Білім беруде дасанды интеллектіні қолдану. Эллективті курсқа арналған әдістемелік құрал . Аралбекова Айгуль Айжарыковна 2025

УДК  373 (072)

ББК 74.26

А75

Аралбекова А.А.

     Элективті курсқа арналған әдістемелік құрал

«Білім беруде жасанды интеллектіні қолдану» / А.А. Аралбекова. – Атырау: О. Көшеков атындағы Атырау аграрлы-техникалық колледжі, 2025. – 39 б. ISBN 978-601-08-5329-4

Бұл элективті курс мұғалімдердің кәсіби құзыреттілігін дамытуға, заманауи ЖИ құралдарын оқу процесіне енгізуге және цифрлық трансформацияны түсінуге бағытталған. Курс педагогтарға ЖИ-дің білім берудегі мүмкіндіктерін, артықшылықтары мен шектеулерін талдауға және Grammarly, Duolingo сияқты платформалармен, тілдік модельдермен, цифрлық ассистенттермен жұмыс істеуге үйретеді. Теория мен практиканы біріктіре отырып, курс мұғалімдердің ІТ-біліктілігін арттырады және оқу-тәрбие процесін тиімді ұйымдастыруға ықпал етеді.

УДК 373 (072)

ББК 74.26

Мазмұны

Кіріспе

«Білім беруде жасанды интеллектіні қолдану» атты элективті курс мұғалімдердің кәсіби құзыреттілігін дамытуға, заманауи технологиялық трендтерді тиімді пайдалануға және жасанды интеллект (ЖИ) құралдарын оқу-тәрбие процесіне интеграциялауға бағытталған. Курс білім беру саласындағы цифрлық трансформацияны терең түсінуге және педагогтардың ақпараттық технологиялар (ІТ) саласындағы біліктілігін арттыруға арналған. Бұл курс мұғалімдерге ЖИ-дің білім беру саласындағы мүмкіндіктерін, қолдану аясын, артықшылықтары мен шектеулерін талдауға және нақты тәжірибелік құралдармен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Курс барысында педагогтар ЖИ негізінде жұмыс істейтін білім беру платформаларымен, бағалау және саралау жүйелерімен, тілдік модельдермен және цифрлық ассистенттермен танысады.

1.             Курстың мақсаты мен міндеттері

1.1         Мақсаты Мұғалімдердің жасанды интеллект технологияларын оқу процесінде тиімді қолдануға дайындығын қалыптастыру және олардың цифрлық құзыреттілігін дамыту.

1.2         Міндеттері

Жасанды интеллекттің негізгі ұғымдары мен принциптерін таныстыру.

Білім берудегі ЖИ құралдарын тиімді қолдану жолдарын үйрету. Цифрлық платформалар мен сервистердің функционалын меңгерту (мысалы: ChatGPT, Google AI, Khan Academy, Edpuzzle, Padlet, Grammarly, Canva, HeyGen, Baamboozle, Blooket, QuizWhizzer, Quillionz, Arloopa, Corinth 3D, Merge Cube, Zapworks, InVideo, Kling AI, Meshy, Hugging Chat).

Инновациялық педагогикалық модельдермен таныстыру (персонализация, адаптивті оқыту).

Білім беру процесінде этика және дербес деректерді қорғау мәселелерін талқылау.

Педагогикалық тәжірибеге ЖИ элементтерін енгізу бойынша жобалар дайындау.

2.             Курстың құрылымы Курс 36 сағаттық (18 теориялық және 18 тәжірибелік) бағдарламадан тұрады және 6 модульге бөлінген. Әр модуль белгілі бір тақырыпты қамтиды және теориялық білім мен тәжірибелік дағдыларды біріктіреді.

2.1         1-модуль: Жасанды интеллекттің негіздері Бұл модульде ЖИ ұғымы, даму тарихы, түрлері (тар, кең, супер интеллект), жұмыс істеу принциптері қарастырылады. Сонымен қатар, ЖИ-дің адам әрекетіне әсері мен қоғамға ықпалы туралы түсінік қалыптастырылады.

2.2         2-модуль: Білім берудегі ЖИ құралдары Оқу процесін оңтайландыруға арналған құралдар, тестілеу және бағалау жүйелері, виртуалды ассистенттер, бейімделетін платформалар қарастырылады. Практикада қолдану мысалдары беріледі.

2.3         3-модуль: Адаптивті және персоналдандырылған оқыту ЖИ технологиялары арқылы оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескеретін бейімделетін оқу жүйелері таныстырылады. Сонымен қатар, жеке траекторияларды құру бойынша мысалдар келтіріледі.

2.4         4-модуль: Виртуалды және толықтырылған шындық (VR/AR) Білім беруде кеңінен қолданылып келе жатқан VR/AR технологиялары түсіндіріледі. Corinth, Merge Cube, Arloopa секілді платформалар арқылы сабақ үлгілері ұсынылады.

2.5         5-модуль: Этика және деректер қауіпсіздігі ЖИ қолданудағы этикалық аспектілер, академиялық адалдық, дербес деректерді қорғау, GDPR, COPPA тәрізді халықаралық стандарттармен таныстырылады.

2.6         6-модуль: ЖИ жобаларын әзірлеу Мұғалімдер шағын жобалар құрастырады. Жобаларда нақты платформа немесе құрал қолданылып, оның тиімділігі мен педагогикалық нәтижесі талданады.

3.             Платформаларды қолдану бойынша нұсқаулық.

4.1 ChatGPT

ChatGPT — OpenAI компаниясы әзірлеген, генеративті жасанды интеллект (ЖИ) негізіндегі чат-бот, ол 2022 жылдың 30 қарашасында іске қосылды. Платформа GPT-4o сияқты үлкен тілдік модельдерге (Large Language Models, LLM) негізделген және мәтіндік, дауыстық, суреттік деректерді өңдеуге қабілетті. Білім беру саласында ChatGPT мұғалімдер мен студенттерге оқу процесін автоматтандыру, оқу материалдарын дайындау, жекелендірілген оқыту траекторияларын құру және академиялық жазу дағдыларын дамыту үшін қолданылады. Платформа сұхбаттық интерфейсі арқылы күрделі сұрақтарға адам тілінде жауап береді, сабақ жоспарларын, тест сұрақтарын, эсселерді құрастыруға көмектеседі және оқушылардың білім деңгейіне бейімделеді. ChatGPT білім берудегі ЖИ құралдарын тиімді қолдануға үйрету және мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін арттыру мақсатына сәйкес келеді (2.1, 2.2 бөлімдер).

ChatGPT-тің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Оқу процесін автоматтандыру: Сабақ жоспарларын, тесттерді және оқу материалдарын жылдам дайындау.

Жекелендірілген оқыту: Оқушылардың жеке қажеттіліктеріне бейімделген тапсырмалар ұсыну.

Академиялық дағдыларды дамыту: Эссе жазу, мәтін талдау және шығармашылық жобаларды қолдау.

Этикалық қолдану: Студенттерге ЖИ құралдарын жауапкершілікпен пайдалануды үйрету, плагиаттан аулақ болу.

Платформаның мүмкіндіктері ChatGPT терең оқыту алгоритмдерін, атап айтқанда, трансформер архитектурасын (Generative Pre-trained Transformer) пайдаланады, ол мәтінді талдап, контекстке сәйкес жауаптар генерациялайды. Платформаның білім беру саласындағы негізгі мүмкіндіктері:

Сұхбаттық интерфейс: Пайдаланушылармен табиғи тілде диалог жүргізу, сұрақтарға жауап беру, тапсырмаларды түсіндіру (мысалы, «Физикадағы Ньютон заңдарын түсіндір» деген сұраққа түсінікті жауап береді).

Мәтін генерациясы: Эссе, өлең, сабақ жоспары, тест сұрақтары сияқты әртүрлі мәтіндер құрастыру.

Код жазу және түзету: Бағдарламалау тапсырмаларын шешу, код қателерін анықтау (мысалы, Python кодын өңдеу).

Аударма және түсіндіру: Мәтіндерді аудару, күрделі ұғымдарды қарапайым тілмен түсіндіру.

Мультимодальдық функциялар: GPT-4o моделі суреттерді талдауға және дауыстық командаларға жауап беруге мүмкіндік береді (мысалы, суреттегі формуланы шешу).

Контекстті есте сақтау: Диалогта алдыңғы сұрақтар мен жауаптарды ескеріп, сұхбатты жалғастыру.

Плагиндер мен интеграция: Веб-шолу, код интерпретациясы, сыртқы сервистермен (мысалы, Google Docs) бірігу.

