Շաղկապ

Շաղկապ

Շաղկապ=շաղ(կցում,կապ,զոդ,կապակցություն)+կապ

Շաղկապել,շաղկապական,շաղել
Շաղ-ցող,խոնավություն,շիթ,կաթիլ
Շաղ-կապ,զոդ,կցում

Դիտարկենք տրված նախադասություները՝ ուշադրություն դարձնելով ընդգծված բառերին։

1․Հացթուխն ալյուրից ու մաքուր ջրից
Հրի օգնությամբ տաք հաց է թխում․․
2․Ասենք թե չասենք`
Շնորհակալ ենք
Մեքենավարից
Ու մեքենայից:Պ․Սևակ
3․Թվում է, թե այդ մոռացված մի անկյուն է այն օրերից, երբ դեռ մարդը չկար, և բրածո դինոզավրը նույնքան ազատ էր զգում իրեն, ինչպես արջը մեր օրերում։
4․Նա ժպտում է, կարծես ուզում է ասել, որ բարակ գլանակը նուրբ է նրա համար, սակայն վերցնում է և դնում ականջի հետևը։
5․Նրա սերունդը տեսել է և՛ հուր, և՛ պատերազմ, և՛ ջարդ, և՛ գաղթ։

Նախադասությունները կամ նախադասության անդամները իրար կապող բառերը կոչվում են շաղկապներ

Թվարկի՛ր խոսքի մասերը՝ ըստ իմաստի

ՇԱՂԿԱՊՆԵՐԸ ԿԱՏԱՐՈՒՄ ԵՆ ՍՈՍԿ ԿԱՊԱԿՑԱԿԱՆ ԴԵՐ

Օրինակ՝
1․Օրոր էր ասում աշունն անտառին.
Բայց դեռ անտառի քունը չէր տանում։
2․Եղնիկի հորթը, մամուռը դնչին,
Թռչում էր իր մոր բառաչի վրա,
Եվ որսկանը թաց խոտերի միջին
Կորած հետքերն էր որոնում նրա։
3․Հոգսերս... նրանք
Պնդաճակատ են
Ու երես առած

Շաղկապները լինում են 2 տեսակի

Ըստ կիրառության՝ շաղկապները լինում են

Գրի՛ր ՝ տրվածներից որոնք են մենադիր,կրկնադիր և զուգադիր․ինչո՞ւ ես այդպես մտածում,հիմավորիր

Ո՛չ․․․․․․․ո՛չ -———
Բայց ———
Իսկ ————
Է՛լ․․․․․․․․․ է՛լ ———
Ոչ միայն․․․․․․․այլև ———————
և ———
Ոչ թե․․․․․․․․․․․․այլ
Կամ —————

Մենադիր են միայնակ գործածվող շաղկապները

Ամենքն՝ իրար մոտիկ-մոտիկ,
Իսկ նա՝ անվերջ մեն ու մենակ:

Զուգադիր շաղկապները կազմված են 2 տարբեր բաղադրիչներից,որոնք դրվում են կապակցվող անդամներից առաջ

1․Մեղեդիներ ու սաղմոսներ՝
Ոչ թե մինչև վանքի գմբեթ
Սուրբ խորանից երկարացած,
Այլ բրածո և քարացած։

Կրկնադիր շաղկապները կազմված են կրկնվող միևնույն շաղկապից

Եվ սակայն ոչ ոք
Հայոց հինավուրց կաթողիկոսի անունը երբեք
Ո՛չ ստացել էր որպես թանկ ընծա,
Ո՛չ էլ գողացել:

2 րոպեում խմբավորիր տրված կրկնադիր,մենադիր և զուգադիր համադասական շաղկապները և կազմիր գծապատկեր

Տեղադրի՛ր համապատասխան շաղկապները

Ամառ ․․․․․․․․․․ ձմեռ նույն գործն էր անում։









-

Ո՞ր շաղկապն է համապատասխանում տրված նախադասությանը

Քեզ շատ կխնդրեի (ի՞նչ),․․․․․․․․․․․․ իմ հավաքածուից մի բան ընտրես։
1․ որպեսզի, 2․ բայց և այնպես, 3․ հենց որ, 4․ որ
․․․․․․․․․․․․․․ մարդը կատակ չի հասկնում ,կորած մարդ է։
1․ Քանի որ, 2․ Թեև, 3․ Եթե, 4․ Իսկ

