Қарым-қатынасқа қалайсыз?

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Талдықорған политехникалық колледжі  «Қарым­қатынасқа қалайсыз?» (Психодиагностикалық сұрақтар)                                                                              Жауаптылар:                                                         Колледж психологі: Бейсетов А.А.                                                         Топ жетекшісі: Байдилданова М.С.                    Топ: Р ­ 71б Талдықорған қаласы Тақырыбы: «Қарым­қатынасқа қалайсыз?» Күні: 09.10.2017ж. Өткізілу орны: 467 кабинет Мақсаты: Топтағы білімгерлердің бір­біріне деген сүйіспеншілігін және  сыйластығын анықтау. Колледж   психологі:  Қарым   – қатынассыз   өмір   сүру   мүмкін   емес. Адамға   қатысты   өмірлік   қандай   да   бір   мәселені   алсақ   та   қарым­қатынас ұғымы   бар.   Адамгершілік   тұрғыдан   тәрбиелілік   жақсы,   жағымды   қарым­ қатынаспен,   адамгершілікке   жат   қылық   тәрбиесіздікпен,   яғни   жағымсыз қарым – қатынаспен астастыны белгілі. Сондықтан да адамдар бір­ бірімен қарым­   қатынас   жасау   кезінде   адамдық   қасиеттерді   құрметтеуі,   қарым­ қатынастың   адамгершілік   нормаларын   сақтауы   және   оны   қалтқысыз орындауы, ешуақытта ренжітпеуі, дөрекілік көрсетпеуі адамгершілік белгісін танытады.      Қарым­қатынаста адам өзін еркін, сенімді, өзін тыңдатып, өзгені де тыңдай білуі  қажет. Кез­ келген адам сізбен қарым  – қатынаста жеке пікірін айтуға, шешім қабылдауға құқығы бар. Мамандардың   зерттеулері бойынша адамдар 55%   ақпаратты   вербальды   емес   қатынастан,   38%   ақпаратты   дыбыстардын (тембр,ырғақтан т.б), 7% ақпаратты сөйлеуден алады екен. Қарым­ қатынаста адам саналы түрде дамиды, жетіледі.      Қарым­қатынас   адам психикасының  және оның мінез­құлқының мәдени, саналы түрде қалыптасуы мен дамуында үлкен роль атқарады. Қарым­қатынас арқылы   адам   жоғары   қабілеттері   мен   қасиеттерін   аша   алады.   Дамыған адамдармен   белсенді   қарым­қатынасқа   түсе   отырып,   ол   өзі   тұлға   болып қалыптаса   алады.   Егер   туғаннан   бастап,   адам   басқа   адамдармен   қарым­ қатынасқа түсу мүмкіндігінен айрылса,ол ешқашан мәдениетті, адамгершілігі бар адам болмас  еді, тек  ғана  аяғына дейін  жартылай  жануар  болып яғни сыртқы   жағынан   адамға   ұқсас   болар   еді.   Оған   әдебиеттерде   көптеген мысалдар,   зерттеулер   дәлел   бола   алады.   Әсіресе   баланың   психикалық дамуына   үлкен   әсер   ететін,   оның   онтогенездің   алғашқы   этабындағы үлкендермен қарым­қатынасы. Ол осы уақытта өзінін барлық адамгершілік, психикалық мінез­кұлық қасиеттерін қарым­қатынас арқылы қалыптастырады. Баланың дамуы қарым­қатынастан басталады. Бұл әлеуметтік белсенділіктің бірінші түрі. Бала бұл кезде, өзінің жеке даралық дамуына керекті ақпарат алады.      Қарым­қатынасты   негізгі  факторы десек қателеспейміз.  Қарым­қатынас   мәдениетін көтеру үшін, ерте жастан бастап адамның басқа адамға жанашырлық, тілектестік, ортақтастық, адамның өмірлік іс­әрекетінің мейірімділік   қасиеттерін   қалыптастыра   білу   керек.   