Күн

Күн тақырыбы

Сабақтың тақырыбы

Сағат саны

1-апта. Жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасына кіріспе

1

Жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасына кіріспе

1. Біліктілікті арттыру курсына кіріспе. «Мәңгілік Ел» патриоттық актісі.

2

2. «Физика» пәні бойынша жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасының мазмұнына шолу.

2

3. Оқу бағдарламасының және оқу жоспарының құрылымы.

2

4. Білім беру бағдарламасының спиральділік қағидаты. Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасын түсіну.

2

2

Тиімді оқыту және оқу

1. Тиімді оқыту және оқу тәсілдері.

2

2. Оқу үдерісінде белсенді оқу әдістерін қолдану.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: ойлау сипаты.

2

3. Физиканы оқытуда белсенді оқу әдістерін қолданудың маңызы.

2

4. Пәнді оқытуда оқушылардың қажеттіліктерін анықтау және ескеру.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін       бағамдау:       мұғалімдердің             қажеттіліктерін қанағаттандыру.

2

3

Критериалды бағалау жүйесі

1. Критериалды бағалаудың қағидаттары. Критериалды бағалау жүйесінің мазмұны.

2

2. Критериалды бағалаудың құрылымы. Қалыптастырушы бағалау үдерісі. 

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: ойлау сипаты

2

3. Жиынтық бағалау үдерісі.

2

4. Баға қою тәртібі. Білім алушы портфолиосы.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: критериалды бағалау

2

4

Жаңартылған жалпы білім беру бағдарлама-

1.Ұзақ мерзімді, орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлау.

2

2. Оқу бағдарламасы: оқу мақсаттары және ұзақ мерзімді жоспар.

2

сын іске асыру:

жоспарлау 

3.Орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлау.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасын түсіну.

2

4. Пәнді оқытудағы тілдік мақсаттардың маңызы.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: жоспарлау.

2

5

Белсенді оқу әдістері

1. Физиканы оқытудағы белсенді оқу жаттығулары. Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: белсенді оқу.

2

2. Оқушылардың ақпаратпен жұмыс істеу дағдыларын дамытуға арналған жаттығулар.

2

3. Физика сабақтарында оқытуды саралау.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: оқыту дағдылары.

2

4. Физиканы оқытуда пәнаралық байланысты жүзеге асыру.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: мұғалімдердің қажеттіліктерін қанағаттандыру.

2

2-апта. «Физика» пәні бойынша жаңартылған жалпы  білім беру бағдарламасын жүзеге асыру 

6

Оқушылар-

дың зерттеу дағдыларын дамыту  

1. Сабақты ресурспен қамтамасыз ету және оқытуда графикалық органайзерлерді пайдалану.

      2

2. Физика сабағында оқушылардың зерттеу дағдыларын дамыту.

2

3. Зерттеу дағдыларын дамытуға арналған жаттығуларды әзірлеу және көрсету.

2

4. Физика сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: пән бойынша педагогикалық білім.

2

7

Физика сабақтарындағы бағалау үдерісі

1. «Физика» пәнін оқытуда критериалды бағалауды қолдану.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: критериалды бағалау.

2

2. Қалыптастырушы бағалауды жоспарлау және ұйымдастыру.

2

3-4. Қалыптастырушы және жиынтық бағалауға арналған тапсырма дайындау. 

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасын түсіну.

4

8

Курс сабақтарын жоспарлау

1-2. Курстың 1-5 күндерінің сабақтарын жоспарлау. Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: жоспарлау.

4

3-4. Курстың 1-5-күндерінің сабақтарын көрсету және кері байланыс.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: оқыту дағдылары

4

9

Сабақтарды жоспарлау және рефлексия

1-2. Курстың 6-10-күндерінің сабақтарын жоспарлау. Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: жоспарлау.

4

3-4. Оқу курсының 6-10 күндері бойынша сабақтарды көрсету.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін  бағамдау:, оқыту дағдылары, пән бойынша педагогикалық білім, критериалды бағалау.

4

10

Жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасын іске асыруға

дайындық 

1-2. Сабақ жоспарларын жетілдіру.

4

3. Оқыту дағдыларын талдау және бағамдау.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: оқыту дағдылары, пән бойынша педагогикалық білім, критериалды бағалау.

2

4. Рефлексия және біліктілікті арттыру курсын  қорытындылау.

2

Барлығы: 80 академиялық сағат 1 академиялық сағат – 45 минут  

1-күн

1-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Біліктілікті арттыру курсына кіріспе. «Мәңгілік Ел» патриоттық актісі

Сабақ мақсаты

Орта білім беру мазмұнын жаңартудың алғышарттары туралы және жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасы бойынша оқытудың мазмұны туралы түсінік қалыптастыру

«Мәңгілік Ел» жалпыұлттық идеясының құндылықтарын білім беру мазмұны арқылы жүзеге асыру жолдарын қарастыру 

Жаттығулар

Тренердің кіріспе сөзі

Тренер тыңдаушыларға өзін таныстырады, біліктілікті арттыру курсы туралы кіріспе мәлімет береді (1-таныстырылым слайдтары). 

10 күндік біліктілікті арттыру курсы барысында қарастырылатын мәселелерге шолу жасалып, жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасына қатысты жанжақты мағлұмат беріледі:

-                     Білім беру мазмұнын жаңарту аясында өткізілетін «Физика» пәні мұғалімдерінің біліктілігін арттыру бағдарламасының мақсаттарымен, құрылымымен және үдерісімен таныстыру;

-                     Оқу бағдарламасы, оқу жоспары және «Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық» құжаттарына шолу жасау;

-                     Мұғалімдердің жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасын енгізу үшін қажет болатын дағдыларын дамытудың қажеттілігіне тоқталу;

-                     Сабақ уақыты, түскі үзіліс және шағын үзілістер, өрт қауіпсіздігі туралы ақпарат, сабақ кезінде ұялы телефонды сөндіру және т.б жайлы түсіндіру.

Қазақстанда орта білім беру мазмұнын жаңартудың алғышарттары туралы. Қазақстан мектептерінде орта білім мазмұнын жаңарту аясында жаңартылған жалпы білім беру бағдарламаларын даярлауға және енгізуге не себеп болды?

Тыңдаушыларға оқушыларды келешек өмірге даярлауға арналған жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасын таныстыра отырып, Қазақстандағы білім беру жүйесінің келешегін қалай елестететіні туралы ой бөлісуді сұрау.  Жеке жұмыс

1-үлестірме материалмен (Білім беру бағдарламасын жаңартудың алғышарттары) танысу.

Тыңдаушыларға қолданыстағы білім беру бағдарламасының мазмұнында жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасындағы ақпараттар толық қамтылмағанын түсіндіру керек. Осы негізгі ақпаратпен таныстыру біліктілікті арттыру курсының негізін құрайды.

Тренер қорытындылайды.

Біліктілікті арттыру курсы туралы жалпы мәлімет, құрылымы мен мақсаттары

Білім беру бағдарламасын жаңартудың алғышарттары (жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасын және критериалды бағалау жүйесін қолдану тәжірибесін жалпы білім беретін мектептерге енгізу қажеттігінің туындау себептері). 

Курстың мақсаттары мен курстың құрылымымен таныстыру (Тренерге арналған нұсқаулық: оқу жоспары). 

Тыңдаушылардың өз пікірлерін айтып, сұрақ қоюына мүмкіндік беру. Біліктілікті арттыру курсының жалпы ақпараттарымен таныстыруға арналған алғашқы күн сабақтарының мазмұнына шолу жасау. 

Тыңдаушылардың танысуы

«Ойлан – жұптас – бөліс»

Тыңдаушылардан осы курстан не күтетіні және өзін толғандыратын проблемалар туралы ойлануды ұсыну  Жеке жұмыс. Мен не білгім келеді?

Тыңдаушылар танысу парағындағы сұрақтарға жауап береді (2-үлестірме материал). Не білетіні және курстан не білгісі келетіні туралы кестені толтырады.

Жұптық жұмыс. Тыңдаушылар өз ойларын әріптестерімен талқылайды (бұрын таныс емес, өзара тығыз байланыста жұмыс істемеген адамдармен пікірлесуді ұсынуға болады).

Соңында барлық тыңдаушылар топта пікірлеседі. Шағын топтар курсқа қатысты өздері күтетін нәтижелермен және басымдықтарымен бөліседі. Тренер бүкіл курс бойында пайдалануға арналған кесте немесе ортақ постер дайындайды (жазбаларды стикерлерге жазып жапсыруға болады).

Әрбір тыңдаушының курста оқудың мақсаттары мен нәтижелерін айқын түсінетініне көз жеткізу үшін, олардың көзқарастарына назар аудару керек.

Тренер топтық талқылаудың басымдықтарына назар аудартады: Сіз топта өзіңізді жайлы сезіндіңіз бе? Топтың басымдықтары қандай? 

«Мәңгілік Ел» патриоттық актісі

Тренер тыңдаушыларға Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан жолы-2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» тақырыбындағы Жолдауында айтылған барлық қазақстандықтарды біріктіретін жалпыұлттық құндылықтарды қамтитын «Мәңгілік Ел» идеясының еліміздің болашағы үшін маңыздылығына тоқталады, жалпыұлттық құндылықтардың басымдықтарын қарастырады (3-үлестірме материал. «Мәңгілік ел» жалпыұлттық идеясының құндылықтары, 2-таныстырылым слайдтары).

Тренер «Мәңгілік Ел» идеясын білім беру мен тәрбиелеуде іске асыру тетіктеріне тоқталып, елімізде жалпыұлттық идеяның құндылықтарын оқутәрбие жұмысының барлық түрлері арқылы кешенді түрде жүзеге асыру қолға алынғанына тоқталады. «Мәңгілік Ел» идеясын білім беру мен тәрбиелеуде іске асыру тетіктеріне білім беру құндылықтарын, қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілікті, ашықтық пен ынтымақтастықты қалыптастыру, өмір бойы білім алу және т.б. жатады. Қазақстан халқын біріктіретін «Мәңгілік Ел», «Қазақстан – ортақ мекеніміз», «Қазақстан – менің Отаным» жалпыұлттық идеяларын жүзеге асыруда мектептердің рөлі аса маңызды болып табылады.  

Тренер тыңдаушыларға «Мәңгілік Ел» жалпыұлттық идеясының құндылықтарын білім беру мазмұны арқылы жүзеге асыру міндеті тұрғанына тоқталып, «Мәңгілік Ел» идеясының құндылықтарын оқушыларға білім мен тәрбие беруде қалай тиімді іске асыра алатындары туралы пікір алмасуға шақырады.

Тыңдаушылар жалпыұлттық идеяның құндылықтарын білім беру мазмұны арқылы жүзеге асыруда оқу пәні бойынша бөлімдер мен тараулардың мазмұны, оқу мақсаттары және оқу жаттығулары назарға алынатынын ескеруі тиіс.

Тренер тыңдаушыларды күнделікті өзін-өзі бағамдау нысанымен таныстырады (4-үлестірме материал), оның күн сайын сабақтан кейін толтырылатынын, сондай-ақ тренерге жазбаша түрде сұрақтарын жазып қалдыруға болатынын түсіндіреді. Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

Сабақ бойынша мұғалімдерде қандай сұрақтар туындауы мүмкін? Сіздің жауабыңыз қандай болады? Мұғалімдерді оқыту сабағында «Мәңгілік ел» құндылықтарын жүзе асыруды қалай ұйымдастырасыз?

Ресурстар

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім)

 «Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық 

Тренерге арналған нұсқаулық

1-үлестірме материал. Білім беру бағдарламасын жаңартудың алғышарттары

2-үлестірме материал. Танысу

3-үлестірме материал. «Мәңгілік Ел»  жалпыұлттық идеясының құндылықтары

4-үлестірме материал. Күнделікті өзін-өзі бағамдау нысаны Таныстырылым слайдтары  www.cpm.kz, www.nao.kz

1-күн

2-сабақ

Сабақтың тақырыбы

«Физика»      пәні      бойынша      жаңартылған      жалпы      білім        беру

бағдарламасының мазмұнына шолу

Сабақтың мақсаты

Пән бойынша жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасының мазмұнымен,  түйінді терминология және құжаттармен таныстыру

Жаттығулар

Сабақтың тақырыбы  және мақсатымен таныстыру

«Физика» пәні бойынша жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасын іске асыру кезеңдеріне тоқталу

«Физика» пәні бойынша жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасын іске асыру кезеңдерін қарастыру:

-          Мұғалімдер үшін не жаңалық болып табылады?

-          Жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасы бойынша жұмыс істеу барысында мұғалімдерге қандай көмек қажет болуы мүмкін?

Жаңартылған  жалпы білім беру бағдарламасында қолданылатын түйінді құжаттар мен терминдер. Таныстырылым слайдтары 

Жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасын жүзеге асыруда негізге алынатын құжаттар: Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты, Оқу бағдарламасы, Оқу жоспары, Бастауыш/Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық, Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы, Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар.

ҚР МЖМБС білім алушылардың дайындық деңгейіне, білім беру мазмұнына, білім алушылардың оқу жүктемесінің ең жоғарғы көлеміне және оқу мерзіміне қойылатын жалпы талаптардың жиынтығын анықтайды. Бағалаудың стандарты болып табылатын пән бойынша күтілетін нәтижелер таксономиялық тәсіл арқылы ұсынылған. Пәнді оқу нәтижесінде білім алушылардың игерген білім деңгейі таксономиялық тәсіл (білуі, түсінуі, қолдануы, талдауы, жинақтауы және бағалауы) негізінде анықталады.

Оқу бағдарламасы

Оқу бағдарламасы әр пәннің мақсатын, құндылықтарын белгілейді, мұғалімнің ұстанымына сәйкес педагогикалық тәсілдерді қысқаша сипаттайды. Бұл құжат әр пәннің құрылымы мен мазмұны туралы ақпараттарды қамтиды. Оқу бағдарламасының мазмұны бөлім, бөлімше, ортақ тақырыптар бойынша берілген. 

Тыңдаушыларды оқу бағдарламасының жалпы құрылымымен таныстыру үшін пәндердің оқу бағдарламасының мазмұнын пайдалану. 

1.                  «Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасының мақсаты мен міндеттері (түсіндірме жазба)

2.                  «Физика» пәнін оқытуда қолданылатын педагогикалық әдіс-тәсілдер 

3.                  Оқу жетістіктерін бағалау тәсілдері

4.                  «Физика» пәнінің мазмұнын ұйымдастыру (оқу жүктемесінің бөлінуі, оқу пәнінің мазмұны, оқу мақсаттарының жүйесі, ұзақ мерзімді жоспар). 

Білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы барлық пәндердің оқу бағдарламаларының ортақ құрылымына назар аудару. Пән бойынша оқу бағдарламасында оқушылардың физика бойынша меңгеруі тиіс білім, білік, дағдыларына басты көңіл бөлінеді. 

Жұптық жұмыс

Оқу бағдарламасының құрылымын, мазмұнын жан-жақты түсіну үшін бағдарламаны білім беру стандарттарымен бірге қарастырып, танысу, талқылау.

Тренер жұмысты қорытындылайды: Жаңартылған жалпы білім беру бағдарламаларының маңызды құрылымдық ерекшелігі бұл бағдарламалардың құрамына мерзімді жоспарлардың қамтылуы болып табылады: ұзақ мерзімді, орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлар.

Оқу бағдарламасында оқушылардан белгілі бір пән  аясында күтілетін білімді көрсететін оқу мақсаттарының жүйесі және ұзақ мерзімді жоспар қамтылған. Оқу жоспары

Оқу жоспарында оқу бағдарламасының мазмұнын сыныптар бойынша оқыту ұсыныстары көрсетілген. Тыңдаушылар оқушылардың оқу бағдарламасы мазмұнын білетініне және оқу мақсаттарына жеткеніне көз жеткізу үшін оқу жоспарында көрсетілген іс-шаралар түрлерін қолдануына болады.

Сабақ нәтижесінде қол жеткізу көзделетін оқу мақсаттарын мұғалім мен оқушылардың бір мағынада түсінуі және оқу үдерісін осы мақсатта тиімді

ұйымдастыру өте маңызды болып табылады. Ол үшін  мұғалімдер оқу жоспарында көрсетілген түрлі стратегияларды қолдана алады.

Оқу жоспарында оқу мақсаттары бойынша іске асырылатын жаттығу түрлері бойынша мұғалімге арналған нұсқаулар ұсынылады (орта мерзімді жоспар).

Жұптық жұмыс

«Физика»» пәнінің оқу жоспарларының құрылымымен танысу, талқылау:

-          Тілдік мақсаттар туралы

-          Ұзақ мерзімді жоспар

-          Орта мерзімді жоспар

-          Қысқа мерзімді жоспар үлгісі (сабақ жоспары).

Тыңдаушыларға пәндер бойынша әрбір бөлімдегі ақпарат неге қатысты екенін жұп болып талқылауға уақыт беру (оқу жоспарына сүйенбей).

Әрбір оқу жоспарының тарауларын қарап шығып, олардың мазмұны мен маңызын талқылау.

Маңызды: Тыңдаушылар оқу жоспарының құрылымын түсінуі керек, тыңдаушылардың құрылымды талқылауға мүмкіндігі болады.

«Ойлан – жұптас – бөліс»

Тыңдаушылар қолданыстағы білім беру бағдарламасы туралы және жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасы қалыптасқан жағдайды қалай өзгерте алатыны туралы ойланады. Олар осы мәселені әріптестерімен талқылайды (мұғалімдерге топты аралап жүріп, бұрын танымайтын/жақын араласпайтын адаммен сөйлесуді ұсыну). Жалпы білім беру бағдарламасының ұқсастықтары мен айырмашылықтары 3-сабақта толығырақ талқыланады. Тыңдаушылар өз пікірлерімен бүкіл топпен бөліседі және түйінді мәліметтерді флипчартқа жазады. Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

Сіз қарастырылған тақырыпты сабақта қалай ашасыз? Қандай стратегиялар қолданасыз? Тапсырманы жылдам орындаған топтармен қандай жұмыс ұйымдастыруды жоспарлайсыз?

Ресурстар

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім)

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары Флипчарт және маркерлер

1-күн

3-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Оқу бағдарламасының және оқу жоспарының құрылымы

Сабақтың мақсаты

Оқу бағдарламаларының, оқу жоспарларының құрылымымен таныстыру

Жаттығулар

Өткен сабақтарға шолу

Сабақ тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Шағын топтарға біріктіру

Жеке жұмыс

5-6 үлестірме материалдармен танысу. «Жаңартылған оқу бағдарламасын оқыту тәжірибемде қалай қолданамын» бөлімін толтыру.

Жұптық жұмыс

Оқу бағдарламасын, оқу жоспарын талдау. Тыңдаушылар кестені (7-үлестірме материал) толтыру үшін оқу бағдарламасы мен оқу жоспарының құрылымын талдап, туындаған факті, идея, іс-әрекет пен сұрағын төрт бағанға жіктеп жазады.

Ескерту: Бұл оқу бағдарламасы мен оқу жоспарларына шолу болып табылады, олар алдағы сабақтарда толығырақ қарастырылатын болады. 

Үлестірме материалда жазылған жұмыс қорытындысын топ болып талқылау және ой бөлісу, өзін-өзі, бірін-бірі бағалау.

Топтық талқылау 

Қазіргі уақытта енгізіліп жатқан жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасының қолданыстағы білім беру бағдарламасынан қандай айырмашылығы бар?

Әр топ өздерінің талқылауының нәтижесін басқаларға жеткізу үшін баяндамашы мен хатшы тағайындайды.

Тренер тыңдаушылардың білім беру бағдарламасында дағдыларды және жаңа оқыту әдіс-тәсілдерін дамыту қарастырылғанын түсініп, тұжырымға келуін қамтамасыз ету үшін талқылауды пайдалануы керек.

Тренер тыңдаушылардың пікірлерін қорытындылайды, спиральді білім беру бағдарламасы идеясына тоқталады:  

-           Оқушылар пәнді әртүрлі деңгейлерде қайталап оқиды, алға ілгерілеген сайын, әрбір деңгей алдыңғыға қарағанда анағұрлым күрделене әрі тереңдетіле түседі;

-           тақырыптар әртүрлі деңгейлерде қайталанып отырады, кейде бір тоқсан аясында, кейде бірнеше тоқсанда қайталанады;

-           кейбір мақсаттар бір тоқсанда бірнеше рет қайталанады.

Пәндердің оқу бағдарламалары арасында пәнаралық тақырыптар көзделгенін түсіндіру. Бұл оқушылардың алдыңғы алынған білімдеріне сүйене отырып, анағұрлым күрделі тақырыптар туралы түсінік қалыптастыруын қамтамасыз етеді.

Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

Сабақ бойынша мұғалімдерде қандай сұрақтар туындауы мүмкін? Пән бойынша жаңартылған оқу бағдарламасының мазмұны бойынша мұғалімдерге не түсініксіз болуы мүмкін? Сіздің жоспарыңыз қандай болады?

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

5-үлестірме материал. Оқу бағдарламасының құрылымы мен мазмұны

6-үлестірме материал. Оқу жоспарының құрылымы мен мазмұны

7-үлестірме материал. Оқу бағдарламасы мен оқу жоспарларының құрылымы Флипчарт және маркер

1-күн

4-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Білім беру бағдарламасының спиральділік қағидаты

Сабақтың мақсаты

Білім берудің спиральділік қағидаты туралы түсінік қалыптастыру

Жаттығулар

Өткен сабақтарға шолу

Тренер жоспарлауға негізделген тапсырмаларды бағамдау критерийлерімен таныс болып, сабақтың топтағы тыңдаушылар үшін ағымдағы деңгейлерді тексеруге мүмкіндік беретінін білуі тиіс. Сабақтың соңында тренер әрбір тыңдаушы үшін бағалау парақтарын толтырады. Ол тыңдаушылар топтық немесе жеке жұмыстарды орындау барысында тыңдаушылардың айналасында жүріп, олардың жаңа дағдылары мен түсінігін дамыту мақсатында тыңдауы және қарым-қатынас жасауы, сондай-ақ олардың түсіну деңгейін және мазмұндалған критерийлерге қатысты бар тәжірибені анықтауы тиіс. Сабақ тақырыбы мен мақсатын таныстыру

Ширату жаттығуы 

Тренер тыңдаушылардың назарына ешқандай түсініктеме жазбасы жоқ спираль тәрізді білім беру жүйесінің суретін ұсынады (8-үлестірме материал). Тыңдаушыларға суретте білім беруді ұйымдастыру қағидаттарының бірі ұсынылғанын ескере отырып, оны өз түсініктемелерімен толықтыруды ұсынады. Тыңдаушылар бұл жаттығуды шағын топтарда орындап, әр топқа таратылған үлгілерге салады, содан кейін топтардың біріне өз жұмысын таныстыруды немесе элементтерді талдай отырып, барлық топ болып талқылауды ұсынуға болады. Мысалы, тыңдаушылар бұл жердегі әр бөліктің белгілі бір сыныпты (білім деңгейін), ал түрлі-түсті жолақтардың сыныптан

сыныпқа жоғарылаған сайын күрделеніп отыратын физика пәні бойынша бөлімдер екенін түсінуі және мысалдармен түсіндіріп бере алулары керек. 

Жаттығу

Тренер тыңдаушыларға алдыңғы сабақта талқыланған физика пәнінің оқу бағдарламасынан белгілі бір бөлім бойынша оқу мақсаттарының тізімін пайдалануды ұсынады. Тыңдаушыларға шағын топтарда Блум таксономиясы қағидатына сүйене отырып, оқу мақсатының күрделену үдерісін талдауға уақыт беріледі.

Тренер тыңдаушылардың белгілі бір бөлімдер бойынша, мәселен, «Электр және магнетизм» бөлімі бойынша оқу мақсаттарын жазу үшін қосымша жолдарды қосып, өздерінің толтыруына мүмкіндік береді. Тыңдаушылар осындай тапсырма арқылы дағдылардың барған сайын артып отыратынын көрсетеді, ал тренер оқу мақсаттарының оқушылар меңгеретін дағдыларды дамыту үшін әрдайым күрделеніп отыратыны туралы тұжырым ұсынады: Орта білім мазмұнын жаңарту аясында әзірленген оқу бағдарламалары оқушылардың бір сыныптан екінші сыныпқа өтуі кезінде білімі мен дағдылары қайталанып, одан әрі дамытылып отыратын спиральді білім беру бағдарламасы моделіне негізделген. Оқу үдерісінің алға ілгерілеуі айқын көрінуі үшін, оқу мақсаттары өзара тоғысқан бөлімдер мен бөлімшелерге топтастырылған. Оқушылардың сыныптан сыныпқа көшу барысында алға ілгерілеуіне орай, олар өздерінің дағдыларды меңгеріп, түсінуіне анағұрлым сенімді бола түседі. 

Тренер спиральді білім беру бағдарламасының төмендегідей басымдықтарына назар аударады:

-                    оқушыларды межеленген оқу мақсаттарына қол жеткізу үшін бұрын алған білімдерін қолдануға жетелеу ұсынылады;

-                    жаңа білім алдыңғы біліммен тығыз байланысты және бұған дейін алынған ақпарат тұрғысынан қарастырылады;

-                    әрбір қайталап оқыған сайын тақырыптың немесе пәннің күрделілігі арта түседі;

-                    спиральді білім беру бағдарламасы қарапайым идеялардан анағұрлым күрделі идеяларға қисынды жолмен ауысуға мүмкіндік береді. 

Джигсо тәсілі бойынша әр топтың бір тыңдаушысы басқа топқа барып, өздерінің оқу мақсаттары жазылған парақшасымен алмасады, ал топ оқу мақсаттарының мазмұны дұрыс тұжырымдалуын, оқушылардың дағдыларын дамыту тұрғысынан өзара сабақтастығын талқылайды.    

Тренер мұғалімдерге белгілі бір бөлімше бойынша, мысалы, «Молекулалықкинетикалық теория негіздері» бөлімшесі бойынша, әртүрлі білім деңгейлері үшін оқу мақсаттарын тұжырымдауды ұсынады (9-үлестірме материал). Осы тапсырманы әр топқа әртүрлі білім деңгейлері бойынша бөледі: 5-9 (негізгі орта) және 10-11 (жалпы орта) білім беру деңгейлерін қамтитын кіші тақырыптарды бөліп көрсету қажет. Тренер тыңдаушыларға өзара жұмыс нәтижелерімен алмаса отырып талдауды және өзгерістер мен толықтырулар енгізуді ұсынады.

Тыңдаушылар талқылауды қорытындылау үшін постерге физика пәні бойынша біртұтас оқу жүйесінің бір бөлігі ретінде «Оқу мақсаттарын» бұлт түрінде бейнелеп, оған көтерілетін басқыштары бар сатының суретін салып, модель жасауына болады. 

Рефлексия

Тыңдаушылар сабақ барысында талқыланған бөлім не бөлімше бойынша алдын ала жеке парақшаларға жазылған оқу мақсаттарын білім беру деңгейінің реттілігі бойынша постердегі сатының басқыштарына орналастырады.  Топтық талқылау:

-          Болашақтың мамандықтары қандай? 

