Қысқа мерзімді жоспар. "Термодинамика негіздері" 1 сынып

Сабақтың тақырыбы

Термодинамиканың І, ІІ заңы. Термодинамиканың І заңын изопроцестерге қолдану. Жылу қозғалтқыштары. Жылу қозғалтқыштарының ПӘК-і. Қоршаған ортаны қорғау.

Сілтеме

1.Ұзақ мерзімді, орта мерзімді  жоспар.

2.Мұғалімге арналған нұсқаулық, І деңгей.

3.А. Орақова, Ж. Жартынова «Интерактивті оқыту әдісін қолданып сабақты жоспарлау және басқару»

4.Ғаламтор .

Жалпы мақсаты

 Оқушыларға термодинамиканың І, ІІ  заңы,  термодинамиканың І заңын изопроцестерге қолдану, жылу қозғалтқыштары, ПӘК-і  туралы   білімді өз беттерімен іздену мүмкіндіктері арқылы қалыптастыру, орташа, жоғары дәрежелі есептерді шығарту. .

Ресурстар

     Интерактивті тақта, маркерлер, стикерлер, постерлер,  оқулық, бағалау парағы,  электрондық оқулық (8, 10 сынып), бейнематериал, тапсырмалары бар парақшалар .

Күтілетін нәтиже

    Оқушылар термодинамиканың І, ІІ заңдары, термодинамиканың І заңын изопроцестерге қолдану, жылу қозғалтқыштары, ПӘК-і  туралы толық мәліметті біледі,   жоғары, орташа дәрежелі есептерді шығарады.

Негізгі  идеялар

     Термодинамиканың І заңы энергияның сақталу заңы негізінде жазылған.   Термодинамиканың І заңы әртүрлі изопроцестерге қолданылады. Изохоралық процесс кезінде жұмыс атқарылмайды, А=0. Изобаралық қыздыру кезінде газға берілетін жылу мөлшері оның ішкі энергиясын өзгертуге және газдың жұмыс атқаруына жұмсалады. Бұл процесте температура өзгермейді демек ішкі энергияның өзгерісі 0-ге тең.

Дереккөз

1. Б.Дүйсембаев, Г.Байжасарова Физика және астрономия. 8 сынып Алматы, «Мектеп» 2012

2.Б.Кронгарт, В.Кем, Н.Қойшыбаев. Физика,10 сыныпАлматы, «Мектеп» 2010 ж

3. С.Тұяқбаев, Ш. Тынтаева, Ж.Бақынов. Физика. Есептер жинағы Алматы «Мектеп», 2010

4.А.П.Рымкеевич. Физика есептерінің жинағы, Алматы, «Мектеп» 2012 ж

5.Р.Башарұлы, Г.Байжасарова, У.Тоқбергенова Физика, 10 сынып. Алматы, «Мектеп» 2014

Әдістер

Сергіту.  

 Қызығушылығын ояту. «Миға шабуыл» 

Топтық жұмыс. Мәтінмен жұмыс.   «Сынып алдында жалпылай қайталау» әдісі

 Бағалау.

Топтық жұмыс. Екі жұлдыз, бір тілек.

Жұптық жұмыс. Ауызша мадақтау.

Жеке жұмыс. Критерийлер арқылы .

Тапсырмалар

1.Миға шабуыл  .Сұрақтар арқылы.

2.Топтық жұмыс . Мәтінмен жұмыс. 

3.Жұптық жұмыс .Анықтамалық кесте 

                                 Формулалар сөйлейді.

                                  Есептер шығару.

4.Жеке тапсырма . Сәйкестендіру.

                                  Есептер шығару.

№

Сабақ кезеңдері

Әдістер

Мұғалімнің іс- әрекеті

Оқушының іс- әрекеті

1

Ұйымдастыру кезеңі

(4 минут)

Сергіту «Жылы лебіздер»

«Топқа бөлу»

Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызу, зейінін сабаққа аудару.

Қима қағаздар арқылы оқушыларды топқа бөлу.

 Оқушылар сергіту сәтін орындайды. Бір-біріне жылы лебіздерін айтады.

«Ішкі энергия», «жылу мөлшері » , «жұмыс» сөздері жазылған қима қағаздар арқылы үш  топқа бөлінеді.

2

Үй тапсырмасын сұрау

(6  минут)

«Менің түсінгенім...»

Оқушылардан осы ойын  түрі арқылы үйге берілген тапсырманы сұрау.

Оқушылар  үй тапсырмасын ауызша айтады.

3

Қызығушылығын ояту (4 минут).

«Миға шабуыл».

«Сұрақтар» арқылы

1.Дененің ішкі энергиясын өзгертудің тәсілдері.

2.Термодинамиканың І заңын тұжырымдаңдар.

3.  Температура жоғарылағанда дененің ішкі энергиясы қалай өзгереді?

4. Жылу қозғалтқыштарының қолданылуы

Оқушылар сұрақтарға жауап беру арқылы бүгінгі жаңа сабақтың тақырыбын ашады.

