікті байланыс энергиясының формуласы: А)  Е= hν;                     В)  Еб= ΔM*c2;             С) Ем.б= Еб/А ; 5.Киелі сандарға жататындар: А) 1; 10;  25;                    В) 3; 15;100;                 С) 2; 8; 20; 6.Қосарланған киелі санды  ядролар: АКТ­ны пайдалана  отырып, тақырыпты   түсініп, талдайды. Оқушылар жұмыс  дәптерімен жұмыс  істейді. Берілген  есептерді орындарынан  шығарып,тактада  орындайды.  Топтық жұмыс. Жеке  жұмыс А)  2He4; 8O16, 20Ca40;       В) 3Li7, 4Be9, 26Fe56;     С) 11Na23, 29Cu64, 47Ag108;                                                                                                                            Деңгейлік тапсырмалар Деңгейі Тапсырмасы І   ІІ ІІІ Натрий  11Na23 ядросының құрамы қандай? Оттек  8О16 ядросының  байланыс энергиясын табыңдар. Бериллий   4Ве8     ядросының   меншікті  байланыс энергиясын  табыңдар. Жауабы Z=11 N=12.   A=23 124 МэВ Еб=55МэВ Ем.б=7МэВ А  (Массалық сан) 13 2 238 Белгісіз  шаманы  табу Еб  (Байланыс энергиясы) 97,11 МэВ 2,23 МэВ 1801,6 МэВ Ем.б  (Меншікті байланыс энергиясы 7,47 МэВ/нуклон 1,115 МэВ/нуклон 7,57 МэВ/нуклон         Үйге тапсырма   1 мин Үй  тапсырмасын тақтаға  жазады Үй  тапсырмасын  күнделікке жазады. § 57 оқу 45.1­45.3 есептерді шығару Бағалау 3мин Өзін­өзі бағалау парағы. Кері байланыс 1 мин Жасаған жұмыстарын 2 жұлдыз, 1 ұсыныспен бағалау. өзін­өзі және өзара бағалау Стикерге 2 жұлдыз, 1  ұсыныс жазады. Панфилов ауданының «Е.Сыпатаев атындағы орта мектеп мектепке дейінгі шағын орталығымен»   коммуналдық  мемлекеттік мекемесі Ашық сабақ: Ядроның байланыс энергиясы Физика пәнінің мұғалімі: Утембаева Э.М                                                                                        2016­ 2017 оқу жылы