-          Біз оқушыларымызды әлі өзіміз елестете алмайтын болашақ өмірге қалай дайындаймыз?

-          Оларға қандай дағдылар қажет?

-          Бұл біздің оқыту үдерісі туралы дәстүрлі түсінігімізді  қалай өзгертетін болады?

-          ХХІ ғасыр оқушыларының алдыңғы дәуір оқушыларынан қандай ерекшеліктері бар?

-          ХХІ ғасыр мұғалімдерінің алдыңғы дәуір мұғалімдерінен қандай ерекшеліктері бар?

-          Енді жиырма жылдан кейін әлем қандай болады?

Тренер талқылауды таныстырылым слайдтары арқылы қорытындылайды.

«Ойлан-жұптас-бөліс»

Әрбір тыңдаушы 10-үлестірме материалды пайдаланып, жаңартылған білім беру бағдарламасын жүзеге асыру үдерісіне ЭСӘТ талдауын жасайды; әрбір санат бойынша бағдарламаның маңызын пайымдай отырып, үш сөйлем жазады. Олар өз жазбаларымен жұпта бөлісіп, шағын топта талқылайды, соңында топтың тұжырымын флипчарт қағазына шығарады. Әрбір топ өз жұмысын бүкіл топқа таныстырады, талқылайды.

ЭСӘТ талдауы үдеріске сыртқы ортаның әсерін сараптаудың қарапайым және ыңғайлы құралы болып табылады: Э – экономикалық, С – саяси, Ә – әлеуметтік, T – технологиялық факторлар Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

-       Сабақ бойынша мұғалімдерде қандай сұрақтар туындауы мүмкін?

-       Сабақ барысында мұғалімдерді қалай бағалайсыз?

Тыңдаушылар күнделікті өзін-өзі бағамдау нысанын толтырады (4-үлестірме материал) және тренерге қоятын сұрақтарын жазады.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: жаңартылған білім беру бағдарламасын түсіну

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

8-үлестірме материал. Спираль тәрізді білім беру жүйесінің сызбасы

9-үлестірме материал. Бір бөлімше бойынша оқу мақсаттарын анықтау

10-үлестірме материал. ЭСӘТ талдауы Таныстырылым слайдтары  http://www.cpm.kz/

2-күн

1-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Тиімді оқыту және оқу тәсілдері

Сабақ мақсаты

Тиімді оқыту және оқу тәсілдерімен таныстыру

Жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасы аясындағы педагогикалық

тәсілдерді түсіндіру

Жаттығулар

Өткен сабақтарға шолу

Сабақ тақырыбы және мақсатын таныстыру

Шағын топтарға біріктіру Сұрақ: 

Сіздер топқа қалай біріктіңіздер? Оқушыларды топтарға біріктірудің қандай тәсілдерін қолданамыз? Оқушыларды шағын топтарға қалай біріктіруге болады? 

Мұнда топтардың құрамы туралы ойлау маңызды. Топтың құрамы қандай болуы керек? Оқу үдерісіндегі зияткерлік тәжірибесі және құрдастарымен жанжақты қарым-қатынасы оқушының тұлғалық дамуына әсерін тигізеді. Сондықтан оқушыларға әр түрлі топтардың құрамында болып, тиімді тәжірибе жинақтауға мүмкіндік берген дұрыс:

-     гомогенді топ – топ мүшелерінің зияткерлік деңгейлері шамалас, қызығушылық танытатын салалары ортақ;

-     гетерогенді топ – топ мүшелерінің танымдық деңгейлері бойынша барлығы күшті, немесе төмен;  аралас топ.

Топтың құрамын оқу мақсаттарына, сабақта орындалатын тапсырмаларға байланысты анықтауға болады. Аралас топтарда озат оқушылар үлгерімі төмендеу құрдастарына қолдау көрсетіп, алға жылжуына ықпал етеді. Бірақ оқу тапсырмасы қарапайым болған жағдайда мұндай топта олардың ынтасы төмендеп кетуі мүмкін. Бұл жағдайда гомогенді немесе гетерогенді топтар ұйымдастырған пайдалы. Зерттеу дағдыларын дамыту тапсырмаларын орындағанда топтағы оқушылардың білім деңгейлеріне байланысты деңгейлік тапсырмалар беруге болады.

Тиімді оқу мен оқыту тәсілдері сынып жағдайында қалай көрінетінін және осындай ортада оқушы өзін қалай сезінетінін түсіндіру үшін сұрақ қою:  Тиімді оқыту мен оқу тәсілдері қандай? 

Жұптық жұмыс

Тыңдаушылар жұпқа бірігіп, тиімді оқу мен оқыту тәсілдерін атайды (кемінде 5 тәсілді атауы керек). Одан кейін олар өз идеяларын топта талқылайды.  Жұмысты қорытындылау: 1-үлестірме материалдағы болжамды 8 тәсілдің тізімін таныстырылым слайдтарынан көрсету. Тыңдаушыларға бұл толық тізім емес екендігі, оны өздері толықтыруға болатыны ескертіледі. 

Тыңдаушылар жұбы әрбір тәсілді «Сегіз тәсіл» таныстырылым слайдтарындағы суреттермен сәйкестендіреді.  

Тренер жұмысты қорыту үшін таныстырылым слайдтарындағы суреттерді пайдалана отырып, әрбір тәсілдің ретімен талдануын, әр тәсілдің түсінікті болуын қарастырады және тыңдаушыларға сұрақтар қояды:

-          Сурет берілген тәсілдің ерекшелігін қалай көрсетіп тұр?

-          Осы тәсілді пайдалану үшін сіз сыныпта тағы не істей аласыз? 

Әрбір оқу бағдарламасындағы «Оқу үдерісін ұйымдастырудағы педагогикалық әдіс-тәсілдер» бөлімінде тәсілдердің жалпылама тізбесі және пәнге бағдарланған мысалдар берілетінін түсіндіру. 

Жұптық жұмыс

Мұғалімдер жұп болып оқу бағдарламасының осы бөлімі мен қарастырылатын тиімді оқу және оқыту тәсілдері арасында салыстырмалы талдау жүргізеді (2-үлестірме материал). 

Топтық талқылау

-          Бұл тәсілдердің қазіргі кезде мектептерде қолданылатын әдістерден қандай ұқсастығы / қандай айырмашылығы бар?

-          Бұл тәсілді іске асыруда мұғалімдердің алдында қандай мәселе туындауы мүмкін? Оларды қалай шешуге болады?

Сабақты қорытындылау

Қосымша назар аударуды немесе талқылауды қажет ететін сұрақтар мен сабақ мазмұны талқыланады. 

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық

Тренерге арналған нұсқаулық

1-үлестірме материал. Сегіз тәсіл  

2-үлестірме материал. Оқыту және оқу әдіс-тәсілдері 

Таныстырылым слайдтары

2-күн

2-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Оқу үдерісінде белсенді оқу әдістерін қолдану

Сабақтың мақсаты

Оқу үдерісінде белсенді оқуды қолданудың маңызын түсіндіру

Белсенді оқу әдіс-тәсілдерін тиімді қолдану жөнінде түсінік қалыптастыру

Жаттығулар

Сабақ тақырыбы және мақсатын таныстыру

Жаттығу

Физикалық ұғымдар, шамалар мен ұлы физиктердің есімдері жасырылған ребус дайындау.

Тыңдаушылар шағын топта бірлескен жұмыс істеп, топ көшбасшылары жұмыс нәтижелерін барлығына таныстырады. Тыңдаушылар дайын жұмыстарды бағалайды, сабақта қолдану туралы ойларымен бөліседі.

Топтарға әр түрлі, мысалы, сабақтың тақырыбына байланысты теориялық сұрақтар мен формулалар арқылы домино, пазл құрастыруға арналған тапсырмалар беруге де болады.

Сұрақ қою: Тапсырма қалай орындалды? Тапсырманы орындау барысында қандай үдеріс байқалды? «Белсенді оқу дегеніміз не?

Белсенді оқу дегеніміз іс-әрекет арқылы білім алу екенін ұғындыру. Топтық жұмыс 

Тыңдаушылар «Белсенді оқушы қандай болады?» тақырыбын шағын топта талқылайды. Олар адамның суретін салып, сөзді немесе санды қолданбастан, оның негізгі сипаттамалары мен мінезін суреттеуіне болады. 

Жұмыс нәтижесін бүкіл топпен бөліседі және келесі әрекеттерді іске асырады:

-Өзінің білімін жетілдіруге мүдделі;

-Алдына қойған жоғары мақсаттарға қалай қол жеткізуді білу;

-Оқуға барынша ынталы болып, қызығушылық таныту;

-Өз бетінше оқу дағдыларын дамыту;

-Білім беру бағдарламасынан тыс мәселелерді үйренуге ұмтылу. Белсенді мұғалім қандай мұғалім? Белсенді оқудың қиындықтары/салдары қандай?  Топтық жұмыс

Тыңдаушылар белсенді оқу тәсілдері қолданылатын сыныптың КӘМҚ талдауын (SWOT-талдау) («Күшті жағы, Әлсіз жағы, Мүмкіндіктер, Қауіптер») жасайды, одан кейін оны бүкіл топпен бөліседі (3- үлестірме материал). 

Белсенді оқудың артықшылықтары мен қиындықтары қандай? 

Қауіптермен қалай күресуге болады? Сыныптағы жақсы басқару тәсілдерінің көмегімен қауіпті қалай басқаруға болатынын сипаттау.

Белсенді оқушылармен жұмыс істеу үшін қандай әдіс-тәсілдерді пайдалануға болады? 

Нәтижені бүкіл топқа талқылау. Мұнда курстың соңына дейін сәйкес келетін тәсілдерді қосып жалғастыруға болады.

Таныстырылым – Белсенді оқу қағидаттары 

Белсенді оқудың негізгі қағидаттарын көрсету және сипаттау (тыңдаушылардың жеке тәжірибесінен мысал келтіруді сұрау). Белсенді оқу мысалдарын көрсету үшін таныстырылымды пайдалану. Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

Мұғалімдерге арналған сабақты қалай ұйымдастырасыз? Белсенді оқу жаттығуларын қалай дайындауға болады?

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: Ойлау сипаты 

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

3-үлестірме материал. КӘМҚ талдауы

Таныстырылым слайдтары

2-күн

3-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Физиканы оқытуда белсенді оқу әдістерін қолданудың маңызы

Сабақтың мақсаты

Физика сабағында қолданылатын белсенді оқу әдістерін қарастыру  Белсенді оқуды қолдайтын жаттығуларды қолдануға дағдыландыру

Жаттығулар

Өткен сабақтарға шолу

Тыңдаушылардың танымдық қажеттіліктерін анықтау үшін кері байланыс жасау:

-          Сіз не үйрендіңіз?

-          Қандай қиындықтар болды? Неліктен?

-          Сізге қандай қолдау қажет?

-          Тағы не білгіңіз келеді?

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру Ширату жаттығуы. Келесі «қиын» сұрақтарға жауап іздеу:

-          Жерден нені көтеру оңай, ал лақтыру қиын?

-          Ұзындығы, тереңдігі, биіктігі, ені, салмағы жоқ,  бірақ өлшеуге болады. Ол не?

-          Өсімдіктер мен жануарлардың қандай ұқсастықтары бар? Айырмашылығы неде?

-          Аспан неге көгілдір? 

-          Шалынып қалған және сырғанап кеткен жағдайларда адам қалай құлайды?

-          Қандай санақ жүйесі инерциялық санақ жүйесі деп аталады?

-          Неге адамдардың көздерінің түстері әртүрлі?

-          Ай центрінен қандай қашықтықтағы дене Айға да, Жерге де бірдей күшпен тартылады?

Шағын топтарға біріктіру

Жаттығу

Тыңдаушылар бұрын қолданып жүрген, өзіне ұнаған және өзінің ойынша сәтті болған жаттығулар туралы ойланады. Тыңдаушыларға шағын топтарда өз жаттығуы туралы айтып беруді ұсыну. Ал қалған тыңдаушылар жаттығуды сипаттау барысында өздері белсенді деп санауға болатын жаттығуларды іріктеп алады. 

Бұдан кейін олардан өз жаттығуы барысында оқушыларына қоя алатын бес сұрақты тізіп шығуды сұрауға болады.

Жаттығу.

Тыңдаушыларға өзіңіздің жақсы көретін бір затыңызды көрсетіңіз.

Олар сізге сұрақ қояды, сіз жауап беру арқылы бұл заттың сізге қаншалықты құнды екенін жеткізесіз.

Диалог:

Сіз сабақта қандай сұрақтар қоясыз?

Мұғалімдер сұрақ қоюда қандай қателіктер жіберуі мүмкін?

Тыңдаушылар топта өз тәжірибесі бойынша ойларымен бөліседі.

Жеке жұмыс

Тыңдаушылар 4-үлестірме материалмен танысып, сұрақтарға жауап жазады. Жауаптар топта таныстырылады, талқыланады.

Тиімді сұрақ-жауап туралы таныстырылым слайдтарын көрсету.

Тыңдаушыларға өз үлестірме материалын қарап шығып, сабақтағы сұрақжауап үдерісін қалай жетілдіре алатыны жайлы ойлануға уақыт беруге болады. Тыңдаушыларға тиімді белсенді оқуды сипаттайтын бірнеше мысал келтіруге мүмкіндік беру керек.

5-үлестірме материалымен жұмыс. Тыңдаушылар белсенді оқу тәсілдерін сабақта қолдану туралы пікірлерімен бөліседі.

Оқудың қандай белгісіне қарап оны белсенді оқу/ табысты оқу деп айта аламыз?

Тыңдаушылар белсенді оқу болып табылатын жаттығу түрлері мен сұрақтарға мысалдар келтіреді. 

Жаттығу

Тренер пәннің оқу бағдарламасынан алынған белгілі бір оқу мақсатының негізінде оқу жоспарынан жаттығу таңдап алады. Оқу мақсаты флипчартқа жазылады. Сабақ жай ғана жаттығуды орындауға емес, мақсатқа жетуге бағытталуы қажеттігіне назар аударту қажет.

Тыңдаушылар шағын топта физиканы оқытуда белсенді оқу әдістерін қолданудың маңызы туралы өз пікірлерін айтып, жаттығу сабақта қалай орындалатынын  түсіндіреді. Барлық топ болып идеялар мен пікірлерді ортаға

салып, осылайша оқыту кезінде белсенді оқудың қандай элементтері қолданылатынын талқылайды. Белсенді оқуға негізделген жаттығуды қолдануға қатысты өз тәжірибелерімен бөліседі. 

Бұған қосымша басқа бір оқу мақсатын таңдап, белсенді оқу элементтерін қамтитын ширату жаттығуын еске түсіруді сұрауға болады. Тыңдаушылар басқа әріптесімен ой бөлісуі немесе шағын топқа не бүкіл топқа өз ойларын айтып беруі мүмкін.

Тренер сабақта тыңдаушыларды оқыту барысында қолдануға арналған белсенді оқыту жаттығуларының нұсқаларын ұсынуға ынталандырады және сабақ соңында тыңдаушыларға өзін қызықтыратын бір сұрақты стикерге жазып, «Сұрақтар сандығына» салуды тапсырады. Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

Мұғалімдерде белсенді оқуды ұйымдастыруда қандай қиындықтар болуы мүмкін? Мұғалімдер өздері дайындаған тапсырмалардың артықшылығын қалай көрсете алады?

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

4-үлестірме материал. Сұрақ қою

5-үлестірме материал. Белсенді оқыту

Таныстырылам слайдтары

2-күн

4-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Пәнді оқытуда оқушылардың қажеттіліктерін анықтау және ескеру 

Сабақтың мақсаты

Физика пәнін оқытуда оқушылардың танымдық қажеттіліктерін анықтау Оқу мен оқытуды дамыту үшін оқушылардың танымдық қажеттіліктерін қанағаттандырудың маңызын түсіндіру

Жаттығулар

Ширату жаттығуы

«Ішкі және сыртқы шеңбер» тәсілі. 

Тыңдаушылар «Сұрақтар сандығынан» бір сұрақтан алып, екі топқа бөлініп, ішкі және сыртқы шеңбер жасайды. Алдымен сыртқы шеңбердегілер сұрақтарын ішкі шеңберге қою арқылы ондағы барлық тыңдаушылардан жауап алады.

Қойылған сұрақтар бойынша ішкі шеңбер рефлексия жасайды: кімнің сұрағы ұнады, неліктен?

Алынған жауаптар бойынша сыртқы шеңбер рефлексия жүргізеді: Кімнің жауабы ұнады, неліктен (бірін-бірі бағалау).

Келесі кезекте тыңдаушылар (шеңберлер) орындарымен ауысады да сыртқы шеңбер тағы айналады; ішкі шеңберге сұрақтарын қояды. Соңында тағы рефлексия жасалады.

Жаттығуды қорытындылау. Тыңдаушылар осы әдісті физика сабағында қолдану туралы пікірлерімен бөліседі: Сұрақтар қандай болуы мүмкін? Сұрақтарды кім дайындайды? Әдісті сабақтың қайсы кезеңінде қолдануға болады? Бұл оқушыларға не береді? Уақытты үнемдеу үшін бұл тәсілдің қандай нұсқаларын ұсынуға болады?

Өткен сабақтарға шолу, туындаған сұрақтар мен мәселелерді қарастыру. Жаттығу

Оқушылардың танымдық қажеттіліктерін анықтау Талқылауға арналған сұрақтар: 

-           Оқушылардың танымдық қажеттіліктерін анықтау дегеніміз не? 

-           Оның маңызы неде?

-           Тәжірибеде оны қалай іске асырамыз? 

-           Осы курстағы сіздің танымдық қажеттіліктеріңізді анықтау үшін қандай әдіс-тәсіл қолданылады?

Тыңдаушылардың түсінгенін анықтау үшін курс барысында қолдануға болатын тәсілдерге мысал келтіруге болады (мысалы, сұрақ қою, пікірталастар мен талқылау). 

Тыңдаушылар шағын топта сабақта оқушылардың қажеттіліктерін анықтауға болатын әдіс-тәсілдерідің тізімін жасайды, бүкіл топ болып талқылайды. Жұмысты қорытындылау үшін тыңдаушылар 6-үлестірме материалында көрсетілген әдіс-тәсілдермен танысып, сабақта қолдану жолдарын ұсынады.

Оқушылардың қажеттіліктерін анықтау әдіс-тәсілдері

Оқушылардың қажеттіліктерін анықтау әдіс-тәсілдерін талқылау.

Тыңдаушылар тиімді сұрақ-жауаптың маңыздылығын еске түсіреді: Кейбір зерттеулер бойынша мұғалімдер күніне 300 сұрақ қояды екен. Осы сұрақтардың басым бөлігіне оқушылар жауап бермейді. Мұғалімдер сұрақты қайталап қоярдың алдында орта есеппен бір секундтай ғана күтеді екен, содан соң сұрақты басқа оқушыға қайталап қояды немесе өздері жауап береді. Жаупты күту уақытын 5 секундқа дейін созу оқушылардың ойланып, толығырақ жауап беруіне мүмкіндік береді.

Тренер тыңдаушылардың физиканы оқытуда өздерінің оқушыларға сұрақты қалай қоятыны туралы ойлануларын сұрайды.

Ашық сұрақтар және жабық сұрақтар, жоғары деңгейлі және төмен деңгейлі сұрақтар туралы түсінік.

Ашық және жабық сұрақтардың сипаттамасын қарастыру: Ашық сұрақтар оқушыларды өз ойын еркін айтуға және ойлануға ынталандырады, мысалы, «Біз қалай ... жасай аламыз?», «Егер ... не болар еді?», «Маған ... туралы әңгімелеп беріңізші?», «Неліктен ... болды?». Мұғалімдер ашық және жабық сұрақтарға, жоғары деңгейлі және төмен деңгейлі сұрақтарға берілетін жауаптарды және олардың оқушылардың ойлауын дамытудағы орны туралы өз ойларын ортаға салады. 

Талқылауға арналған сұрақтар

Сіздің сабағыңыз оқушылардың танымдық қажеттіліктерін қанағаттандыра алу үшін оқушылардың айтқандарын қалай қолданар едіңіз? 

Ашық  сұрақтар мен жабық сұрақтарды әзірлеу.

Физиканы оқыту барысында оқушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жабық сұрақтарды қалай ашық сұраққа ауыстыруға болады? 

Жұпта мұғалімдер физиканы оқытуда қоюға болатын «қарапайым» төмен деңгейлі жабық сұрақтар туралы ойланады. Олар оны ашық сұраққа ауыстыруы тиіс.

Оқушылар сұрақ қояды:

-          Біз не үшін көп сұрақтар қоямыз? 

-          Біз нені білгіміз келеді? Кімнен?

Зерттеу бойынша, кейбір сыныптарда сабақ барысында қойылатын  барлық сұрақтардың 95%-ын мұғалімдер қояды екен. Топтық талқылау:

-          Оқушыларды сұрақ қоюға ынталандырудың артықшылықтары қандай? (мысалы, белсенді оқу; оқушылардың қателіктері мен түсінбегендігін

білу тәсілі)

-          Оқушыларды сұрақ қоюға қалай ынталандыруға болады? (мысалы, мүмкіндік жасау, бір-бірінен сұрау, сұрақ кестелері).

Оқушылардың сұраққа жауап беруі.

Сұраққа қай оқушының жауап беретінін таңдау стратегиясын талқылаңыз. Таңдау әдістемесінің моделін құрастырыңыз: мысалы, әрбір оқушыға компьютерден (ноутбуктен) кездейсоқ санды таңдау немесе түрлі-түсті суреттер/ сандары бар карточкалар және т.б көрсетіңіз.

Мұғалімдер осындай стратегияларды өз сабақтарында қалай қолдануға болатыны туралы ойланып, бір-бірімен талқылайды. Жаттығу

Оқушылардың қажеттіліктерін анықтауға арналған тәсілдерді пайдалану

Тыңдаушылар тәсілдер мен тапсырмалардың негізінде оқушылардың танымдық қажеттіліктері қалай анықталып, қанағаттандырылатынын қарастырады. Олар сабақтан күтілетін оқу нәтижелерін анықтап, оқушылардың

физика саласындағы білімін, түсінігі мен дағдыларын анықтау мен дамыту үшін оларды мақсатты түрде қалай пайдалануға болатынын талқылайды.

Талқылауға арналған сұрақтар

Сабақта оқушылардың физика саласындағы білімін, түсінігі мен дағдыларын анықтау мен дамытудың қандай тиімді тәсілдерін қолдануға болады? Мұғалім оқушылардың танымдық қажеттіліктерін қалай анықтайды? Олар оқушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыра отырып, терең білім алуға қалай ықпал ете алады?

Тыңдаушылар шағын топта жауаптарын ұсынып, барлық ұсыныстарды бүкіл топ болып талқылайды, өзара бағалайды. Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

Қарастырылған материалдарды мұғалімдерді оқыту сабағында қалай ұтымды пайдалануға болады? Мұғалімдер оқушылардың қажеттіліктеріне жауап беруді қалай жоспарлай алады?

Тыңдаушылар       күнделікті       өзін-өзі            бағамдау         нысанын             толтырады  (7-үлестірме материал) және тренерге қоятын сұрақтарын жазады.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: Оқушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру

Ресурстар

6-үлестірме материал. Оқушылардың қажеттіліктерін анықтауға арналған әдістәсілдер

7-үлестірме материал. Күнделікті өзін-өзі бағамдау

3-күн

1-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Критериалды бағалау қағидаттары. Критериалды бағалау жүйесінің мазмұны

Сабақ мақсаты

Критериалды бағалау жүйесінің мазмұнын түсіндіру

Критериалды бағалау қағидаттары туралы түсінікті қалыптастыру

Жаттығулар

Өткен сабақтарға шолу

Тыңдаушылардың қажеттіліктерін анықтау үшін кері байланыс сұрақтары: Сіз не үйрендіңіз? Қандай қиындықтар болды? Неліктен? Тағы не білгіңіз келеді?

Ширату жаттығуы

-          Салт атты шауып келе жатыр. Егер ат сүрініп кетсе немесе оқыс тоқтаса, онда қандай жағдай байқалуы мүмкін?

-          Неліктен сүрініп кеткен адам алға қарай құлайды?

-          Жазық далада жаңғырық пайда болуы мүмкін бе?

-          Үй ішіндегі дыбыс даладағыға қарағанда неліктен қаттырақ естіледі?

-          Адам жаңғырықты есту үшін бөгет қандай қашықтықта болуы керек?

-          Неліктен тау баурайында жаңғырық бір емес, бірнеше қайтара естіледі?

Тренер сұрақтарға тыңдаушыларды дұрыс жауап беруге бағыттап, жауап берген тыңдаушыларды бағалайды, ынталандырады. 

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Талқылауға арналған сұрақтар

1) Бағалау деген не? Бағалау не үшін қажет? Бағалаудың мақсаты қандай? Бағалауға кімдер қатысады және бағалау үдерісі кімге әсер етеді (бағалауға мүдделі тараптар)? Бағалаудың қандай түрлері бар?  Тыңдаушылардың сұрақтарға өз бетінше жауап жазуын және шағын топта әріптестерімен талқылауын ұйымдастыруға болады.

Қорытындылау үшін тренер негізгі үш бағалау түрі бар екенін түсіндіреді (2-4слайдтар): оқу үшін бағалау, оқуды бағалау және диагностикалық бағалау. Тыңдаушылардан осы үш бағалау түрінің арасындағы айырмашылық туралы түсінігін пысықтап сұрауына болады. Қолданылатын бағалау түрі бағалаудың мақсатына байланысты екеніне мән береді: Оқу үшін бағалаудың мақсаты үздіксіз кері байланыс ұсыну үшін оқуды бақылау болып табылады. Жиынтық бағалаудың мақсаты белгілі бір уақытта оқудың нәтижесін қорытындылау болып табылады. Жиынтық бағалау әдетте сыныпта жиі өткізілетін оқу үшін бағалауға қарағанда анағұрлым ресми әрі құрылымдалған болып келеді.

Диагностикалық бағалау оқушыларға оқытылатын тақырып және/немесе оқушылар бөлінетін оқу топтарына арналған салаларды анықтау үшін оқу курсы басталмас бұрын қолданылады. Курста диагностикалық бағалау емес, оқу үдерісіндегі маңызына байланысты оқу үшін бағалау және жиынтық бағалау үдерістері қарастырылатынын еске салады. 

Оқу үшін бағалау сыныптағы әдеттегі тәжірибенің бір бөлігі болып табылады. Бұл критериалды бағалаудың бөлігі болып табылатын қалыптастырушы бағалау аясында жүзеге асырылады. 

2) Критериалды бағалау дегеніміз не? Критериалды бағалауды енгізу қажеттігі неден туындайды? (5-слайд)

Тренер оқу үдерісіне критериалды бағалау жүйесін енгізу жаңартылған жалпы білім беру бағдарламаларының түйінді идеяларының бірі екенін айта келе, талқылауды таныстырылым слайдтары арқылы қорытындылайды (6-7 слайдтар):

Критериалды бағалау – оқушылардың оқу жетістіктерін білім беру мақсаттары мен мазмұнына сәйкес, ұжым ішінде өңделген, оқушыға, атаанаға және мұғалімге түсінікті нақты анықталған критерийлерге негізделген үдеріс. 