Қарым­қатынас   ең алдымен,   бір   адамның   екінші   адамды   өзара   түсінушілігінен   басталады. Немқұрайлық қатігездік тұрпайылық сыйламсыздық қарым­қатынасты бұзады. Ал, егер тілек, өзара сұрақтар, өзара келіспеушілік басым болса, онда достық қатынас, яғни ол жанұяға қажетті психологиялық атмосфера болып табылады. Біз білетіндей адамның өзара түсінушілігіне бөгет болатын жағдайлар; оның қайталанбастығы,   жеке   даралығы,   бір­біріне   ұксамайтындығы.   Өзара түсінушіліктің   тағы   бір   кедергісі   қабылдаудың   стереотиптілігі.   Кейбір адамдар басқаларды терең білмей өз ойларын айта салады. Адамның басқа адаммен қарым­қатынасы оның жеке күші мен әлсіздігі, өмірлік қайталанбас жеке   даралық   көріінісі,   тәрбиелеу   ерекшелігі   сияқты   мінез­құлқының ерекшелігіне   байланысты.   Адамға   басқа   адамдардың   бағалауы   мен   бірге өзіндік ойы, әлеуметтік статусы ұжым да алатын орны сияқты қасиеттер әсер етеді.   Қарым­қатынас   басқа   да   іс­әрекет   сияқты   белгілі   бір   нәтижемен аяқталады Қарым­қатынас нәтижесін оның өнімі ретінде қарастыруға болады. Өнімі әр түрлі болады. Оның ішінде басты орын алатындары өзара қатынас және   өзінің   образы.   Өзара   қарым­қатынас   қатынас   үрдісіне   өзінің   әсерін тигізеді. Адамдар арасындағы өзара қатынас таңдау сипатына ие болады. Бұл таңдау адам қажеттілігіне байланыста анықталады. Баланың өз образы өмірлік іс­тәжірибенің   әр   түрлі   түрінде   пайда   болады:   жеке   даралық   әрекет тәжірибесі және қарым­қатынас тәжірибесі бала дамуындағы шешуші фактор – баланың өзіне қатынасы қоршаған ортаны белсенді өзгерту және әлеуметтік тарихи сипат алады. Бала өмірге келісімен алдымен үлкендермен, одан кейін құрбы­құрдастарымен қарым­қатынасқа түсе бастайды. Осының нәтижесінде жаратылысынан берілген адам болу қабілетін іске асырады. Қарым­қатынас баланың   психикалық   дамуының   негізгі   факторы   және   жағдайы.   Қарым­ қатынаста   адамдар   өзін­өзі   және   басқаларды   тану   қажеттілігін қанағатандырады.   «Өзін­өзі   тану»   және   қарым­қатынас   бір­бірімен   тығыз байланысты      Қарым­қатынас   және іс­әрекет. Біріккен әрекетте адам өзге адамдармен қажет болғандыктан   ғана   бірігуі керек,   олармен   араласуы   керек,   яғни   ара қатынасқа түсіп, түсінушілікке жетуі және ақпарат алмасуы керек. Бұндай жағдайда   қарым­қатынас   іс­әрекеттің   бір   қыры   ретінде   көрінеді.   Бірақ мұнымен шектелмей адам өзін өзге адамдар орнына қояды, ерекшелігін, жеке даралығын   көрсетеді.   Бұл   қосалқы   пән.   Бір   жағы   іс­әрекет   пәні,   екінші жағынан   адамның   өзін­өзі   әлеуметтік   ортада   көрсету   құралы.  Сонымен   іс­ әрекет қарым­қатынастың бір қыры, ал сезіну іс­әрекеттің бір жағы, бұлардың барлығы   бірлесе   барлық   жағдайда   үзілмес   бірлік   құрайды.  Қарым­қатынас үрдісіне   енбейтін   психикалық   құбылыс   жоқ.   Осы   іс­әрекеттен   ажырамас қарым­қатынастан индивид адамзат қалыптастырған тәжірибені игереді.      Қарым­қатынас тек ақпарат алмасу ғана емес, мейлі ол таныс, мейлі таныс  емес   болсын,   адамдар бір­бірімен   қарым­қатынас   арқылы   түсініседі,   тіл табысады,   келісімге   келеді,   қарым   –қатынас   арқылы   өмірлік   тәжірибе жинақтауға болады, жаңа әртүрлі нәрселерді білуге болады.         Сол себепті бүгін мен сіздердің топтарынызбен 2 түрлі тест жүргізбекпін: Қарым­қатынасқа қалайсыз?» 