«Қазақ бидің теориясы мен әдісі»

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі М. Мәметова  атындағы Қызылорда гуманитарлық колледжі «Өнер» бөлімі «Хореография» ПЦК­сы Ашық сабақ жоспары Пәні:  «Қазақ бидің теориясы мен әдісі» Тақырыбы: «Хан тұғырлы қазақпыз» хореографиялық қойылымындағы  батырлар бейнесі. Оқу тобы: ӘМҚ­К­16 Күні: 5 қараша, 2016 ж.  Өтетін орны:би залы №309 д., сағат 08.30 Өткізген оқытушы: А.С. Женсикбаева ПЦК  жетекшісі  _____________________Б. Сейталиева                                                                              (ҚОЛЫ)          БЕКІТЕМІН: САБАҚ ЖОСПАРЫНЫҢ КОНСПЕКТІСІ Курс: Пән атауы: 1 Топ: ӘМҚ­К­16 Сабақ нөмірі: 10 Қазақ бидің теориясы мен әдісі Оқытушы аты­жөні: Женсикбаева А.С. Мамандығы/ Біліктілігі: Уақыты: 0403000 «Әлеуметтік – мәдени қызметі және халықтық көркемдік  шығармашылығы» 5.11.2016 сағ 08.30 Өткізілетін орны: Би залы Сабақтың тақырыбы: Сабақ мақсаты:  Білімділік:  Тәрбиелік: «Хан   тұғырлы   қазақпыз»   хореографиялық   қойылымындағы   батырлар бейнесі. Хореографиялық қойылымдығы көркемдік бейнелерді айқындау. Қазақ   батырларының   ерлігін  бейнелеу  арқылы,   ерліктерін   қастерлеуге баулу.   Қазақтың   тарихи   тұлғаларын   біліп,   құрметтеуге   тәрбиелеу.  Дамытушылық: Студенттірдің орындаушылық қабілетін арттыру, ұйымдастырушылық  қабілетін дамыту, ойлау, есте сақтау, көру қабілеттерін дамыту; ой  түйіндеуге, шығармашылықпен жұмыс істеуге жұмылдыру; ой ­ өрісін  кеңейту. Сабақ түрі: Сабақ типі: практикалық аралас Оқыту әдістері, тәсілдері, оқыту технологиялары: интербелсенді оқыту Қолданылатын дидактикалық материалдар, техникалық құралдар: Фортепиано, музыкалық материал, музыкалық центр, ОӘҚ. Қолданылатын негізгі әдебиеттер: Т. О Ізім, А.К. Кульбекова. «Қазақ биін оқытудың  теориясы мен әдістемесі», А., 2012 Хореографиялық қойылым «Хан тұғырлы қазақпыз»,  би лексикасы Қосымша әдебиеттер: О.Всеволодская – Голушкевич. «Школа казахского  танца», А. «Өнер», 1994 Сабақ барысы Уақыты Сабақ барысындағы оқытушы іс­әркеті Сабақ барысындағы студенттің іс­ Қажетті оқу­ресурстық 1 І.Оқу іс­әрекетін ұйымдастыру,  мотивация ІІ.Үй тапсырмасын сұрау (өткен  сабақпен байланыс) 2 2 3 ІІІ. Жаңа материалды меңгерту 20 3 Залдың   сабаққа   дайындығын   тексеру,   білім алушыны түгендеу.  Сабақтың мақсат­міндеттерін таныстыру; Практикалық сабақ жоспарымен таныстыру. Зал   ортасында   ерлер   және   әйелдер   биіндегі   бас қалыптары, тұлға қалыптары (ракурс). Зал ортасында ерлер және қыздар биіндегі аяқ , қол позициялары. «Айналма»   қол   қимылдарына   жасалынған   оқу комбинациясы.   Музыкасы   «Қазақ   вальсі»   Л. Хамиди, музыкалық өлшемі  3/4. «Толқын»   этюді.   Музыкасы   «Қарлығаш»   Ғ. Жұбанова, музыкалық өлшемі 2/4. Жаңа тақырып: «Хан тұғырлы қазақпыз»  хореографиялық қойылымындағы батырлар бейнесі. 1. Ой қозғау.  Жыр,   күй,   сурет,   би   өнеріндегі   батырлардың көркемдік образы жайлы әңгімелеу. Өнердегі   қазақ   батырларының   көркемдік   бейнесі. (Қазақ   батырлары   туралы   видеофильмнен   үзінді көрсету,  К.   Жұмабаеваның   орындауындағы   «Қазақ батырлары»   әнінің   клипінен,   Аманат   ансамбілінің «Hassak» клипінен үзінділер көрсету) Ел   тағдырын   өз   тағдырынан   биік   қойған, ұлтының   тұтастығын,   жерінің   бүтіндігін   мұрат еткен   қазақ   батырлары   қазақ   тарихының   әр белесінде   тұлғалық   деңгейге   көтеріліп   отырған. құралдар 5 ­ әрекеті 4 Зал ортасында сәлем беру. Сабақтың тақырыбы, мақсат­міндетімен танысу.   