Критериалды бағалау оқушылардың жетістіктерін бір-бірімен салыстырмайды және бір-біріне тәуелді етпейді, сонымен қатар әр оқушының құзыреттілік деңгейі туралы ақпарат беруге бағытталады. 

Жеке жұмыс

«Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулықпен» жұмыс: Критериалды бағалау, Терминдер мен анықтамалар, Критериалды бағалау жүйесінің мақсаты мен міндеттері, Критериалды бағалау жүйесінің мазмұны, 1-үлестірме материал (Блум таксономиясы).

Тыңдаушылар материалдардың мазмұнын жұпта талқылайды.

Тренер жұмысты қорытындылайды (8-слайд): 

Критериалды бағалау жүйесінің мақсаты бағалау критерийлерінің негізінде оқушылардың оқу жетістіктері туралы шынайы ақпарат алу және оқу үдерісін жетілдіре түсу үшін оны барлық қатысушыларға ұсыну. Критериалды бағалау жүйесінің міндеттері:

1.       Оқу үдерісінде бағалаудың қызметі мен мүмкіндіктері аясын кеңейту;

2.       Жүйелі кері байланыс орнату арқылы білім алушылардың өзін-өзі үнемі жетілдіріп отыруына жағдау жасау.

3.       Бірыңғай стандарттар және сапалы бағалау құралдары мен бағалау механизмдерін қалыптастыруға көмектесу.

4.       Қолжетімді, нақты, үздіксіз түрде ақпарат ұсыну:

-          Білім алушыларға олардың білім сапасы туралы;

-          Мұғалімдерге оқушылардың оқу жетістіктері туралы;

-          Ата-аналарға балаларының оқу мақсаттарына қаншалықты жеткендігі туралы;

-          Басқару органдарына білім беру қызметінің сапасы туралы.

Тренер 9-слайд бойынша критериалды бағалау жүйесінің мазмұнының әрбір тармағын түсіндіреді және жаңартылған білім беру бағдарламасы аясында критериалды бағалау жүйесінің мазмұнын айқындайтын құжаттарды таныстырады (10-слайд).

Жаттығу

Қалыптастырушы бағалау мен жиынтық бағалаудың айырмашылықтары қандай?

Тыңдаушылар «Физика» пәні бойынша «Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы» мен «Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік нұсқаулықпен» жұмыс істейді; оқу мақсаттары қалыптастырушы бағалау мен жиынтық бағалау барысында қалай бағаланатынын қарастырады. 

Талқылау

Тыңдаушылар шағын топта «Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау деген не? Критериалды бағалау қағидаттары қандай болуы мүмкін?» деген сұрақтарды талқылайды (11-слайд):

-          Оқу мен бағалаудың арасында қандай байланыс бар?

-          Дұрыс бағалау дегеніміз  не? 

-          Дұрыс бағалау неден құралады? 

-          Оған қандай сипаттар тән?

-          Бағалауды табысты болуына не ықпал етеді?

-          Критериалды бағалау оқу үдерісіне қалай әсер етеді?

Топтық жұмысты қорытындылау мақсатында тренер 2-үлестірме материалын таратып («Критериалды бағалау қағидаттары (үлгі)») әр бөлім бойынша кестеге жазба енгізулерін (анықтамалар, сызбалар, мысалдар, т.б.) ұсынады.

Тыңдаушылар үлгіні жеке толтырады: Оқыту мен бағалаудың өзара байланысы қалай жүзеге асады, бағалаудың оқушылардың оқу жетістіктерін жетілдіруге әсері қандай? 

«Дұрыс бағалауды» қалай түсінеміз, шынайылық, анықтық және валидтілік қағадаттарына көбірек мысалдар келтіру.

Бағалаудың ашықтығы мен қолжетімділігі оқушыларды ынталандырудың жақсы құралы болып табылатынын қалай түсіндіруге болады?

Критериалды бағалау оқушылардың даму бағыттарын белгілеуге қалай көмектеседі?

Тыңдаушылар өз жауабын топтағы әріптестерімен талқылайды.

Тренер талқылауды 12-17-слайдтар арқылы қорытындылайды:

Оқу жетістіктерін бағалау дегеніміз кері байланыс беру арқылы оқу үдерісін түзету және басқару үшін оқушының қол жеткізген нәтижелері мен жоспарланған оқу мақсаттарын арасындағы байланысты анықтау үдерісі. 

Критериалды бағалау – оқушылардың оқу жетістіктерін білім беру мақсаттары мен мазмұнына сәйкес, ұжым ішінде өңделген, оқушыға, атаанаға және мұғалімге түсінікті нақты анықталған критерийлерге негізделген үдеріс.

Критериалды бағалау қағидаттары:

-       Оқыту мен бағалаудың өзара байланысы. Бағалау оқытудың ажырамас бір бөлігі болып табылады, ол оқу бағдарламасындағы мақсаттармен, күтілетін нәтижелермен тікелей байланысты. 

-       Шынайылық, анықтық және валидтілік. Бағалау дәл және сенімді ақпаратты ұсынады. Қолданылатын критерийлердің, құралдардың оқу мақсаттарына жетуге, күтілетін нәтижелерді бағалайтынына сенімділігі болады. 

-       Ашықтық және қолжетімділік. Бағалау түсінікті, айқын ақпараттарды ұсынады, сондай-ақ, барлық оқу үдерісіне қатысушылардың қызығушылығын, жауапкершілігін арттырады. 

-       Үздіксіздік. Бағалау білім алушылардың оқу жетістігінің ілгерілеуін дер кезінде және жүйелі қадағалап отыруға мүмкіндік беретін үздіксіз үдеріс болып табылады. 

-       Дамытуға бағытталғандық. Бағалау білім алушылардың, мұғалімдердің, мектептің, білім беру саласының даму бағытын анықтайды және ынталандырады. 

Бұл қағидаттар қалыптастырушы бағалаумен қатар жиынтық бағалауда да анық көрініс табады. Рефлексия

Критериалды бағалау қағидаттары өзара тығыз байланысты екенін түсіну маңызды. Тыңдаушылар осы мәселелерді талқылағанда өздеріне сенімді болып, теориялық түсініктерін тәжірибе жүзінде қолдана білуі тиіс. Тыңдаушылар түсінбеген сұрақтарын стикерлерге жазып, тренердің талдауына ұсынуына болады.

Сабақты қорытындылау

Тыңдаушылардың өзін-өзі бағалауы:

-          Менде _____________________________________________ орындалды.

-          Мен _________________________________________________түсіндім.

-          Сабақта мен _______________________________ жүзеге асыра алдым.

-          Сабақта мен _________________________________________үйрендім.

-          Сабақ маған тәжірибеме қажетті _______________________берді.

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық

Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы

Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік нұсқаулық 

1-үлестірме материал. Блум таксономиясы 

2-үлестірме материал. Критериалды бағалау қағидаттары (үлгі) Таныстырылым слайдтары

3-күн

2-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Критериалды бағалаудың құрылымы. Қалыптастырушы бағалау үдерісі

Сабақтың мақсаты

Критериалды бағалау құрылымын, қалыптастырушы бағалау үдерісінің ұйымдастырылуын түсіндіру

Жаттығулар

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру Жеке жұмыс

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулықпен жұмыс: критериалды бағалаудың құрылымын талдау (2-сурет): Критериалды бағалау: Қалыптастырушы бағалау; Жиынтық бағалау

Тренер таныстырылым слайдтары арқылы критериалды бағалаудың құрылымын талқылайды (18-слайд).

Топтық жұмыс

Тыңдаушылар келесі сұрақтарға      жауап беру    арқылы             құрылымдағы Қалыптастырушы бағалау тармағының мазмұнын ашады (19-слайд):

1.       Қалыптастырушы бағалау деген не?

2.       Қалыптастырушы бағалаудың мақсаты мен қағидаттары қандай?

3.       Қалыптастырушы бағалау қашан жүргізіледі?

4.       Қалыптастырушы бағалау кімге ақпарат береді?

5.       Қалыптастырушы бағалау үдерісінде мұғалімнің рөлі қандай?

6.       Қалыптастырушы бағалау үдерісінде оқушының рөлі қандай?

7.       Қалыптастырушы бағалау жүргізудің түрлері қандай?

Топтар дайындаған жауаптарын таныстырып, бір-біріне ауызша және стикерге жазу арқылы жазбаша кері байланыс береді: «келісемін, қосымша ұсынысым ...», «... бойынша тағы да ойланып, талқылауды ұсынамын», т.с.с.

Тренер сұрақ қояды: Сіздердің жұмыстарыңызды әріптестеріңіздің бағалауы пайдалы болды ма?

Тренер 20-22 слайдтар арқылы топтық жұмысты қорытады:

Қалыптастырушы бағалау (ҚБ) – оқушы мен мұғалім арасындағы кері байланысты қамтамасыз ететін және оқу үдерісін дер кезінде түзетуге мүмкіндік беретін бағалау түрі болып табылады.  Қалыптастырушы бағалау қағидаттары:

-                Оқу мен оқытудың бір бөлігі («оқу үшін бағалау»);

-                барлық оқу мақсаттары қамтылады (оқу мақсаттары барлық сыныптарда пәндер бойынша оқу жоспарларында нақтыланып белгіленген);

-                бағалау белгіленбейді;

-                оқу мақсаттарына жеткендігі бағалау критерийлеріне сәйкес жүзеге асады; - әрбір оқушының ілгерілеуі туралы кері байланыс беріледі;

-                ҚБ нәтижелері оқыту сапасын, оқу бағдарламасын жақсарту үшін

қолданылады.

Қалыптастырушы бағалау үдерісінде мұғалімнің қызметі:

-              оқу мақсаттарына сәйкес бағалау критерийлерін анық жазады;

-              бағалау критерийлеріне  сәйкес тапсырмалар құрастырады;

-              тапсырмаға дескриптор құрастырады;

-              оқушыларға тиімді кері байланыс береді;

-              оқыту мен бағалау үдерісіне түзету енгізеді; Оқушы:

-              оқу үдерісіне белсене қатысады;

-              бағалау критерийлері мен дескрипторларды түсінеді; - өзін-өзі/бірін-бірі бағалайды. 

«Ойлан-жұптас-бөліс»

Тыңдаушылар 3-4-үлестірме материалдармен жеке танысады және сабақта қолдану туралы жұпта пікір алмасады, бүкіл топта ой бөліседі.

Тренер 23-слайдтар арқылы (Қалыптастырушы бағалау құрылымы), қалыптастырушы бағалаудың құрылымын талдап, тыңдаушыларға

«Мұғалімнің күнделікті тәжірибесі» бөлімін толықтыруға ұсынады (24-слайд):

-              Қалыптастырушы бағалауды жоспарлау және ұйымдастыру;

-              Қалыптастырушы бағалау әдістерін таңдау;

-              Қалыптастырушы бағалау нәтижесін талдау;

-              Қалыптастырушы бағалау нәтижесі бойынша кері байланыс беру.

Қалыптастырушы бағалауды жоспарлау және ұйымдастыру Жеке жұмыс

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулықтағы 1-кестемен (15-б.) жұмыс. Тыңдаушылар нұсқаулықтағы Математика пәнінен 5-сыныпқа арналған қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар үлгісімен  танысады: оқу мақсаттары, ойлау дағдыларының деңгейі, бағалау критерийлері,  тапсырмалар, дескрипторлар. («Физика» пәні бойынша қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағын қолдануға болады).

Тренер бағалау критерийлері мен тапсырмаларға сәйкес дескрипторлар анықтауды түсіну үшін қарапайым мысалдар арқылы жұмысты қорытындылауына болады (25-35 слайдтар)

Рефлексия

Тренер тыңдаушыларға келесі сұрақтарды қояды:

Қалыптастырушы бағалауды ұйымдастыру үдерісінің реттілігі түсінікті ме? Бағаланатын оқу мақсаттары қайдан алынған? Ойлау дағдылары мен бағалау критерийлерінің байланысы туралы не айтуға болады?

Жеке жұмыс

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулықта берілген қалыптастырушы бағалау (16-17 бет, Қосымша 3) әдістерімен танысу.

Тыңдаушылар әдістерді сабақта қолдану туралы ойларын шағын топта талқылайды. Жаттығу

Тыңдаушылар үдерістің әр үш қадамы бойынша жұмыс істей отырып, қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырма дайындайды. Жазбалар үшін 5үлестірме материалда берілген қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырма дайындау үлгісін пайдалануларына болады. 

1-қадам. Оқу бағдарламасына/жоспарына назар аудару 

Тыңдаушылардан «Физика» пәні бойынша 8-сыныпқа арналған (басқа сыныпты таңдауға да болады) оқу жоспарына сүйеніп, ондағы барлық оқу мақсаттарын зерделеуді сұрау. Олар осы оқу мақсаты көзделген тақырып пен осы оқу мақсаты аясында ұсынылатын жаттығуларға көңіл аударулары керек.

2-қадам. Оқу мақсаттарын белгілеу 

Келесі қадамда мұғалімдер әрбір оқу мақсатын қалай бағалайтынын шешу керек, яғни олар әр тоқсанда оқытылатын оқу мақсаттарының/ жаттығулардың ретін белгілеп алуы керек.

3-қадам. Жоспар құру

Мұғалімдер оқушылары жаттығуды аяқтаған кезде оқу мақсатына жеткенін анықтау үшін қандай «бағалау критерийлерін» қолданатынын білу үшін бағалау жоспарын жазады. Тыңдаушылар физика пәні бойынша «Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағын» басшылыққа ала отырып, оқу мақсаттарының әрқайсысы үшін берілген бағалау критерийлеріне назар аударуы керек.

«Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағымен»  танысу: Бұл жинақта қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар үлгілері мен әр пән бойынша тапсырманы орындау үшін нақты қадамдарды анықтайтын дескрипторлар көрсетіледі. Сонымен қатар, жинақта қалыптастырушы бағалау үдерісі туралы анықтама беріліп, тапсырмаларға арналған дескрипторлар көрсетіледі, белгілі оқу мақсаттарына сәйкестендіріліп жасалған бағалау критерийлері ұсынылады және қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырма құрастыру кезеңдері анықталады.

Тыңдаушылар жұптасып, пән бойынша «Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағынан»  бір тоқсанды таңдап, жоғарыда аталған үш қадам бойынша жұмыс істейді және 5-үлестірме материалды толтырады. Әр жұптың бір жаттығу түрімен басқа топтармен бөлісуіне болады.

Тренер тыңдаушылардың түсінбеген мәселелерін анықтап, қосымша түсініктеме қажет мәселелерді қарастырады.

Топтық жұмыс

Әрбір шағын топ пәннің (Физика) оқу бағдарламасымен/жоспарымен, оқу мақсаттары жүйесімен, ұзақ мерзімді жоспармен танысады. Бір оқу мақсатын таңдап, Блум таксономиясы бойынша ойлау дағдыларының деңгейін, бағалау критерилерін анықтайды. Бағалау критерийлеріне байланысты қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар дайындап, оларға дескрипторлар құрастырады. 

Тыңдаушылар шағын топта дайындаған қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырма үлгісіне таныстырылым жасайды және барлығы алғашқы тәжірибелерін өзара бағалайды: не оңай/қиын болды, себебі ..

Жұмыстарды бағалауды «Екі жұлдыз, бір тілек» (2 stars and a wish) әдісі арқылы тыңдаушылардың арасында ауызша кері байланыс түрінде ұйымдастыруға болады: жұлдыз – жұмыс бойынша ұнаған жақтары;  тілек – жақсартуды қажет ететін тұстары туралы ұсыныс.

Рефлексия

1.       Бағалау критерийлері оқу мақсаттарына сәйкес анықталған ба?

2.       Бағалау критерилері ойлау дағдыларына байланысты ма?

3.       Тапсырма оқу мақсатының мазмұнын аша ма?

4.       Дескрипторлар бағалау критерилеріне сәйкес келе ме?

Сабақты қорытындылау

Тренер 36-48-слайдтар арқыры қалыптастырушы бағалаудың мазмұнын қорытындылайды. Критериалды бағалаудың ерекшеліктері бойынша:

Ықпалдастық. Венн диаграммасы бағалаудың оқыту және оқумен қалай байланысатынын,  сыныпта оқыту мен оқуға қалай ықпал ететінін көрсетеді.

Мектеп аясында жүргізіледі. Мұғалімдер оқушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қалыптастырушы бағалау тапсырмаларын да, жиынтық бағалауды да өздері әзірлеп, бейімдей алады.

ХХІ ғасыр дағдылары. Критериалды бағалау жүйесі ХХІ ғасыр дағдыларын қолдануға және дамытуға жетелейді.

Критерийге негізделуі. Критериалды бағалау жүйесінің негізгі ерекшелігі  критерийдің оқушының оқу жетістігін бағалауға арналған негіз ретінде қолданылуы.

47-48- слайдтарда Қазақстанның орта білім беру жүйесі туралы ЭЫДҰ-ның 2014 жылғы баяндамасынан үзінді келтірілген, онда мектептердің критериалды бағалау жүйесін қолдануы қажеттігі туралы айтылған.

Тренер ауызша кері байланыс арқылы қалыптастырушы бағалауды ұйымдастыруға қатысты түсінбеген мәселелерді анықтап, тыңдаушылардың сұрақтарына жауап береді.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: ойлау сипаты

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық

Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы

3-үлестірме материал. Қалыптастырушы бағалау үдерісі

4-үлестірме материал. Оқу үдерісін реттеудегі қалыптастырушы бағалау мен шарттар

5-үлестірме материал. Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырма үлгісі Таныстырылым слайдтары

3-күн

3-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Жиынтық бағалау үдерісі

Сабақтың мақсаты

Критериалды бағалау жүйесіндегі жиынтық бағалаудың мазмұнын және ұйымдастыру тәртібін түсіндіру

Жаттығулар

Жеке жұмыс

«БББ» кестесін пайдалану (6-үлестірме материал). Тыңдаушылар критериалды бағалау жүйесі бойынша ойланып, «БББ» кестесінің алғашқы екі бағанын (Білемін, Білгім келеді) толтырады (соңғы Білдім бағанын рефлексия жасау арқылы сабақтың барысында/соңында толтыратын болады).

Тыңдаушылар қритериалды бағалаудың құрамдас бөлігі – жиынтық бағалау үдерісі туралы білгісі келеді деп күтіледі. 

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру Тыңдаушылармен диалог құру:

-         Бағалау жүйесін жаңартудың өзектілігін қалай түсіндіруге болады?

-         Қолданыстығы бағалау жүйесі оқушылардың оқу жетістіктері туралы толық ақпарат бере алмайды деген пікірмен келісесіз бе? - Жиынтық бағалау деген не?

Тыңдаушылардың жауаптарын тыңдаған соң, тренер теориялық материалмен танысуды ұсынады: «Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық»: 4.2.Жиынтық бағалау үдерісі. 4.2.1. Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау.

«Үш қадамдық сұхбат» тәсілі

Тыңдаушылар материалды бір-біріне сұрақ қою арқылы талдайды: әркім тақырып бойынша стикерге 5 сұрақ жазып, оларды әріптесіне қою арқылы  жауабын алады. Үшінші тыңдаушы (хатшы) әріптестерінің қойған сұрақтары мен жауаптарын жазып отырады. Үдерісте тыңдаушылар сағат тілінің бағытымен рөлдерімен алмасады.

Тыңдаушылар 3-кесте – математика пәнінен (5-сынып) 1-тоқсанда қарастырылатын бөлімдер мен оқу мақсаттарының санына назар аударады; нұсқаулықтағы 5-қосымшамен («Оқу жылына арналған жиынтық бағалау өткізу жоспары») танысады; 7-үлестірме материалында берілген критериалды бағалау құрылымын толтырады.

Тренер талқылауды 49-54-слайдтар арқылы қорытындылайды: жиынтық бағалау тоқсанның ішінде (бөлім/ортақ тақырып бойынша), тоқсанның соңында (тоқсандық жиынтық бағалау) және білім беру деңгейін аяқтағанда (негізгі орта, жалпы орта білім) жүзгізіледі. Сонымен қатар критериалды бағалау жүйесінің мазмұнын қайта қарастырып (55-слайд), талқылайды, жиынтық бағалаудың мазмұнын аша түсу үшін көрсетілген қалыптастырушы бағалаудың ұйымдастырылу үдерісіне (53-слайд)  шолу жасайды.

Тыңдаушылар бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауға тапсырма дайындау үдерісін талдайды (56-57-слайдтар).

Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырманы пән мұғалімінің өзі дайындауы мүмкін.

Тыңдаушылар бағалау үдерісіндегі мұғалімнің рөлі туралы ойланады: мұғалімнің оқу үдерісін ұйымдастырушы және бағалаушы ретіндегі қызметтері бойынша пікілерін білдіреді (58-слайд).

Әрекеттерді жоспарлаушы/жобалаушы ретінде рефлексия:

-          Тақырып, бөлімді өту кезінде не қызықты және  пайдалы болады?

-          Бұл тақырыпқа қатысты қандай ресурстар мен материалдарды пайдаланған дұрыс?

-          Сыныпта және сыныптан тыс уақытта оқушылар немен айналысады? Оларға қандай тапсырма ұсынуға болады?

-          Ата-аналарға ұсыну үшін    оқушыларды   қалай   бағалаймын, ынталандырамын?

-          Жоспарым жүзеге асырылады ма? Неліктен «Иә/жоқ»?

Бағалаушы/сарапшы ретінде рефлексия:

-          Түсіну деңгейін бағалаудың нақты дәлелі қандай?

-          Тапсырмамен, тақырыппен, бөліммен жұмыс істегенде қандай мәселелерді бекіту керек және басқару әрекеттерінің қандай сәттеріне көңіл бөлу керек?

-          Барлығын түсініп және ештеңе түсінбей отырған оқушыларды қалай білемін?

-          Жұмысты бағалауда қандай критерийлерге назар аударамын?

-          Оқушылар нені түсінбей қалуы мүмкін? Мен оны қалай тексеремін?

Теориялық материалмен жұмыс

Тыңдаушылар «Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық» бойынша 4-кестені талдайды; оқу мақсаттарын, бағалау критерийлерінің ойлау дағдылары деңгейлеріне сәйкестігін қарастырады.

Жұптық жұмыс

Пәннің оқу бағдарламалары/оқу жоспарлары бойынша оқу мақсаттарын зерделеу. Ұзақ мерзімді жоспарлар бойынша оқу мақсаттарының бөлімдерге жіктелуіне және жалпы санына көңіл бөлу (59-слайд).

Тыңдаушылар пәннің оқу бағдарламасынан ұзақ мерзімді жоспар бойынша оқу мақсаттарының жүйесін талдап, 8-үлестірме материалында берілген кестені толтырады. Жұмыс нәтижелерін жұпта талқылап, жиынтық бағалауды ұйымдастыру үдерісінде пайдалану жолдарын нақтылайды.

Тренер тыңдаушыларды жаратылыстану пәнінен бөлім бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырма мысалымен (60-62-слайдтар) таныстырып (ПӨО материалдарының негізінде), талдау жасайды:

-          Бөлім бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырма қалай

әзірленгені;

-          Бағалау критерилері мен ойлау дағдыларының сәйкестендірілгені;

-          Тапсырмалардың бағалау критерийлеріне сай құрастырылғаны;

-          Дескрипторлардың тапсырманы орындау деңгейін бағалауға мүмкіндік

беретіні;

-          Бөлім бойынша жиынтық бағалауда қарастырылатын жалпы балл және

әрбір дескрипторға сәйкес анықталған балл саны.

Тренер тыңдаушыларды бағалау үдерісінде ескерілетін тәртіптерге көңіл аударуын қадағалайды: оқу мақсаттары мен бағалау критерилерінің ойлау дағдыларының деңгейінде сәйкестендірілуі. Бұл жиынтық бағалаумен қатар қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар дайындау барысында да ескерілетініне мән береді.

Жеке жұмыс

Тыңдаушылар пән бойынша «Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар» әдістемелік құралымен жұмыс істейді. Бұл құралда оқу бағдарламасына сәйкес өткізілетін бөлім/ортақ тақырыптар бойынша жиынтық бағалау саны туралы, бөлім/ортақ тақырыптар бойынша жиынтық бағалау және тоқсандық жиынтық бағалауды ұйымдастыру жолдары туралы ақпарат

беріледі. Сонымен қатар әдістемелік құралда 

-          пән бойынша әр тоқсанда берілетін бөлім, бөлімшелер/ортақ тақырыптар атаулары; 

-          бөлім мен бөлімшелерде беріліп, бағалау критерийлері мен ойлау дағдыларының деңгейлерімен сәйкестендірілген оқу мақсаттары; 

-          бөлім/ортақ тақырыптар және тоқсандық жиынтық бағалауға арналған тапсырмаларды құрастыруға байланысты ұсыныстар; 

-          бөлім/ортақ тақырыптар бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары үлгілері мен дескрипторлары; 

-          тоқсандық жиынтық бағалаудың спецификациясы; 

-          жиынтық бағалауға арналған тапсырма үлгілері мен балл қою кестелері  ұсынылады. Жұптық жұмыс

Тыңдаушылар «Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық» бойынша жұмыс істейді; бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау нәтижелерін талдау әдістерін қарастырады(5-кесте, 5-сурет).

Тренер жұмысты қорытындылайды: Мұндай талдау оқушының оқу жетістіктерінің деңгейін анықтаумен байланыстырылады (63-слайд). Тренер тыңдаушыларды оқу жетістіктерінің деңгейлерге жіктелу тәсілі мен жиынтық бағалау нәтижесінде жинақталған ұпайларды 5 баллдық жүйеде бағаға ауыстыру тәртібімен таныстырады. Бөлім/ортақ тақырыптар бойынша жиынтық бағалау нәтижесінде қойылған балл оқушының оқу жетістігінің деңгейлерін (жоғарғы, орта, төмен) анықтауға мүмкіндік береді. 

Бөлім бойынша жиынтық бағалау нәтижесі бойынша мұғалім рубрика толтыру арқылы ата-аналармен кері байланыс жасай алады (64-слайд). Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау ғылыми-жаратылыс және тілдік пәндерден - бөлімдер бойынша; әлеуметтік-гуманитарлық  пәндерден - ортақ  тақырыптар бойынша өткізіледі (65-66-слайдтар). 

-          Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырма оқу мақсаттары мен бағалау критерийлеріне сәйкес  құрастырылады 

-          Мектептің әдістемелік бірлестіктері оқу жылына арналған жиынтық бағалау жоспарын құрады және бекітеді 

-          Әрбір пән бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалардың үлгілері берілген әдістемелік ұсыныстарды ПӨО және ҰБА  дайындайды 

Жеке жұмыс

Тыңдаушылар «Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулықта»  берілген теориялық материалмен танысады: 4.2.2.1. Тоқсандық жиынтық бағалауды жоспарлау және ұйымдастыру, 4.2.2.2 Тоқсандық жиынтық бағалау нәтижелерін талдау.