1.Қарым­қатынасқа түскенде, адам таңдайсыз ба? А) жоқ таңдамаймын бірақ,адамдардың келбетіне қараймын Б) таңдамаймын В) сөйлеу мәдениетімен жүріс­тұрысына қараймын 2.Сіз достарыңызды қызғанасыз ба? А) жоқ Б) кей сәттерде В) жоқ қызғанбаймын ол менің досым 3.Достарыңызға көңіліңіз толама? А) жоқ Б) олар өзгеше жандар В) әрине көңілім толады  4.Достарыңызбен өзіңізді салыстырасыз ба? А) кей сәттерде Б) ойлану керек В) жоқ салыстырмаймын 5.Қарым – қатынасқа түскенде адамның келбетіне мән бересіз бе? А)ия міндетті түрде Б) әрине В) жоқ мән бермеймін оның мен үшін адамгершілігі қымбат.   Интерпретатция: а­вариантқа  1                                б­вариантқа  2                                в­вариантқа  3   Қорытынды: 15­20 ұпай. Сіз қарым­қатынасқа жақсы түсе аласыз және олармен тіл табыса, білесіз.   Сіз   оның   келбетіне   емес   оның   мінез   ерекшеліктеріне,   тұлғалық қасиеттеріне   мән   бересіз.Бірақ   сізге   ол   адамның   бір   жағымсыз   қылықтары ұнамаса, бетіне айта аласыз және оны дұрыс деп есептейсіз. 10­15 ұпай. Сіз қарым­қатынасқа түскен кезде бірінші кезекте түр келбетіне және киіміне қарайсыз, бірақ оны білдіртпейсіз. Сіз кейде өзімшілдігіңізбен қарым­қатынасқа   түсе   алмайсыз.   Сізге   адамдармен   көп   қарым­қатынас көбірек   жасау   керек.   Сіз   адамның   келбетіне   емес,   адамгершілік   қасиетіне қараңыз, сода ғана қарым­қатынаста тұрақты бола аласыз. 0­7 ұпай.  Сіз қарым­қатынасқа түскен кезде әлеуметтік жағдайына оқыған, оқу орнына және киміне аса мән бересіз. Сондықтан сізден көп адамдар алшақ жүреді, және өзіңізде жек көрінішті көрінесіз. Сіз қандай адамсыз?        Өзіңіздің, немесе дос­жаран, жақындарыңыздың мінездерін, қандай адам екенін білгіңіз келеме? Олармен қалай қарым қатынас жасау керекті қажетпе сізге?  Онда  қарап  шығыңыз.  Қызық  болуы  мүмкін.  Туған  Айы,  күнімен, атауын жақсылап қараңыз. Одан төмен мінездемесі. 1­айдың 1­4~Ит,  10­24~ Тышқан,  25­31~ Арыстан. 2­айдың 1­5~Мысық, 6­14~Көгершін, 15­21~Тасбақа, 22­28~Ілбіс. 3­айдың 1­12~Маймыл, 13­15~Арыстан, 16­23~Тышқан,  24­31~Мысық. 4­айдың іші. 1­3~Ит, 4­14~Ілбіс, 15­26~Тышқан, 27­30~Тасбақа. 5­айдың. 1­13~Маймыл, 14­21~Көгершін, 22­31~Арыстан. 6­айдың 1­3~Тышқан,  4­14~Тасбақа, 15­20~Ит, 21­24~Маймыл, 25­30~Мысық. 7­ай 1­9~Тышқан, 10­15~Ит, 10­26~Көгершін, 27­31~Мысық. 8­айдың 1­15~Маймыл, 16­25~Тышқан, 26­31~Тасбақа. 9­айдың 1­14~Көгершін, 15­27~Мысық, 28­30~Ит. 10­айдың 1­15~Маймыл, 16­27~Тасбақа, 28­31~Ілбіс. 11­айдың 1­16~Арыстан, 17­30~Тышқан. 12­айдың 1­16~Ит, 17­25~Маймыл, 26­31~Көгершін.         Егерде Арыстан деп тарып тұрған болса: Сіз бейбітшілікті, татулықты қатты жақсы көретін адамсыз. Біреулер сізбен жанжалдасып, ұрыс шығарғысы келсе, сіз мүмкіндігіңізше аулақ болуды ойлайсыз. Көп қозғалыстағы адам бір Тума  басқару  қабілетіңіз, ортада  ұзақ  уақыт  болғысы  келмейді.  Басқа  адамды  өзіңізге  тартумен  қатар тез  түсінісе  аласыз.  сізді  басқа  адамдардан қарағанда  нәтижелі  жұмыс  жасауыңызға  себін  тигізеді.  Басқа  адамдармен қатынасыңыз  оларға  ұнайды  және  олар  қатты  бағалайды.  Өзге  адамдарға құрметтеткенді,  сыйлатуды,  өзгелерге  ұнауды  жақсы  көресіз,  сонымен  қатар кімде­кім сізге сәл жігерлендіру айтса өте қуанып риза боласыз. Маймыл:  Өте  шыдамсыз,  ренжігіштеу  адамсыз.  