Қазақ тілінің қолдауы: ChatGPT ағылшын тілінде ең жетік жұмыс істейді, бірақ қазақ тілінде де сұрақтарға жауап бере алады. Дегенмен, қазақ тілінің морфологиялық және синтаксистік ерекшеліктерін толық меңгеруі шектеулі, сондықтан күрделі сұрақтарда қателер кетуі мүмкін. Қазақ тіліндегі аналогтар (мысалы, IrbisGPT, QazGPT) бұл мәселені шешуге бағытталған.

Қадамдық нұсқаулар ChatGPT-ті білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1. Тіркелу және орнату:

Веб-сайтқа кіру: chat.openai.com сайтына өтіңіз.

Аккаунт ашу: Gmail, Microsoft немесе телефон нөмірі арқылы тіркеліңіз. Тегін нұсқа негізгі функцияларды қамтиды, ChatGPT Plus (айына $20) кеңейтілген мүмкіндіктер ұсынады (мысалы, GPT-4o және плагиндер).

Мобильді қолданба: iOS немесе Android үшін ChatGPT қолданбасын жүктеңіз. Дауыстық режим: Мобильді қолданбада дауыстық сұрақтар қоюға болады.

1. Контент жасау және өңдеу:

Сұрақ қою: Нақты және контекстік сұрақтар қойыңыз (мысалы, «10-сыныпқа арналған биологиядан тест сұрақтарын құрастыр»).

Жауапты өңдеу: ChatGPT ұсынған мәтінді тексеріп, қажет болса түзетіңіз, себебі кейбір жауаптарда қателер болуы мүмкін.

Контекст беру: Сұрақтың форматын, көлемін, аудиториясын нақтылаңыз (мысалы, «5-сынып оқушыларына арналған математикадан 5 сұрақ жаз»).

Экспорттау: Жауаптарды Word, PDF форматына көшіріңіз. 2. Сабаққа интеграция:

Оқытушылар үшін: Сабақ жоспарларын, презентацияларды, тесттерді дайындау. Мысалы, «Абайдың өлеңдерін талдауға арналған 3 сұрақ құрастыр» деген тапсырма беріңіз.

Студенттер үшін: Күрделі тақырыптарды түсіндіру, эссе жазуға көмек, өзіндік жұмыстарды орындау. Мысалы, студент «Қазақ әдебиетіндегі романтизмнің ерекшеліктерін түсіндір» деп сұрай алады.

Топтық жұмыс: Google Docs-пен біріктіріп, топтық жобаларға қолдану. 3. Бағалау және талдау:

Жауаптардың сапасын тексеру: ChatGPT-тің жауаптары 82%-ға дейін түпнұсқа болуы мүмкін, бірақ плагиатты тексеру қажет.

Кері байланыс: Пайдаланушылар жауаптарды бағалап, OpenAI-ға кері байланыс жібере алады, бұл модельді жетілдіруге көмектеседі.

4.2 Google AI Studio

Google AI Studio — білім беру және кәсіби мақсаттарда қолданылатын, жасанды интеллект (ЖИ) модельдерін әзірлеуге және теңшеуге мүмкіндік беретін онлайн платформа. Бұл құрал Google-дың Gemini, Gemma, Imagen және Veo сияқты ЖИ модельдерін біріктіріп, мұғалімдер мен студенттерге ЖИ-ді оқу процесінде қолдануға, шығармашылық жобаларды дамытуға және білім беру мазмұнын жекелендіруге мүмкіндік береді. Google AI Studio білім беру саласында ЖИ-ді қолдануды жеңілдету және қолжетімді ету мақсатында әзірленген, мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін дамытуға және ЖИ құралдарын оқу процесінде тиімді қолдануға (2.1, 2.2 бөлімдер) ықпал етеді. Платформа колледж және мектеп мұғалімдері үшін сабақ жоспарларын жасауда, интерактивті тапсырмалар әзірлеуде және студенттердің оқу тәжірибесін жекелендіруде тиімді.

Google AI Studio-ның білім берудегі негізгі мақсаттары:

Жекелендірілген оқыту: Студенттердің жеке қажеттіліктеріне бейімделген оқу мазмұнын жасау.

Шығармашылықты дамыту: ЖИ құралдары арқылы сабақтарды интерактивті және визуалды түрде байыту (мысалы, суреттер немесе бейнелер генерациялау).

Мұғалімдерді қолдау: Сабақ дайындығын автоматтандыру және уақытты үнемдеу.

Этикалық және қауіпсіз қолдану: Google-дың жауапты ЖИ принциптеріне сәйкес деректер қауіпсіздігін және академиялық адалдықты қамтамасыз ету (GDPR, FERPA, COPPA стандарттары).

Платформаның мүмкіндіктері Google AI Studio мұғалімдер мен студенттерге ЖИ модельдерін кодтау білімінсіз пайдалануға мүмкіндік беретін интуитивті интерфейс ұсынады. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

ЖИ модельдеріне қолжетімділік: Gemini (көпфункционалды модель), Gemma (жеңіл ашық модель), Imagen (тексттен сурет генерациялау), Veo (бейне генерациялау) сияқты модельдерді қолдану.

Prompt-инженерия: Пайдаланушылар қарапайым тілде сұраулар (prompts) енгізіп, ЖИ-ден мәтін, сурет, код немесе басқа мазмұн алады. Мысалы, «Қазақ хандығы тарихына арналған сабақ жоспарын жаса» деген сұрау.

Интерактивті тапсырмалар жасау: ЖИ арқылы тест сұрақтары, пікірталас тақырыптары немесе шығармашылық жаттығулар генерациялау.

ЖИ-ға негізделген аналитика: Студенттердің жауаптарын талдау және оқу прогресін бақылау үшін ЖИ алгоритмдерін қолдану.

Интеграция: Google Workspace for Education (Google Classroom, Gmail, Calendar) және басқа LMS-пен (Canvas, Schoology) бірігу.

Кодсыз қолдану: Кодтау білімі жоқ мұғалімдер мен студенттер үшін қолжетімді интерфейс, сонымен қатар әзірлеушілер үшін API қолдауы.

Көптілді қолдау: Интерфейс және шығыс мазмұны ағылшын, орыс, испан, француз тілдерінде қолжетімді. Қазақ тіліне шығыс мазмұнын (мысалы, мәтін немесе сұрақтар) генерациялауға болады, бірақ интерфейс толық қазақ тілінде емес.

Қауіпсіздік: Платформа GDPR, FERPA және COPPA стандарттарына сәйкес, пайдаланушы деректерін қорғайды. Google Workspace for Education деректері ЖИ модельдерін оқыту үшін пайдаланылмайды.

Қазақ тілінің қолдауы: Google AI Studio қазақ тілінде толық интерфейсті қолдамайды, бірақ қазақ тілінде сұраулар енгізуге және шығыс мазмұнын (мысалы, сабақ жоспарлары, тест сұрақтары) қазақ тілінде алуға болады.

Қадамдық нұсқаулар Google AI Studio-ны білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

Тіркелу және орнату: Веб-сайтқа кіру: ai.google/studio сайтына өтіңіз.

Аккаунт ашу: Google аккаунты арқылы тегін тіркеліңіз. Тегін нұсқа негізгі функцияларды қамтиды, Vertex AI ($/ай) кеңейтілген мүмкіндіктер ұсынады.

Жоба құру: Google AI Studio-да жаңа жоба ашып, Gemini немесе Imagen сияқты модельді таңдаңыз.

1. Контент жасау және өңдеу:

Prompt енгізу: Мысалы, «Қазақ әдебиетінен 10-сыныпқа арналған 5 тест сұрағын қазақ тілінде жаса» деген сұрау енгізіңіз.

Мазмұн генерациялау: ЖИ мәтін (сабақ жоспары, тест), сурет (оқу материалына иллюстрация) немесе бейне (сабаққа кіріспе) жасайды.

Теңшеу: Генерацияланған мазмұнды өңдеп, Google Classroom-ға экспорттаңыз. 2. Сабаққа интеграция:

Оқытушылар үшін: Сабақ жоспарларын, интерактивті тапсырмаларды немесе визуалды материалдарды қолдану. Мысалы, тарих сабағына «Қазақ хандығы» тақырыбына иллюстрациялар жасау.

Студенттер үшін: ЖИ арқылы жеке тапсырмалар (мысалы, эссе идеялары) алу немесе шығармашылық жобаларды дамыту.

Топтық жұмыс: Google Classroom арқылы тапсырмаларды бөлісу.