Тоқсандық жиынтық бағалау тоқсан аяғында өткізіліп, балл және баға қою арқылы оқушының білімі, дағдысы, түсінуі туралы дәлелдемелерін көрсетеді.  Тоқсандық жиынтық бағалау түрлі бақылау және тексеру жұмыстарын ұйымдастыру арқылы өткізіледі. Тоқсандық жиынтық жұмысты құрастыруда оның білу мен түсінуді, қолдану дағдыларымен ғана шектелмей, оқушының жоғарғы деңгейдегі ойлау қабілетін: анализ, синтез және баға беруін анықтауға мүмкіндік беретін тапсырмаларды қамтуы маңызды екендігін ескерген жөн. Тоқсандық жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар үлгілері әдістемелік нұсқаулықтарда беріледі. Дегенмен әр мектеп жиынтық бағалау тапсырмаларын өз еркімен дайындай алады. Мұғалімге көмек ретінде жиынтық бағалаудың тапсырмалары жинақталған базасы да қолданылуы мүмкін. Оқу жылының басында мектептегі әдістемелік бірлестікте оқу жылына арналып жасалған бағалау жоспары әзірленеді (67-слайд).

Педагогикалық жағдаят 

Сіз мұғалімсіз. Сізге мектеп басшысы әріптесіңіздің орнына тоқсандық жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар дайындауды тапсырды. 

Тапсырма құрастыру үшін Сізге қандай ақпараттар керек? 

Тыңдаушылар жағдаятты алдымен шағын топтарда талдап, ортақ флипчартқа сұрақтар тізімін жазады.

Тренер тоқсандық жиынтық бағалауға қатысты сұрақтар тізімін көрсету арқылы (68-69-слайдтар) жұмысты қорытындылайды:

-          Тапсырмалар кімдерге арналған? 

-          Тапсырмаларды орындауға қанша уақыт беріледі? 

-          Тоқсандық жиынтық бағалау қалай өткізіледі? 

-          Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының мазмұны қандай? 

-          Қандай тапсырмалар түрлері қолданылады? 

-          Тапсырмалар немесе сұрақ қажет? Сұрақтар үшін балл қалай есептеледі? 

-          Неше тапсырма құрастыру керек?

Тапсырманы құрастырушы:  

-          оқу бағдарламасындағы оқу мақсаттарына шолу жасайды;  

-          тест спецификациясына сәйкес тапсырмалар түрлерін анықтайды және құрастырады; 

-          құрастырылған тапсырмалар мен балл қою кестелерін ПӨО мен ҰБАна сараптамаға жібереді;

-          Сараптамадан кейін тапсырмалар мен балл қою кестелерін толықтырады және ПӨО жібереді. Жұптық жұмыс

Тоқсандық жиынтық бағалаудың спецификациясымен танысу (физика пәні).

Тыңдаушылар құжаттың мазмұнымен танысады, жұппен талқылап, өз тәжірибесінде пайдалану жолдары туралы пікірлеседі.

Тренер жұмысты қорытындылайды (70-71-слайдтар):

Тоқсандық жиынтық бағалау спецификациясы (ЖБС) – жиынтық бағалаудың мазмұны мен форматын көрсететін құжат. Тест спецификация тапсырмаларды бағалаудың мазмұны мен форматынан, сондай-ақ, тапсырмалардың негізгі мазмұнының сипаттамасынан тұрады. 

Тыңдаушылар тоқсандық жиынтық бағалау өткізу тәртібімен танысады (72слайд).

Топтық жұмыс

Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау мен тоқсандық жиынтық бағалау арасындағы ұқсастық пен айырмашылықты талдау.

Венн диаграммасын пайдалануға болады (73-слайд). 

Шағын топтар флипчарт дайындап, таныстырылым жасайды. 

Сабақты қорытындылау

        -   Пән бойынша бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынық бағалау өткізудің

маңызы қандай? Бағалауды ұйымдастырудың алгоритмі қандай?

- Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынық бағалауды ұйымдастыру үшіну үшін құжаттарды пайдалану керек?  Рефлексия

Тыңдаушылар БББ кестесін толтырады.

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық

Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар 

6-үлестірме материал. БББ кестесі

7-үлестірме материал. Критериалды бағалау құрылымы

8-үлестірме материал. Ұзақ мерзімді жоспарды талдау

Таныстырылым слайдтары

3-күн

4-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Баға қою тәртібі. Білім алушы портфолиосы.

Сабақтың мақсаты

Жиынтық бағалау нәтижесін тіркеу тәртібін, тоқсандық және жылдық бағаны қорыту ережесін, білім алушы портфолиосының мазмұнын түсіндіру

Жаттығулар

Сабақ тақырыбы мен мақсатын таныстыру Шағын топқа біріктіру

Диалогқа арналған сұрақтар: -       Модерация деген не?

-          Тоқсандық жиынтық бағалаудың модерациясы дегеніміз не? 

-          Аталған үдеріске кімдер қатысады?

Тыңдаушылар Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулықта  берілген материалдармен танысады: Тоқсандық жиынтық бағалау нәтижелерінің талдауы, Тоқсандық жиынтық бағалау қорытындысын модерациялау, модерация барысындағы мұғалімнің қызметі (модерацияға дейін, барысында, кейін), білім алушы портфолиосы.

Тыңдаушылар түсініктерін жұпта талқылайды, бір-біріне сұрақ қою арқылы түсіну деңгейлерін бағамдайды.

Тренер жұмысты 74-76-слайдтар арқылы қорытындылайды:

Портфолио – білім алушылардың мақсатты түрде жинақтаған, олардың оқудағы нәтижесін, ілгерілеуін, белгілі бір оқу жылындағы бір немесе бірнеше пәндер бойынша жетістіктерін көрсететін жұмыстары.

Білім алушы портфолиосына ұсынылған құрылым:

-       Титул беті;

-       Пән бойынша бөлгіштер;

-       Бөлім/ортақ тақырыптар бойынша, тоқсандық жиынтық бағалау

-       жұмыстары, мысалы: бағалау критерийлері, балл қою кестесімен жазба

-       жұмыстары, таныстырылымдар, бақылау жұмыстары, эссе, т.б.;

-       Білім алушылардың оқу жетістігі деңгейін көрсететін күнделікті сабақ

-       үдерісінде орындаған жұмыстары;

-       Мұғалімнің кері байланысы, пікірлері, ұсыныстары;

-       Білім алушының рефлексиясы

Тренер тыңдаушыларды 77-81-слайдтар арқылы тоқсандық жиынтық бағалау қорытындысының модерациясы және модерация хаттамаларының үлгілерімен таныстырады (ПӨО материалдарының негізінде).

Талқылау

Тренер тыңдаушыларға қолданыстағы оқушылардың тоқсандық және жылдық бағаларын қорыту ережесін және оның олқылықтарын талдауды және келесі сұрақтар туралы ойлануды ұсынады:

-       Критериалды бағалау жүйесін қолдану барысында оқушылардың оқу

жетістіктерін тіркеу  қалай жүзеге асырылады?

-          Жиынтық бағалау қорытындылары қайда тіркеледі?

-          Тоқсандық және жылдық қорытынды бағалар қалай есептеледі?

Тренер жауаптарды 82-слайд арқылы қорытындылайды: Сынып журналы, Электронды журнал, Оқушының табелі. Тыңдаушылардың әрбір құжаттың ерекшеліктері мен  пайдалану тәртібін түсінуі маңызды.

Жеке жұмыс

Тыңдаушылар «Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулықтағы»  Баға қою механизмі тақырыбымен танысады (6-8 кестелер, Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауда оқушылардың нәтижелерін тіркеу, тоқсандық, жылдық бағаларды қорыту). 

Тыңдаушылар материалдарды толық түсіну үшін шағын топта талқылау жасайды (флипчарт қағазында ортақ сызбасын жасауға болады).

Тоқсандық, жылдық бағаларды есептеу тәртіптерін толық түсіну үшін тыңдаушылар шағын топта мысалдар ойластырып, басқа топтарға тапсырма ретінде ұсынулары мүмкін.

Тренер сабақты 83-88-слайдтар арқылы қорытындылайды.

Тыңдаушылар БББ кестесін толтырады; жазбалары бойынша ауызша рефлексия жасайды.

Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

-       Критериалды бағалау жүйесі туралы материалды мұғалімдерге түсіндірудің қандай оңтайлы әдістерін білесіз? Сабақта қандай-әдістәсілдерді пайдаланасыз?

-       Тақырыпқа қатысты мұғалімдерде қандай сұрақтар туындауы мүмкін? Осыған қатысты Сіз өз әрекетіңізді қалай жоспарлайсыз?

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: критериалды бағалау

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық

Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар 

Таныстырылым слайдтары

4-күн

1-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Ұзақ мерзімді, орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлау

Сабақ мақсаты

Пән бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасының мазмұнын түсіндіру

Жаттығулар

Өткен сабақтарға шолу

Тренер тыңдаушылармен өткен сабақтар бойынша рефлексия жасайды: не түсінікті, қандай сұрақтар туындады?

Сабақ тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Сұрақ: Физика пәнінің жаңартылған білім беру бағдарламасында маңызы қандай?

Топтық талқылау. Әр тыңдаушы стикерге 3 себебін жазады және шағын топтарда өзара пікірлеседі. Келесі кезеңде әр топтың көшбасшылары ортадағы шеңберге жиналып, сұрақты талқылайды, қалған тыңдаушылар шеңберді қоршап тұрып, талқылау барысын қадағалайды. Өз тобының жауабын жақсарту үшін тыңдаушылар стикерге жазып, көшбасшысына идеяларын жазбаша жеткізулеріне болады. Оқу бағдарламалары

Тыңдаушыларға әр пәннің оқу бағдарламаларының мазмұны ұқсас жалпы тараулардан тұратынын еске салу үшін таныстырылым слайдтарын пайдаланыңыз. Тек арнайы пәндердің мазмұнында айырмашылықтар бар.

Жұптық жұмыс 

Тыңдаушылар жұптарға бірігіп, бағдарлама мазмұнының бірінші бөліміндегі тарау туралы ойланып, арнайы пәндер бойынша ақпараттар тарауға қалай енгізілетіні туралы талқылайды. Осыдан кейін тыңдаушылар тарауға ауысады да, өздерінің тізімі мен ондағы қамтылған мәселелерді салыстырады. Сол арқылы онда қандай да бір ерекшеліктер мен сәйкессіздіктердің баржоқтығын тексереді.

Бөлімдер

Таныстырылым слайдтарының көмегімен оқытуға арналған бөлімдерді таныстыру. Тыңдаушыларды оқу бағдарламасының бөлімдері мен бөлімшелерін тауып, әр бөлімде қандай тақырып меңгерілетінімен таныстыру.  Білім беру бағдарламасының спиральділігі туралы түсінікті, оның оқу мақсаттары мен міндеттері үшін маңызын түсіндіру, мысалы, белгілі бір дағдыларды дамытуға арналған мақсаттар барлық білім саласы бойынша меңгеріледі. Оқу жоспары 

Тыңдаушыларға оқу жоспарында қамтылатын тараулар туралы түсінік беру (7-слайд).

Топтық жұмыс

Тыңдаушылар шағын топтарға бірігіп, пәннің оқу жоспарлары мен оқу бағдарламаларын зерделеп, оқу жоспарында оқу бағдарламасындағы  тарауларға және ұзақ мерзімді жоспарға сілтеме жасалатыны жөніндегі ерекшеліктерін қарастырады, мысалы: 1-тарау «Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасының мақсаты мен міндеттері туралы; 2-тарау Оқу бағдарламасын жүзеге асыруға қолданылатын педагогикалық әдіс-тәсілдер туралы, 3-тарау – оқу жетістіктерін бағалау тәсілдері  туралы, 4-тарау – Физика пәнінің мазмұнын ұйымдастырутуралы және мұнда оқушылардан күтілетін білімді көрсететін оқу мақсаттарының жүйесі және ұзақ мерзімді жоспар қамтылғанын, ал оқу жоспарында пән бойынша ұзақ мерзімді жоспар, тілдік мақсаттар, орта мерзімді жоспар мен қысқа мерзімді жоспар үлгілері ұсынылатынын қарастыру. Тыңдаушылар оқу жоспарының тарауларын қарап шығып, олардың мазмұны мен маңызын талқылайды.

Топтар өздерінің талқылау нәтижелерімен топ тыңдаушыларымен бөліседі.

Сабақты қорытындылау

Тренер тыңдаушыларға түсінік беруді қажет ететін сұрақтар мен мәселелерді талқылайды. 

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық

Тренерге арналған нұсқаулық

Таныстырылым слайдтары

4-күн

2-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Оқу бағдарламасы: оқу мақсаттары және ұзақ мерзімді жоспар 

Сабақтың мақсаты

Пән бойынша оқу мақсаттары мен ұзақ мерзімді жоспарлаудың ерекшеліктерін қарастыру

Жаттығулар

Сабаққа кіріспе

Жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасында қолданылатын негізгі құжаттарға шолу жасау

Тыңдаушыларға жаңартылған білім беру бағдарламасының маңызды құрылымдық ерекшелігінің бірі оның құрамына мерзімді жоспарлардың – ұзақ мерзімді, орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлардың кіретіндігі екеніне тоқталу.

Білім беру деңгейіндегі пән

тұжырымдамасын, сағат санын, бағалау жүйесін, т.б. сипаттайды

Білім беру деңгейі бойынша барлық сыныптардағы пән тарауларын белгілеп, олардың жалпы ережелерін анықтайды

Нақты сынып бойынша пән тарауларының мақсаттары мен міндеттерін,  мұғалім ісәрекеттері мен ресурстық қолдауды егжейтегжейлі ұсынады

Сабақ жоспарының үлгісі

Топтық жұмыс

Тыңдаушылар жоспарлаудың әрбір кезеңіне тән ерекшеліктер мен қолдану саласын талқылау үшін топтарға бірігіп, ұзақ мерзімді, орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспардың ерекшеліктерін қарастырады (9-слайд):

-                     ұзақ мерзімді жоспар білім беру деңгейі бойынша барлық сыныптардағы пән тарауларын белгілеп, олардың жалпы ережелерін анықтайды;

-                     орта мерзімді жоспар нақты сынып бойынша пән тарауларының мақсаттары мен міндеттерін, мұғалімнің іс-әрекеттері мен ресурстық қолдауды егжейтегжейлі ұсынады;

-қысқа мерзімді жоспар жеке сабақ жоспарының үлгісі болып табылады. Тыңдаушылар топта нені жоспарлаудың әрбір деңгейінің негізгі мақсаттары мен ерекшеліктері деп санайтынын анықтайды.

Тыңдаушылар ұзақ мерзімді жоспарды қарастырғанда, оның оқу бағдарламасындағы пәндік мазмұн нақтыланатын құрамдас бөлігі болып табылатынын ескеруі тиіс. Үлгі ретінде 1-үлестірме материалды пайдалануға болады.

Ұзақ мерзімді жоспар

Бүкіл топпен оқу бағдарламасындағы ұзақ мерзімді жоспарды талқылаудан бастаңыз: Қандай ерекшеліктерін байқадыңыздар?

Төмендегі мәселелер қамтылғанына көз жеткізу:

-       Әр бөлімнің тақырыбы бар және бұл тақырыптар пәнаралық байланыс аясында ұсынылған, мысалы, бастауыш сыныпта оқытылатын басқа пәндер аясында да осы тақырыптар көзделген.

-       Ұғымдар түрлі тоқсан аясында қайталанады.

-       Спиральді білім беру бағдарламасы идеясын түсіндіру (таныстырылым):

-       Оқушылар пәнді әртүрлі деңгейлерде қайталап зерделейді, әр деңгей алдыңғы деңгейге қарағанда күрделене береді және анағұрлым терең зерттейді. 

-       Тақырыптар тоқсан сайын қайта қаралады.

-       Кейбір оқу мақсаттары тоқсанына бір реттен көбірек қаралады.

Пәнаралық тақырыптар да оқушыларға анағұрлым күрделі идеялар туралы түсінік қалыптастыру үшін алып жатқан білімін алдыңғы біліміне негіздеуге мүмкіндік береді.

Жаңартылған білім беру бағдарламасы бойынша тиімді жоспарлау төмендегілерді қамтуы қажет

Тиімді жоспарлауға арналған критерийлер (10- слайд):

-       Белсенді оқуды қамтитын жаттығулар мен тапсырмалар 

-       Оқу мақсаттарына негізделген дағдылар (мәнмәтіннен бөлек)

-       Тізбектелген сабақтар топтамасын пайдалану (кезеңдері айқын)

-       Нақты бір сыныптағы оқушыларға арнап жоспарланған сараланған бағалау критерийлері

-       Жоспарлау туралы рефлексия және бағамдау

-       Түрлі саралау әдіс-тәсілдері (яғни, қолдау көрсету мен нәтиже ғана емес)

-       Құрылымдалған топтық жұмысты белгілеу  және жоспарлау

-          Бүкіл топ орындайтын жұмыста бағалау әдіс-тәсілдері қамтылған

-          Ресурстар, қажет болса сөздік

-          Айқын бағалау әдіс-тәсілдері

-          Пәнаралық байланыс

Тыңдаушылардан тізімді толықтырып, түзету енгізуді сұрау. Бұл бағалау критерийлері бірнеше күн бойы өзара бағалау үшін қолданылатынын түсіндіру.

Сабақты қорытындылау

Тыңдаушылар келесі сұрақтарға жауап береді:

-          Жаңартылған білім беру бағдарламасы мен қазір қолданыстағы білім беру бағдарламасының ұқсастықтары қандай?

-          Айырмашылықтары қандай?

-          Жаңартылған білім беру бағдарламасына қатысты қандай да бір алаңдаушылық бар ма?

Рефлексия

Тыңдаушылар стикерлерге сабақ бойынша рефлексия жазып, постерге жапсырады.

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

1-үлестірме материал. Ұзақ мерзімді жоспардың үлгісі

Таныстырылым слайдтары

4-күн

3-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлау

Сабақтың мақсаты

Пән бойынша орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлаудың мазмұнын түсіндіру

Жаттығулар

Ширату жаттығуы

Жаңартылған           білім    беру    бағдарламасында      қолданылатын             негізгі құжаттар: оқу жоспары

Оқу жоспарының мазмұнын қарастыру (7- слайд):

-      Ұзақ мерзімді жоспар

-      Тілдік мақсаттар туралы

-      Орта мерзімді жоспар

-      Қысқа мерзімді жоспар: сабақ жоспары.

Орта мерзімді жоспар

Тыңдаушылар орта мерзімді жоспардың ұзақ мерзімді жоспарға негізделген, пән тарауларының мақсаттары мен міндеттерін айқындайтын, оқу материалын сыныптар бойынша көрсететін жұмыс сызбасы екенін, ал қысқа мерзімді жоспар жеке сабақ жоспарының үлгісі болып табылатынын ескеруі тиіс (2үлестірме материал).

Орта мерзімді жоспарлау оқу үдерісін ұйымдастыруда төмендегі мақсаттарды қамтамасыз етуге бағытталады:  

–                    жұмыс кезеңдерінің дәйекті, тізбектеліп ұйымдастырылуы; 

–                    әрбір сабақ үшін оқу мақсаттарын белгілеу; 

–                    оқу нәтижелерін бағалау әдістемесін анықтау; 

–                    осы нәтижелерге қол жеткізу мақсатында жоспарланған оқыту мен оқу жаттығуларын көрсету; 

–                    оқудың әрбір кезеңінің басынан бастап соңына дейін алға ілгерілеудің болуын қамтамасыз ету; 

–                    барлық оқушыларды қамтуға бағытталған стратегиялық жоспарлау.

Қысқа мерзімді жоспар 

Тыңдаушылар тренердің көмегімен оқу бағдарламасындағы оқу мақсатын таңдап, сабақ жоспарын құрудың үлгісін әзірлеуі керек. 

Алдымен оқу жоспарын қарап шығу керек. 

Оқу жоспарынан қандай ақпаратты алуға болады?

Оқу жоспарында не нәрсе қамтылмаған?

Қандай қосымша ақпаратты енгізу керек? Жұптық жұмыс

3-үлестірме материалмен танысу. Тыңдаушылар материалды жұпта талқылайды және сабақ жоспарлауда қолдану туралы пікірлерімен бөліседі.

«Ойлан – жұптас – бөліс»

Орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлаудың мақсаттарын және олардың арасындағы айырмашылықты қайталау үшін оқу жоспарын пайдалану. Оқу жоспарының «Қысқа мерзімді жоспар» бөліміне назар аудартып, қысқа мерзімді жоспар дегеніміз күнделікті сабақ жоспары екенін ескерту.

Неліктен сабақ жоспарында оқу мақсаттары мен сабақ мақсаттары жеке берілген? (Бір сабақта меңгеруге болатын сабақ мақсаттарына қарағанда, оқу мақсаттары анағұрлым кең ұғым).

Сабақ мақсаты неге үш бөлімге бөлінген? (Сыныптағы қабілеттері әртүрлі оқушылардың танымдық қажеттілігін  ескеру үшін).

Тыңдаушылар жұптасып сабақ жоспарындағы оқу мақсаты мен сабақ мақсатын талдап, талқылайды. 

Шағын топта тыңдаушылар 1-бөлімнен алынған жаттығу(лар)дың мақсаттарын жазады. Олар идеяларымен бүкіл топпен бөліседі. Басқа тыңдаушылардан мақсаттарды жетілдіру туралы идеяларын сұрау.

Орта мерзімді жоспарда тілдік мақсат көзделгенін ескертіңіз. Тыңдаушылар оқу жоспарының «Тілдік мақсаттар туралы» тарауын қарайды. Жұптық жұмыс

Тыңдаушылар төмендегі сұрақтарға жауап береді:

Тілдік мақсаттар қандай? Біз оларды не үшін қолданамыз? 

Жұпта талқылау кезінде тыңдаушылар идеяларын стикерге жазып, соңынан бүкіл топқа таныстырады.

Оқу мақсаттары сияқты, сабақ жоспарында тілдік мақсаттар да көзделуі тиіс екенін түсіндіру. 

Топтың сабақ жоспарын оқу жоспарының соңғы жағындағы қысқа мерзімді жоспарлау үлгісімен салыстыру.

Толыққанды қысқа мерзімді жоспарды құру үшін қандай толықтырулар енгізу керек? Мұғалімдердің осы тапсырманы орындаудағы логикалық негіздемесі қандай? 

Сабақ жоспарлаудың ерекшеліктері

Сабақ жоспарының шаблоны (4 үлестірме материал) таратылады. Оқу жоспарының 1 бөлімін таңдау.

Топтық жұмыс

Тыңдаушылар шағын топта сабақ жоспарының ерекшеліктерін, оқу жоспарының сабақ жоспарында тікелей қамтылатын мазмұнын және оларға қажетті қосымша ақпаратты талқылайды.

Бүкіл топпен сабақ жоспарының негізгі ерекшеліктерін талқылауға болады.

Мұғалімге оқу жоспарын пайдалану кезінде қандай қосымша ақпарат қажет болады? 

Бұған дейін талданған сабақтағы оқу, тілдік мақсаттар және саралау нәтижелеріне оралу (бірақ бағалауды толығырақ талқылауды кейінге қалдыруға болады). Олардың сабақты жоспарлауға енгізу үшін зерттеу, тәжірибелік эксперимент және ресурстарды ендіру тұрғысынан не істеу керек екенін талқылау.

Сабақты қорытындылау

Қысқа мерзімді жоспарлау туралы келесі сұрақтарды талқылау: 

Белсенді сабақты жоспарлаудың қазіргі қолданыстағы әдістерден ерекшеліктері неде? Қандай тұстары мұғалімдерге қиын болуы мүмкін? Мұғалімдерге сабақ жоспарын дайындау үшін қанша уақыт керек болады?

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: Жаңартылған білім беру бағдарламасын түсіну

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

2-үлестірме материал. Орта мерзімді жоспардың үлгісі. Физика,7-сынып

3-үлестірме материал. Қысқа мерзімді жоспарлау

4-үлестірме материал. Сабақ жоспарының шаблоны 

4-күн

4-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Пәнді оқытудағы тілдік мақсаттардың маңызы

Сабақтың мақсаты

Физиканы оқытудағы тілдік мақсаттардың маңызын түсіндіру

Физиканы оқыту барысында тілдік мақсаттарды қамтитын тапсырмаларды қолдануға жаттығу

Жаттығулар

Ширату жаттығуы 

Тыңдаушылардың арасында жағымды қарым-қатынас орнату мақсатында «Екі шындық, бір жалған» ойынын ұйымдастыруға болады. Бірнеше тыңдаушы әріптестеріне үш нәрсе туралы айтады – екеуі шындық, біреуі – жалған. Олар жалған тұжырымды табуы керек.

Сұрақ:  

Осы жаттығуды физика сабағында қалай қолдануға болады? Физикалық тілді дамытуға ықпалы бар ма?

Тыңдаушылардың пікірлерін талқылау. (Бұл пәнге байланысты сөйлемдер болуы мүмкін).

«Ойлан-Жұптас-Бөліс»

Физика сабағында оқушылардың тілдік дағдыларын дамыту қаншалықты маңызды?

Ол үшін қандай тәсілдер қолдануға болады?

Әрбір тыңдаушы 5-үлестірме материалды пайдаланып, тілдік дағдыларды дамыту үдерісіне ЭСӘТ талдауын жасайды; әрбір санат бойынша тілдің маңызын пайымдай отырып, үш сөйлем жазады. Олар өз жазбаларымен жұпта бөлісіп, шағын топта талқылайды, соңында топтың тұжырымын флипчарт қағазына шығарады. Әрбір топ өз жұмысын бүкіл топқа таныстырады, физика сабағында тілдік дағдыларды дамытудың маңызын бағалайды.

ЭСӘТ талдауы — үдеріске сыртқы ортаның әсерін сараптаудың қарапайым және ыңғайлы құралы болып табылады: Э– экономикалық, С – саяси, Ә – әлеуметтік, T – технологиялық факторлар

Жаңартылған білім беру бағдарламасындағы тілдік мақсаттардың маңызы 

Жаңартылған білім беру бағдарламасындағы тілдік мақсаттардың маңызын айқындау үшін оқу жоспарын пайдалану. 

Тілдік мақсаттар оқу жоспарының бөлімдерінде көрсетіледі. Тыңдаушылар оқу жоспарын қарап шығып, оның тілдік мақсаттарды қамтамасыз етуге қалай көмектесетінін қарастырады.  

Бөлім бойынша тілдік мақсат үлгісі «Физика» пәнінің осы бөлімін меңгеру үшін оқушыларға қажетті ғылыми тілді қамтиды:  

-         пән бойынша тілдік мақсаттарды қарастыру;

-         пәнге тән арнайы лексикамен және терминологиямен таныстыру және оны тиімді пайдалану жолдарын талқылау; - диалогқа/ жазылымға қажетті тіркестер.