Қандай   да   бір   іс шаруаны   тез   біте   салу   жағын   ойлайсыз.   Өзіңізді   қарапайыммын   деп ойлағаныңызбен,   өзгелердің   алдында   жақсы   көрінуді   қалайды   екенсіз.  Осы қырыңызбен сіз басқалардан өте ерекше көзге түсіп шыдайды екенсіз. Өзіңізді қандай болмасын қауіпсіз және денсаулығыңызды қорғап шыдайсыз. Қандай да бір жағымсыз у­шуға сіздің есіміңіз кірісіп кеткен болса сіз үрейленіп тез көңілден   түсесіз.   Сол   себепті   қандайда   бір   нәрсе   бастарда   өте   абайлап бақылайды   екенсіз.   Ақшаны   қатты   жақсы   көретін   қырыңыздан айбайлағаныңыз жөн!!! ІЛБІС:   Сіз   құпия   адамсыз.   Қандай   қыйын   жағдайдан   өзіңізді   оңай шығарып,   кез   келген   күрделі   сұрақты   оңай   шеше   аласыз.   Кейде   қыйын мінезіңізді   көрсетіп,   оғаш   қылығыңызды   шығарып   айналағыдарыңызбен айғайласуға   құмарсыз.   Өте   өзімшіл,   жоғар   санайтын   адамсыз.   Барлық жағыдайдың, бәр нәрсенің кейде мүмкін емес екенін біле тұра ойлағаныңыздай болғызуға   құмарсыз.   Соның   әсерінен   кейбір   адамдардан   алыстап   қалуда болып   тұрады.   Деседе,   адамдар   сіздің   керегіңізге   мұқтаж   болып   тұрған жағыдайда сіз оған шын ниетіңізбен қол ұшын бере аласыз. ИТ: Сіз тұрашыл, ақкөңіл адамсыз. Сіздің әділ екеніңізге ешкім күман келтіре алмайды. Жұмыс шаруаңызға кіріскенде шыншыл, тұрашыл болудан жасқаншақтайсыз. Сіз өте қарапайым адамсыз. Сөз таластырудан, төбелестен алыс   жүріп,   байсалды   болып   өзгені   сабырға   шақыра   аласыз.   Сондықтан достарыңыз сізді сыйлап, жақсы қарым­қатынаста екені сөзсіз. Киім таңдауға шеберсіз. Егерде сіздің киім шкафыңызда жаңа үлгідегі киімдер болмаса онда сіз   көңілсізденесіз.   Сіз   танымалсыз,   сөйлесуге   өте   ыңғайлысыз.   Сізді   өте жақсы түсіне білетін, адамгершілігі мол біраз досыңыз бар. Көгершін:  Сіз қарапайым болғаныңызбен бақытты өмірдің символысыз. Сізден жүрген жеріңіз жақсы болсада, нашар болсада, бұл сізге ешқандай әсер етпестен,   қай   жерде   болмасын   шаттық,   қуаныш,   күлкі   сыйлай   алатын ерекшелігіңіз бар екен. Достарыңыздың арасындада басшы, лидері және кімде­ кімге қажет кезінде ақылын тауып, сабырға шақыру жағында шеберсіз. Сіз көлкектеуді, жалған сөйлеуді, алдап кетуді ұнатпайсыз. Сол себепті мұндай нәрселерге   сіз   жолықпайсыз,   жолыққанның   өзінде   алыстап   кетесіз. Жұмысыңызға өте ұқыпты, өте тыйанақты және ұйымшыл қарайсыз. Қандай да бір ұқыпсыз жағыдайды ешқашан болдырмайсыз. Тышқан:  Сіз адамдармен араласқанды, әзілдескенді ұнататын адамсыз. Көзіңіздің ойнап тұруы басқаларға өте қызықты, назарларын аударып тұрады екен. Сізбен  бірге болған адамдардың іші пыспайды.  Басқа  адамдар  сіздің істеп жатқан шаруаңызға араласуы, сізбен бірге болып немесе сізді өздеріне шақырып   алуға   құмар   екеніне   еш   таңқалмаңыз.   Дегенмен   сіз   морт   адам болғандықтан   кейбір   сөздерді   ауыр   қабылдап   қалатыныңыз   бар.   