1 2 3   ортасында Зал   дене қыздырыну   жаттығуларын орындау. Зал ортасында секірулер. Por de bra жаттығуы. Ерлер және әйелдер биіндегі тәжім,  сәлем беру түрлеріне оқытушы  көрсеткен оқу комбинациясын  орыдайды. Фортепиано, музыкалық материал, музыкалық центр, ОӘҚ. 1 «Айналма» этюді. Музыкасы «Қазақ вальсі» Л. Хамиди,  музыкалық өлшемі 3/4. Зал  ортасында қол басыменн  айналма жасайды. 2 Диоганаль сызығы бойымен  «бау» айналмасын жасайды.          Хореографиялық қойылымының либреттосымен,   би   мәтінімен, суреттемесімен   танысады.   Ерлер қимылдарының комбинациясын жаттайды, музыкамен үйлесімділігін нақтылайды.   Фортепиано, музыкалық материал, музыкалық центр, хореографиялық қойылымының музыкасы, ОӘҚ. Яғни олар ұлттық тұлға болған. Ең алдымен ұлттық тұлға   деген   ұғым   –   тарихи   өлшем.   Яғни   тарихи тұрғыдан ұлт үшін, халық үшін орасан маңызы зор, тарихи   мәні   терең   іс­әрекетке   барған,   немесе   аса жауапты   тарихи   сәттерде   халық   тағдырында айрықша орны болған адамға халықтың өзі осындай ұлттық, тұлғалық деңгейге көтеретін бағаны беріп отырған.   Міне   қазақ   тарихының   әрбір   белесінде осындай   орасан   зор   халықтық   мәні   бар   тарихи оқиғаларға   араласқан,   немесе   осы   тарихи оқиғаларды   басқарған,   ұйымдастырушы   болған, немесе   асқан   ерлік   көрсеткен   азаматтар   –   халық батырлары   атанған.   Ұлттың   тұлғалары   атанған. Қазақ ұлтының бағына, тағдырына орай Тарих­ана әр ғасырда жаужүрек, батыр ұлдары мен қыздарын мол жаратқан. Ұлт содан аман қалған.   Қазақ   батырлары   Қабанбай   батыр, Бөгенбай батыр, Қобыланды, Алпамыс, Ер Тарғын, Көрұғлы,   Қарасай   сынды   қазақ   батырларының есімдері ғасырлар бойы ұлттың мақтанышы болып ел  есінде   сақталуда.   Неліктен  дейсің   ғой?!   Қазақ батырлары   мыңдаған   жылдар   бойы   ұлан   ­   байтақ туған   ата   мекенімізді   жаудан   қорғап,   халықтың жауынгерлік   рухын   асқақтатты   Батырлардың ерлігін мадақтап жырлаған қазақ жыраулары болды. Қазақ жыраулары батырлармен бірге жауға аттанып олардың   рухын   көтеріп   жыр   айтты.   Батырлардың ерлігін   баяндау   қазақ   өнерінің   барлық   саласынан көрініс   тапты.   Дегенмен,   музыка   және   сурет өнерінде   батырлар   бейнесін   сомдауда   өзіндік ерекшелігімен дараланды. Күйші де биші де өзінің күйінде, биінде батырдың бүкіл   болмыс   ­   бітімін   2   ­   3   минуттан   тұратын шығармасына сыйғыза білді. Ал, суретшілер болса өзінің   бір   ғана   суретінде   батырдың   ер   жүрек келбетін бейнелей алды. Бұл өнер түрлері бір ғана көркемдік бейнені сомдай отыра, әр түрлі қырынан түседі. аша Тәтіқара   ақынның   бір   топ   қазақ   батырларына арналған келесі: Бөкейді айт Сағыр менен Дулаттағы, Деріпсәлі, Маңдайды айт Қыпшақтағы. Өзге батыр қайтса да бір қайтпайтын, Сары менен Баянды айт Уақтағы. Ағашта биікті айтсаң қарағайды айт, Жігіттік, ерлікті айтсаң Бөгембайды айт, Найзасының ұшына жау мінгізген. Еменәлі   Керейде,   ер   Жабайды   айт,   ­  деп   келетін өлең   ­   жырында  тұлғасына байланысты жігіттік пен ерлік мінез басты қасиет ретінде қатар көрсетіледі.  