Бұларды сабақты жоспарлауда және сабақты өткізу барысында қаншалықты тиімді пайдалануға болатынына көз жеткізу үшін, тыңдаушыларға орта мерзімді жоспардың үлгісін қарастыруды ұсынуға болады (2-үлестірме материал).

Пән бойынша академиялық лексика қалыптастыру үшін сабақта терминологияны қолдану бойынша жұмысты әрдайым жүргізіп отыру қажет. Оқушылардың терминдерді дұрыс пайдалануын қамтамасыз ететін ауызша және жазбаша тапсырмалар қолдану ұсынылады. Білім алушылардың білім жетістігін бағалау барысында академиялық лексиканың дұрыс қолданылуына көңіл аудару қажет.

Топтық жұмыс

Тілдік мақсаттарды айқындау

Тыңдаушылар шағын топтарда пәннің оқу жоспарынан жаттығу таңдайды (орта мерзімді жоспарды пайдалануға болады), оның осы бөлімде белгіленген тілдік мақсаттарды дамытуға оның қалай көмектесетінін талқылайды. Топтар оқу жоспарының негізінде тілдік мақсаттарды флипчартқа жазады. 

Тыңдаушылар өз ойларымен-пікірлерімен барлық топпен бөліседі, бір-бірінің нәтижелерін бағалайды(ауызша/жазбаша кері байланыс). Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

Бүгінгі сабақтардың мазмұнын толық ашу үшін мұғалімдер үшін қандай жоспар ұсынуға болады? Қосымша қандай жаттығулар ұйымдастырған тиімді? Тыңдаушылар күнделікті өзін-өзі бағамдау нысанын толтырып  (6-үлестірме материал), тренерге қоятын сұрақтарын жазады.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: Жоспарлау

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

5-үлестірме материал. ЭСӘТ талдауы

6-үлестірме материал. Күнделікті өзін-өзі бағамдау нысаны

Таныстырылым слайдтары 

Флипчарт және маркерлер

5-күн

1-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Физиканы оқытудағы белсенді оқу жаттығулары

Сабақтың мақсаты

Физика сабағында белсенді оқуды ұйымдастыру

Белсенді оқуды қолдайтын жаттығуларды дайындау және қолдану жөнінде түсінік қалыптастыру

Жаттығулар

Өткен сабақтарға шолу 

Сабақтың тақырыбы және  мақсатымен таныстыру

Ширату жаттығуы

Шеге суырғышпен шегені суыру үшін, сабына перпендикуляр бағытта 15 Н күш түсіріледі. Егер күш иіндері сәйкесінше 10 см және 25 см болса, шегенің  кедергі күші қандай?

Тыңдаушылар тапсырманы жеке орындап, жұпта талқылайды, жауаптар топта қорытындыланады.

Есепті шығару оңай/қиын болды ма? Неліктен? Жұпта талқылау несімен тиімді? Блум таксономиясы бойынша танымдық ойлау деңгейі қандай сатыға сәйкес келеді? Тез ойланатын оқушыларды қалай ұйымдастыруға болады?

Топтық талқылау

Жеке жұмыс. Тыңдаушылар физика пәнін оқыту кезінде өздері қалайтын тақырып бойынша өз тәжірибесінен бір немесе бірнеше тапсырма таңдап алады, оларды қалай өткізетіні және оқытуды қалай жоспарлайтындығы туралы ойланады. Сызбаны А3 форматты қағазға сызып, тапсырманы орта мерзімді жоспарда пайдалануға болады.  

Шағын топтарда талқылау. Тыңдаушылар топ мүшелеріне өз жұмыстарын таныстырады. Бір-біріне ауызша кері байланыс ұсынады: тапсырманы орындау кезінде қандай белсенді әдістер мен тәсілдер қолданылды, қайсы жақсы шықты, қайсысын жақсартуға болады?

Қолданылатын әдістер мен тәсілдер тиімді ме?  

Пікірталастан кейін жұмысқа өзгеріс енгізуге уақыт беруге болады.

Соңында тыңдаушылар басқа топтағы әріптестерімен ой бөліседі: әрқайсысы  әріптесін өз мысалымен таныстырады, дайындалған жұмысты ауызша бағалайды; қажет болғанда жақсарту жолдарын ұсынады. 

Сұрақтар:

-          Физика сабағында белсенді оқу әдістерінің  маңызы қандай?

-          Тақырыптардың ерекшеліктеріне байланысты оқытудың белсенді әдістерін қалай пайдалануға болады?

-          Әріптестеріңіздің қандай сәтті мысалын атап өтуге болады?

-                     Өз тәжірибеңізді қалай өзгерте аласыз?

-                     Сабақты бастау әдістері қандай болуы мүмкін?

-                     Физика сабағында проблемалық сұрақтардың мәні қандай? Барлық топтардың пікірлерін тыңдау және бағалау керек.

Жеке жұмыс

1-үлестірме материалмен жұмыс

Тыңдаушылар сабақты бастау бойынша материалды талдайды және  өздері қолданатын әдіс-тәсілдерді ұсынады.

Тыңдаушылар ұсынған тәсілдер бүкіл топта талқыланады, бағаланады.

Сабақты қорытындылау

Тыңдаушының өзін-өзі бағалауы:

Мен сабақта ____________________жұмыс істедім

Мен сабақтағы өз жұмысыма _____________________

Маған сабақ _______________________________көрінді

Менің көңіл-күйім _________________________________

Сабақтағы мәліметтер маған ______________________ Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

Мұғалімдерге белсенді оқу мақсатын қалай түсіндіресіз? Белсенді оқу жаттығуларын дайындауда мұғалімдердің қандай әдіс-тәсілдер қолданғаны орынды? Топтық жүмыстарды қалай тиімді ұйымдастыруға болады?

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: Белсенді оқу

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

1-үлестірме материал. Сабақты бастау мысалы 

Флипчарт және маркерлер, ноутбук

5-күн

2-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Оқушылардың ақпаратпен жұмыс істеу дағдыларын дамытуға арналған жаттығулар

Сабақтың мақсаты

Оқушылардың ойлау қабілеті мен дағдыларын қалыптастыру және дамытуға арналған әдіс-тәсілдерді зерделеу

Физика сабағында оқушылардың ақпаратпен жұмыс істеу дағдыларын дамыту тәсілдерін қарастыру

Жаттығулар

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру Топтық жұмыс

Талқылауға арналған сұрақтар: 

-          «Физика» пәнін оқытуда оқушылардың қандай дағдыларын дамытуға баса назар аударылады? 

-          Физика сабағында оқушылардың ақпаратпен жұмыс істеу дағдыларының қатарына нені жатқызуға болады?

-          Бұндай дағдыларды қалыптастырудың маңызы қандай? 

-          Сіз мұны өз тәжірибеңізде мұны қалай іске асырасыз? 

-          Сабақта оқушылардың мұндай дағдыларын қалыптастыру мен дамытудың қандай тиімді тәсілдерін қолдануға болады?

Тыңдаушылар шағын топтарда өздері қолданып жүрген әдіс-тәсілдерін талқылап, басқа әріптестерімен бөліседі Тыңдаушылар өз тәжірибелерімен бөлісіп, оқушылардың ақпаратты өңдей білу дағдыларын дамыту үшін қолдануға болатын педагогикалық әдіс-тәсілдерге мысал келтіреді (мысалы, сұрақ қою, пікірталастар мен талқылау, т.б.). 

Ширату жаттығуы

Voting (Дауыс беру): Тренер сұрақ қояды, тыңдаушылар оған «иә» не «жоқ» деп жауап береді. Қызыл және жасыл түсті қағаздар қолдануға (қызыл – иә, жасыл – жоқ) немесе қолдың қимылымен, отыру/тұру арқылы көрсетуге де болады.

-          Қар жана ма?

-          Қардың астында гүл өсе ме?

-          Қыркүйекте өсімдік гүлдей ме?

-          Ай Жерге тартыла ма?

-          Бүкіләлемдің тартылыс күшінің формуласын кезкелген денер үшін қолдануға бола ма?

-          Гравитациялық өрістің әсері массалары әр түрлі денеге бірдей әсер ете ме?

-          Жердің полюстегі және экватордағы еркін түсу үдеуі  және ауырлық  күші мәндерінде айырмашылық бар ма?

Тыңдаушылардың осы тәсілді физика сабағында қолдану туралы ойларымен бөлісуіне уақыт беруге болады. Тыңдаушылар сұрақтар тізімін физикалық сұрақтармен толықтырады.

Жеке жұмыс

Физика сабағында ақпаратпен жұмыс істеу дағдыларын дамыту. 2-3-үлестірме материалдарымен жұмыс.

Тыңдаушылар топтағы әріптестерімен өз ойларымен бөліседі.

Жаттығу

Оқушылардың логикалық ойлау дағдыларын дамытуға арналған әдістәсілдерді қолдану 

Әрбір топ өздерінің сабақ беру өз тәжірибесінен бір немесе бірнеше жаттығуды таңдап, оны қалай ұйымдастыруға болатынын ойластырады. Пәннің оқу жоспарларына сәйкес орта мерзімді жоспарларды қолдануға болады.

Барлық топтар өз жұмыстарын басқа топтарға таныстырады (флипчарт, таныстырылым слайдтарын дайындауға болады). Тыңдаушылардан өз жұмысы туралы әріптестерінен кері байланыс алуға және соған сәйкес жұмыстарын жақсартуға уақыт беріледі.  Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

Мұғалімдерде тақырып бойынша қандай сұрақтар туындауы мүмкін? Оларды шешудің         жолдары         қандай болмақ?          Мұғалімдерді бағамдауды             қалай ұйымдастыруға болады?

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

2-үлестірме материал. Ақпаратпен жұмыс істеу дағдыларын дамыту тәсілдері 3-үлестірме материал. Физика сабағында ақпаратпен жұмыс істеу дағдыларын дамыту

Флипчарт және маркерлер, ноутбук

5-күн

3-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Физика сабақтарында оқытуды саралау

Сабақтың мақсаты

Оқушылардың дербес ерекшеліктеріне және деңгейіне сәйкес тапсырмалармен қамтамасыз ету үшін саралау тәсілдерін қолдануға дағдыландыру

Жаттығулар

Саралап оқыту

Саралау тұжырымдамасымен және оның түрлерімен таныстыру үшін «Оқыту тәжірибесіндегі саралау» слайдтарын пайдалануға болады. Өткен сабақтарға шолу жасап, саралау оқушылардың танымдық қажеттіліктерін қанағаттандыру әдістерінің бірі болып табылатындығын және дарынды балаларды қолдауға көмектесетінін атап өту керек. 

Саралап оқыту оқушылардың жеке және тұлғалық ерекшеліктері, олардың білімі мен тәжірибесі, қабілеттері мен танымдық мүмкіндіктері ескерілетін оқу үдерісін ұйымдастыруды көздейді. Осы ретте жасырын және айқын саралау жүргізуді қарастыру керек. Саралап оқыту тәжірибесі көрсеткендей, бастапқы кезеңде мұғалімдер диагностика жүргізеді (жасырын саралау), одан кейін айқын саралау жүреді, оның барысында оқушылар өзінің жеке бағдарын жасап, оқу үдерісіне саналы, әрі белсенді түрде қатысады. Мұғалімдер оқушыларды жоғары деңгейдегі тапсырмаларды таңдауға ынталандыруы керек.

Саралап оқыту үдерісінде әр оқушы оқу материалының күрделі деңгейін таңдау кезінде өзінің жеке қажеттіліктеріне байланысты шешім қабылдайды. Алайда бұл барлық деңгейге міндетті деңгейден төмен болуы мүмкін емес. 

Тыңдаушылардың түсіну деңгейін бағалау үшін төмендегі сұрақтарды қою: 

-       Саралау дегеніміз не?

-       Біз оны іс жүзінде қалай жүзеге асырамыз?

-       Физиканы оқып-үйрену оқушыларға оңай ма?

-       Физика пәнін оқуда сыныптағы оқушылардың қабілеттері қандай?

-       Сабақта оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескерудің мәні қандай?

-       Қабілеттері әртүрлі оқушыларды қалай оқытуға болады?

-       Физика сабақтарында саралап оқытуды қалай ұйымдастыруға болады? - Саралап оқытуда деңгейлік тапсырмалар пайдаланудың мәні қандай?

-       Сіз өз тәжірибеңізде саралауды қалайша барынша  тиімді пайдалана аласыз?

Сұрақтарға жауап пікірталас түрінде болуы мүмкін (артықшылықтары,

мүмкіндіктері, т.с.с.)

Қазіргі уақытта тыңдаушылардың сыныпта саралауды қалай қолданатынын және оны қалай тиімдірек қолдануға болатыны туралы талқылау үшін «Оқытуды саралау» слайдын пайдалануға болады. 

Сіз:

-       жоспарлау кезінде оқушының алдыңңы тәжірибесі мен үлгерімін қаншалықты ескересіз?

-       оқушыларға түрлі деңгейлерге қол жеткізуге мүмкіндік беретініңізге қаншалықты сенімдісіз?

-       сіз оқушының қабілетіне сәйкес қосымша мүмкіндік, балама тапсырмалар мен қолда бар қажетті ресурстарды қалай пайдаланасыз?   

4-5-үлестірме материалдарды талдау: шағын топтарда және сынып болып талқылау.

Оқу жоспары бойынша саралап оқытуды ұйымдастыру

Тыңдаушылар әдістің және оқу жоспарындағы жаттығулардың көмегімен саралауды қамтамасыз ету тәсілдерін қарастырады. Тәжірибелік жаттығудан кейін олар тапсырманың түрлі кезеңдеріне арналған саралап оқыту нәтижелерінің жазылуын талқылайды. Олар «Физика» пәні бойынша білімі, оқушылардың қажеттіліктері, қызығушылықтары мен қабілеттері, ептілік пен дағдылары туралы пікірлерімен алмасады. 

Тыңдаушылар өз тәжірибесінде қолданатын саралап оқытуға арналған әдістәсілдерімен бөліседі.

Топтық жұмыс

Әрбір шағын топ пән бойынша оқу мақсаттарына сәйкес тапсырмалар дайындайды, оқу жоспарын (орта мерзімді жоспар) қолданып, сабақ жоспарларын әзірлейді Ұсынылған тапсырмаларда:

-       сыныптағы көпшілік оқушылардың оқу мақсатына қол жеткізудегі прогресін көрсетуге мүмкіндік беретін жаттығуды қалай жоспарлауға болатынын;

-       көбірек қолдауға мұқтаж оқушыларға арнап жаттығуды қалай бейімдеуге болатынын;

-       анағұрлым күрделі тапсырмалары орындайтын оқушыларға арнап жаттығуды қалай бейімдеуге болатынын қарастыру керек.

Шағын топтарда тыңдаушылар осы бөлім аясында талқыланған саралау нәтижелерін жазады және өз ойларымен бөліседі. Барлық топтың жұмыс нәтижелері толығымен талқыланады, бағаланады.

Топтық жұмысты қорытындылау түрі: тыңдаушылардың бір-біріне ауызша кері байланысы: не жақсы, нені жақсарту керек?

Сабақты қорытындылау

Тренер сабақта қарастырылған басты мәселелерді қорытып, тыңдаушылардың сұрақтарына жауап береді.

Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

Сыныпта саралап оқытуды ұйымдастыруда мұғалімдерде қандай қиындықтар болуы мүмкін? Оларға қандай қолдау көрсетесіз?

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: оқыту дағдылары

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

4-үлестірме материал. Саралау тәсілдері

5-үлестірме материал. Физика сабақтарында деңгейлік саралау мазмұны 

Таныстырылым слайдтары 

Флипчарт және маркерлер, ноутбук

5-күн

4-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Физиканы оқытуда пәнаралық байланысты жүзеге асыру

Сабақтың мақсаты

Физиканың басқа оқу пәндерімен пәнаралық байланысын ескере отырып, сабақ жоспарлау дағдыларын дамыту

Жаттығулар

Өткен тақырыптарға шолу

Тыңдаушылармен өткен тақырыптар бойынша рефлексия  жүргізу.

Сабақ тақырыбы мен мақсатын таныстыру Ширату жаттығуы

-          Жер бетінде атмосфераның жоғалуы қандай қауіп-қатер туғызады?

-          Неліктен Орта Азия халқы өте ыстық күндері киізден немесе мақтадан жасалған бас киім киеді?

-          Күн сәулесі қандай жерді жақсы қыздырады: қаратопырақты жерді ме, әлде ашық күлгінтопырақты алқапты ма? 

-          Суда жүзетін құстардың тұтасқан аяқтары (табандары) қандай қызмет атқарады?

-          Ядроның центрінен шынтаққа дейінгі арақашықтық 32 см, шынтақтан бұлшықеттің бекітілген жеріне дейінгі арақашықтық 4см болса, салмағы 80Н ядроны көтергенде бұлшықет (бицепс) қандай күшпен тартылады?

-          Мұхиттың бетіндегі бір ғана «молекуладан» тұратын мұнай қабатының қатері қандай?

-          Қышқылды жауын қалай пайда болады?

-          Бұл сұрақтардың қандай пәндерге қатысы бар?

Шағын топтарға біріктіру Талқыланатын сұрақ:

Физика сабағында пәнаралық байланыстың маңызы және оны іске асыру

Топтық жұмыс

Әр топ жауаптарын тұжырымдамалық карта арқылы дайындайды.

Топтық жұмыс нәтижесі таныстырылады, талқыланады және бағаланады. 

Жұптық жұмыс

Пәнаралық тапсырмалар дайындау, сабақ жоспарлау.

Әрбір жұп пәннің негізгі орта және жалпы орта білім беру деңгейінің оқу бағдарламасы бойынша оқу мақсаттарын таңдап, орта мерзімді жоспарларды басшылыққа алып, пәнаралық байланыс қарастырылған сабақ жоспарын дайындайды. 

Әзірленген жұмыстың нәтижелері таныстырылым арқылы барлық топқа көрсетіледі және талқыланады, бағаланады. Ұсынылған кері байланыс нәтижесінде сабақ жоспарын жақсартуға уақыт беру керек. 

Рефлексия

«Соңғы бес минут» әдісі

Бір немесе бірнеше тыңдаушы сабақта нені түсінгенін және олардың сабақтан кейінгі әсерлері туралы әңгімелейді, қалған тыңдаушылар оларға сұрақ қояды. 

          Тыңдаушылар    күнделікті     өзін-өзі    бағамдау     нысанын     толтырады 

(6-үлестірме материал).

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: мұғалімдердің қажеттіліктерін қанағаттандыру.

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық

Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы

6-үлестірме материал. Күнделікті өзін-өзі бағамдау нысаны

Флипчарт және маркерлер, ноутбук

6-күн

1-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Сабақты ресурспен қамтамасыз ету және оқытуда графикалық органайзерлерді пайдалану

Сабақтың мақсаты

Сын тұрғысынан ойлау және зерттеу дағдыларын дамыту үшін графикалық органайзерлерді қолдану дағдыларын қалыптастыру

Жаттығулар

Өткен тақырыптарға шолу жасау, тыңдаушылардың танымдық қажеттіліктерін анықтау. 

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Ширату жаттығуы

Сабаққа кіріспе және қолайлы психологиялық ахуалды қалыптастыру үшін ойын түрінде тапсырма ұйымдастыруға болады. 

«Жылдам ойын»

Тақтада (немесе флипчартта) кестенің бірінші бағанына сөздерді ретімен жазу, екінші бағанды тыңдаушылардың сөзімен толтыру қажет:  

Тыңдаушылар көрнекілікті пайдалану арқылы ойналатын ойынның басқа да түрлерін ұсына алады. Пайдалы пікір айтқан тыңдаушыны бағалауға болады. Осылайша, кестеден басталған сабақты көрнекілікті қолдану туралы оймен жалғастыруға болады.   Топтық талқылау

Тыңдаушылардың графикалық органайзер туралы білетіндерін және физика сабақтарында оны қолдану қажеттілігі туралы топта талқылауға уақыт беру.

Тренер графикалық органайзерлердің түрлерін және оларды сабақта қолдану ерекшеліктерін тұжырымдай отырып, топтық пікірталасты түйіндейді: 

Графикалық органайзер – бұл идеялар мен ойды графика түрінде ұсыну. Визуалдар, яғни ақпаратты визуалды жақсы есте сақтайтын адамдарға ақпаратты ажырату үшін өте пайдалы болып табылады. Олар түрлі идеялар мен ойлар арасында байланыс орнатуға көмектеседі.

Графикалық органайзерлер оқушылардың игерілген материалды түсінуіне, қолдануына ықпал етеді. Әсіресе олар визуалды есте жылдам сақтайтын оқушылар үшін тиімді, өйткені олар ақпаратты нақты түсінуге көмектеседі. Графикалық органайзер ақпаратты белгілі бір түрде ұйымдастыруға көмектеседі, олардың көмегімен түрлі ойлар мен идеяларды түрлі ассоциацияларға жіктеуге болады: Бұл тұжырымдамалық карта; Венн диаграммасы, график, диаграммалар, «БББ» кестесі, Т-кестесі және т.б.  

Жұптық жұмыс

Үлестірме материалмен танысу: 1-2-үлестірме материалдар.

Тыңдаушылар графикалық органайзерлер туралы материалдарды жұппен

талқылайды және оларды оқу жоспарында қолдану туралы пікірлерімен бөліседі.

Тыңдаушылар алдымен жаңа жұп құрайды, пәннің оқу бағдарламасы және оқу жоспары бойынша графикалық органайзерлерді пайдалану арқылы сабақта қолдануға болатын жаттығу/тапсырма дайындайды.

Жұптық жұмыс нәтижелері шағын топтарда талқыланады.

Дайындалған жұмыстар таныстырылымның көмегімен көрсетіледі. Барлық тыңдаушыны таныстыру үшін «Галереядағы серуен» әдісін пайдалануға болады. Барлық постер қабырғаға ілінеді, тыңдаушылар қалауы бойынша жұмыстармен танысады, кері байланыс ұсынады: әр жұмыс бойынша постерде КӘМҚ-талдау үшін өз пікірін қалдырады.

Қорытындылау: жұмыстарды өзара бағалау, сәтті жұмыстарды санап/атап көрсету. Мұндай жұмыстар тыңдаушылардың жеке тәжірибесінде пайдалануына арналған жалпы әдістемелік қорға кіруі мүмкін.    Жеке жұмыс

https://www.ifu.com/en/e-sankey/  https://learningapps.org веб-сервисімен жұмыс.

«Графикалық органайзерлер – рефлексия» материалымен жұмыс (3үлестірме материал).

Тыңдаушылар сұрақтарға жауап жазып, топтағы әріптестерімен бөліседі.

Ширату жаттығуы

-          Екі дененің ара қашықтығын өзгертпей, массаларын екі есе арттырса, тартылыс күші қалай және қанша есеге өзгереді?

-          Жерде тұрған адам Айға тартыла ма? Ол  қайсысына күштірек тартылады: Айға ма, Жерге ме?

-          Массасы 800г тыныштықтағы дене 8Н күштің әрекетінен 36 км/сағ жылдамдық алды. Дененің жүрген жолын қандай?

Диалогке арналған сұрақтар: 

Физика сабағында белсенді оқуды қамтамасыз етуде оқу ортасының және сабақта қолданатын ресурстардың  маңызы қандай?

Тыңдаушылар пікір алмасып, өз ойларын ортаға салады. 

Талқылау сұрағы: 

Физиканы оқытуға арналған сынып бөлмесі қандай болу керек? Сынып бөлмесі қалай жабдықталуы тиіс және неліктен? Белсенді оқуды қолдайтын сыныпта оқушыларды қалай орналастыру керек? Мұғалімнің орны қандай болуы тиіс?

Тыңдаушылар физика пәнінің оқу бағдарламалары бойынша пәнді оқыту үдерісін ұйымдастыруға қойылатын талаптар туралы бөлімде қарастырылған қажетті жабдықтар мен материалдарды талқылайды, өз пікірлерімен бөліседі.

Физика пәнін оқыту тәжірибелік және теориялық сабақтарға қажетті арнайы жабдықталған бөлмелердің болуын талап етеді. Демонстрация және зертханалық жұмыстар жасау барысында қауіпсіздік техникасын сақтау міндетті болып табылады.

Жұптық жұмыс

Тыңдаушылар жұппен жұмыс істеу арқылы физика сабағында жаңартылған білім беру бағдарламасын жүзеге асыратын оқу ортасының сызбасын, байланыстар диаграммасын, т.с.с. жобалайды. Олар кезекпен өз жобаларын қысқаша түсіндіреді, негіздейді:

Осы сынып бөлмесі оқушылардың білім алуына қолайлы ма?

Ол оқу және оқыту үдерісін қалай жақсартады?

Сыныпта белсенді оқуды қолдайтын жабдықтар, ресурстар жеткілікті ме? Топтық талқылауға арналған сұрақтар:

-                      Сіздің сыныптардағы ресурстар физика сабағында қолжетімді ме? 

-                      Қолжетімді ресурстарды сабақта қалай тиімді қолдануға болады? 

-                      Кейбір ресурстардың мектептерде қолжетімді болмауы туралы не айтасыздар?

- Онлайн ресурстар түріндегі ақпарат көздерін қайдан аласыз?

Тыңдаушылар шағын топтарда жұмыс істеп, белгілі бір оқу мақсаттарына қатысты оқу материалдары бойынша  ресурстарды қолдану туралы өз ойларын ортаға салып, пікір алмасады.

Топтық жұмыс

Оқу жоспарындағы жаттығулардың түрлерін бағалау

Тыңдаушылар оқу жоспары бойынша (орта мерзімді жоспар) жаттығу түрлерін таңдайды. Қандай ресурстар мен ақпарат көздері күрделі болуы мүмкін? 

Тыңдаушылар физиканы оқыту барысында қолдануға болатын баламалы/қосымша ресурстар, ақпарат көздері туралы ойланады, оларды толықтыру туралы ұсыныстар береді. Жұптарға бірігіп, өз ойларымен, өз тәжірибелерімен бөліседі, соңынан бүкіл топ болып пікірлерін ортаға салады.

Ақпарат көздерімен, онлайн ресурстармен жұмыс

http://www.learner.org/libraries/tfl/chinese/gao/index.html http://nationalgeographic.org/education/teaching-resources http://citl.indiana.edu/resources/teaching-resources.php http://play.nis.edu.kz/, smk.edu.kz http://sk.nis.edu.kz/Course/16/

http://www.gliffy.com LearningApps.org

https://phet.colorado.edu/en/simulation/energy-skate-park-basics http://phet.colorado.edu/

http://phet.colorado.edu/en/simulations/category/physics https://www.ifu.com/en/e-sankey/

www.pil-network.com Майкрософт корпорациясының білім беру порталдары (Microsoft Innovative Educator Program). http://www.cpm.kz/

Тренер сабақты қорытындылайды.

Рефлексия

Тыңдаушылар  төмендегі сұрақтарға жауап береді:

Сіз сабақта қолданылған жаттығулар туралы не ойлайсыз? Сабақта мұғалімдерге қосымша қандай жаттығулар ұсынуға болады?