3. Бағалау және талдау:

Прогресс бақылау: Студенттердің тапсырма нәтижелерін ЖИ талдауы арқылы бағалау.

Кері байланыс: ЖИ әлсіз тұстарды анықтап, қосымша тапсырмалар ұсынады.

Академиялық адалдық: Генерацияланған мазмұнның түпнұсқалығын тексеру (мысалы, Grammarly-мен біріктіру)

4.3 Khan Academy

Khan Academy — 2008 жылы Салман Хан (Sal Khan) негізін қалаған америкалық коммерциялық емес білім беру ұйымы, оның миссиясы — «кез келген адамға, кез келген жерде тегін, әлемдік деңгейдегі білім беру». Платформа математика, жаратылыстану, гуманитарлық пәндер, экономика және информатика сияқты пәндер бойынша 10,000-нан астам бейне сабақтар мен 50,000-нан астам интерактивті жаттығулар ұсынады. Khan Academy-дің білім беру саласындағы басты мақсаты — оқушыларға жекелендірілген, өз бетінше оқуға мүмкіндік беретін ресурстар ұсыну және мұғалімдерге оқу процесін тиімді басқаруға көмектесетін құралдар беру. 2023 жылы Khanmigo Writing Coach және 2024 жылы Microsoft-пен серіктестікте іске қосылған Khanmigo for Teachers ЖИ-ға негізделген құралдары мұғалімдерге сабақ жоспарларын құруда, оқушылардың прогресін бақылауда және жекелендірілген оқытуды ұйымдастыруда қолдау көрсетеді. Платформа курстың мақсаттарына (2.1, 2.2) сәйкес, ЖИ құралдарын тиімді қолдану дағдыларын дамытуға және мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін арттыруға ықпал етеді.

Khan Academy-дің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Жекелендірілген оқыту: Оқушылардың білім деңгейі мен қарқынына бейімделген оқу траекторияларын құру.

Мұғалімдерді қолдау: ЖИ-ға негізделген құралдар (Khanmigo) арқылы сабақ жоспарларын, бағалау құралдарын және оқушылардың прогресін бақылау мүмкіндіктерін ұсыну.

Тегін қолжетімділік: Барлық ресурстарды (бейне сабақтар, жаттығулар, мақалалар) тегін ұсыну арқылы білімге тең қолжетімділікті қамтамасыз ету.

Этикалық және қауіпсіз қолдану: Деректер қауіпсіздігін (FERPA, COPPA) сақтау және оқушыларды академиялық адалдыққа баулу.

Платформаның мүмкіндіктері Khan Academy бейне сабақтар, интерактивті жаттығулар, мақалалар және мұғалімдерге арналған аналитикалық құралдарды біріктіреді. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Бейне сабақтар: 10,000-нан астам бейне сабақтар, негізінен Салман Ханның өзі түсіндірген, сандық тақтада сызбалар арқылы түсіндіріледі. Бейне сабақтар математика (арифметика, алгебра, геометрия, калькулюс), жаратылыстану (биология, химия, физика), гуманитарлық пәндер (тарих, әдебиет), информатика және тестке дайындық (SAT, AP, MCAT) сияқты пәндерді қамтиды.

Интерактивті жаттығулар: 50,000-нан астам өзін-өзі тексеретін жаттығулар мен тесттер, оқушыларға бірден кері байланыс береді. Қате жауап бергенде, платформа қадамдық түсініктемелер мен қосымша жаттығулар ұсынады.

Khanmigo (ЖИ ассистент): 2023 жылы іске қосылған Khanmigo Writing Coach эссе жазуға көмектеседі және мұғалімдерге аналитикалық деректер ұсынады. 2024 жылы Khanmigo for Teachers (Azure OpenAI Service қолдауымен) мұғалімдерге сабақ жоспарларын, оқушыларды топтастыруды және оқу мазмұнын жекелендіруді автоматтандыруға мүмкіндік береді.

Прогресс бақылау: Мұғалімдер мен оқушыларға арналған аналитикалық панельдер (dashboard) оқушылардың білім деңгейін, әлсіз және күшті тұстарын анықтауға мүмкіндік береді.

Геймификация элементтері: Оқушылар жетістіктері үшін белгілер (badges) және ұпайлар (energy points) алады, бұл оқуға мотивацияны арттырады.

Көптілді қолдау: Платформа 40-тан астам тілде, соның ішінде ағылшын, француз, испан, португал, түрік, өзбек және хинди тілдерінде қолжетімді. Бейне сабақтардың 20,000- ға жуық субтитрлі аудармалары волонтерлер мен халықаралық серіктестер арқылы жасалған.

Мобильді қолжетімділік: iOS және Android үшін қолданбалар, соның ішінде 2–7 жас аралығындағы балаларға арналған Khan Academy Kids, офлайн режимді және мобильді құрылғыларда оқуды қолдайды.

Оқу стандарттарына сәйкестік: Платформа 10-нан астам елдің ұлттық оқу бағдарламаларына сәйкес, соның ішінде АҚШ-тағы Common Core және Head Start Early Learning Outcomes Framework стандарттарына бейімделген.

Қазақ тілінің қолдауы: Khan Academy қазақ тілінде толық қолжетімді емес, бірақ ағылшын, орыс және өзбек тілдеріндегі ресурстар қазақтілді аудиторияға пайдалы болуы мүмкін. Хинди және билингвалды Хинглиш (ағылшын-хинди) тілдеріндегі мазмұн сияқты, қазақ тіліне аударма жасау болашақта мүмкін.

Қадамдық нұсқаулар Khan Academy-ді білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

Тіркелу және орнату: Веб-сайтқа кіру: www.khanacademy.org сайтына өтіңіз немесе iOS/Android қолданбасын жүктеңіз.

Аккаунт ашу: Электронды пошта (жеке немесе мекеме), Google немесе Facebook арқылы тегін тіркеліңіз. Мұғалімдер «Teacher» рөлін таңдауы керек.

Сынып құру: Мұғалімдер онлайн сынып ашып, оқушыларды қоса алады және Google Classroom-мен интеграция жасай алады.

Khanmigo for Teachers: АҚШ-тағы мұғалімдер үшін тегін (Azure OpenAI Service қолдауымен), басқа елдерде қолжетімділік шектеулі.

1.      Контент жасау және өңдеу:

Сабақ таңдау: Пәндер мен сынып деңгейлері бойынша бейне сабақтар мен жаттығулар таңдаңыз (мысалы, «10-сынып алгебра» немесе «Физика: Ньютон заңдары»).

Жекелендіру: Khanmigo арқылы сабақ жоспарларын, тесттерді және оқушыларға арналған жеке тапсырмаларды құрастырыңыз.

Офлайн қолдану: Бейне және жаттығуларды жүктеп алып, интернетсіз қолдануға болады.

2.      Сабаққа интеграция:

Оқытушылар үшін: Сабақ жоспарларын құру, оқушылардың прогресін бақылау, әлсіз тұстарын анықтау. Мысалы, Khanmigo арқылы «10-сыныпқа физикадан сабақ жоспары» сұраңыз.

Студенттер үшін: Жеке оқуға арналған бейне сабақтар мен жаттығулар. Мысалы, оқушы «Тригонометрия: Синус және косинус» тақырыбын өз бетінше оқи алады.

Топтық жұмыс: Оқушыларды топтарға бөлу және жекелендірілген тапсырмалар беру үшін Khanmigo қолданыңыз.

3.      Бағалау және талдау:

Прогресс есептері: Мұғалімдер оқушылардың уақыт бойынша жұмсалған уақытын, тест нәтижелерін және әлсіз тұстарын талдай алады.

Кері байланыс: Жаттығулардағы қателерге қадамдық түсініктемелер беріледі, бұл оқушылардың түсінігін арттырады.

Плагиаттан қорғау: Khanmigo студенттердің жауаптарын талдап, академиялық адалдықты қамтамасыз етеді

4.4 Edpuzzle

Edpuzzle — мұғалімдерге бейне сабақтарды интерактивті және жекелендірілген етуге мүмкіндік беретін білім беру платформасы, 2013 жылы Испанияда құрылған. Платформа мұғалімдерге YouTube, Khan Academy немесе жеке жүктелген бейнелерге сұрақтар, жазбалар және бағалау элементтерін қосуға мүмкіндік береді, бұл оқушылардың белсенді қатысуын және білімді игеруін арттырады. Edpuzzle-дің жасанды интеллект (ЖИ) элементтері, соның ішінде автоматтандырылған талдау және оқушылардың прогресін бақылау, оқу процесін тиімді басқаруға және жекелендірілген оқытуды қолдауға бағытталған. Платформа мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін дамытуға және ЖИ құралдарын оқу процесінде тиімді қолдануға (2.1, 2.2 бөлімдер) ықпал етеді. Edpuzzle әсіресе колледж және мектеп мұғалімдері үшін сабақтарды интерактивті ету және оқушылардың қатысуын арттыру мақсатында қолданылады.