4

Мағынаны тану.

(18 минут)

Топтық жұмыс.

«Мәтінмен жұмыс»

Жұптық жұмыс.

 «Анықтамалық кесте»

«Формулалар сөйлейді»

«Есептер шығару»

3 топқа тақырыптар беріледі.

І топ.

Термодинамиканың І заңы. Термодинамиканың І заңын изопроцестерге қолдану.

ІІ топ.

     Термодинамиканың ІІ заңы. Табиғаттағы қайтымсыз процестер.

ІІІ топ.

       Жылу қозғалтқыштары. Жылу қозғалтқыштарының  ПӘК-і .Жылу қозғалтқыш-тарының рөлі және қоршаған ортаны қорғау.

Оқушыларды жұпқа бөліп, тапсырма беру.

Топ мүшелері  «Ойлан, жұптас, бөліс» әдісі бойынша талдайды.

Берілген тақырыптар бойынша ойларын постерге  түсіреді.

Топ спикерлері «Сынып алдында жалпылай қайталау» әдісі бойынша қорғайды. 

Оқушылар жұппен анықтамалық кестені толтырады. Формулаларды қорытады, есептер шығарады.

5

Ой толғаныс.

(7 минут).

Жеке жұмыс.  Сәйкестендіру.

                          Есептер шығару.

Тапсырмалары бар парақшаны тарату.

Жұмысты тексеру,

Критерийлер арқылы бағалау.

Оқушылар тақырып бойынша тапсырмаларды орындайды , сәйкестендіреді, есептер шығарады.

6

Қорытынды

(3 минут)

Кері байланыс

(3 минут)

«Термодинамиканың

І заңы. Термодинамиканың І заңын  изопроцестерге қолдану. Жылу қозғалтқыштары» тақырыбындағы таныстырылым арқылы қортындылаймын.

«Альпинистер»

Оқушылар сабақтан алған әсерін стикерге жазады, кестеге жапсырады.

8

Үй тапсырмасы.

Кейінгі тапсырмалар.

Термодинамика негіздері  (оқу),  Есептер шығару (70 есеп)

Кейінгі оқу.

№

Газ күйінің өзгеру процесі

Алынған жылу мөлшері,

Атқарылған жұмыс, А

Ішкі энергия-

ның өзгерісі,

Әрбір процесс үшін термодинами-каның

І заңының жазылуы

Термодинамиканың І заңының тұжырымдамасы

1

Изотермиялық процесс

2

Изобаралық процесс

3

Изохоралық процесс

4

Адиабаталық процесс

№

Тапсырмалар

1

Термодинамиканың І заңының формуласын жазыңдар.

2

Изобаралық ұлғаю кезіндегі газ жұмысының  формуласын жазыңдар.

Негізгі формуладан бастапқы көлем, соңғы көлемнің, қысымның формуласын қорытып шығарыңдар.

3

Жылу машиналарының ПӘК-інің формуласын жазыңдар.

Негізгі формуладан қыздырғыштың , салқындатқыштың температурасының формуласын қорытып шығарыңдар.

4

Жылу машинасының ПӘК-інің формуласын жазыңдар.

Негізгі формуладан жылу мөлшерін, жұмысты есептеу формулаларын қорытып шығарыңдар.

1.Егер идеал газ қоршаған денелерге жылу мөлшерін бергенде уақыттың кез келген мезетінде берілген жылу мөлшері Q  газдың ішкі энергиясының DU өзгеруіне тең болатын болса, бұл процесс  не деп аталады?

1*10 ⁸ Дж

2. Изохоралық процесс кезінде азотқа 90 Дж жылу берілді. Азоттың ішкі энергиясын өсіру үшін кеткен жылу мөлшері

Сади Карно

3.Изотермиялық процесс кезінде газға 10 ⁸ Дж жылу мөлшері берілген. Газдың атқарған жұмысы  неге тең?

жұмыс

4. Изотермиялық процесс кезінде газға 4*10 ⁶ Дж жылу мөлшері берілген. Ішкі энергияның өзгерісі неге тең?

изохоралық

5. DU =  А+Q  теңдеуіндегі изохоралық процесс кезінде нөлге тең болатын шама

Р. Клаузиус

6.Адиабаталық процесс кезінде нөлге тең болатын шама

90Дж

7. Жылу машинасы қыздырғышының температурасын 10 ⁰С-қа көтерді, суытқыштың  температурасын 10 ⁰С-қа төмендетті. Осының нәтижесінде машинаның ПӘК-і

жылу мөлшері

8. Газға берілген жылу мөлшері түгелімен ішкі энергияға айналатын процесс

артады

9.Газ сығылғанда 4*10 ⁷ Дж жұмыс жасаса, оның ішкі энергиясы

изохоралық

10.Термодинамиканың ІІ заңын алғаш рет тұжырымдаған неміс ғалымы

артады

11.Жылу машинасының ПӘК-інің формуласын ашты

0- ге тең.