Бөлім: 8(7).2А XVIII ғасырдағы Қазақстанның мәдениеті
Бөлім: 8(7).2А XVIII ғасырдағы
Қазақстанның мәдениеті
Сабақтың тақырыбы:
XVIII ғасырдағы қазақтардың материалдық мәдениеті
Зерттеу сұрағы:
Қазақтың ұлттық қолданбалы өнерінің бірегейлігі неде?
Оқу мақсаты:
8 (7).2.2.4 Қолданбалы өнердің жетістіктерін бағалау.
Маусымдық киімдер тігуге қойдың иірілген жүні мен малдың өңделген терілері пайдаланылды
Маусымдық киімдер тігуге қойдың иірілген жүні мен малдың өңделген терілері пайдаланылды.
Киім белгілі дәрежеде білдірді:
Адамдардың жас айырмашылығын
Әлеуметтік ерекшеліктерін
Этникалық ортасын
Ұлттық ерекшелігін
Әлеуметтік – статустық дәрежесіне қарай
би
бақсы
бай
сұлтан
ханзада
сал-сері
малшы
балуан
батыр
киімдерінің өз ерекшеліктері болды
Жас, жыныс ерекшеліктеріне қарай киім үлгілері болған:
Жас, жыныс ерекшеліктеріне қарай киім үлгілері болған:
Бала
Бозбала
Қыз
Бойжеткен
Қалыңдық
Жігіт
Жігіт ағасы
Ақсақал
Келіншек
Әйел
Апа
18 ғасырдағы Қазақстанның материалдық мәдениеті
қ
қ
Сырткиімдердің ең қымбаты – аң терісінен тігілген ішіктер Ішіктің түрлері:
Сырткиімдердің ең қымбаты – аң терісінен тігілген
ішіктер
Ішіктің түрлері:
Бұлғын ішік
Жанат ішік
Қасқыр ішік
Күзен ішік
Түлкі ішік
Ішіктердің сыртын бағалы маталармен тыстаған.
Тон - иленген әрі боялған теріден тігілнен қыстық киім.
Бұлғын ішік - бұлғын терісінен жасалған, аса бағалы сырт киім
Бұлғын ішік - бұлғын терісінен жасалған, аса бағалы сырт киім. Мұндай киім түрі билік иелері арасында сыйлық ретінде жүрген, қыз жасауына салынған, бас құдаларға кәде сый ретінде берілген. Бір ішікке
20-30 бұлғын терісі кетеді.
Бұлғын
Қасқыр ішік – қасқыр терісінен тігілген, жылы сырт киім
Қасқыр
Күзен
Түлкі
Күзен ішік – күзеннің терісінен тігілген ішік.
Түлкі ішік – түлкінің терісінен тігілген ішік
Шекпен – түйе жүнінен иірілген жіптен тоқылған жұмсақ сырттық киім
Шекпен – түйе жүнінен иірілген
жіптен тоқылған жұмсақ
сырттық киім.
Шекпен жаңбырда суды,
жазда ыстықты,
қыста суықты өткізбейді.
Шекпенді тығыз, су өтпейтіндей
етіп тоқыған.
Күпі – матадан
астарына шыт,
ішіне мақта салып сырып тіккен, көктем мен күзде киетін ерлердің маусымдық киімі.
Жарғақ шалбарларды қой, ешкі терілерінен тіккен
Қазақтар иленіп, әбден өңделген жұқа теріні «жарғақ» деп атаған. Жарғақ шалбарларды қой, ешкі терілерінен тіккен. Шалбар атқа мініп-түсуге өте ыңғайлы, балағы кең және кестемен өрнектелген.
Бұл сәнді киімді көбінесе кезінде батырлар, бектер, билер және сал-серілер салтанатқа киген.
Ер адамдар сырт киімдерін түймесіз, тек белбеумен ғана байлап киген.
Белдік пен кісені қайыстан, былғарыдан қабаттап, күміс құйма, асыл тастармен сәндеген.
Мата белбеу буыну да кең тараған.
Абай атамыздың кісе белбеуі
18 ғасырдағы Қазақстанның материалдық мәдениеті
Мәсі Камзол – әйелдердің көйлектің сыртынан киетін сырткиімі
Мәсі
Камзол –
әйелдердің
көйлектің сыртынан
киетін сырткиімі.
Сәукеле
Кимешек
Ерлердің бас киімдері: Тымақ Бөрік Құлақшын
Ерлердің бас киімдері:
Тымақ
Бөрік
Құлақшын
Күләпара – су немесе қар түспес үшін бас киімнің сыртынан қаптай киетін, брезенттен тігілген бас киім.
Сәукеле Бөрік Қарқара Кимешек Желек – сәукеленің немесе қыздар бас киімінің желке тұсынан төгіліп тұратын жібек мата
Әйелдер бас киімдері:
Сәукеле
Бөрік
Қарқара
Кимешек
Желек – сәукеленің немесе қыздар бас киімінің желке тұсынан төгіліп тұратын жібек мата.
Күндік – егде әйелдер басына орай тартатын жаулықтың бір түрі.
Жаулық – тұрмыстағы әйелдердің тартатын бас киімі.
Кимешек – әжелердің тек беті ашық, басын, иығын жауып тұратын бас киімі.
© ООО «Знанио»
С вами с 2009 года.