Edpuzzle-дің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Интерактивті оқыту: Бейне сабақтарға сұрақтар, тесттер және түсініктемелер қосу арқылы оқушылардың белсенділігін арттыру.

Жекелендірілген оқыту: Оқушылардың жеке қарқыны мен білім деңгейіне бейімделген тапсырмалар ұсыну.

Мұғалімдерді қолдау: Оқушылардың прогресін бақылау және сабақ мазмұнын автоматтандыру арқылы уақытты үнемдеу.

Этикалық қолдану: Академиялық адалдықты қамтамасыз ету және деректер қауіпсіздігін сақтау (FERPA, COPPA стандарттары).

Платформаның мүмкіндіктері Edpuzzle бейне сабақтарды өңдеуге, интерактивті тапсырмалар қосуға және оқушылардың нәтижелерін талдауға мүмкіндік береді. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Бейне өңдеу: Мұғалімдер YouTube, TED, Khan Academy немесе жеке бейнелерді жүктеп, оларды кесуге, қысқартуға немесе бөлімдерге бөлуге болады.

Интерактивті элементтер: Бейнелерге көп таңдаулы сұрақтар (multiple-choice), ашық сұрақтар, түсініктемелер және жазбалар қосу. Мысалы, биологиядан бейнеге «Фотосинтез процесі қалай жүреді?» деген сұрақ қосылады.

ЖИ-ға негізделген аналитика: Оқушылардың бейнені қарау уақыты, сұрақтарға жауап беру дұрыстығы және қатысу деңгейі автоматты түрде талданады. Edpuzzle ЖИ алгоритмдері оқушылардың әлсіз тұстарын анықтауға көмектеседі.

Прогресс бақылау: Мұғалімдерге арналған аналитикалық панель (dashboard) әр оқушының нәтижелерін, қаралған бейне пайызын және тест ұпайларын көрсетеді.

Интеграция: Google Classroom, Microsoft Teams, Canvas және Schoology сияқты оқу басқару жүйелерімен (LMS) бірігу, сыныпты басқаруды жеңілдетеді.

Офлайн қолжетімділік: Бейнелерді жүктеп алып, интернетсіз қолдануға болады (шектеулі функционал).

Көптілді қолдау: Интерфейс және бейне субтитрлері ағылшын, испан, француз, орыс сияқты тілдерде қолжетімді. Қазақ тіліне субтитр қосу мүмкіндігі бар, бірақ толық қолдау шектеулі.

Қауіпсіздік: Платформа FERPA және COPPA стандарттарына сәйкес, оқушылардың дербес деректерін қорғайды.

Қазақ тілінің қолдауы: Edpuzzle қазақ тілінде толық қолжетімді емес, бірақ мұғалімдер қазақ тілінде субтитрлер немесе сұрақтар қоса алады. Орыс және ағылшын тілдеріндегі интерфейс қазақтілді аудиторияға қолайлы.

Қадамдық нұсқаулар Edpuzzle-ді білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

Тіркелу және орнату: Веб-сайтқа кіру: www.edpuzzle.com сайтына өтіңіз немесе iOS/Android қолданбасын жүктеңіз.

Аккаунт ашу: Google, Microsoft, Apple немесе электронды пошта арқылы тіркеліңіз.

Тегін нұсқа негізгі функцияларды қамтиды, Pro Teacher ($13.50/ай) және School/District жоспарлары кеңейтілген мүмкіндіктер ұсынады.

Сынып құру: Оқушыларды қосу және Google Classroom немесе Microsoft Teams-пен біріктіру.

1.      Контент жасау және өңдеу:

Бейне таңдау: YouTube, Khan Academy немесе жеке бейнені жүктеңіз.

Интерактивті элементтер қосу: Бейнеге сұрақтар, түсініктемелер, аудио жазбалар қосыңыз (мысалы, тарих сабағынан «Қазақ хандығының құрылуы» бейнесіне 3 сұрақ қосу).

Бейнені теңшеу: Уақыт шкаласын өңдеп, қажетсіз бөлімдерді кесіңіз.

Тапсырманы бөлу: Оқушыларға сілтеме немесе код арқылы тапсырманы жіберіңіз.

2.      Сабаққа интеграция:

Оқытушылар үшін: Бейне сабақтарды сыныпта немесе үй тапсырмасы ретінде қолдану. Мысалы, «Химия: Периодтық кесте» тақырыбына бейне және 5 сұрақ тапсырмасы беріледі.

Студенттер үшін: Бейнені қарап, сұрақтарға жауап беру. Платформа оқушылардың бейнені өткізіп жіберуіне жол бермейді.

Топтық жұмыс: Google Classroom арқылы топтық тапсырмаларға біріктіру.

3.      Бағалау және талдау:

Прогресс есептері: Оқушылардың бейне қарау пайызы, сұрақтарға жауап дұрыстығы және уақыт статистикасы.

Кері байланыс: ЖИ алгоритмдері әлсіз тұстарды анықтап, мұғалімге ұсыныстар береді.

Академиялық адалдық: Оқушылардың тапсырманы өз бетінше орындауын қадағалау.

4.5 Padlet

Padlet — 2012 жылы құрылған, білім беру және топтық ынтымақтастық үшін қолданылатын онлайн интерактивті платформа, ол виртуалды тақта (digital wall) түрінде идеяларды, ресурстарды және мазмұнды ортақ пайдалануға мүмкіндік береді. Платформа мұғалімдер мен студенттерге бірлескен жұмыс істеуге, шығармашылық жобаларды дамытуға және оқу процесін интерактивті етуге арналған. Padlet-тің жасанды интеллект (ЖИ) элементтері, мысалы, автоматтандырылған мазмұн ұсыныстары және қолданушы әрекеттерін талдау, оқу процесін тиімді басқаруға және студенттердің қатысуын арттыруға көмектеседі. Платформа мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін дамытуға және ЖИ құралдарын оқу процесінде тиімді қолдануға (2.1, 2.2 бөлімдер) ықпал етеді. Padlet колледж және мектеп мұғалімдері үшін топтық талқылаулар, миға шабуыл (brainstorming) және жобалық жұмыстарды ұйымдастыруда тиімді. Padlet-тің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Интерактивті ынтымақтастық: Студенттер мен мұғалімдердің бірлескен жұмысын жеңілдету арқылы топтық жобаларды тиімдірек етеді.

Платформаның мүмкіндіктері Padlet әртүрлі форматтағы мазмұнды (мәтін, сурет, бейне, аудио, сілтемелер) бір виртуалды тақтада орналастыруға мүмкіндік береді. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Интерактивті тақталар (Padlets): Әртүрлі макеттерді қолдау (қабырға, тор, хронология, карта, кенеп) арқылы мұғалімдерге сабақ мазмұнын әртүрлі тәсілдермен ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Мысалы, тарих сабағында «Қазақ хандығының хронологиясы» үшін хронологиялық макетті қолдануға болады.

Көпфункциялы посттар: Пайдаланушылар мәтін, сурет, бейне (YouTube, Vimeo), аудио жазбалар, құжаттар (PDF, Word), сілтемелер, тіпті Google карталары арқылы посттар жасай алады.

Бірлескен жұмыс: Бірнеше қолданушы бір уақытта бір Padlet-те жұмыс істей алады, бұл топтық жобалар мен миға шабуыл сессиялары үшін тиімді. Әр постқа пікірлер қалдыру, лайк басу, немесе жұлдызшамен бағалау мүмкіндігі бар.

Мазмұнды модерациялау: Мұғалімдер посттарды жарияламас бұрын оларды бекіту, балағат сөздерді автоматты түрде сүзу және анонимді посттарды өшіру мүмкіндігіне ие.

Құпиялылық және бөлісу: Padlet-терді жеке (тек шақырылған қолданушылар үшін), құпия (сілтеме арқылы қолжетімді) немесе ашық (көпшілікке қолжетімді) етуге болады. Оларды сілтеме, QR код, электронды пошта арқылы бөлісуге немесе LMS-ке (Google Classroom, Canvas) интеграциялауға болады.