батырлардың   ­     2. Музыка тыңдау.     тыңдау. күйді музыкасын «Хан   тұғырлы   қазақпыз»   хореографиялық қойылымының   Музыканы тыңдағанда қан майдандағы ұлы шайқас көз   алдыңа   келгендей   әсерде   боласың.   Музыкада батырдың   өзі   емес,   оның   жаумен   күресі   көбірек бейнеленген. Бұл шығарма шайқас үстіндегі талас ­ тартыс, біріне – бірі беріспей жатқан күрес, аттың дүбірі   мен   қиян   ­   кескі   қырғын   жанталас   сияқты көңіл білдіреді.             3.   ӘМҚ­К­15,   ӘМҚ­К­14   оқу   тобтарынан құралған   білім   алушылардың   орындауында   «Хан тұғырлы қазақпыз» хореографиялық қойылымы.        Би либреттосы.   Батырлар мен жауынгерлердің шайқас   алдындағы   көңіл   ­   күйі   мен   ішкі   жан тебіренісі,  аттың   шабысы,   үркіп   ұшқан   құстарды бейнелей келе, асқан жауынгерлік рухты көрсетеді. Барлық   образдар   қимыл   үстінде   болғанымен,   бір сәтке тына қалғандай  әсер  қалдырады. Ел  басына қатер   төнгенде   қолға   қылыш   алып,   қазақтың   жау жүрек   ұлдарын   бастап   басқыншы   жауға   тойтарыс берген   қолбасшының   бейнесі   сомдалады. Қимастықпен ұлын, жарын шығарып салып тұрған қыздар   тұлғасы   көрсетіледі.    Ұлы   ұрыстан   аман келген   батырларды   қарсы   алып   ұлықталады. жаудан   қорғап, Батырлар   туған   жердің   қорғаны,   ерлік   пен қайсарлықтың   символы   іспетті.   Қазақ   батырлары мыңдаған   жылдар   бойы   ұлан­байтақ   туған атамекенімізді   халықтың жауынгерлік   рухын   асқақтатқан   еліміздің мақтанышы   болып   қала   бермек.   Батырлардың көркемдік   бейнесі   әртүрлі   өнер   туындыларында жан­жақты   көрініс   тапты.   Музыкада    аттың   де кұстай   ұшуға   даяр   тұрған   сақадай   сай   сәйгүлік аттарды   көресің.  Хореографиялық   қойылымының негізгі   мазмұны – батырлар   бейнесін   сомдау. Музыканы тыңдасаң да, биді көріп тамашаласаң да нақты   бір   көркемдік   бейнені   көресің.   Күйде   Иә, қазақ   батырларының   бейнесін   сомдаған   музыка және бидегі қимыл ­ қозғалыс бір сәтке тына қалып, өткен мен бүгінді жалғастырар мәңгілік ескерткіш іспетті болмақ! ІҮ. Білім, іскерлік, дағдыларды  қалыптастыруға керекті білімдер Ү.Білімді бақылау, бағлау ҮІ. Қорытынды (рефлексия) ҮІІ. Үй тапсырмасын беру Теориялық тапсырма 8 2 3 2 Би композициясының  Бекіту кезеңінің тапсырмаларымен таныстыру; 1. Жеделдетпе сұрақтар қою 2.  Кері байланыс Зал ортасында Por de bra  түрлері, дене иілулері. «Хан тұғырлы қазақпыз» би композициясының  мәтінін жаттау, би комбинацияларының дұрыс  орындалауына, секіртпелердің техникасын мә н  беру. Тақырыпты конспектілеу. Би терминологиясын  жаттау.     Тақырыптар   бойынша   жеделдетпе сұрақтарға жауап береді. Өз ойларын тұжырымдайды, берілген тапсырманың практикалық комбинациясын музыкамен үйлестіреді. Зал ортасында Por de bra  түрлері,  дене иілулерін музыканың  сүйемелдеуімен орындайды. Тақырыпты конспектілейді.  Орындалу әдістемесі  бойыншаауызша түсіндіріп береді.  Т. О Ізім, А.К. Кульбекова. «Қазақ биін оқытудың теориясы мен Конспект Практикалық көрсету Фортепиано, музыкалық материал, музыкалық центр Шығармашылық тапсырма Студенттердің білім көрсеткіші: Оқытушының өзін­өзі бағалауы: Құрастырылған оқу комбинациясын жаттау. әдістемесі», А., 2012  әдебиетімен жұмыс жасау.