""Жеңіс туы желбіре!"

МКҚК «Айжан» балалар бақшасының «Дарын» тобының  ұйымдастырылған оқу қызметінің технологиялық картасы Күні: 24.04.2017 Білім беру саласы: Коммуникация  Оқу қызметі: Сауат ашу негіздері Тақырыбы: Әріптер мен дыбыстарды қайталау Мақсаты:  Өткен әріптер мен дыбыстар туралы балалардың білімдерін бекіту. Сөйлем  құрауға, байланыстырып сөйлеуге үйрету. Дыбыстық талдау жасауды, буынға бөлуді үйренуді  жалғастыру. Балалардың зейінін, ой­қиялын дамыту. Ұқыптылыққа, байқампаздыққа,  ұғымталдыққа тәрбиелеу.  Оқу қызмет  бөлімдері  Мотивациялық  қозғаушы  (Ынталандыру,  сезімді ояту ) Ізденістер ұйымдастыру Көрнекіліктер: Үлгі суреттер, әріп қималары, кубиктер Билингвалды компоненттер: әріп­буква­letter, дыбыс­звук­ voise Сөздік жұмысы: дыбыс Тәрбиешінің оқу қызметі Балалардың оқу қызметі    Шаттық шеңбері: Сары,ақпыз,қарамыз Бәрімізде баламыз Бір қалада тұрамыз Бір бақшаға барамыз Біз балдырған тең басқан,  Дос құшағын елге ашқан Тілегіміз бейбіт күн, Ашық болсын кең аспан. Кіріспе әңгіме ­Балалар, біз сауат ашу негіздері оқу қызметінде  қандай әріптерді танып білдік? ­Кәне, өткен әріптерді еске түсіру үшін, «Бинго»  ойынын ойнайық. Шарты: Шеңберді айналдырады, тоқтағанда  ішінен бір шарды алып, онда көрсетілген әріптің  қалай аталатынын айту керек. Ғажайып сәт:  Есік қағылып, әліппе кіреді. ­Сәлеметсіңдер ме, балалар! ­Сендер енді аз уақытта балабақшамен қоштасып,  мектеп табалдырығын аттайсыңдар. ­Мектепке келгенде ең бірінші көмекші  құралдарың мен боламын ­Сендер, білесіңдер ме, мені қалай атайды? ­Иә, мен әліппе, әліппе, Балалр шаттық шеңберіне тұрып, өлең жолдарын қайталайды Балалардың жауаптары  тыңдалады Балалар қызығушылық  танытады.  Әріптерді аттайды, сол  әріптерге байланысты  тақпақтар айтады. Балалар әліппемен  амандасады Мұқият тыңдайды ­Әліппе оқулығы Балалар өз ойларымен Мені анаңдай дәріпте. Мені оқып ер жеткен, Бауыржан да, Мәлікте  ­Иә балалар, бұл әліппе кітабы. Бұл кітапта  сендер әлі танып білмеген әріптер мен дыбыстар  бар. ­Балалар, біз әріптерді не істейміз? ­Ал, дыбыстарды ше? ­ Дұрыс әріптерді көреміз, жазамыз. Әліппе: Олай  болса мен сендерге бірнеше жұмбақ жасырамын,  сендер шешуін дұрыс тауып, сол сөздің басында  естіліп тұрған дыбысты айтыңдар. 1.Көк шалғынды орады, Көк орайға қонады. Қанаттарын қағады, Көлде рахат табады. 2.Мамықтай ұлпа, Қанттай ақ. Қыста жер бетін басады Жазда сайға қашады. 3. Үстім жолақ, Тісім орақ Күшім мол­ақ, Барып тұрған қайсармын, Өзің айтшы қайсы аңмын 4. Таңмен көзін ашады, Әлемге нұрын шашады Әліппе: ­Жарайсыңдар, өте дұрыс! Енді осы  дыбыстардың дауысты дыбыстар болып екіге  бөлінетінін білесіңдер ме? ­Дауысты дыбыс қандай түспен белгіленеді? ­Дауыссыз дыбыс ше? ­Ендеше мына әріптердің дауыстысын қызыл,  дауыссызын көк қорапқа салайық. Әріптердің дұрыс айтылу артикуляциясын  көрсетіп, олардың дауысты әне дауыссыз  дыбыстарды оңай ажыратуына мүмкіндік беремін. Сергіту сәті:  Гүл ексең терлеп,  Мұның аты­ еңбек. Кесте тіксең зерлеп,  Мұның аты­еңбек. Сабағыңа жөңдеп. Әзірленсең – еңбек Қиындықтың бәрін Еңбек қана жеңбек. бөліседі Балалар қойылған  сұрақтарға жауап береді  Жұмбақты мүұият тыңдап,  шешуге тырысады ­Аққу ­Қар ­Жолбарыс ­Күн ­Иә, білеміз Балалардың жауаптары  тыңдалып толықтырылады Дауысты және дауыссыз  дыбыстарды ажыратады Өлең мазмұнына сәйкес  қимыл­қозғалыс жасайды Кейіпкерлермен танысты. Ойын шартын түсінік, қызу  кіріседі Балалар айналасына зер  сала қарап, О дыбысынан  басталатын сөздерді  табады. Мысалы: орындық,  ойыншық, ожау Балалар «сырға» сөзінде  бес дыбыс және бес әріп бар екенін, оның екеуі дауысты,  үшеуі дауыссыз дыбыс  екенін анықтап, тиісті  түстермен белгілейді Сұрақтарға жауап береді:  Жауаптары толықтырылады Ойын ережесін түсініп,  тапсырманы орындайды ­Ал­ма, а­рыс­тан, ба­ла­пан т.