ЖИ-ға негізделген ұсыныстар: Платформа қолданушы әрекеттері мен мазмұнын талдау арқылы автоматты түрде мазмұндық ұсыныстар бере алады, бұл мұғалімдерге қосымша ресурстарды табуға көмектеседі.

Қазақ тілінің қолдауы: Padlet интерфейсі қазақ тілінде толық қолжетімді емес, бірақ қазақ тілінде мәтін енгізуге және қазақ тілді мазмұн жасауға болады. Мұғалімдер мен студенттер орыс немесе ағылшын тілдеріндегі интерфейсті пайдалана алады.

Тегін және ақылы нұсқалар: Тегін нұсқада 3 Padlet жасауға болады, ал ақылы Padlet Pro ($8.99/айына) шектеусіз Padlet, үлкен файлдарды жүктеу және кеңейтілген қауіпсіздік мүмкіндіктерін ұсынады.

Қадамдық нұсқаулар Padlet-ті білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

Тіркелу және орнату: Веб-сайтқа кіру: padlet.com сайтына өтіңіз.

Аккаунт ашу: Google, Microsoft, Apple немесе электронды пошта арқылы тіркеліңіз.

Мұғалімдер тегін нұсқаны пайдалана алады немесе кеңейтілген мүмкіндіктер үшін Pro нұсқасын таңдай алады.

1.             Padlet құру: «Make a Padlet» батырмасын басып, қажетті макетті таңдаңыз (мысалы, «Wall» — қабырға, «Shelf» — сөре).

Атау мен сипаттама беріңіз. Тақырыпты, фонды және түсті реттеңіз.

Құпиялылық параметрлерін орнатыңыз (құпия, жалпыға қолжетімді).

2.             Мазмұн қосу:

Жаңа пост қосу үшін екі рет басыңыз немесе «+» батырмасын басыңыз.

Мәтін, сілтеме, сурет, бейне (мысалы, YouTube-тен «Дүниежүзілік тарих» тақырыбындағы бейне), аудио жазба немесе құжат жүктеңіз.

Әр постқа пікірлер мен реакциялар қосу мүмкіндігін қосыңыз.

3.             Сабаққа интеграция:

Оқытушылар үшін:

Миға шабуыл және идеяларды жинақтау: Сабақтың басында оқушылардан белгілі бір тақырып бойынша идеяларын жинау үшін қолданыңыз (мысалы, «Қоршаған ортаны қорғау» тақырыбына идеялар).

Сабаққа кері байланыс: Оқушылардан сабақ соңында түсініксіз немесе қызықты болған тақырыптар бойынша пікірлер жинаңыз.

Топтық жобалар: Оқушыларға бірлесіп зерттеу нәтижелерін, презентация материалдарын немесе басқа да мазмұнды жүктеуге мүмкіндік беріңіз.

Ресурстарды бөлісу: Пәндік материалдарды, қосымша оқулықтарды, бейне сілтемелерді бір жерде жинақтаңыз.

Студенттер үшін:

Жеке портфолио: Оқушылар өз жұмыстарын, жобаларын немесе шығармашылық туындыларын жинақтай алады.

Топтық талқылаулар: Пікірталастарға қатысу, сұрақтар қою және басқа студенттердің пікірлеріне жауап беру.

4.      Бөлісу және бақылау:

Padlet-ті студенттермен сілтеме, QR код немесе электронды пошта арқылы бөлісіңіз. Google Classroom, Canvas немесе Schoology сияқты LMS-пен интеграциялаңыз.

Оқушылардың белсенділігін қадағалаңыз, олардың посттарын бағалаңыз немесе кері байланыс беріңіз.

4.6 Grammarly

Grammarly — 2009 жылы құрылған, жасанды интеллект (ЖИ) негізінде жұмыс істейтін жазу көмекшісі, ол мәтінді орфографиялық, грамматикалық, пунктуациялық қателерге және стильдік кемшіліктерге тексеруге арналған. Білім беру саласында Grammarly студенттерге академиялық жазу дағдыларын дамытуға, эссе, есептер мен ғылыми жұмыстардың сапасын арттыруға, сондай-ақ плагиатты болдырмауға көмектеседі. Мұғалімдер үшін бұл құрал студенттердің жазба жұмыстарын бағалауды жеңілдетуге және оларға нақты, мағыналы кері байланыс беруге мүмкіндік береді. Grammarly курстың мақсаттарына (2.1, 2.2) сәйкес, ЖИ құралдарын тиімді қолдану дағдыларын дамытуға және мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін арттыруға ықпал етеді. Grammarly-дің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Академиялық жазуды жақсарту: Студенттердің грамматикалық, орфографиялық және пунктуациялық қателерін түзету, сөздік қорды байыту.

Плагиатты болдырмау: Мәтіндердің түпнұсқалығын тексеру арқылы академиялық адалдықты сақтау.

Уақытты үнемдеу: Мұғалімдердің жазба жұмыстарын тексеру уақытын қысқарту.

Түсінікті кері байланыс: Студенттерге нақты қателер мен оларды түзету жолдары бойынша кеңестер беру.

Платформаның мүмкіндіктері Grammarly терең оқыту (deep learning) және табиғи тілді өңдеу (natural language processing, NLP) технологияларын қолданады, бұл мәтінді контекстке сай талдауға және ұсыныстар беруге мүмкіндік береді. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Грамматика және орфографияны тексеру: Мәтіндегі грамматикалық, орфографиялық, пунктуациялық және синтаксистік қателерді анықтау және түзету

(мысалы, «It's vs. Its», «their vs. there»).

Стиль және лексиканы жақсарту: Сөйлем құрылымын, сөз таңдауын және мәтіннің жалпы стилін жақсарту бойынша ұсыныстар (мысалы, артық сөздерді алып тастау, пассивті етісті активтіге ауыстыру).

Контекстік тексеру: Сөздердің дұрыс қолданылуын контекстке байланысты тексеру (мысалы, «affect» және «effect»).

Плагиатты тексеру: Мәтінді миллиондаған веб-беттермен және академиялық деректер базасымен салыстырып, түпнұсқалықты анықтау.

Тонды анықтау: Мәтіннің тонын (мысалы, ресми, достық, сенімді) анықтау және қажет болса, оны реттеу бойынша кеңестер беру.

Интеграция: Microsoft Word, Google Docs, Gmail, Outlook, Facebook, LinkedIn сияқты көптеген платформалармен және браузер кеңейтімдерімен (Chrome, Firefox, Safari, Edge) біріктіріледі.

Көптілді қолдау: Grammarly негізінен ағылшын тілін қолдайды, бірақ басқа тілдерде (мысалы, қазақ, орыс) жазылған мәтіндердегі кейбір жалпы қателерді де анықтай алады, бірақ толыққанды тексеру тек ағылшын тілі үшін.

Тегін және ақылы нұсқалар: Тегін нұсқа негізгі қателерді тексеруге мүмкіндік береді. Ақылы Grammarly Premium ($12/айына) және Grammarly Business/Education ($15/қолданушы/айына) кеңейтілген стильдік ұсыныстар, плагиатты тексеру және тонды анықтау сияқты мүмкіндіктер ұсынады.

Қадамдық нұсқаулар Grammarly-ді білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

Тіркелу және орнату: Веб-сайтқа кіру: grammarly.com сайтына өтіңіз.

Аккаунт ашу: Google, Facebook немесе электронды пошта арқылы тіркеліңіз. Браузер кеңейтімін (Chrome, Edge, Firefox) немесе desktop қолданбасын (Windows, macOS) жүктеңіз. Microsoft Word-қа арналған қосымшаны орнатыңыз.

1.      Мәтінді тексеру:

Мәтінді жүктеу: Grammarly редакторына мәтінді көшіріп қойыңыз немесе құжатты жүктеңіз.

Қателерді түзету: Grammarly анықтаған қателерді басып, ұсынылған түзетулерді қабылдаңыз немесе қажет болса, өзгертіңіз.

Мақсатты орнату: Жазудың мақсатын (формалды, креативті, академиялық), аудиторияны және тонды (оптимистік, сенімді) көрсетіңіз.

2.      Сабаққа интеграция:

Оқытушылар үшін:

Эссе және есептерді тексеру: Студенттердің жазба жұмыстарын бағаламас бұрын оларды Grammarly арқылы тексеріп, студенттердің қателеріне назар аударуға және нақты кері байланыс беруге болады.

Плагиатты тексеру: Академиялық адалдықты сақтау үшін студенттердің жұмыстарын плагиатқа тексеріңіз.