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

1-үлестірме материал. Графикалық органайзерлер оқыту құралы ретінде

2-үлестірме материал. Графикалық органайзерлер

3-үлестірме материал. Графикалық органайзерлер – рефлексия Флипчарт және маркерлер, ноутбук

6-күн

2-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Физика сабағында оқушылардың зерттеу дағдыларын дамыту 

Сабақтың мақсаты

Физика пәні бойынша оқушылардың зерттеу дағдыларын дамыту тәсілдерін қолдану

Жаттығулар

Ширату жаттығуы

-          Неліктен күн күркірейді?

-          Неліктен найзағай жарқылдайды?

-          Неліктен кемпірқосақ жаңбырдан кейін көрінеді?

-          Неліктен жүк көтеретін құрылыс крандарының  жүк таситын ілмегі темір арқанның ұшына жалғанбай, жылжымалы блоктың құрсауына бекітілген?

-          Бірнеше күш әрекет еткендегі дененің үдеуін қалай табуға болады?

-          Үстел  бетінде ағаш кесегі жатыр. Оған  қандай күштер әрекет етеді?

-          Тақтай бетімен ағаш кесегі бірқалыпты және түзусызықты қозғалып барады. Оған қандай күштер әрекет етеді?

-          Қатаңдығы 100кН/м-ге  тең сымды 1мм-ге созу үшін оның шеттеріне қандай күш түсіру керек?

Шағын топтарға біріктіру

Пәнге байланысты ұғымдардан домино, пазл құрастыру әдістерін қолдануға болады. Топтық талқылауға арналған сұрақтар:

Оқушылардың зерттеушілік жұмысы дегеніміз не? Оны қалай іске асыруға болады?

Тыңдаушылар шағын топта жұмыс істейді. Оқушылардың зерттеу жүргізуінің  артықшылықтарының тізімін жасауға уақыт беріледі. Топтың ортақ тізімін графиктік органайзерді қолданып, флипчартқа жазып алуға болады. 

Барлық топтардың жауабы таныстырылымның көмегімен көрсетіледі, қорытындысы шығарылады, бағаланады.

Жаттығу

Физика сабағында оқушылардың зерттеу дағдыларын дамытуға бағытталған тапсырмалар әзірлеу үшін тыңдаушылар пәннің оқу бағдарламасы мен оқу жоспарларын (орта мерзімді жоспарларды) пайдаланады, шағын топтармен жұмыс істеуді жалғастырады. 

Олар жоба жұмысын анықтауы мүмкін; мұнда зерттеудің мақсатын анық түсінуі маңызды (4-үлестірме материалда келтірілген алты қадамға назар аудару). Олар графикалық органайзер таңдауы немесе құрастырып пайдалануы мүмкін.

Топтық жұмыс нәтижелерін таныстырылым арқылы қорғау және кері байланыс ұйымдастыру.

Әріптестер дайын жұмыстарды бағалауда «Екі жұлдыз, бір тілек» әдісін (ауызша немесе жазбаша түрде) қолдануларына болады.

Кері байланыстан кейін тыңдаушыларға жұмыстарын жетілдіруге уақыт беріледі. Диалогке арналған сұрақтар:

-         Физика сабақтарында оқушылардың зерттеу дағдыларын, қарым-қатынас жасау, өзін-өзі бағалау дағдыларын қалай дамытуға болады?

-         Оқушылардың зерттеушілік қабілеттерін дамытуда жоба жұмыстарының маңызы қандай?

-         Физика сабағында жоба жұмыстарын орындаудың ерекшеліктері қандай?

Тренер физиканы оқытуда пәннің оқу бағдарламасында белгіленген жоба жұмыстарының маңызы мен ерекшеліктеріне тоқталады, тыңдаушылардың пікірлерін қорытындылайды: Физика сабағында оқу үдерісін ұйымдастырудың тиімді жолдарының бірі – жоба әдісі. Бұл әдіс оқушылардың  қандай да бір мәселені өздігінен зерделеп, зерттеу нәтижесін көпшілікке таныстырып жариялаудан тұратын оқу-танымдық іс-әрекеттерінің жиынтығын қамтиды. Жоба жұмысын орындау барысында оқушылардың қарым-қатынас жасау, күрделі проблемаларды шешу жолында оқушының бойында іздену, сондай-ақ өз іс-әрекеті туралы рефлексия жасау қабілеті дамиды. Сонымен қатар, бұл әдіс пәнаралық байланысты дамытады, екі немесе одан да көп сабақтар бойынша кіріктірілген сабақтар ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Жоба жұмыстарының түрлері: зерттеу жобасы, ақпараттық-сараптамалық жоба, шығармашылық жоба, рөлдік ойындар жабасы, т.с.с. Ұзақтығына байланысты қысқа мерзімді  шағын (бір сабақ, бір немесе бірнеше апта шегінде), орта мерзімді (бір немесе бірнеше ай көлемінде), ұзақ мерзімді жобалар (жыл бойы) болуы мүмкін.  Жеке жұмыс

5-үлестірме материалмен танысу (Физика сабағындағы жоба жұмыстары).

Топтық талқылау

Тыңдаушылар пән бойынша сабақта жоба жұмыстарын ұйымдастыру тәжірибелерімен бөліседі. Артықшылықтарын бағалайды және жақсарту бойынша ұсыныстар береді. Жоба жұмыстарының тақырыптарын талқылайды. Тренер сабақты қорытындылайды

Рефлексия

Тыңдаушылар төмендегі сұрақтар төңірегінде ойланады және әріптестерімен пікірлерімен бөліседі: 

-          Мен сабақтан нені білдім?

-          Мен білгенімді өз тәжірибемде қалай пайдаланамын? 

-          Маған не түсініксіз?

-          Мен тағы нені білгім келеді?

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

4-үлестірме материал. Зерттеудің алты қадамы 

5-үлестірме материал. Физика сабағындағы жоба жұмыстары 

Флипчарт және маркерлер, ноутбук

6-күн

3-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Зерттеу дағдыларын дамытуға арналған жаттығуларды әзірлеу және көрсету

Сабақтың мақсаты

Оқушылардың зерттеу дағдыларын дамытуға арналған әдіс-тәсілдерді зерделеу

Физика сабағында оқушылардың зерттеу, жоба жұмысын орындау қабілеттерін дамытатын тапсырмалар құрастыру

Жаттығулар

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру  Ширату жаттығуы

Диалогке арналған сұрақтар:

-          Неліктен жазды күні ағаштан салынған үйлерге қарағанда тастан салынған үйлер салқын болады? 

-          Неліктен суықта терезе әйнегінің төменгі жағы жоғары жағына қарағанда бұрын қырауланады? 

-          Неліктен үйлерді өңдеу барысында қабырғадағы тесіктерді борпылдақ құрылым жасап қататын көбікпен толтырады?

«7W» (немесе «7 неліктен») тәсілі арқылы физика сабағында сұрақ қою мысалдарын жалғастыруға болады. «W» әрпі ағылшын тілінде «Неге?» и «Неліктен?» сөздерінен басталатын сұраулы сөйлемдерді білдіреді. Бұл тәсіл бір мәселенің шешіміне «Неліктен» сөзінен басталатын бір-бірімен байланысты жеті сұрақ қою арқылы келуді көздейді.

Сұрақтар тізімін тыңдаушылардың пән бойынша сұрақтармен толықтыруына уақыт беріледі.

Жұптық жұмыс

Пәннің оқу бағдарламасы, оқу жоспарымен (орта мерзімді жоспарлар) жұмыс: Негізгі орта және жалпы орта білім беру деңгейлерінде оқу мақсаттарын іріктеу, жоба жұмыстарын ұйымдастыру жоспарланған сабақтарды бағамдау.

Жоба жұмыстарының тақырыптарын және тапсырмаларды дайындау.

Әр жұп бір оқу мақсатын таңдап, бір/бірнеше тапсырма дайындай алады.

Топтық талқылау

Барлық дайындалған жұмыстар алдымен шағын топтарда, соңынан барлық тыңдаушылардың қатысуымен бүкіл топта талқыланады. Таныстырылымды жәрмеңке түрінде өткізуге болады.

Әріптестер өзара кері байланыс арқылы жұмыстарды бағалап, тапсырмаларды жақсарту жолдарын ұсынады. 

Тренердің кері байланысты талдауы:

-    Кім Сізге жақсы кері байланыс берді? 

-    Ол Сіз үшін несімен пайдалы болды? 

Элективті тест. Тренер алдын ала әрбір тыңдаушыға A, В, С, D, Е әріптері арқылы белгіленген түстері сәйкес ақ, сары, көк, қызыл, жасыл стикерлерді таратып береді. Әрбір сұрақты қойғаннан кейін 20 сек. кідіріп, сұрақтың жауабына сәйкес әріпті көрсетулерін сұрайды (таныстырылым слайдтары бойынша). Өзін-өзі және бірін-бірі бағалауды жүзеге асыру үшін дұрыс немесе дұрыс емес жауаптарды тыңдаушылармен диалог құру арқылы талқылайды (мұғалім сұрақтың қиындық деңгейіне байланысты кідіріс уақытын өзгертуі мүмкін). 

1. Рычаг иіндері ℓ₁ = 60 см, ℓ₂ = 240 см. Осы  рычагтың көмегімен массасы m =

240 кг тасты көтеру үшін үлкен иіндікке түсірілген күш? (g = 10 Н/кг)

A) 0,2 кН    B) 0,3 кН   C) 0,6 кН   D) 0,8 кН   E) 0,75 кН

2. Жүктерді теңестіру үшін, рычагтың А нүктесіне түсірілген күш?  (g = 10 Н/кг)

A) 25 Н   B) 50 Н    C) 100 Н    D) 150 Н    E) 250 Н

3.  Рычаг тепе теңдік күйде тұр (сурет).  Егер рычагтың қысқа иінінің ұзындығы 20  см болса,онда оның жалпы ұзындығы?    (g = 10 Н/кг)

A) 40 см     B) 60 см     C) 30 см     D) 50 см     E) 70 см.

4. Иінтіректің үлкен иіні 20см, кіші иіні 5 см. Үлкен иініне 10 Н күш әсер етті.

Иінтіректі тепе-теңдікте ұстау үшін кіші иініне түсірілген күш?

А) 10 Н    В) 40 Н   С) 50 Н    D) 100 Н    Е) 200 Н Жауаптары: 1-С, 2-С, 3-А, 4-В

Сабақты қорытындылау

«Соңғы бес минут» әдісі

Мұғалім сабақтың басында мақсатты ұғынықты етіп түсіндіреді және сабақ аяқталғаннан кейін соңғы бес минут ішінде оқушылардың бірі сабақтан нені түсінгенін айтып береді. Қалған оқушылар оған сұрақ қояды.

Бір немесе бірнеше тыңдаушы бүгінгі сабақта не түсінгені және одан қандай әсер алғанын айтып береді, аудитория оған қосымша сұрақ қояды.

Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

Мұғалімдерде тақырып бойынша қандай сұрақтар туындауы мүмкін? Мұғалімдермен өтетін сабақты қалай жоспарлауға болады?

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: Пән бойынша педагогикалық білім

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

Таныстырылым слайдтары 

Флипчарт және маркерлер, ноутбук

6-күн

4-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Физика сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану 

Сабақтың мақсаты

Физика            сабақтарында ақпараттық     технологияларды        тиімді             қолдану дағдыларын дамыту

Жаттығулар

Сабақ тақырыбы және мақсатымен таныстыру Талқылау сұрағы:

-     Физика пәнін оқып үйренуде АКТ қолдану оқушылардың қандай

дағдыларын дамытуды көздейді?

-       Сіз өз тәжірибеңізде мұны қалай жүзеге асырасыз?

-       Оқушыларда осындай дағдыларды дамытудың қандай тиімді тәсілдерін қолдануға болады?

Тыңдаушылар шағын топта сұрақтарды талқылайды, сабақта оқушылардың АКТ қолдану құзіреттілігін дамыту тәсілдерін қарастырып, өз тәжірибелерімен бөліседі; тәжірибені дамыту жолдарын ұсынады. Ұсыныстар талқыланып, бағаланады.

Тренер жұмысты қорытындылайды: ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану құзыреттілігі технологияларды біліктілікпен және

шығармашылықпен пайдалануды қамтиды. Бұл ақпараттықкоммуникациялық технологияларды пайдаланудың базалық дағдылары арқылы қалыптасады.

Оқушылар ақпараттық-коммуникациялық технологиялар бойынша дағдыларын оқу барысында іздену, құрастыру, мәліметтерді талқылау, ынтымақтастық және мәліметтермен идеялар бөлісу арқылы, бірлесіп әрекет ету және әр түрлі құралдар мен материалдарды қолдану арқылы өз жұмысын бағалай және жетілдіре отырып дамытады.

 Физика сабақтарында АКТ қолдану:

-       интернет ресурстарымен жұмыс істеу. Мысалы, веб-сайттағы ақпаратты оқу, тиісті материалды таңдау, көшіру және ақпарат көздеріне сілтеме жасай отырып, оны жеке құжат немесе файлға сақтау.

-       мәтінмен, кестелермен, диаграмма және слайдтармен жұмыс жасауға арналған MS Office (Word, Excel, PowerPoint) бағдарламалық қамсыздандыруларды қолдану. Шағын топтарға біріктіру

Жаттығу

Тыңдаушылар шағын топта физика пәнінің оқу бағдарламасы/оқу жоспарымен жұмыс істейді. Орта мерзімді жоспардан тапсырма/тапсырмалар таңдап, сабақта АКТ тиімді қолдану жолдарын ұсынады.

Тыңдаушылар белгіленген оқу мақсатына сәйкес өздері құрастырған тапсырмалар ұсынулары мүмкін.

Шағын топтар дайындаған тапсырмалар бүкіл топта талқыланады, бағаланады (тыңдаушылардың бір-біріне ауызша/жазбаша кері байланысы).

Рефлексия

Тыңдаушылар тақырып бойынша сабақта пайдаланатын ресурстар, жаттығулар/тапсырмалар және мұғалімдермен өткізетін сабақтарының мазмұны туралы пікір алмасады және күнделікті өзін-өзі бағамдау нысанын толтырады (6-үлестірме материал).

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

6-үлестірме материал. Күнделікті өзін-өзі бағамдау нысаны Флипчарт және маркер

7-күн

1-сабақ

Сабақтың тақырыбы

«Физика» пәнін оқытуда критериалды бағалауды қолдану

Сабақтың мақсаты

«Физика» пәні бойынша критериалды бағалауды тиімді қолдану дағдыларын қалыптастыру 

Жаттығулар

Өткен сабақтарға шолу

Тыңдаушылармен ауызша кері байланыс арқылы оқуды бағалау және олардың оқудағы қиындықтарын анықтау. Сұрақ қою:

- Сіз бағалауды қалай түсінесіз?

- Сіз       критериалды   бағалау           және    физика         сабақтарында бағалау критерийлерін қолдану туралы не білесіз?

«БББ» кестесімен жұмыс (1-үлестірме материал). Тыңдаушылар жеке жұмыс істеп, критериалды бағалау және бағалау критерийлері туралы «БББ» кестесінің алғашқы екі бағанын толтырады (соңғы бағанын сабақтардың бойында/соңында толтыратын болады).

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Өткен сабақтардағы критериалды бағалау материалдарын пайдалану, бүгінгі сабақтың осы материалдар негізінде өтетінін түсіндіру: тыңдаушылар бағалауға арналған нұсқаулықтар мен пәннің оқу бағдарламасы, оқу жоспарында көрсетілген оқу мақсаттарына арнап бағалау критерийлерін әзірлейтін тапсырмалар орындайды.

Оқушыларды физика сабағында  не үшін және қалай бағалау керек?

«Ойлан - жұптас – бөліс»

Тыңдаушылар жеке жұмыс орындайды, «Физика» пәнін оқытуда оқушылардың не үшін және қалай бағаланатыны туралы ойланды, өз пікірлерін жазады және физика пәні бойынша бағалауда назар аудару керек нақты проблемаларды қарастырады. Мысалы:

-      баға оқушының бір жауабына ғана, әлде бірнеше жауаптарына негізделе ме?

-      бағалау үшін  оқушының жауабы қандай болуы тиіс – ауызша немесе жазбаша? 

Тыңдаушылар жұптарға бірігеді, өз идеяларын талқылайды. Одан кейін басқа жұптармен бірігіп, талқылауды жалғастырады. Олар өз ұсыныстарын стикерлерге жазып, олардан ұсынымдар «сатысын» құрастырады.

Бүкіл  тыңдаушылар әр шағын топтың пікірін тыңдайды, бағалайды.

Жаттығу

Әр тыңдаушы белгілі бір сыныпқа арналған «Физика» пәні бойынша оқу жоспарынан оқу мақсатын таңдайды және бағалау критерийлері мен бағалауға арналған тапсырма/тапсырмалар құрастырады. 

Тыңдаушылар бір-бірінің жұмыстарын жұппен тексереді. Олар өз жұмыстарына түзету енгізіп, жетілдіру үшін өз критерийлерін және тапсырмаларын қайта қарайды

Тыңдаушылар келесі сұрақтарды талқылайды:

-      тапсырмаларды және бағалау критерийлерін оқу мақсаттарымен сәйкес келтіру неліктен маңызды?

-      бағалау критерийлерін және тапсырмаларды әзірлеу кезінде қандай қиындық болды?  Сабақты қорытындылау

Тренер толық түсіндіруді қажет ететін сұрақтар мен проблемаларды талқылайды.

Рефлексия

Тыңдаушылар «БББ» кестесінің Білдім бағанын толтырады.

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: Критериалды бағалау

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспарлары

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық

1-үлестірме материал. «БББ» кестесі 

Флипчарт және маркерлер, ноутбук

7-күн

2-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Қалыптастырушы бағалауды жоспарлау және ұйымдастыру

Сабақтың мақсаты

Оқушыларды ынталандыратын қалыптастырушы бағалаудың маңызын ашып көрсету

Қалыптастырушы бағалау түрлерін, әдіс-тәсілдерін қолдану дағдыларын дамыту

Жаттығулар

Ширату жаттығуы

Жақсы мұғалім дегеніміз кім? Тренер әр тыңдаушыдан бір мұғалімнің мінездемесін стикерге жазуды өтінеді. Ол флипчартта мұғалімнің сұлбасын сызады, тыңдаушылардан өз мінездемелерін бір-бірден оқып, жазбаларын флипчартқа жабыстыруды сұрайды. Егер тыңдаушылар бірдей мінездеме жазса, басқа мінездеме жазып, оны алмастыру керек. Мінездемелер қайталанбауы тиіс. Мұғалімнің сұлбасы стикерге толғанша және де барлық қатысушы өз стикерлерін жабыстырып болмағанша бұл іс жалғаса береді. Тыңдаушылар мұғалімді бағалау критерийлері осы мінездемелерден құралатынын талқылайды. Тыңдаушылар осы жинақтың бағалау критерийлеріне сәйкестігін талдайды.  Диалог құруға арналған сұрақтар:

-          Оқушылардың «Физика» пәніне қызығушылығын қалай арттыруға болады?

-          Сіз оқушыларды сабақта қалай ынталандырасыз?

-          Бағалаудың көмегімен оқушылардың үлгерімін қалай жақсартуға болады? 

-          Сабақта қалыптастырушы бағалаудың қандай әдістерін қалай тиімді қолдануға болады?

Тыңдаушыларға өзара пікір алмасуға уақыт беріледі.

Жұптық жұмыс

2-3-үлестірме материалдармен жұмыс (Қалыптастырушы бағалау үдерісі, Қалыптастырушы бағалау тәсілдері). Тыңдаушылар қалыптастырушы бағалау тәсілдерімен танысады, тізімді толықтыруларына да болады. Жұптық талқылау барысында тәсілдерді сабақта қолдану туралы пікір алмасады.

Топтық жұмыс

Оқу мақсатына сәйкес бағалау критерийлерін, жаттығулар әзірлеу үшін төмендегі тапсырманы ұсынуға болады: 

7-сынып бағдарламасы негізінде келесі сұрақтарға жауап беру:

«жоғары көтерілген дене үшін потенциалдық энергияның формуласын қолдану»  оқу мақсаты бойынша 

-          сабақты бастаудың қандай тәсілдерін ұсынуға болады?

-          энергия, потенциалдық энергия ұғымдарын оқушылардың естеріне түсіру үшін қандай белсенді әдістер қолдануға болады?

-          энергияның түрленуін қандай тәжірибелер арқылы көрсетуге болады?

-          тақырыпты ашу үшін қандай ғаламтор-ресурстарын пайдалануға болады? -       оқу мақсатына жетудің бағалау критерийлері қандай болу керек?  9-сынып бағдарламасы негізінде келесі сұрақтарға жауап дайындау:

«тербелмелі контурдағы еркін электромагниттік тербелістерді сапалы түрде сипаттау» оқу мақсаты бойынша 

-          сабақта қандай проблемалық сұрақтар қоюға болады?

-          сабақта қандай ресурстарды, бейнематериалдарды пайданауға болады?

-          белгіленген мақсатқа жету үшін қандай тапсырмалар беруге болады?

-          оқу мақсатына жетудің бағалау критерийлері қандай болу керек? 

Тыңдаушылардың пәннің оқу бағдарламасынан өздері таңдаған оқу мақсаттары бойынша жұмыс істеу мүмкіндігі бар.

Тыңдаушылар дайындаған жұмыстарын, бағалау критерийлерін  таныстырады (өзара кері байланыс). 

Жаттығу

Физикалық диктант (тренинг түрінде өткізуге болады). 

Физикалық диктант түрінде ұйымдастырылған жазбаша жұмыс оқушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың ыңғайлы құралдарының бірі болып табылады. Мұнда мұғалім  дайындалған сұрақтарды оқып, оқушылардың жауап жазуына уақыт береді. Жауапты ойлануға көп уақыт жоғалтпау мақсатында және барлық оқушылардың ойлануына қажетті уақыт шамалас болу үшін белгілі бір тақырыпты қамтитын диктант сұрақтарын ұқыпты таңдау қажет. Тапсырма бос орынды толтырып жазу үшін құрастырылған хабарлы сөйлем

түрінде берілуі де  мүмкін. Физикалық диктант оқу үдерісін ұйымдастырудың тәсілі ретінде физика сабақтарында қолдануға ыңғайлы, қалыптастырушы бағалауды жүзеге асыруға мүмкіндік береді (таныстырылым слайдтары: 1-2слайдтар).

Тыңдаушыларды екі топқа бөлу, бір топқа оқушының рөлін ойнауды ұсыну (сондай-ақ оқушының рөліне тыңдаушыларды қалауы бойынша таңдап алуға болады); екінші топ «мұғалімнің» рөлін ойнайды. Алдын ала қателері көп, «нашар» диктанның нұсқасын дайындау, барлық тыңдаушыға жеткілікті көшірме санын дайындау керек.

Тренер оқиды, «оқушылар» физикалық диктант жазады:

-            Электр тогы дегеніміз ...

-            Кез келген өткізгіште электр тогы болу үшін қандай шарттың орындалуы қажет?

-            Ток көздерін атаңыз

-            Ток көзінің негізгі атқаратын қызыметі қандай?

-            Аккумулятордың Гальвани элементінен айырмашылығы неде?

-            а) Ток көзі; 

ә) электр шамы; 

б) ажыратқыш; 

в) амперметр;

г) вольтметр; 

д) екі өткізгішті жалғау  сызбанұсқаларда (схемаларда) қандай шартты таңбалармен белгіленеді?

-            Үш элементтен – ток көзі, шам, ажыратқыш –  тұратын электр тізбегінің сызбанұсқасын сызып көрсетіңіз.

-            Электр тізбегіндегі токтың күші қандай құралмен өлшенеді? Кернеу ше?

Диктант тексеруді екінші топқа тапсыру: оларды бөлек отырғызып, тексеруге арналған алдын ала дайындалған бірдей жауаптары бар нұсқаны тарату.

Мұғалімдердің бірдей жұмыстарға берген кері байланысын талқылау: кім баға қоюмен шектелді, кім жақсы кері байланыс ұсынды?

Келесі кезеңде жұппен жұмыс істеу арқылы «оқушылардың» жұмыстарын өзара бағалауды ұйымдастыруға болады: Кім жақсы кері байланыс ұсынды? Қателер түзелді ме?

«Оқушыларға» кері байланыс нәтижелері бойынша өз жұмыстарын жақсартуға уақыт беруге болады.

Диалогке арналған сұрақтар:

-           Кері байланыс дегеніміз не?

-           Сіз кері байланыстың қандай түрлерін білесіз? 

-           Кері байланыс қандай мақсатпен жүргізіледі? 

-           Сабақтың қандай сатысында кері байланыс жүргізіледі? 

-           Кері байланыстың маңызы қандай?  

Сұрақтарды талқылап, қорытынды шығару үшін таныстырылым слайдтарын пайдалану (3-18 слайдтар):

Кері байланыс – белгілі бір әрекетті немесе оқиғаны түсіну, игеру, онымен келісіп, келіспейтіндігін көрсететін белгілі бір әрекет немесе оқиға туралы пікір, баға беру, жауапты реакция. Кері байланыс – оқу үдерісінің барысы туралы түсінік қалыптастыру құралдарының бірі болып табылады, оқу мақсаттарына қол жеткізу деңгейін анықтауға мүмкіндік береді, мұғалімді оқушының үлгерімі мен қиындықтары туралы хабардар етеді. Тиімді кері байланысты ұйымдастыру табысты оқытудың негізі болып табылады.

Тиімді кері байланыс оқушылардың келесі сұрақтарына жауап береді:

-           Менің оқуым қандай сатыда?

-           Мен жоғары нәтижеге қалай қол жеткіземін?

-           Білімімді толықтыру үшін не істеуім керек? 

Жеке жұмыс

Кері байланыс қағидаттары

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулықта берілген «Кері байланыс ұсыну» материалымен және 4-үлестірме материалмен («Кері байланыс қағидаттары») жұмыс. 

Тыңдаушылар топта пікірлерімен бөліседі, кері байланыстың тиімділін бағалайды.

Тренер            жұмысты         кері      байланыс        беруге арналған             ұсыныстармен қорытындылайды:

Үнемі тиімді кері байланыс жасаңыз және оқушыларды өз жұмысын және басқалардың жұмысын дұрыс бағалауға үйретіңіз. 

Түсіндірмесіз айтылатын «дұрыс емес», «өтірік», «кім жауап береді?» деген сөздерден аулақ болыңыз. Ненің дұрыс емес екенін, оны түзету үшін не істеуге болатынын ұсыныңыз.   Қателігін емес, дұрыс орындалғанын айтыңыз.  

Кемшіліктерді            болдырмаудың            жолдары         немесе             жауаптарын қалай жақсартуға болатыны жөнінде ұсыныстар беріңіз. 

Қателіктері туралы төмендегідей ақпарат бере аласыз:

o орналасуы; o қателерінің түрі; o қателерді жөндеу үшін жасалатын әрекеттер.

Оқушының жауабына берілетін кері байланысыңызда мысқылдайтын, сынайтын тұрғыдағы «орынсыз жауап», «бұлай ойлауға қандай қақың бар» және т.б. жағымсыз сөздерді, сөз тіркестерін қолданудан сақтаныңыз. 