б. Балалар берілген  тапсырманы түсініп  орындайды Сұраққа жауап беруге  тырысады  Сөйлем құрайды сөйлемде  неше сөз бар екені   анықтайды  ­Бір серігіп алдық, енді, шеңбер құрып отырайық Әліппе: ­Ой, мына шаршыда менің әріптерім бар  екен. Дидактикалық ойын: «Шаршы» Шарты: Жан­жағына әріптер жазылған шаршыны  бір бала ортаға лақтырады. Үстіңгі жағына қандай әріп түссе, сол әріптен басталатын сөздер айту  керек. Ойынды бірнеше рет қайталай ойнауға  болады.  ­Жарайсыңдар, балалар! Айналамызға қарайықшы, күнделікті көріп жүрген заттардың ішінен О дыбысынан басталатын  сөздерді табайық. ­Енді «Сырға» сөзіне дыбыстық талдау жасайық.  Ол үшін «сырға» сөзінде неше дыбыс, неше әріп  барын анықтаймыз. Содан кейін неше дауысты  дыбыс, неше дауыссыз дыбыс бар екенін  ажыратамыз. Енді әріптерді тиісті түстермен  белгілейміз. ­Сөз дегеніміз не, кім айтады? ­Сөз неден құралады? Ал, буын ше? Дидақтикалық ойын: «Сөзді оқып, сәйкес суретке  қос» Шарты: Берілген сөзді оқып, сәйкес суретке   сызық арқылы қосу керек. ­Жарайсыңдар, балалар! ­Мына суреттегі заттардың атың  атап, сол  сөздерді буынға бөлейік. ­ «Сөз құра, ту құра» ойынын ойнайық. Ол үшін  біз Зайцев кубиктерін пайдаланамыз. Бұл  кубиктердің жан жағында, әріптер, буындар  берілген. Қажетті буын мен әріпті, буын мен  буынды қоса отырып, сөз құрап айту керек.  ­Сөйлем дегеніміз не? ­Дұрыс айтасыңдар, сөйлем дегеніміз екі немесе  одан да көп сөзден тұрып, белгілі бір ойды  білдіреді.  ­Суретке қарап сөйлем құрайық. Тақтаға суреттер ілемін. Сол суреттерге байланысты сөйлем құрап,  ол сөйлемнің неше сөзден тұрғанын анықтауларын сұраймын Рефлексивті  (қорытындылау,  өзін­өзі бағалау ) Сұрақ­жауап әдісі бойыншы оқу қызметін  қорытындылап, балаларды мақтап, мадақтаймын Әліппе балалардың біліміне риза болып оларды  мектепке күтетінін айтып қоштасып, шығып  кетеді.   Балалар әліппеге  тақпақтарын айтып  қоштасады. Барлық әріп бағалы Айтып әділ бағаны. Әріпсіз сөз болмайды, Адам барлық әріпті, Ардақтайды қорғайды.  Күтілетін нәтиже: Білуі тиіс: дыбыстарды дұрыс ажыратып, дұрыс айтуды Көрсете білуі: дыбыстарды буынға қосып, сөздерге дыбыстың талдау жасауды Түсінігі: суреттерге сүйене отырып, сөйлем құрауды. Технологиялық картаны толтырған тәрбиеші: Жанбетова Ш.А. Зайцев технологиясы балабақшада қолдануға тиімді технологиялардың бірі. Негізін қалаған  Николай Александрович Зайцев.  Мақсаты: Оқыту мен санауды қатар үйрете отырып, балалрдың дұрыс сөйлеу мәдениетін  қалыптастыру. Баланың білімді барлық сезім мүшелерімен қабылдауын қамтамасыз ету.  Балалардың барлық есте сақтау түрлерін қолдану дыбыстың, маторлық, түстік.  Н.А.Зайцев 1939 жылы Сант­Петербург қаласында дүниеге келген. Балабақшада тәрбиеші,  жасөспірімдер колониясында, ақыл­ойы төмен балалар интернатында және орыс тілі мен шет  тілі мұғалімі болып қызмет еткен. «Білім беру жүйесіндегі стандартын тыс технология»  деген орталықтың негізін салушысы және басқарушысы. Ол ұлы педагог­ новатр «Зайцев кубиктері»  атты еңбектің авторы. Зайцев технологиясы бойынша  оқыту­ойын арқылы оқыту деген.  Оның айтуы бойынша, кез­ келген ойынның негізі ізденіс пен өзіндік қалауды құрайды.  