Жазу дағдыларын дамыту: Студенттерге Grammarly-ді өз бетінше қолдануды үйретіңіз, бұл олардың жазу сапасын арттырады.

Студенттер үшін:

Жазба жұмыстарын жетілдіру: Эссе, реферат, дипломдық жұмыс немесе презентация мәтіндерін жазуда қолданыңыз.

Кері байланысты талдау: Grammarly ұсынған түзетулер мен түсініктемелер арқылы өз қателерін түсіну және оларды болашақта болдырмау.

Академиялық стандарттарға сәйкестік: Академиялық жазудағы талаптарға сай мәтін құрастыру.

3. Бағалау және талдау:

Grammarly Performance Report: Пайдаланушылардың жазу прогресін, жиі кездесетін қателерді және жақсартуға болатын бағыттарды көрсететін айлық есептер.

Мұғалімдер үшін есептер: Grammarly for Education нұсқасы студенттердің жазу нәтижелерін бақылауға және олардың прогресін талдауға мүмкіндік береді.

4.7 Canva

Canva — 2012 жылы Австралияда құрылған, графикалық дизайн платформасы, ол кодтау білімінсіз кез келген адамға кәсіби деңгейдегі дизайнды жасауға мүмкіндік береді. Білім беру саласында Canva мұғалімдер мен студенттерге презентациялар, оқу материалдары, постерлер, инфографикалар, бейнелер және басқа да визуалды мазмұнды оңай әрі жылдам жасауға көмектеседі. Платформа жасанды интеллект (ЖИ) құралдарын (мысалы, Magic Design, Magic Write) пайдаланады, бұл дизайн процесін автоматтандыруға, идеяларды генерациялауға және оқу материалын жекелендіруге мүмкіндік береді. Canva курстың мақсаттарына (2.1, 2.2) сәйкес, ЖИ құралдарын тиімді қолдану дағдыларын дамытуға және мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін арттыруға ықпал етеді.

Canva-ның білім берудегі негізгі мақсаттары:

Көрнекі оқу материалдарын жасау: Сабақтарды, презентацияларды және оқу құралдарын визуалды түрде тартымды ету.

Шығармашылықты дамыту: Студенттердің шығармашылық және дизайн дағдыларын арттыру.

Уақытты үнемдеу: Дайын үлгілер мен ЖИ құралдары арқылы дизайн жасау процесін жеңілдету.

Кешенді коммуникация: Ақпаратты визуалды форматта тиімді жеткізу.

Платформаның мүмкіндіктері Canva кең ауқымды дизайн элементтерін, дайын үлгілерді және ЖИ-ға негізделген функцияларды ұсынады. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Дайын үлгілер (Templates): 250,000-нан астам кәсіби дайын үлгілер (презентациялар, постерлер, инфографикалар, әлеуметтік медиа посттары, бейнелер) бар, оларды оңай өзгертуге болады.

Drag-and-Drop интерфейсі: Интуитивті интерфейс дизайнды кез келген адамға қолжетімді етеді, кодтау немесе күрделі бағдарламалармен жұмыс істеу білімін қажет етпейді.

Кең кітапхана: Миллиондаған тегін және ақылы суреттер, иллюстрациялар, пиктограммалар, қаріптер, бейнелер, аудио тректер және басқа да дизайн элементтері. Жасанды интеллект (ЖИ) функциялары:

Magic Design: Мәтіндік сипаттамаға негізделген дизайн үлгілерін автоматты түрде генерациялайды.

Magic Write: Мәтіндік сипаттамаға сәйкес мәтін жазуға, идеяларды генерациялауға және мазмұнды өңдеуге көмектеседі.

Text to Image: Мәтіндік сипаттама бойынша суреттер жасайды.

Background Remover: Суреттерден фонды автоматты түрде алып тастайды.

Топтық жұмыс және ынтымақтастық: Бірнеше қолданушы бір уақытта бір дизайн жобасында жұмыс істей алады, пікірлер қалдырып, өзгерістер енгізе алады.

Бөлісу және экспорттау: Дайын дизайнды JPG, PNG, PDF, GIF, MP4 (бейне) сияқты форматтарда жүктеп алуға, әлеуметтік медиаға тікелей жариялауға немесе Google Classroom, Microsoft Teams сияқты LMS-ке интеграциялауға болады.

Canva for Education: Мұғалімдер мен студенттер үшін тегін премиум аккаунт ұсынады, бұл оларға Canva Pro-ның барлық мүмкіндіктерін тегін пайдалануға мүмкіндік береді.

Көптілді қолдау: Canva интерфейсі 100-ден астам тілде, соның ішінде қазақ тілінде де қолжетімді.

Қадамдық нұсқаулар Canva-ны білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Тіркелу және орнату:

Веб-сайтқа кіру: canva.com сайтына өтіңіз.

Аккаунт ашу: Google, Microsoft, Apple, электронды пошта немесе Facebook арқылы тіркеліңіз. Мұғалімдер мен студенттер үшін тегін Canva for Education аккаунтын алу үшін canva.com/education мекенжайына кіріп, білім беру мекемесінің электронды поштасымен растау қажет.

2.      Дизайн жобасын құру:

Дизайн түрін таңдаңыз (мысалы, Presentation, Poster, Infographic, Video).

Дайын үлгіні (template) таңдаңыз немесе бос кенептен бастаңыз. Фонды, түсті, қаріпті өзгертіңіз.

3.      Мазмұн қосу:

Мәтін: Тақырыптарды, мәтін блоктарын қосыңыз және қаріптерді, өлшемдерді реттеңіз. Magic Write арқылы мәтін генерациялаңыз.

Суреттер: Canva кітапханасынан суреттерді таңдаңыз, жеке суреттеріңізді жүктеңіз немесе Text to Image арқылы жаңа суреттер жасаңыз.

Элементтер: Иллюстрациялар, пиктограммалар, сызбалар, бейнелер және аудио тректер қосыңыз.

Бейнелер: Қысқа бейнелерді жасау, өңдеу және эффектілер қосу.

4.      Сабаққа интеграция:

Оқытушылар үшін:

Презентациялар: Сабақтарға арналған интерактивті және визуалды презентациялар жасаңыз.

Оқу материалдары: Инфографикалар, жұмыс парақтары, постерлер, оқушыларға арналған нұсқаулықтар жасау.

Сабақ жоспарлары: Canva-да дайын сабақ жоспарларының үлгілерін тауып, өзгертуге болады.

Сертификаттар     мен марапаттар:     Студенттерді             ынталандыру             үшін    әдемі сертификаттар жасау.

Студенттер үшін:

Жобалық жұмыстар: Зерттеу жұмыстарына арналған постерлер, презентациялар немесе инфографикалар жасау.

Әлеуметтік медиа жобалары: Білім беру мақсатында әлеуметтік желілерге арналған контент жасау.

Жеке портфолио: Шығармашылық       жұмыстарды жинақтау үшін визуалды портфолио жасау.

5. Бөлісу және экспорттау:

Дизайнды студенттермен сілтеме арқылы бөлісіңіз немесе оларды топтық жобаларға шақырыңыз.

Google Classroom, Microsoft Teams немесе басқа LMS-ке тікелей экспорттаңыз.

Дизайнды әртүрлі форматта (PDF, JPG, PNG, MP4) жүктеп алыңыз.

4.8 HeyGen

HeyGen — жасанды интеллект (ЖИ) негізінде жұмыс істейтін бейне генерациялау платформасы, ол мәтінді аватарга дауыстап оқыту арқылы кәсіби деңгейдегі бейнелерді жасауға мүмкіндік береді. Білім беру саласында HeyGen мұғалімдерге оқу материалдарын (лекциялар, нұсқаулықтар, хабарландырулар) бейне форматта тез әрі оңай жасауға, оқушыларға визуалды және аудио контентті ұсыну арқылы білімді қабылдауды жақсартуға көмектеседі. Платформа мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін дамытуға және ЖИ құралдарын оқу процесінде тиімді қолдануға (2.1, 2.2 бөлімдер) ықпал етеді. HeyGen әсіресе дистанциондық оқыту, онлайн курстар және аралас оқыту жағдайында тиімді. HeyGen-нің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Көрнекі оқу материалдарын жасау: Лекцияларды, түсіндірмелерді және нұсқаулықтарды бейне форматта ұсыну.

Уақытты үнемдеу: Бейне түсіруге және монтаждауға кететін уақытты қысқарту.

Білімді қабылдауды жақсарту: Аудио-визуалды контент арқылы оқушылардың назарын аудару және оқуға деген қызығушылығын арттыру.