Ընդգծվածներից ո՞րը շաղկապ չէ

Խոսեց թե չէ, բոլորը ուշադիր նայեցին նրան։
Հենց որ մենակ էր մնում,սկսում էր հուզվել։
Չի կարող այցելել մեզ,մինչև քննությունները չավարտվեն։
Հավաքվեցինք նրանց տանը,որտեղ մեզ միշտ հյուրընկալությամբ էին ընդունում։
Ինչո՞ւ ես այդպես մտածում։

Տրված շաղկապներով նախադասություննե՛ր կազմիր

Թե՛․․․․․․․թե՛, և՛․․․․․․․․․և՛, կա՛մ․․․․․․․․․կա՛մ, է՛լ․․․․․․․․ է՛լ
Ոչ թե․․․․․․․․․․այլ, ոչ միայն․․․․․․․․այլև
Եվ,ու,իսկ,բայց,սակայն

Տրված տեքստից դուրս գրել 2 շաղկապ

Տղաներից մեկն առաջարկում է պահել, և Կոստանդը ուզում ինչ-որ բան ասել, բայց սպիտակ ձին հասկանում է դա ,և խոսքը կիսատ է մնում: Գյուղացիները տեսնում են սպիտակ ձիու ամեհի ոստյունը: Հրեղեն ձի են անվանում նրան

Տրված տեքստում ընդգծի՛ր համադասական շաղկապները

Նվագում է այս անգամ ոչ թե լեռնականների կորովի երգը, որից բորբոքվում է արյունը, – այլ հովվական պարզ մի երգ։
Մեր երկրի ժայռերի վրա հաղթողները սնապարծ ոճով փորագրել են ավարառության և կողոպուտի պատմություններ, իսկ խավար խուցերում պատմագիրը հորինել է նույնքան սնամեջ առասպելներ հին փառքի մասին։

Սիրելի ՛ աշակերտ,տետրում նկարի՛ր բուրգ, «Շաղկապ թեմայի » վերաբերյալ գրի՛ր 3 նոր փաստ,որ իմացար,2 փաստ,որ հետաքրքրեց քեզ և 1 հարց ,որ առաջացավ թեման ուսումնասիրելուց հետո։
Մտածի՛ր ընդգծված բառերի շուրջ, վերլուծի՛ր ձևաբանորեն

Գրե՛ք բանալի բառը/կամ հասկացությունը

Գրե՛ք սահմանումը

Գրե՛ք բնութագրող հատկանիշները

Բերե՛ք օրինակներ

Ձեր բերած օրինակներով կազմե՛ք նախադասություններ

Դասի նպատակները

Աշակերտները կիմանան՝
-շաղկապի արտահայտած ընդհանուր իմաստը /քերականական իմաստ/,ձևաբանական առանձնահատկությունը/չթեքվող/,շարահյուսական դերը տեսակները
Աշակերտները կկարողանան՝
-տեքստից դուրս գրել շաղկապները և որոշել դրանց տեսակը
- տեքստից դուրս գրել համադասական շաղկապները-
- տեքստից դուրս գրել համադասական շաղկապները և դրանք գործածել նախադասությունների մեջ

Դասի խնդիրները։Չափելի ուսուցման խնդիրներ։ Ճանաչողական

Սովորողները կկարողանան ինքնուրույն բանավոր ձևակերպել շաղկապի սահմանումը
Սովորողները կկարողանան ինքնուրույն թվարկել շաղկապի տեսակները
Սովորողները կկարողանան ինքնուրույն բանավոր ձևակերպել համասադական շաղկապների սահմանումը
Սովորողները կկարողանան բացատրել շաղկապի քերականական հատկանիշները
~ Սովորողները կկարողանան ինքնուրույն թվարկել 10 համադասական շաղկապ
~ Սովորողները զույգերով կկարողանան 2 րոպեում խմբավորել տրված կրկնադիր,մենադիր և զուգադիր համադասական շաղկապները և կազմել գծապատկեր
~ Աշակերտները ինքնուրույն կկարողանան տեքստում գտնել համադասական շաղկապները և իրենց ընտրությամբ 1 շաղկապով կազմել նախադասություն

Դասի խնդիրները։Չափելի ուսուցման խնդիրներ։ ԱՖԵԿՏԻՎ

Աֆեկտիվ նպատակներ.
~ Սովորողները կկատարեն անհատական անդրադարձ .ինչպե՞ս կարող են իրենց խոսքում տեղին և ճիշտ կիրառել շաղկապները:
~ Աշակերտները կսովորեն աշխատել զույգերով,լսել միմյանց,կենտոնացած մասնակցել դասին:

Շնորհակալություն

Արմավիրի մարզ,«Բաղրամյանի միջնակարգ դպրոց» ՊՈԱԿ, հայոց լեզվի և գրականության ուսուցչուհի Քնարիկ Գալստյան