Басқа адамдар сізбен сөйлесердің алдында байқап ойлап сөйлеуі қажет. Кімде­кім сізге сөз тигізсе, өсектесе немесе алдағысы келсе сіздің ашуыңызға тиеді. Тасбақа:  Сіз ақ жүректі, бір сөзбен айтқанда өте кеңпейілді адамсыз. Сіздің   көркем   мінезіңіз   көптің   ішінде   болғанда   да   үнемі   білініп   тұрады. Сонымен қатар тыныш тату татті өмірді қалайсыз. Сізге қаншалықты жаман нәрсе істеседе, сіз соншалық өш алу сияқты жаман ойды ойға алмайсыз. Бұлай жасауды да сіз ұнатасыз. Өсек айтып, кісі жамандағанды суқаныңыз сүймейді. Адамдармен қатынасқаныңыз барлығына ұнайды. Сіз адамдарға махаббат, ізгі ниет   таратып   тұрасыз   және   ол   үшін   бірдеңе   дәметпейсіз.   Сіз   қолыңыздан келгенше көмектесетін береген қолсыды адам екеніңізге күмән жоқ. Барлық нәрсені жақсы жағынан ойлайтын жақсы адамсыз. Мысық: Өзіне тартып тұратын, сүйкімді, салмақты, кейбір кезде ұялшақ  болғаныңызбен өте ұшқыр ойлысыз. Көп жағыдайда сіз тыныштықты  қалайсыз. Сіз көп нәрсені қызықтайсыз, түрлі хоббиыңыз бар және оларды  арықарай дамытып, көп нәрсе білуге құлшынасыз. Жәй бір кезде қарапайым  көрінгеніңізбен, керек кезінде атқай тұрған жанартаудай мінез шығара аласыз. Сіз өте сәнқойсыз басқа адамдарда да сізді солай ойлайды. Негізінде сіз ашық  адам болғаныңызбен танымайтын кісідермен көп сөйлеспейсіз. Сізбен бірге  болған адамдар уайымсыз тыныш жүреді. Дос таңдаған кезде біраз сынақтан  тексеріп бақылап таңдайсыз. Хаттама №___ Күні: 09.10.2017ж. Барлығы ­  25                     Қатысқаны ­22 Қатыспағаны ­3 Р­71б топ сағатының отырысы. Тақырыбы: «Қарым­қатынасқа қалайсыз?»  Күн тәртібіндегі қаралатын сұрақтар:  1 . «Қарым­қатынасқа қалайсыз?»  психодиогностикалық тесттер. 2. Әртүрлі мәселелер.  Тыңдалды:  Колледж психологі:   Адамға қатысты өмірлік қандай да бір мәселені алсақ  та  қарым­қатынас  ұғымы бар. Адамдар  бір­  бірімен қарым­ қатынас жасау   кезінде   адамдық   қасиеттерді   құрметтеуі,   қарым­қатынастың адамгершілік нормаларын сақтауы және оны қалтқысыз орындауы, ешуақытта ренжітпеуі, дөрекілік көрсетпеуі адамгершілік белгісін танытады. Сондықтан да қарым – қатынассыз өмір сүру мүмкін емес. Марал Сейтжанқызы:  Иа, шынымен  Азамат ағайымыз  айтып өткендей адамдар арасындағы қарым­қатынастың басты мақсаты – өзара түсіністікке қол жеткізу. Қарым­қатынас жасауда қатынасқа түскен адамды тыңдап, түсіне білудің   маңызы   зор.  Бұл  басқа  адамның ішкі  жан  дүниесін түсініп,  оған  өз ойын дұрыс жеткізуге мүмкіндік береді. Адамдар басқаларға өз ойлары мен көзқарастарын   түсіндіре   отырып, түсініспеушілік, ұрыс­керіс пен дау­ жанжал секілді   жағымсыз   құбылыстарды   болдырмауға   әрекет   жасайды. Қарым­қатынас мәдениетін меңгерген тұлға өзімен қатынас жасайтын адамға құрметпен   қарап, сыйластық білдіреді.   Адамға   сыйластықпен   қарау   жақсы қарым­қатынас   жасаудың   негізгі   өлшемі   болып   табылады.   Сол   себепті   біз тобымызда жақсы атмосфера қалыптастыруымыз үшін осындай қағидаларды міндетті түрде ұстануымыз қажет. 2.Әр түрлі мәселелер. Топтағы   білім   алушылар   сабақтарына   және   мазалап   жүрген   басқа   да сұрақтартарын   қойып,   топтағы   білім   алушылармен   талқыланып   жауаптары алынды. Шешімі: 1. Қарым­қатынас жасайтын адамға құрметпен қарап, сыйластық білдіру. Топ жетекшісі:                                                                     Байдилданова М.С. Хатшы:                                                                                Кенжеханова Л.Д.