Әртүрлі оқыту стильдерін қолдау: Визуалды және есту қабілеті бар оқушыларға арналған материалдарды жасау.

Платформаның мүмкіндіктері HeyGen мәтінді синтездеу (text-to-speech) және ЖИ- аватар технологияларын біріктіреді. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

ЖИ-аватарлар: Кәсіби және реалистік көрінетін ЖИ-аватарларды таңдау немесе жеке аватарды жүктеу (фотосуреттен немесе қысқа бейнеден). Аватарлар әртүрлі этникалық текті және жастағы адамдарды білдіреді.

Мәтінді дауысқа айналдыру (Text-to-Speech): Енгізілген мәтінді табиғи дауыспен оқу. 300-ден астам дауыс, 40-тан астам тіл қолдауы бар.

Тілдерді қолдау: Ағылшын, испан, француз, неміс, орыс, қытай және басқа да көптеген тілдерде мәтіндік және дауыстық мазмұнды жасауға мүмкіндік береді. Қазақ тілін тікелей қолдау шектеулі, бірақ мәтінді басқа тілге аударып, содан кейін дауысқа айналдыруға болады.

Бейне өңдеу: Фонды өзгерту, мәтін, суреттер, логотиптер және музыка қосу сияқты қарапайым бейне өңдеу құралдары.

Дайын үлгілер: Білім беруге арналған дайын бейне үлгілері, оларды оңай өзгертуге болады.

Кодтаусыз қолдану: Бейне жасау үшін кодтау білімін қажет етпейтін интуитивті интерфейс.

Бейне сапасы: HD (1080p) сапасында бейнелерді экспорттау мүмкіндігі.

Тегін және ақылы нұсқалар: Тегін нұсқада шектеулі уақыттық бейне жасауға болады. Ақылы нұсқалар (Starter $29/айына) кеңейтілген мүмкіндіктер, ұзағырақ бейнелер және көптеген аватарлар мен дауыстарды ұсынады.

Қадамдық нұсқаулар HeyGen-ді білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Тіркелу және орнату:

Веб-сайтқа кіру: heygen.com сайтына өтіңіз.

Аккаунт ашу: Google немесе электронды пошта арқылы тіркеліңіз.

2.      Бейне жобасын құру:

Аватар таңдау: Дайын аватарлар каталогынан сәйкес келетін аватарды таңдаңыз немесе жеке аватарды жүктеңіз (мысалы, мұғалімнің өзінің фотосуреті).

Мәтін енгізу: Аватар айтатын мәтінді енгізіңіз. Мәтін қысқа және нақты болуы тиіс (мысалы, «Сәлеметсіздер ме, құрметті студенттер! Бүгін біз жаңа тақырыпты қарастырамыз»).

Дауыс таңдау: Мәтінді оқитын дауысты таңдаңыз (ер немесе әйел, акцент). Тілді де таңдаңыз.

Фонды реттеу: Бейнеге фон ретінде сурет, бейне немесе түс қосыңыз.

Элементтер қосу: Мәтін блоктарын, суреттерді, логотиптерді немесе музыканы қосыңыз.

3.      Сабаққа интеграция: Оқытушылар үшін:

Қысқа лекциялар: Күрделі тақырыптарды түсіндіру үшін қысқа, көрнекі бейне лекциялар жасаңыз.

Нұсқаулық бейнелер: Тапсырмаларды орындау, бағдарламаларды пайдалану немесе жобаларды бастау бойынша нұсқаулықтар жасаңыз.

Хабарландырулар: Студенттерге маңызды хабарландыруларды (мысалы, емтихан туралы, сабақ кестесінің өзгеруі) бейне арқылы жеткізіңіз.

Кері байланыс: Студенттердің жұмыстарына бейне кері байланыс беру. Студенттер үшін:

Презентациялар: Жобалық жұмыстарға немесе баяндамаларға арналған бейне презентациялар жасау.

Рөлдік ойындар: Бейне сценарийлерін құру және оларды ЖИ-аватарлар арқылы ойнату.

4.      Бөлісу және экспорттау:

Дайын бейнені MP4 форматында жүктеп алыңыз.

Бейнені YouTube, Google Classroom, Microsoft Teams немесе басқа LMS-ке жүктеңіз. Бейнені әлеуметтік желілерде бөлісіңіз.

4.9 Baamboozle

Baamboozle — мұғалімдерге және оқушыларға арналған, 2017 жылы құрылған, интерактивті ойын-тест платформасы. Бұл құрал оқушылардың білімді игеруін қызықты әрі динамикалық түрде бағалауға мүмкіндік береді. Baamboozle оқыту процесіне геймификация элементтерін енгізу арқылы оқушылардың мотивациясын арттырады, сондай-ақ топтық жұмыс пен бәсекелестікке ықпал етеді. Платформа жасанды интеллект (ЖИ) элементтерін тікелей қолданбайды, бірақ оқушылардың қатысуын арттыру және мұғалімдердің уақытын үнемдеу арқылы оқу процесінің тиімділігін арттырады, бұл курстың жалпы мақсаттарына (2.1, 2.2) сәйкес келеді. Baamboozle әсіресе колледж және мектеп мұғалімдері үшін сабақтарды қайталау, білімді тексеру және сыныптық ойындар ұйымдастыру үшін тиімді.

Baamboozle-дің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Оқушылардың қатысуын арттыру: Ойын форматы арқылы оқушыларды сабаққа белсенді қатыстыру.

Білімді бекіту: Ойын арқылы тақырыптарды қайталау және білімді тексеру.

Топтық жұмысты дамыту: Командалық ойындар арқылы бірлескен жұмыс дағдыларын қалыптастыру.

Оқу процесін қызықты ету: Сабақтарға ойын элементтерін енгізу арқылы оқуды тартымды ету.

Платформаның мүмкіндіктері Baamboozle қарапайым және интуитивті интерфейспен жұмыс істейді. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Ойынды таңдау: Дайын мыңдаған ойындарды (trivia, сөздік қор, математика, ғылым, тарих және т.б.) таңдауға немесе өзіңіздің жеке ойыныңызды жасауға болады.

Жалғыз немесе топтық ойын: Ойынды жеке оқушылармен немесе командалар арасында ойнатуға болады. 2-ден 4-ке дейін командаға бөлінуге болады.

Ұпай жинау жүйесі: Әрбір дұрыс жауап үшін ұпай беріледі. Сонымен қатар, командалар ұпайды ұрлау, ұпайды екі есе көбейту немесе қарсылас команданың ұпайын алып тастау сияқты бонус карточкаларын таңдай алады, бұл ойынды динамикалық етеді. Тегін нұсқа: Тегін нұсқада көптеген дайын ойындарға қолжетімділік бар.

Baamboozle+ (ақылы нұсқа): Ақылы нұсқада ($7.99/айына) жеке ойындарды жасау, өз суреттеріңізді жүктеу, аудио қосу, шектеусіз ойын ойнау және жарнамасыз қолдану мүмкіндіктері ұсынылады.

4.10 Blooket

Blooket — 2018 жылы құрылған, интерактивті оқыту платформасы, ол оқушыларға арналған түрлі ойын режимдерін ұсыну арқылы білімді бекітуге және оқыту процесін қызықты етуге мүмкіндік береді. Quizlet және Kahoot сияқты платформалардың баламасы ретінде, Blooket оқушыларға сұрақтарға жауап беру арқылы виртуалды монеталар жинауға, аватарлар мен нысандар сатып алуға және бәсекелесуге мүмкіндік беретін геймификацияланған орта ұсынады. Платформа жасанды интеллект (ЖИ) элементтерін тікелей қолданбайды, бірақ оқушылардың мотивациясын және белсенді қатысуын арттыру арқылы оқу процесінің тиімділігін арттырады, бұл курстың жалпы мақсаттарына (2.1, 2.2) сәйкес келеді. Blooket әсіресе колледж және мектеп мұғалімдері үшін сабақтарды қайталау, білімді тексеру және сыныптық ойындар ұйымдастыру үшін тиімді.

Blooket-тің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Оқушылардың мотивациясын арттыру: Ойын элементтері арқылы оқуға деген қызығушылығын арттыру.

Білімді бекіту және қайталау: Қызықты ойындар арқылы оқу материалын есте сақтауды жақсарту.

Бәсекелестікке ықпал ету: Достық бәсекелестік арқылы оқушылардың белсенділігін ынталандыру.

Жеке және топтық оқыту: Оқушыларға жеке немесе командалық форматта білім алуға мүмкіндік беру.

