5.Tadbirkorlik sifatlari va ko’nikmalari

Biznes Odamini kuzatar ekanmiz, biz undagi ma’lum bir sifatlarga e’tibor qaratamiz. Bu sifatlar shunday mushtaraklikda boshqa kasb vakillarida ko‘zga tashlanmaydi. Biroq, bular an’anaviy tarzda e’tibor qaratiladigan xarakterning “bazaviy” xossalari yoki qirralari emas. Bular ko‘proq, biznes hayotining ma’lum bir bosqichlarida shaklllanadigan, biznesning o‘sishi, rivojlanishi va o‘zgarishi bilan ko‘rinishi o‘zgarib boradigan, bir sifat holatidan boshqasiga o‘tadigan, etarli darajada qabul qilish, qaror chiqarish, harakat va ko‘nikmalarning mushtarakligidir.

• Yuqori saviyadagi mehnatkashlik;
• O‘z kuchiga bo‘lgan ishonch;
• O‘z ishini yaxshi bilish;
• Boshqalar fikrini eshita bilish va o‘rganishga bo‘lgan intilish;
• Tashabbuskorlik;
• Muvaffaqiyatsizlikka bardosh bera olish va kurashib engish;
• Mavhum holatlarda harakat qila olish;
• Halollik va ishonchga ega bo‘lish;
• Tavakkal qila olish;
• O‘zining kelajagini o‘z qo‘llari bilan qurish;
• O‘z maqsadlariga erishish yo‘lida intilish;
• Foyda olishga bo‘lgan intilish;
• O‘z xarakterining kuchli tomonlariga suyanish.

Tadbirkorlik sifatlari biznes va biznesmenning yetuklikka erisha borishi bilan juda yaqqol ko‘zga tashlanadi. Bular hisobiy fikrlash va marketingni tanlash. Bu xususiyatlarning rivojlanishiga nafaqat muvaffaqiyat to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liq bo‘libgina qolmasdan, biznesmen ishining rivoji ham bog‘liqdir. Bulardan yana biri – odamlarni boshqara olish qobiliyati bo‘lib, ijtimoiy ruhiy xususiyat hisoblanadi.
Biznes gullab yashnashi uchun pul bilan ishlay bilishning o‘zi etarli bo‘lmay, odamlar bilan ishlay bilish ham kerak. Yaxshi biznesmen ish muloqoti san’ati sirlarini muntazam egallab borishi kerak.

Bunda sizga quyidagilar yordam beradi:
• Berilgan masalalarni tadbirkorlar bilan muhokama qilish
• Bilim va ko‘nikmalaringizni takomillashtirish maqsadida o‘qib-o‘rganish
• Boshqa tadbirkorlarning ishini kuzatish
• Biznes haqidagi boshqa adabiyotlar va materiallarni o‘qish

Тadbirkorlikning asosiy qoidalari:
• Mijoz xaridor emas, sizning boquvchingiz...
• Biznеs sizni boqishi uchun unga nafaqat pulingizni qo’yasiz...
• Barcha boyligingizga tavakkal qilmang.
• “Yaxshi Raqobatchi” dushman emas, yordamchi bo’ladi. Faqat uning xatolaridangina o’rganmang.
• Pul ko’p bo’lmaydi. Uni foydali qo’llash uchun bilim va ko’nikma еtarli darajada bo’lmasligi mumkin.

Maykl Dell – Dell Computer Corp firmasini 19 yoshida, birinchi kurs talabasi ekanligida tuzgan. Firmaning dastlabki sarmoyasi 1000 (bir ming) AQSH dollariga teng bo‘lgan. Maykl 40 yoshga to‘lganida kompaniyaning sotilish hajmi 45 milliard AQSH dollariga teng bo‘lgan. U kompyuter ishlab chiqaruvchi firmalar orasida etakchi o‘ringa chiqqan.
DELL korparatsiyasining asoschisi Maykl Dell muvaffaqiyatining 9 qoidasi
• Bozorni yaxshilab o‘rgan
• Vositachisiz sot
• Senga mahsulot etkazib turuvchilarni hurmat qil
• Xodimlaringni hurmat qil
• Sening muvaffaqiyatingni faqat sening mijozlaring kafolatlaydi
• O‘z ustingda ishlashdan charchama
• Keng ko‘lamda o‘yla va harakat qil
• O‘z iqtidoringga va o‘zingga ishon
• O‘sishni o‘z maqsadingga aylantirma

Sem Uolton (Sam Walton)- Wal-Mart chakana savdo do‘konlariga ixtisoslashgan eng rivojlangan kompaniyaning asoschisi. U 1918 yilda tug‘ilgan. Yoshligi Missuri shtatidagi fermada qashshoqlikda o‘tdi. Missuri universitetini tamomlagach J. C.Penny kompaniyasiga ishga kiradi. U erda chakana savdo qilishning dastlabki tajribasiga ega bo‘ldi. 1962 yili u qishloq joylarida katta chakana savdo do‘konlarini ochish g‘oyasini taklif etadi va bu holda kam xarajatlar saqlanib qolishni yoqlab chiqadi. Boshliqlar uning nuqtai nazari bilan kelishishmaydi. Shunda u o‘zining Wal-Mart kompaniyasini tuzishga qaror qiladi va o‘zining muvaffaqiyatli odimlarini boshlaydi. 1992 yili u vafot etadi. Bu paytga kelib uning oilasi 25 milliard dollor sarmoyaga ega edi. Hozirgi kunda Wal-Mart dunyodagi birinchi raqamli sotuvchi hisoblanadi. U dunyo bo‘ylab 4500 do‘konni o‘zida birlashtirgan tarmoqqa ega.

Biznes qurish bo‘yicha Sem Uoltonning 10 ta maslahati.
• O‘z g‘oyangizga ishoning, oxirigacha kurashing, biznesga o‘zingizni to‘la baxshida eting.
• Qo‘l ostingizdagilarga hamkoringiz (sherigingiz) day munosabatda bo‘ling.
• Sheriklaringizni harakatlarini asoslab bering.
• Xodimlaringiz bilan ochiq munosabatda bo‘ling.
• Xodimlaringiz biznes uchun qilayotgan har bir ishini qadrlang.
• Muvaffaqiyatlaringizni bayram qiling.
• Kompaniyangizni har bir xodimi bilan muloqotda bo‘ling.
• Harakatlaringizni nazorat qiling.
• Oqimga qarshi suzing.