Тақырыбы: Әріптер мен дыбыстарды қайталау болғандықтаноқу қызметі барысын әртүрлі  ойындар ойнату мен тапсырмаларды орындау арқылы ұйымдастырылды. Өткен әріптер мен  дыбыстарды еске түсіру үшін «Бинго» ойынын ұйымдастырдым. Мұнда әріптер  жазылған  шаршылар салынған барабанды айналдырамын, тоқтағанда балалар кезектесіп келіп ішінен  шарды алады,  шарда қандай әріп жазылғанын айтады. Бұл жерде Зайцев  әдістемесінің  сезім  мүшелері арқылы оның ішінде қол мен ұстап сезініп  көз бен көріп түйсінуді дамытады.  Ғажайып сәтке Әліппе кітабы креді. Ол балалардың аз уақытта балабақшамен қоштасып,  мектеп табалдырығын аттағалы отырғанын, қолдарына ұстайтын ең алғашқы оқулықтың бірі  екенін, ол кітапта әлі балалардың танып, білмеген әріптер мен дыбыстар бар екенін айтады.  Одан кейін балаларға бірнеше жұмбақ жасырып, сол жұмбақтың  шешуін болған сөздердегі  бірінші дыбысты атауларын сұрайды. Мысалы: Аққу сөзінің  басында қандай дыбыс естіліп  тұр? – А дыбысы. Мына жерде дыбыстардың дауысты және дауыссыз болып екіге бөлінетінін,  олардың дауысты дыбыстар қызыл түспен, дауыссыз дыбыстар көк түспен белгіленетінін  айтып ажырату тапсырмасын орындады. Осы тәсілдерді бала жеңіл орындай  алатындығынбайқағаннан кейін, енді бұдан гөрі қиындау тапсырманы орындауды ұсынамын.  Бала берілген дыбыстан басталатын сөзді өзі табуы керек. Ол үшін бұл жерде «Шаршыдағы  дыбыстар» ойынын ойнауды ұсынамын. Балалар кезектесіп шаршыны ортаға лақтырып үстіңгі  жағына түскен дыбыстан басталатын бірнеше сөздер айтады.  Осындай әр түрлі тапсырмаларды ретімен пайдаланып, балалардың дыбыстық талдау қабілеті  қандай деңгейде екенін анықтап алғаннан кейін «Сырға» сөзіне дыбыстық талдау жасауды  ұсынамын. Зайцевтің анықтамасы бойынша дыбыстық талдау  дегеніміз­ сөздегі дыбыстың  орнын, кезектілігін, санын анықтауға бағытталған ойлау іс­әрекеті. «Сырға» сөзіне дыбыстық талдау жасау үшін дыбыстардың орнын, ретін, санын анықтап,  дыбыстарды ататып, оның ішінде дауысты дыбыс нешеу, дауыссыз дыбыс нешеу екенін  анықтап, атауларын сұраймын. Айтылу артикуляциясын көрсете отырып, оңай ажыратуларына мүмкіндік беремін. Содан кейін ғана тиісті түстермен белгілеулерін сұраймын. Бұл жерде де  Зайцев тәсілі бойынша балалар дыбыстарды дауыстап айтып, қандай сөз құралғанын естиді.  Сол сөзді көру арқылы түсініп, сәйкес суретке қосады. Бұл тапсырманы орындау барысында  флипчарт тақтасын пайдалана отырып, сөзді тиісті суретке қаламмен сызық арқылы қосып,  ойларын жүзеге асырады. Суретте берілген заттардың атын атап, сол сөздерді қолдарын шапалақтап, аяқтарын   тоқылдатып буынға бөледі. «Сөз құра, тез құра». Бұл жерде буындардан және әріптерден сөз құрау керек. Ол үшін біз  Зайцев кубктерін пайдаланамыз. Бұл кубиктердің жан жағында әріптер, буындар берілген.  Қажетті буын мен әріпті, буын мен буынды әріппен әріпті қоса отырып, сөз құрауға, оқып айту керек. «Зайцев кубиктері» еңбегінде мектеп жасына дейінгі баланың дамуына, яғни  денсаулығына, жақсы көңілді болуына бағытталған. Балалар үлкен қызығушылықпен  бұл кубиктермен топ болып та және жеке болып та ойнайды.  Зайцев кубиктерімен  жұмыс жасау барысында балалар  үнемі  ізденісте болады. Ойнау  арқылы балалар оқуды,  сөзді буынға бөлуді, сөзге дыбыстық талдау жасауды, сөйлем  құрауды, санауды, жазуды үйренеді.  Кубиктер түстері, көлемі, салмағы, дидактикалық безендіруі бойынша ерекшеленеді.  Әдістемені мынандай тақырыптар жүйесі бойынша жүргізуге болады.  1. Сенің есімің 2. Сенің жақындарың 3. Дүкен 4. Жануарлар  5. Жемістер­көкөністер 6. Таңдау бойынша сөздер