«Мұғалім   өзінің   түсініктемелерінің,   бағалары         мен      балдарының оқушылардың сенімділігіне және олардың құлшынысына тигізетін әсерін сезінуі тиіс, сол себепті де ол кері байланыс беруде мейлінше сындарлы болуы тиіс». Бағалауды реформалау тобы, 2002

Жеке жұмыс

Оқушыға тиімді кері байланыс беру. 5-6-үлестірме материалдармен жұмыс. 

Тыңдаушылардың      орындаған      жұмыстары     бүкіл    топта             талқыланады, бағаланады. Рефлексия

Тыңдаушылар «БББ» кестесінің Білдім бағанын толтырады.

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық

Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы

2-үлестірме материал. Қалыптастырушы бағалау үдерісі

3-үлестірме материал. Қалыптастырушы бағалау тәсілдері

4-үлестірме материал. Кері байланыс қағидаттары

5-үлестірме материал. Кері байланыс түрлері

6-үлестірме материал. Оқушыға ұсынылатын кері байланыс

Таныстырылым слайдтары

Флипчарт және маркерлер, ноутбук

7-күн

3-4-сабақтар

Сабақтың тақырыбы

Қалыптастырушы және жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар дайындау

Сабақтың мақсаты

«Физика» пәні бойынша белгіленген оқу мақсаттарының негізінде бағалау критерийлерін әзірлеуге, тапсырмалар дайындауға және дескрипторлар құрастыруға дағдыландыру

Жаттығулар

Өткен сабақтарға шолу

Тыңдаушылармен кері байланыс:

-          Сіз не үйрендіңіз?

-          Қандай қиындықтар болды? Неліктен?

-          Сізге қандай қолдау керек?

-          Сіз тағы да нені білгіңіз келеді?

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Ширату жаттығуы

Шағын тест. Шағын тест нақты бір тақырып бойынша оқушылардың игерген білім, білік және дағдыларын бағалауға арналады. Сұрақтың жауабы бірнеше жауаптардың арасынан дұрысын белгілеу, дұрыс/дұрыс емес жауаптардан дұрысын таңдау, сұраққа қысқаша жауап жазу түрінде болуы мүмкін (19-22слайдтар).

1.                  Жер және басқа да планеталардың Күнді айнала қозғалуына қандай күш әсер етеді?

А.  Инерция күші  

В.  Ортаға бағытталған күш

С.  Тартылыс күші.

2.                  Теңіз бен мұхит суларының тасу және тартылуына қандай күш әсерін тигізеді?  

А.  Теңіз бен мұхит суының  қысымдық күші

В.   Тартылыс күші.

С.   Атмосфералық қысым күші

3.                  Екі дененің арасындағы тартылыс күшін ұлғайту үшін қандай әрекет жасауға болады?  

А. Екі денені бір бірінен қашықтату.  

В. Екі денені бір-біріне жақындату.

Қалыптастырушы бағалауды жүзеге асыру мақсатында тест нәтижесін тексеруді жұптық жұмыс түрінде тыңдаушылардың бірін-бірі бағалауы арқылы бастауға болады; келесіде жауаптарды шағын топтарда талқылап, соңында барлық тыңдаушыларға кері байланыс беру арқылы аяқтауға болады.

Жауабы: 1-С, 2-В, 3-В Жеке жұмыс

Тыңдаушылар пән бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары, «Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған  критериалды бағалау бойынша басшылық», «Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы» құралдарымен жұмыс істейді. Пәннің сыныптар бойынша оқу жоспарларын қарастырып, оқу мақсаттарын саралайды. Олар оқу мақсаты көзделген тақырыптар мен осы оқу мақсаты аясында мұғалімге ұсынылатын нұсқаулықтармен танысады.   

Жұптық жұмыс 

«Физика» пәні бойынша қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар дайындау. 

Тыңдаушылар пәннің оқу бағдарламасы/оқу жоспарынан оқу мақсатын таңдап, қалыптастырушы бағалауға арналған  тапсырмалар дайындайды.

Әрбір жұп нақты оқу мақсатына сәйкес орындалатын тапсырмалар анықтап, жаттығуларды орындаудың тәсілдерін ұсынады (орта мерзімді жоспарға сүйенуге болады). Пән бойынша «Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағын» қарастырып, оқу мақсаттарының әрқайсысы үшін берілген бағалау критерийлеріне назар аудару керек.

Тыңдаушылар «Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы», «Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық» құралдарын басшылыққа алады (24-25-слайдтар):

Мұғалім қалыптастырушы бағалау үдерісінің тиімділігін арттыру үшін жинақта берілген тапсырмаларды қолдануына болады. Одан басқа

мұғалімдерге қалыптастырушы бағалаудың құралдарын өз бетінше дайындауға мүмкіндік беріледі. Ол үшін жоспарлау кезеңінде мұғалімге пәннің:

-          оқу бағдарламасымен, оқу жоспарымен танысу, оқу мақсаттарына талдау жасау;

-          оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаттары негізінде бағалау критерийлерін құрастыру;

-          тапсырма құрастыру кезінде саралау (дифференциялау) тәсілін қамтамасыз ету үшін бағалау критерийлерін  ойлау дағдыларының деңгейлеріне бөлу;

-          бағалау критерийлеріне сәйкес тапсырмалар құрастыру;

-          әр тапсырмаға оның орындалу кезеңдерін сипаттайтын дескрипторлар құрастыру ұсынылады.

Мұғалім оқу мәнмәтінін, өз білім алушыларының жеке ерекшеліктерін ескере отырып, тапсырмаларды іріктеп алады немесе құрастырады. Әр тапсырмаға дескрипторлар анықталады. Бағалау кезінде мұғалімнің шешімі анық болу үшін тапсырмалардың дескрипторлары дәл, нақты болуы қажет. Бұдан басқа дескрипторлар білім алушыға тапсырманы орындаудың қай кезеңінде қиындық туғызғанын анықтауға мүмкіндік береді. Бұл білім алушылар мен олардың ата-аналарына сындарлы (конструктивті) кері байланыс беруге жағдай жасайды.

Жұппен жұмыс барысында тыңдаушылар оқу мақсаттарына қол жеткізу үшін сабақта келесі тәсілдерді қолдануы мүмкін:  

-          оқушылардың сынып жұмысын тексеру;   

-          оқушылармен диалог жүргізу;

-          топтық тапсырмадағы оқушылардың жұмысы;   - жеке орындау үшін нақты тапсырмалар.

Тренер тыңдаушылардан өз жұмысының нәтижелерін осы сыныпқа арналған басқа бөлімдер бойынша жұмыс істеген әріптестерімен бөлісулерін сұрайды. Барлық топтар дайындалған бағалау критерийлерінің сәйкестігі мен дұрыстығы бойынша өзара бағамдауды жүзеге асырады. Тренер тыңдаушылардың қолдануға ыңғайлы және нәтижелерді нақтырақ бағалауға мүмкіндік беретін Блум таксономиясына негізделген кешенді бағалау критерийлерін ұсынуын сұрайды. Көңіл аударатын мәселелер:

-          осы сыныптағы оқушылар жетістіктерінің жалпы сипаттамасы;

-          қолданылатын бағалау тәсілдерінің қолайлылығы;

-          әртүрлі жаттығу түрлерін жүзеге асыру мүмкіндігі мен бағалауға негіз болатын дереккөздер 

Жұмысты қорытындылау: Тыңдаушылар сабақта қолдануға болатын әртүрлі тапсырмалар мен жаттығуларды, оқушылардың оқу жетістіктері туралы дәлелелдер жинауға мүмкіндік беретін бағалау түрін кезекпен ұсынады және басқаларға түсіндіреді. Тренер мен тыңдаушылар арасында ауызша кері байланыс үшін «Екі жұлдыз, бір тілек» әдісін қолдануға болады.

Кері байланыс қорытындылары бойынша жұмысты жақсартуға уақыт беруге болады. 

Ширату жаттығуы

-          Егер екі шардың бірін массасы  екі есе кіші басқа шармен алмастырсақ, онда олардың арасындағы тартылыс күші қалай өзгереді?

-          Ұзындығы 1 км, көлденең қимасының ауданы 10 мм² мыс өткізгіштің кедергісі қандай?

                               l               1000

   Шешуі: R   0,017*   1,7Ом

                               S                 10

Тренер жылдам жауап берген тыңдаушыларды мадақтау арқылы ынталандырады, қате жауап берген тыңдаушыға дұрыс жауапқа бағыттайтын кері байланыс ұсынады. Шағын топтарға біріктіру 

Топтық жұмыс 

«Физика» пәнінен бөлім бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларын дайындау.

Тыңдаушылар «Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар», «Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық» құралдарын басшылыққа алады (2728-слайдтар):

Бөлім/ортақ тақырыптар бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларын құрастыру кезінде мұғалім жиынтық бағалауға қатысты әдістемелік ұсыныста көрсетілген үлгілерді қолдануына болады. Одан басқа, мұғалімге келесі алгоритмдерге сәйкес өз бетінше бағалау құралдарын құрастыру ұсынылады):

-          оқу бағдарламасы, бөлім/ортақ тақырыптар бойынша оқу мақсаттарын іріктеу;

-          жиынтық бағалауда тексерілетін оқу мақсаттарына сәйкес бағалау критерийлерін анықтау, ойлау дағдыларының деңгейлерімен сәйкестендіру;

-          ойлау дағдыларының деңгейлеріне сәйкес келетін тексерілетін критерийлердің, оқу мақсаттарының мазмұнын қамтитын бір немесе бірнеше тапсырмалар дайындау;

-          әр тапсырмаға дескрипторлар құрастыру;

-          білім алушыларға, олардың ата-аналарына жиынтық бағалау нәтижелерін ұсыну үшін бөлім/ортақ тақырыптар бойынша жиынтық бағалауға рубрикалар құрастыру

Осылайша мұғалім бөлім немесе ортақ тақырыптар бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау кезінде оқу мақсаттарының негізгілерін көрсететін, ойлау дағдыларының деңгейлеріне сәйкес екенін белгілейтін бағалау критерийлерін анықтайды.

Шағын топтар дайындаған жұмыстарын таныстырады; барлық жұмыс нәтижелері бағаланады (ауызша/жазбаша кері байланыс). 

Дайындалған тапсырмаларды бағалау үшін кері байланыс бутерброды әдісін пайдалануға болады: Кері байланыс «бутерброды» дегеніміз – бұл бірінші жағымды түсініктеме беріп, кейін сындарлы сын айтып, соңынан тағы да жағымды пікір білдіру. Мысалы; «Маған ...... ұнады, себебі ..... Енді/келесі жолы ..... жетілдіруге болады деген ойдамын. Сонымен қатар ... жақсы шыққан, себебі ....».

Кері байланыс нәтижелері бойынша тыңдаушыларға жұмыстарын жақсартуға уақыт беруге болады.

Жеке жұмыс

http://smk.edu.kz/. Орта білім мазмұнын жаңарту аясында әзірленген «Жүйелі әдістемелік кешен» сайтымен жұмыс.

Топтық жұмыс

Критериалды бағалау жүйесін тәжірибеде қолдануды талдау.

«Әуе шары» тәсілі:

Шағын топтарға әуе шары бейнеленген флипчарт қағазы таратылады; олар келесі сұрақтар бойынша ойланады және суретпен жұмыс істейді:

-     Әуе шарында кім/не болуы керек? 

Тыңдаушылар осы мәселеге қатысты басты кейіпкерлерді жазады: шарды әуеге көтеріп, оны басқару үшін онда болуға тиісті кейіпкерлер. 

-     Жоба жүзеге асуы үшін не қажет? 

Тыңдаушылар жоба табысты болуы үшін қажетті деп санайтын барлық нәрселерді шарға жазады. 

-     Оны не кідіртеді? 

Зәкірдің  жанына оқушылар жобаның табысты басталуына кедергі келтіретін күштерді жазады. 

-     Оған жақсы жылдамдық алып, биікке көтерілуіне не  көмектеседі? Тыңдаушылар әуе шарына тікелей қатысы жоқ, бірақ оның жоғары самғауына септігін тигізетін факторларды көрсетеді (мысалы, жұмысқа қабілеттілік, ынта және креативтілік, т.с.с. факторлар) 

-     Қандай күштер шарды бағытынан тайдырады? 

Тыңдаушылар шардың екі жағына жобаны жүзеге асыру барысында туындауы мүмкін проблемаларды жазады. 

Тапсырманы аяқтағаннан кейін тыңдаушылар барлық топтың нәтижелерімен танысады және жұмысты бағалау арқылы критериалды бағалау жүйесін физика сабағында қолдану бойынша талдаудың ортақ үлгісін жасайды.

Рефлексия

Тыңдаушылар «БББ» кестесінің соңғы бағанын толтырады. Кестенің мазмұны бойынша бүкіл топтық талқылау жасалады.

Тыңдаушылармен/тренерлермен талқылау:

Бүгінгі сабақтар бойынша (критериалды бағалауды қолдану, сабақта қалыптастырушы бағалауды ұйымдастыру, қалыптастырушы және жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар дайындау) мұғалімдерде қандай қиындықтар болуы мүмкін? Оларды шешуді қалай жоспарлайсыз?

Біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдау: Жаңартылған білім беру бағдарламасын түсіну

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық

Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы

Таныстырылым слайдтары 

Флипчарт және маркерлер, ноутбук 

8-күн

1-2-сабақтар

Сабақтың тақырыбы

Курстың 1-5 күндерінің сабақтарын жоспарлау

Сабақтың мақсаты

Мұғалімдерді оқыту курсының оқу жоспары бойынша тыңдаушылардың сабақтарды жоспарлау дағдыларын дамыту

Жаттығулар

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру Жеке жұмыс

1-үлестірме    материалды     пайдаланып,   тыңдаушылардың             қажеттіліктерін анықтау үшін сауалнама алу.

Сауалнаманың           нәтижелері     бойынша         тыңдаушыларды             шағын топтарға біріктіру.

Жұптық жұмыс

Тыңдаушылар оқу жоспарын әзірлеудің кері дизайн тәсілімен танысып, талқылайды, тәжірибеде қолдану туралы ойларымен бөліседі (2-үлестірме материал).

Кері дизайн – бұл білім беру үдерісіндегі арнайы педагогикалық жобалау технологиясы, негізгі критерий оқытудың жоспарланған нәтижелері болып табылады Топтық жұмыс

Тыңдаушылар шағын топта оқу жоспарынан 1-5-күндер бойынша сабақ жоспарын/жоспарларын дайындайды.

Жоспарланған           оқудың            оқу      мақсаттарына бағдарланғанына,            оқу жаттығуларының логикалық үйлесімділігіне, пайдаланылған белсенді оқуды қолдайтын әдіс-тәсілдердің тиімділігіне, тапсырмалардың сараланғанына, бағалау мүмкіндіктерінің енгізілгеніне көңіл бөлу керек.

Жұптық жұмыс

Тыңдаушылар сабақты жоспарлауға байланысты 3-7-үлестірме материалдармен танысып, талқылайды.

sk.nis.edu.kz, http://smk.edu.kz/ Орта білім мазмұнын жаңарту аясында әзірленген «Жүйелі әдістемелік кешен» сайтымен жұмыс.

Тыңдаушылар «Физика» пәні бойынша қысқа мерзімді жоспар және қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырма үлгілерімен танысып, өз тәжірибесінде қолдану туралы пікір алмасады.

Тренер сабақты қорытындылайды, тыңдаушылардың біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдайды: жоспарлау, белсенді оқу.

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары 

Тренерге арналған нұсқаулық

1-үлестірме материал. Кері байланыс сауалнамасы

2-үлестірме материал. Кері дизайн

3-үлестірме материал. Сабақты жоспарлауда басшылыққа алатын қағидаттар

4-үлестірме материал. Белсенді сабақтағы мұғалім мен оқушының іс-әрекеттері

5-үлестірме материал. Сабақ жоспарының үлгісі 

6-үлестірме материал. Сабақты жоспарлаудың қадамдық нұсқаулығы

7-үлестірме материал. Сабақ жоспарлауға арналған әдіс-тәсілдер Флипчарт және маркерлер, ноутбук

8-күн

3-4-сабақтар

Сабақтың тақырыбы

Курстың 1-5-күндерінің сабақтарын көрсету және кері байланыс

Сабақтың мақсаты

Сабақ жоспарын бағалау, кері байланыс ұсыну дағдыларын дамыту

Жаттығулар

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру Пікір алмасу

Тыңдаушылар өз тәжірибелерінен сабақта қолдануға арналған қалыптастырушы бағалау әдістері туралы пікір алмасады.

Сабақ жоспарларын көрсету

Тыңдаушылар сабақ жоспарларының таныстырылымын жасайды: жоспарды жазбаша нұсқада ұсыну/ әрбір топтан басқа топқа «өкіл» жіберу әдісін қолдануға болады. Тыңдаушылар жоспар бойынша «6 неліктен» («6 W») әдісі бойынша тізбектелген сұрақтар қою арқылы, жоспардың мазмұнын талдайды. Жоспарларды таныстыру үшін Джигсо әдісін ұсынуға болады.

Сабақ жоспарларын өзара бағамдау: Тыңдаушылар бір-біріне ауызша кері байланыс ұсынады: жоспардың артықшылықтары, жақсартуды талап ететін тұстары (сабақ жоспарын бағалау үшін КӘМҚ-талдау әдісін пайдалануға болады).

Кері байланыс нәтижелері бойынша сабақ жоспарларын жақсартуға уақыт беріледі. 

Рефлексия

Тыңдаушылар курс сабақтарын жоспарлау бойынша өз тәжірибелерін талқылайды.

Тренер сабақты қорытындылайды, тыңдаушылардың біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдайды: оқыту дағдылары

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

Тренерге арналған нұсқаулық

Флипчарт және маркерлер, ноутбук

9-күн

1-2-сабақтар

Сабақтың тақырыбы

Курстың 6-10-күндерінің сабақтарын жоспарлау

Сабақтың мақсаты

Тыңдаушылардың белсенді сабақ жоспарлау дағдыларын дамыту

Жаттығулар

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Тыңдаушылар жұппен/шағын топта оқу жоспарының 6-10-күндері бойынша сабақ жоспарын/жоспарларын дайындайды.

Жоспарланған оқудың оқу мақсаттарына бағдарланғанына, оқу жаттығуларының логикалық үйлесімділігіне, пайдаланылған белсенді оқуды қолдайтын әдіс-тәсілдердің тиімділігіне, тапсырмалардың сараланғанына, бағалау мүмкіндіктерінің енгізілгеніне көңіл бөлу керек.

Тренер сабақты қорытындылайды, тыңдаушылардың біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдайды: жоспарлау

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары

Тренерге арналған нұсқаулық

Флипчарт және маркерлер, ноутбук

9-күн

3-4-сабақтар

Сабақтың тақырыбы

Оқу курсының 6-10-күндері бойынша сабақтарды көрсету

Сабақтың мақсаты

Тыңдаушылардың ықшамсабақ ұйымдастыру дағдыларын дамыту

Жаттығулар

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Сабақ жоспарларын көрсету

Сабақ жоспарларын өзара бағамдау: Тыңдаушылар 1-үлестірме материалды пайдаланып, сабақ жоспары бойынша жазбаша кері байланыс ұсынады.

Кері байланыс нәтижелері бойынша сабақ жоспарларын жақсартуға уақыт беріледі. 

Топтық  жұмыс

Ықшамсабақ жоспарлау. Тыңдаушылар дайындалған сабақ жоспарлары негізінде ықшамсабақ жоспарлайды. Келесі кезеңде олар пән мұғалімі рөліндегі тыңдаушылардың шағын тобына сабақ береді. 

Тыңдаушыларға ықшамсабаққа арналған уақыттың қалай бөлінетінін және олардан не күтілетінін түсіндіру керек.

Ықшамсабақ өткізу. Тыңдаушылар шағын топта жұмыс істейді. Әрқайсысына «тренер» болып оқытуға, «мұғалім» рөлін орындауға және сабақ барысын «бақылаушы» болуға кезек беріледі. Бақылаушы сабақ жоспарының тиімділігін бақылап, ескертпелерін жазып отырады және сабаққа қатысушы тыңдаушылардың қажеттіліктерін дұрыс анықтап, қанағаттандыруына назар аударады. Сабақ өткеннен кейін, бақылаушы өзі жазған жазбаларының негізінде талқылауға бастама жасайды. Осының нәтижесінде сабақ өткізген «тренер» жоспарланған жағдайды және оған қаншалықты қол жеткізілгенін түсіндіре алады. «Мұғалімдер» да жаттығудан алған әсерлерімен бөлісе отырып, не істегендерін талқылай алады. Ықшамсабақты камераға түсіруге болады. 

Сабаққа берілген уақытты есептеу барысында барынша ұқыпты болу қажет. Әр топқа ықшамсабақ үшін 30 минут беріледі (оқытуға – 15 минут, талқылауға – 15 минут).

Тыңдаушылар кезекпен ықшамсабақтарын көрсетеді. Әр ықшамсабақтан кейін үзіліс жасалып, тыңдаушылар топта ықшамсабақ туралы өз ойларымен бөліседі, рефлексия жасайды (2-үлестірме материал). 

Кері байланыс оқыту мен оқудың тиімділігіне қатысты жасалады:

Кері байланысты талқылау топтың барлық мүшелері ықшамсабақтың барлық ерекшеліктеріне қатысты өз пікірлерін білдіретіндей етіп ұйымдастырылғаны дұрыс.

Рефлексия

Нені түзетуге.../ Нені жетілдіруге болады... 

Тыңдаушылар ықшамсабақ қалай жоспарланғаны, оны жүзеге асыруда қандай қиындықтар мен жетістіктер болғаны және оны одан әрі жетілдіру үшін қандай әрекеттер жасайтыны туралы өз ойларымен бөліседі, рефлексия жасайды. Сабақты тиімді жоспарлау және өткізу тәсілдері туралы қорытындылар жасайды

Тренер сабақты қорытындылайды, тыңдаушылардың біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдайды: оқыту дағдылары, пән бойынша педагогикалық білім, критериалды бағалау.

Ресурстар

«Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы, оқу жоспары 1-үлестірме материал. Кері байланыс ұсыну парағы

2-үлестірме материал. Ықшамсабақ бойынша рефлексия

Флипчарт және маркерлер, ноутбук

10-күн

1-2-сабақтар

Сабақтың тақырыбы

Сабақ жоспарларын жетілдіру

Сабақтың мақсаты

Сабақ жоспарын талдау және жетілдіру дағдыларын дамыту

Жаттығулар

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Ширату жаттығуы. «Киімдер көрмесі»

Түрлі-түсті қағаздардан жеткілікті мөлшерде киім үлгілерін қиып дайындау керек: мысалы, көйлек, шалбар, жейде, колғап, т.б. Оларды !!!; !!?: !??; ???

белгілеріне сәйкестендіруге болады. 

Тыңдаушылар тақырып бойынша өзіңіздің түсіну деңгейін бағалайды: !!!; !!?: !??; ??? арқылы белгіленген киімге өз атын жазып, киімдер тізетін жіпке (5-6 м.) іледі.

Барлық киімдер таңбаланған белгілері бойынша топтастырылады және !!! белгісін көрсеткен тыңдаушылар ? белгісін көрсеткен тыңдаушыларға кеңес береді, түсіндіреді.

Жеке жұмыс

Сабақ жоспарларын жетілдіру: тыңдаушылар курстың оқу жоспарына сәйкес дайындаған сабақ жоспарын толықтырып, жақсарту жұмыстарын жасайды. 

Жұптық жұмыс

Сабақтарды жоспарлау бойынша туындаған сұрақтарды жұпта талқылайды, бірбіріне ауызша кері байланыс береді.

Тренер сабақты қорытындылайды.

Ресурстар

Тренерге арналған нұсқаулық

Флипчарт және маркерлер, ноутбук

10-күн

3-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Оқыту дағдыларын талдау және бағамдау

Сабақтың мақсаты

Өзін-өзі бағамдау, рефлексия жасау дағдыларын дамыту

Жаттығулар

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Жұптық жұмыс

Тыңдаушылар сабақ жоспарларын талқылайды, оқуды жоспарлау бойынша сындарлы кері байланыс ұсынады (7-күнгі 4-үлестірме материалды пайдалану:  Кері байланыс қағидаттары).

Рефлексия

Тыңдаушылар меңгерген тәжірибелері туралы пікір алмасады.

Тренер сабақты қорытындылайды, тыңдаушылардың біліктілікті арттырудан күтілетін нәтижелерге қол жеткізу деңгейін бағамдайды: оқыту дағдылары, пән бойынша педагогикалық білім, критериалды бағалау.

Ресурстар

Тренерге арналған нұсқаулық

10-күн

4-сабақ

Сабақтың тақырыбы

Рефлексия және біліктілікті арттыру курсын  қорытындылау

Сабақтың мақсаты

Біліктілікті арттыру курсын қорытындылау және бағамдау

Жаттығулар

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру Сабақта қарастырылатын мәселелер:

-         өздерінің оқуына шолу жасау және бағамдау; - оқуда алға ілгерілеу жолдарын белгілеу.

Тыңдаушы рефлексиясы

Курс барысында алынған тәжірибе туралы ойлау, алынған білімді бағамдау, жаңартылған жалпы білім беру бағдарламасы бойынша сабақ беруге дайындығын ойластыру.

Тыңдаушылар өздері жазған күнделікті бағамдау жазбаларына, бағамдау бөлімдеріне көңіл аударады.

Тыңдаушылар рефлексия пирамидасын толтырады (1-үлестірме материал) және келесі сұрақтарға бойынша пікір алмасады:

-         Бағдарлама мазмұны бойынша түйінді идеялар

-         Курс барысында меңгерген тиімді тәжірибе

-         Мұғалімдермен бөлісетін маңызды тақырыптар, т.б.

Сабақ соңында тренер әр тыңдаушыға арнап бағамдау парағын толтырады, тыңдаушылардың жетістіктерін бағамдап, ерекше тұстарын атап көрсетеді, курсты қорытындылайды.

Ресурстар

1-үлестірме материал. Рефлексия пирамидасы

Тренерге арналған нұсқаулық

Бағдарламадан күтілетін нәтижеге қол жеткізу деңгейін анықтауға арналған тапсырмалар

День №

Тема дня

Содержание занятия

Кол-во часов

Неделя 1. Введение в обновленные образовательные программы

1

Введение  в обновленную

образовательную программу 

1. Введение в обучение.

 Патриотический Акт «Мəнгілік Ел».

2

2. Обзор обновленной образовательной программы по предмету «Физика».

2

3. Структура учебной программы и учебного плана.

2

4. Принцип спиральной образовательной программы. Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового         обучения:       понимание             обновленной образовательной программы.

2

2

Эффективное преподавание  и учение

1 . Стратегии эффективного преподавания и учения.

2

2 .        Применение активного      обучения        в             процессе преподавания.

Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: образ мышления.

2

3 . Значение применения стратегий активного обучения в процессе преподавания физики.

2

4 . Определение и учет потребностей учащихся. Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: реакция на потребности учителей.

2

3

Система  критериального оценивания 

1. Принципы критериального оценивания. Содержание системы критериального оценивания.

2

2. Структура критериального оценивания. Процесс формативного оценивания.

Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: образ мышления.

2

3. Процесс суммативного оценивания.

2

4.         Механизм      выставления оценок.             Портфолио обучающегося.

Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: критериальное оценивание.

2

4

Реализация обновленной

образовательной программы: планирование

1.         Долгосрочное,           среднесрочное          и             краткосрочное планирование

2

2. Учебная программа: цели обучения и долгосрочное планирование.

2

3. Среднесрочное и краткосрочное планирование. Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: понимание обновленной образовательной программы.

2

4. Значение языковых задач в обучении предмету. Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: планирование.

2

5

Стратегии  активного  обучения

1. Методы активного обучения в преподавании предмета «Физика».

Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: активное обучение.

2

2. Задания по развитию навыков работы с информацией.

2

3. Дифференцированное обучение на уроках по предмету «Физика».

Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: навыки обучения.

2

4. Межпредметные связи на уроках физики.

Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: реакция на потребности учителей.

2

Неделя 2. Реализация обновленной образовательной программы по предмету «Физика»

6

Развитие исследовательских навыков учащихся

1. Ресурсное обеспечение урока и применение графических органайзеров.

2

2. Развитие исследовательских навыков учащихся на уроках по предмету «Физика».

2

3. Разработка и демонстрация заданий по развитию исследовательских навыков. 

2

4. Информационно-коммуникационные технологии на уроках по предмету «Физика».

Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: предметные педагогические знания.

      2

7

Процесс оценивания на уроках по предмету «Физика»

1. Применение критериального оценивания при обучении предмету «Физика».

      2

2.         Планирование           и          организация             формативного оценивания.

2

3-4. Подготовка заданий по формативному и суммативному оцениванию. 

Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового         обучения:       понимание             обновленной образовательной программы.

4

8

Планирование занятий по

материалам

курсового обучения

1-2. Планирование занятий 1-5 дней курсового обучения. Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: планирование.

4

 3-4. Демонстрация занятий 1-5 дней обучения и обратная связь.

Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: навыки обучения.

      4

9

Демонстрация планов занятий и рефлексия

1-2. Планирование занятий 6-10 дней курсового обучения Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: планирование.

4

3-4. Демонстрация занятий 6-10 дней курсового обучения Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: навыки обучения, предметные педагогические знания, критериальное оценивание.

4

1-2. Корректировка планов занятий

4

10

Подготовка  к реализации  обновленной

образовательной программы

3. Анализ и оценка навыков обучения.

Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: навыки обучения, предметные педагогические знания, критериальное оценивание.

2

4. Рефлексия и подведение итогов курсового обучения.

2

Всего:

80 академи ческих часов

День 1

Занятие 1

Тема занятия

Введение в обучение

«Патриотический Акт «Мəңгілік Ел» 

Цель занятия

Формирование понимания о предпосылках обновления содержания среднего образования и содержании обучения по обновленной образовательной программе

Рассмотрение путей реализации общенациональной идеи «Мəңгілік Ел» через содержание образования  

Задания

Вводное слово тренера 

Тренер знакомит себя со слушателями, предоставляет вводные сведения о курсе повышения квалификации (слайд 1).

Проводится обзор вопросов, которые будут рассмотрены в течение 10- дневных курсов повышения квалификации, предоставляется всесторонняя информация по обновленной образовательной программе: 

-                     Ознакомление с целями, структурой и процессом программы повышения квалификации учителей предмета «Физика»; 

-                     Обзор учебной программы, учебного плана и документов «Руководства по критериальному оцениванию для учителей школ основного среднего и общего среднего образования»; 

-                     Рассмотрение потребности развития навыков учителей, необходимых для внедрения обновленной образовательной программы; 

-                     Пояснение о времени занятий, обеденного перерыва и мини перерывов, о противопожарной безопасности, о выключении сотовых телефонов во время занятий и о др. 

О предпосылках обновления содержания среднего образования в Казахстане. Что послужило причиной подготовки обновленной образовательной программы и ее внедрения в школах Казахстана в рамках обновления содержания среднего образования?

Ознакомить слушателей с обновленной образовательной программой для подготовки учащихся к будущему, попросите их поделится мыслями о том, как они представляют будущее образовательной системы в Казахстане.  Индивидуальная работа. Ознакомиться с раздаточным материалом 1 (Предпосылки обновления образовательной программы).

Необходимо пояснить слушателям то, что информация, содержащаяся в обновленной образовательной программе в составе применяемой программы образования охвачена не полностью. Ознакомление с данной основной информацией составляет основу курса повышения квалификации. 

Тренер подводит итоги.

Общие сведения о курсе повышения квалификации, структура и цели повышения квалификации 

Предпосылки обновления образовательной программы (причины возникновения потребности внедрения в общеобразовательные школы практику применения обновленной образовательной программы и системы критериального оценивания).

Ознакомление с целями курса и структурой курса (Руководство для тренеров: учебный план).

Дать возможность слушателям высказать свое мнение, позволить задать вопросы. Обзор содержаний занятий первых дней, предназначенных для ознакомления с общей информацией о курсе повышения квалификации.    

Знакомство слушателей

Для создания приятных взаимоотношений между слушателями можно использовать один из нижеуказанных методов знакомства либо метод, который вам по душе: 

1. Если бы Вам представилось возможность освоить один навык (например,

катание на сноуборде или готовка особенного блюда) с помощью особенного (волшебного) способа, какой бы навык вы выбрали? После этого коллеги представляют себя и делятся мыслями о том, какой навык они хотели бы освоить. 

2. Слушатели разговаривают еще с мало знакомым человеком о своем любимом занятии, то есть о хобби. Только что познакомившийся коллеге нужно будет ознакомить этого человека с остальным членами группы. Чтобы разговорить другого человека можно ему дать слово путем подачи мяча. Объяснить, что данный способ можно использовать на любом уроке для того чтобы разговорить учащихся либо призвать их ответить на вопрос. Это позволит учащимся говорить по очереди, адаптирует их к групповой работе, приучает их слушать других. 

«Подумай – в паре –поделись»

Предложить слушателям задуматься о том, чего они ждут от данного курса и о волнующих их проблемах 

Индивидуальная работа. Что я хочу узнать?               

Слушатели отвечают на вопросы в листе ознакомления (раздаточный материал 2). Заполняют таблицу о том, что знают и что хотели бы узнать. 

Парная работа. Слушатели обсуждают свои мысли с коллегами (можно предложить обменяться мнениями с людьми ранее незнакомыми, с теми, с кем ранее не были в тесных рабочих связях).

В конце все слушатели делятся мнениями в группе. Группы делятся результатами, которые они сами ожидают от курса и приоритетами. Тренер в течение всего курса готовит таблицу для пользования или общий постер (можно клеить записи, записанные на стикере).

Чтобы убедиться, что каждый слушатель курса ясно понимает цели и результаты обучения необходимо обращать внимание на их мнения. 

Тренер обращает внимание на приоритеты группового обсуждения: В группе вы себя чувствовали комфортно? Какие имеются приоритеты в группе? 

«Патриотический акт «Мəңгілік Ел». 

Тренер рассказывает слушателям об идее «Мəңгілік Ел», который охватывает общенациональные ценности, объединяющие всех казахстанцев в Послании Президента Республики Казахстан, останавливается на его значимости для будущего страны (слайд 2). 

Дает ознакомится с семью основными общенациональными ценностями, которые являются важными составляющими идеи «Мəңгілік Ел», рассматривает каждый их приоритет (раздаточный материал 3. Ценности общенациональной идеи «Мəңгілік ел»):

-             Независимость и Астана

-             Общенациональное единство, мир и согласие   Светское Государство и Высокая Духовность 

-             Устойчивый экономический рост на основе инноваций 

-             Общество Всеобщего Труда 

-             Общность Истории, Культуры и Языка

-             Национальная безопасность и глобальное участие Казахстана в решении общемировых и региональных проблем.

Тренер останавливается на механизмы реализации идеи «Мəңгілік Ел» в образовании и воспитании, на реализацию в комплексном виде в стране ценностей общенациональной идеи через все виды учебно-воспитательной работы. К механизмам реализации идеи «Мəңгілік Ел» в образовании и воспитании относятся ценности образования, казахстанский патриотизм и гражданская ответственность, формирование прозрачности и солидарности, получение образования в течение всей жизни и др. Роль школ в реализации общенациональных идей «Мəңгілік Ел», «Қазақстан – ортақ мекеніміз», «Қазақстан – менің Отаным», которые объединяют народ Казахстана, является очень важной. 

Тренер объясняет слушателям то, что стоит задача осуществления ценностей общенациональной идеи «Мəңгілік Ел» через содержания образования, приглашает обменяться мнениями о том, как можно реализовать ценности идеи «Мəңгілік Ел» в обучении и воспитании учащихся наиболее эффективно. Слушателям необходимо обратить внимание на разделы и содержание частей по предмету обучения, цели обучения и учебные задания в реализации ценностей общенациональной идеи через содержание образования.

Слушателям дается возможность высказать свое мнение о том, как можно реализовать ценности идеи «Мəңгілік Ел» в процессе обучения и воспитания, задавать вопросы. 

Тренер знакомит слушателей с формой ежедневной индивидуальной оценки

(раздаточный материал 4), объясняет о необходимости его заполнения каждый день после занятия, а также что можно оставить вопросы тренеру в письменном виде. 

Обсуждение со слушателями/тренерами:

Какие могут возникнуть вопросы у учителей по занятию? Каков будет ваш ответ? Как вы организуете реализацию ценностей на обучении учителей на занятии «Мəңгілік ел»? 

Ресурсы

Государственной    общеобязательной    стандарт    образования    Республики

Казахстан (начальное, основное среднее, общее среднее) 

Учебная программа по предмету «Физика»

Учебный план по предмету «Физика» 

Руководство по критериальному оцениванию для учителей основной и общей средней школ 

Руководство для тренера 

Раздаточный   материал         1.         Предпосылки обновления             образовательной программы  

Раздаточный материал 2. Ознакомление

Раздаточный материал 3. Ценности общенациональной идеи «Мəңгілік Ел»   

Раздаточный материал 4. Форма ежедневной индивидуальной оценки  Презентационные слайды  www.cpm.kz, www.nao.kz

День 1

Занятие 2

Тема занятия

Обзор обновленной образовательной программы по предмету «Физика»  

Цель занятия

Ознакомление с содержанием, ключевой терминологией и документами обновленной образовательной программы по предмету 

Задания

Ознакомление с темой и целью занятия

Рассмотрение этапов реализации обновленной образовательной программы по предмету «Физика»  

Рассмотрение этапов реализации обновленной образовательной программы по предмету «Физика»:  

-                     Что является новым для учителей?

-                     Какая помощь может будет необходима учителям в ходе работы по обновленной образовательной программе?  

Ключевые документы и термины, применяемые в обновленной образовательной программе. Презентационные слайды 

Предоставление инормации по ключевым документам в рамках обновленной образовательной программы по каждому предмету: Государственный общеобязательный стандарт среднего образования (начальное, основное среднее, общее среднее образование), Учебная программа, Учебный план, Руководство по критериальному оцениванию для учителей начальной/основной и общей средней школ, Сборник задач для формативного оценивания, Методические рекомендации для суммативного оценивания.  ГОСО РК определяет требования к уровню подготовки, содержанию образования, максимальному объему учебной нагрузки обучающихся и воспитанников.

Учебная программа

Учебная программа обозначает цели, ценности по каждому предмету, дает краткую характеристику педагогическим подходам согласно принципу учителя. Данный документ охватывает информацию о структуре и содержании каждого предмета. Содержание учебной программы предоставлено по разделам, подразделам, сквозным темам. 

Использовать предметы учебной программы для ознакомления слушателей с общей структурой учебной программы. 

1.                  Пояснительная записка

2.                  Цель и задачи изучения учебного предмета «Физика»

3.                  Педагогические подходы к организации учебного процесса

4.                  Подходы к оцениванию учебных достижений  

5.                  Организация содержания учебного предмета «Физика» (распределение учебной нагрузки, содержание учебного предмета, система целей обучения, долгосрочный план).  

Обратить внимание на единую структуру учебных программ по всем предметам в рамках обновления содержания образования. В учебной программе по предмету главное внимание уделяется знаниям, умениям, навыкам, которые необходимо освоить учащимся по отрасли физика. Групповая работа 

Для разностороннего понимания структуры, содержания учебной программы рассмотреть, ознакомиться, обсудить программу совместно со стандартами образования. 

Тренер подводит итоги работы: Важной структурной особенностью обновленных образовательных программ является то, что в их состав вошли: долгосрочные, среднесрочные и краткосрочные планы. 

В учебную программу вошли система целей обучения и долгосрочный план, которые указывают ожидаемые знания учащихся в рамках определенного предмета.   

Учебный план

В учебном плане указаны рекомендации по обучению содержания учебной програмы по классам. Чтобы убедитьмя, что слушатели знают содержание учебной програмы и  достигли целей обучения можно применить виды мероприятий, которые указаня в учебном плане.

Очень важно единое понимание целей обучения, предусмотренными для достижения учителем и учащимся в результате урока, а также эффективная организация учебного процесса. Для этого учителя могут применить различные стратегии, указанные в учебном плане.  

В учебном плане предоставлены указания для учителя по заданиям, осуществляемые по целям обучения (среднесрочный план).   Групповая работы

Ознакомление, обсуждение учебных планов по предмету «Физика»: - О языковых задачах

-   Долгосрочный план 

-   Среднесрочный план

-   Образец краткосрочного плана (план урока). 

Предоставить время слушателям для парного обсуждения того касательно чего предоставлена информации в каждом разделе по предметам (не опираясь на учебный план).

Просмотреть разделы каждого учебного плана, обсудить его содержание и значимость. 

Важно: Слушатели должны понимать структуру учебного плана, у них будет будет возможность обсудить структуру.  

«Подумай – в паре – поделись»

Слушатели задумываются о применяемой образовательной программе и о том, как может изменить ситуацию обновленная образовательная программа. Они обсуждают данный вопрос с коллегами (предложить учителям пройтись по группам и поговорить с человеком, который ранее был незнаком/ с

человеком, с которым близко не общались). Сходства и различия образовательных программ будут более подробнее рассмотрены на занятии 3. Слушатели делятся своими мнениями со всей группой и ключевые сведения записывают на флипчарт.  

Обсуждение со слушателями/тренерами:

Как вы раскроете рассмотренную тему на уроке? Какие примените стратегии? Какую работу планируете организовать с группами, которые быстро выполнили задание? 

Ресурсы

ГОСО РК (начальное, основное среднее, общее среднее)  

Учебная программа по предмету «Физика»,

Учебный план по предмету «Физика»

Флипчарт и маркеры

День 1

Занятие 3

Тема занятия

Структура учебной программы и учебного плана  

Цель занятия

Ознакомление с особенностями содержания и структуры учебной программы и учебного плана  

Задания

Обзор основных вопросов занятия 2, обсуждение возникших вопросов. 

Ознакомление с темой и целью занятия

Объединение в малые группы 

Индивидуальная работа. Ознакомление с раздаточными материалами 5-6.

Заполнение раздела «Как применить обновленную образовательную программу на практике обучения».

Парная работа. Анализ учебной программы, учебного плана. 

Работа с раздаточным материалом 7. Для его заполнения слушатели анализируют структуру учебной программы и учебного плана, записывают факты, идеи, действия и вопросы, разделяя их на четыре графы.  

Примечание: Это является обзором учебной программы и учебного плана, они будут рассмотрены более подробно на последующих занятиях.  

Групповое обсуждение и обмен мыслями об итогах работы, записанных в раздаточном материале.  Групповое обсуждение 

Чем отличается внедряемая в настоящее время обновленная образовательная программа от применяемой в данное время? 

Каждая группа назначает докладчика и секретаря группы для демонстрации результата своих обсуждений. 

Тренер должен использовать обсуждение для понимания рассмотренных в образовательной программе навыков и развитии новых методов и подходов в обучении, а также сделать выводы. 

Тренер резюмирует результаты слушателей. 

Объяснение идеи спиральной образовательной программы:  

-                     Учащиеся изучают предметы, повторяя на разных уровнях, при продвижении вперед каждый уровень по сравнению с предыдущим становится сложнее и изучается более глубже.

-                     Темы повторяются на разных уровнях, иногда в рамках одной четверти, иногда в нескольких;   

-                     Некоторые цели обучения пересматриваются более одного раза за четверть.   Объяснить, что между учебными программами разных предметов предусмотрены межпредметные темы. Это дает возможность учащимся опираться на полученные знания для формирования понимания по более сложным темам.    

Подведение итогов занятия и целей обучения 

Определение вопросов, требующих дополнительного обсуждения среди вопросов, рассмотренных на данном занятии и отвечать на вопросы. 

Ресурсы

Учебная программа по предмету «Физика» Учебный план по предмету «Физика»

Раздаточный материал 5. Структура и содержание учебной программы  

Раздаточный материал 6. Структура и содержание учебного плана   

Раздаточный материал 7. Структура учебной программы и учебного плана  Флипчарт и маркер

День 1

Занятие 4

Тема занятия

Принцип спиральной образовательной программы 

Цель занятия

Формирование понимания о принципе спиральной образовательной программы 

Задания

Тренер должен ознакомиться с критериями оценивания задач, основанных на планировании, должен знать, что они позволяют на занятии проверить текущие уровни слушателей в группе. В конце занятия тренер заполняет листки оценивания по каждому слушателю. Он должен быть среди слушателей в течение выполнения индивидуальной работы, выслушать и общаться с ними в целях развития в них новых навыков и понимания, определить уровень их понимания и наличия опыта касательно сказанных критериев.  Разминка 

Тренер представляет для слушателей изображение системы образования в виде спирали без каких-либо пояснительных записей (раздаточный материал 8). Предлагает слушателям дополнить его своими пояснениями, учитывая то, что на изображении представлен один из принципов организации образования. Слушатели выполняют данное задание в малых группах, рисуют в образцах, которые были розданы каждой группе, после чего демонстрируя свою работу и анализируя элементы, предлагают обсудить всей группой. Например, слушатели должны понять, что каждая часть в данном месте означает определенный класс (уровень образования), а разноцветные полоски являются разделами по предмету физика, которые с каждым переходом из класса в класс усложняются, а также объяснить это примерами.   Задание

Тренер предлагает слушателям использовать список целей обучения по определенному разделу предмета «Физика», который был обсужден на предыдущем занятии. Слушателям предоставляется время для анализа процесса усложнения цели обучения в малых группах, опираясь на принцип таксономии Блума.  

Тренер дает возможность самим заполнить цели обучения по определенному разделу, например, по разделу «Электричество и магнетизм» путем присоединения дополнительных строк. Такие задачи с каждым разом будут демонстрировать повышение навыков слушателей, а тренер предложить заключение о непрерывном усложнении учебных целей для развития навыков, осваиваемых учащимися: учебные программы, разработанные в рамках обновления содержания среднего образования, знания и навыки повторяются при переходе из класса в класс, основаны на модели спирального образования, которое развивается все дальше и дальше. Для того, чтобы прогресс учебного процесса был явным цели обучения сгруппированы во взаимосвязанные разделы и подразделы. По мере прогрессирования учащихся из класса в класс, они становятся более уверенными в освоении и понимании своих навыков.   Тренер обращает внимание на нижеследующие приоритеты программы спирального образования:  

-                     предлагается поддержать учащихся в применении знаний, полученных в прошлом для достижения поставленных целей обучения;

-                     новые знания тесно связаны с предыдущими и рассматриваются с точки зрения информации, полученной ранее; 

-                     с каждым повторением тема и сложность предмета возрастает;

-                     спиральная образовательная программа позволяет переходить с более простых идей на гораздо более сложные идеи более удобным путем.  

 Согласно стратегии Джигсо один из слушателей каждой группы идет в другую группу и обменивается со своими целями обучения, а группа

обсуждает правильность формулировки содержания целей обучения, взаимосвязь с точки зрения развития навыков учащихся. 

Тренер предлагает учителям формулировку целей обучения для разных уровней образования по определенному разделу, например, «Основы молекулярно-кинетической теории» (раздаточный материал 9). Данное задание делит каждую группу по разным уровням образования: необходимо разделить небольшие темы, охватывающие уровни 5-9 (основного среднего) и 10-11 (общесреднего) образования. Тренер предлагает слушателям анализировать и вносить изменения и дополнения, обмениваясь между собой результатами работы. 

Слушатели для того, чтобы подвести итоги обсуждения рисуют на постере

«Цели обучения» в виде облака, лестницу со ступенями для подъема наверх по ней, как одну из частей единой системы образования по предмету физика. 

Рефлексия

Слушатели в ходе занятия располагают на ступени лестницы на постере по порядку уровней образования цели обучения, предварительно записанные на отдельных листочках по обсуждённому разделу или подразделу. 

Групповое обсуждение:

-                     Какие специальности являются специальностями будущего?

-                     Как нам подготовить учащихся к будущей жизни, которую мы сами не можем еще представить? 

-                     Какие необходимы для этого навыки? 

-                     Как это изменит наше традиционное понимание об учебном процессе?  - Какие есть особенности учащихся ХХІ века от учащихся предыдущих поколений?

-                     Какие есть особенности учителей ХХІ века от учителей предыдущих поколений?

-                     Каким будет мир в последующие двадцать лет?  

Резюмировать обсуждение с помощью презентационных слайдов, показать видеоматериал. 

«Подумай - в паре - поделись»

PEST анализ — является простым и удобным средством анализа влияния внешней среды на процесс: 

P (Political) – политические, E (Economic) – экономические, S (Social) – социальные, T (Technological) – технологические факторы

Каждый слушатель использует раздаточный материал                   10, проводит

PEST–анализ процесса осуществления обновленной образовательный программы; записывает три предложения, интерпретирует значимость программы по каждой категории. Они делятся своими записями в паре, обсуждают их в малой группе, в конце печатают формулировку группы на бумагу флипчарта. Каждая группа демонстрирует свою работу всей группе, обсуждает ее. 

Подведение итогов занятия

Слушатели ежедневно заполняют форму ежедневной индивидуальной оценки (раздаточный материал 4) и пишут вопросы для тренера.

Определение степени достижения ожидаемых результатов курсового обучения: Понимание обновленной образовательной программы

Ресурсы

Учебная программа по предмету «Физика»

Учебный план по предмету «Физика»

Раздаточный материал 4. Форма ежедневной индивидуальной оценки   Раздаточный материал 8. Схема системы образования в виде спирали  

Раздаточный материал 9. Определение целей обучения по одному подразделу  Раздаточный материал 10. PEST анализ 

Слайды  Видеоматериал. http://www.cpm.kz/

День 2

Занятие 1

Тема занятия

Стратегии эффективного преподавания и учения   

Цель занятия

Ознакомление с методами эффективного преподавания и учения

Понимание педагогических методов в рамках обновленной образовательной программы 

Задания

Обзор предыдущих занятий

Проведение обзора основных вопросов, рассмотренных в ходе обучения 1 дня, обсуждение возникших вопросов и проблем.  

Ознакомление темой и целью занятия 

Объединение в малые группы

Можно сгруппировать слушателей в малые группы с помощью раздачи им разноцветных стикеров. Можно приклеить стикеры на стулья до начала занятия. 

Вопрос: 

Как вы объединились в группу? Какие применяете способы объединения учащихся в группы? Как можно объединить учащихся в малые группы?  Здесь важно подумать о составе групп. Каким должен быть состав группы?

Интеллектуальный опыт в процессе обучения и всестороннее общение со сверстниками влияет на личностное развитие учащегося. Поэтому правильнее позволять ученику находиться в составе разных групп, предоставляя возможность набраться эффективного опыта: 

-             гомогенная группа – группа с членами, чьи интеллектуальные уровни соизмеримые, интересующие отрасли общие;  

-             гетерогенная группа – группа с членами, чьи уровни познания у всех сильные либо низкие;   смешанная группа.

Можно определить состав группы в зависимости от целей обучения, заданий, выполняемых на занятии. В смешанных группах отличники поддерживают сверстников с более низкой успеваемостью, и помогают их продвижению. Однако, когда учебное задание бывает простым в данной группе возможно ослабление стимула. В этом случае полезнее организовать гомогенные либо гетерогенные группы. При выполнении заданий по развитию исследовательских навыков можно давать уровневые задания в зависимости от уровня знаний, учащихся в группе.

Задавать вопрос для того чтобы объяснить, как демонстрируются методы эффективного преподавания и учения в условиях класса и как должен себя чувствовать учащийся в данной среде: 

Какие существуют стратегии эффективного преподавания и учения?  Парная работа

Слушатели делятся на пары, называют методы эффективного преподавания и учения (должны перечислить, как минимум, 5 методов). После чего они обсуждают свои идеи в группе. 

Подводить итоги работы: Показать список 8 примерных методов в раздаточном материале 1 с помощью презентационного материала. Слушателям делается примечание о том, что данный список не полный и можно его дополнить. 

Каждая пара слушателей идентифицирует каждый метод с изображениями в раздаточном материале «Восемь способов».  

Тренер для того чтобы резюмировать работу использует изображения с презентационного слайда, рассматривает очередность анализа каждого метода, его понимание и задает слушателям вопросы: 

-   Как рисунок демонстрирует особенность данного метода?

-   Что вы можете сделать в классе чтобы использовать данный подход?  

Объяснить, что в разделе «Педагогические подходы» в каждой учебной программе представлен общий реестр подходов и примеров, ориентированных на предмет.  Обсуждение в паре

Учителя в паре проводят сравнительный анализ между данными раздела учебной          программы      и          рассматриваемыми     подходами             эффективного преподавания и учения (раздаточный материал 2). 

Групповое обсуждение

-                     Какие есть сходства/ особенности данных подходов от методов, применяемых в данное время в школах?

-                     Какие могут возникнуть затруднения у учителей при реализации данного подхода? Как их можно решить? 

Подведение итогов занятия

Обсуждаются вопросы, требующие дополнительного внимания и обсуждения, а также содержание занятия. 

Ресурсы

Учебная программа по предмету «Физика»

Учебный план по предмету «Физика»

Руководство по критериальному оцениванию для учителей основной и общей средней школ

«Руководство для учителя» 

Раздаточный материал 1. Восемь подходов  

Раздаточный материал 2. Методы и подходы преподавания и учения   Слайды

День 2

Занятие 2

Тема занятия

Применение активного обучения в процессе преподавания  

Цель занятия

Понимание значимости применения активного обучения в процессе преподавания 

Формирование понимания об эффективном применении методов и подходов активного преподавания 

Задания

Задание

Подготовить ребус с зашифрованными физическими понятиями, величинами и именами великих физиков.

Слушатели проводят совместную работу в малых группах, лидеры групп демонстрируют всем результаты работы. Слушатели оценивают готовые работы, делятся мыслями о применении их на уроке.

 Можно давать разные задания группам, например, с помощью теоретических вопросов касательно темы занятия и формул предложить задание, предназначенное для составления домино, пазла. 

Задать вопрос: Как было выполнено задание? Какие действия заметили в ходе выполнения задания? Что такое «активное обучение»?