Платформаның мүмкіндіктері Blooket әртүрлі ойын режимдерін, оқушылардың прогресін бақылау құралдарын және контентті басқару мүмкіндіктерін ұсынады.

Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Ойын режимдері: Әртүрлі ойын режимдері бар (мысалы, Classic, Gold Quest, Tower

Defense, Factory, Racing, Crypto Hack, Battle Royale), олардың әрқайсысының өзіндік ережелері мен мақсаттары бар. Бұл оқушыларға әртүрлі оқу тәжірибесін ұсынады.

Сұрақтар жинағы (Sets): Мұғалімдер дайын сұрақтар жинағын таңдай алады немесе өздерінің жеке сұрақтарын жасай алады. Сұрақтар мәтіндік, суретті немесе аудио форматта болуы мүмкін.

Геймификация элементтері: Оқушылар дұрыс жауап берген сайын виртуалды монеталар (Coins) жинайды, оларды "Blooks" (аватарлар) және басқа да ойын ішіндегі нысандарды сатып алу үшін пайдаланады. Бұл оқушылардың оқуға деген ынтасын арттырады.

Бағалау және есептер: Мұғалімдер оқушылардың нәтижелерін, дұрыс жауаптардың санын, әлсіз тұстарын көрсететін есептерді көре алады.

Интеграция: Google Classroom сияқты оқу басқару жүйелерімен (LMS) бірігу.

Тегін және ақылы нұсқалар: Тегін нұсқада негізгі ойын режимдері мен сұрақтар жинақтарына қолжетімділік бар. Ақылы Blooket Plus ($4.99/айына) және Blooket Edu ($9.99/айына) кеңейтілген есептер, жеке сұрақтар жинағын жасау және басқа да премиум мүмкіндіктерді ұсынады.

Көптілді қолдау: Платформа интерфейсі ағылшын тілінде, бірақ сұрақтарды кез келген тілде, соның ішінде қазақ тілінде де жасауға болады.

Қадамдық нұсқаулар Blooket-ті білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Тіркелу және орнату:

Веб-сайтқа кіру: blooket.com сайтына өтіңіз.

Аккаунт ашу: Google немесе электронды пошта арқылы тіркеліңіз.

2.      Ойынды таңдау немесе жасау:

Дайын сұрақтар жинағын табу: Іздеу жолағына қажетті тақырыпты енгізіңіз (мысалы, «Математика», «Қазақ әдебиеті», «Биология»).

Жеке сұрақтар жинағын жасау: «Create» батырмасын басып, өз сұрақтарыңыз бен жауаптарыңызды енгізіңіз. Суреттер мен аудионы қосуға болады.

3.      Ойынды бастау:

Сұрақтар жинағын таңдап, «Host» батырмасын басыңыз.

Ойын режимін таңдаңыз (мысалы, «Gold Quest» немесе «Tower Defense»). Ойынды бастау үшін генерацияланған кодты оқушыларға беріңіз. Оқушылар blooket.com/play сайтына кіріп, кодты енгізеді.

4.      Сабаққа интеграция:

Оқытушылар үшін:

Сабақты қайталау: Жаңа тақырыпты бекіту немесе емтиханға дайындық кезінде қолданыңыз.

Кіріспе ретінде: Сабақтың басында оқушылардың назарын аудару үшін қысқа ойын ойнатыңыз.

Үй тапсырмасы: Оқушыларға үйде өз бетінше орындауға ойынды «Assign HW» арқылы жіберіңіз.

Студенттер үшін:

Оқуды қызықты ету: Ойын арқылы оқу материалын есте сақтау және білімді бекіту.

Бәсекелестік: Басқа оқушылармен немесе командалармен жарысу арқылы білім деңгейін арттыру.

5. Бағалау:

Ойын аяқталғаннан кейін мұғалімдер «Reports» бөлімінде әр оқушының және команданың нәтижелерін көре алады. Дұрыс және қате жауаптардың пайызы,

Сабаққа интеграция:

Оқытушылар үшін:

Сабақты қайталау: Жаңа тақырыпты өткеннен кейін немесе бақылау жұмысы алдында білімді қайталау үшін қолданыңыз.

Ойын ретінде бағалау: Оқушылардың білім деңгейін тексеру үшін қолданыңыз.

Сыныптық жарыстар: Оқушылар арасындағы бәсекелестікті арттыру үшін командалық ойындарды ұйымдастырыңыз.

Үй тапсырмасы: Оқушыларға үйде өз бетінше немесе ата-аналарымен ойнауға ұсыныс жасаңыз.

Студенттер үшін:

Оқуды бекіту: Сабақтан кейін алған білімдерін ойын арқылы қайталап, бекіту.

Командалық жұмыс: Топ мүшелерімен бірге ойын ойнау арқылы ынтымақтастық дағдыларын дамыту.

1. Бағалау:

Baamboozle тікелей бағалау функциясын ұсынбайды, бірақ мұғалімдер ойын барысында командалардың ұпайларын бақылап, оқушылардың белсенділігін қадағалай алады.

Ойын нәтижелерін негізге ала отырып, оқушылардың білім деңгейі туралы қорытынды жасауға болады.

4.10 Blooket

Blooket — 2018 жылы құрылған, интерактивті оқыту платформасы, ол оқушыларға арналған түрлі ойын режимдерін ұсыну арқылы білімді бекітуге және оқыту процесін қызықты етуге мүмкіндік береді. Quizlet және Kahoot сияқты платформалардың баламасы ретінде, Blooket оқушыларға сұрақтарға жауап беру арқылы виртуалды монеталар жинауға, аватарлар мен нысандар сатып алуға және бәсекелесуге мүмкіндік беретін геймификацияланған орта ұсынады. Платформа жасанды интеллект (ЖИ) элементтерін тікелей қолданбайды, бірақ оқушылардың мотивациясын және белсенді қатысуын арттыру арқылы оқу процесінің тиімділігін арттырады, бұл курстың жалпы мақсаттарына (2.1, 2.2) сәйкес келеді. Blooket әсіресе колледж және мектеп мұғалімдері үшін сабақтарды қайталау, білімді тексеру және сыныптық ойындар ұйымдастыру үшін тиімді. Blooket-тің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Оқушылардың мотивациясын арттыру: Ойын элементтері арқылы оқуға деген қызығушылығын арттыру.

Білімді бекіту және қайталау: Қызықты ойындар арқылы оқу материалын есте сақтауды жақсарту.

Бәсекелестікке ықпал ету: Достық бәсекелестік арқылы оқушылардың белсенділігін ынталандыру.

Жеке және топтық оқыту: Оқушыларға жеке немесе командалық форматта білім алуға мүмкіндік беру.

Платформаның мүмкіндіктері Blooket әртүрлі ойын режимдерін, оқушылардың прогресін бақылау құралдарын және контентті басқару мүмкіндіктерін ұсынады.

Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Ойын режимдері: Әртүрлі ойын режимдері бар (мысалы, Classic, Gold Quest, Tower Defense, Factory, Racing, Crypto Hack, Battle Royale), олардың әрқайсысының өзіндік ережелері мен мақсаттары бар. Бұл оқушыларға әртүрлі оқу тәжірибесін ұсынады.

Сұрақтар жинағы (Sets): Мұғалімдер дайын сұрақтар жинағын таңдай алады немесе өздерінің жеке сұрақтарын жасай алады. Сұрақтар мәтіндік, суретті немесе аудио форматта болуы мүмкін.

Геймификация элементтері: Оқушылар дұрыс жауап берген сайын виртуалды монеталар (Coins) жинайды, оларды "Blooks" (аватарлар) және басқа да ойын ішіндегі нысандарды сатып алу үшін пайдаланады. Бұл оқушылардың оқуға деген ынтасын арттырады.

Бағалау және есептер: Мұғалімдер оқушылардың нәтижелерін, дұрыс жауаптардың санын, әлсіз тұстарын көрсететін есептерді көре алады.

Интеграция: Google Classroom сияқты оқу басқару жүйелерімен (LMS) бірігу.

Тегін және ақылы нұсқалар: Тегін нұсқада негізгі ойын режимдері мен сұрақтар жинақтарына қолжетімділік бар. Ақылы Blooket Plus ($4.99/айына) және Blooket Edu ($9.99/айына) кеңейтілген есептер, жеке сұрақтар жинағын жасау және басқа да премиум мүмкіндіктерді ұсынады.

Көптілді қолдау: Платформа интерфейсі ағылшын тілінде, бірақ сұрақтарды кез келген тілде, соның ішінде қазақ тілінде де жасауға болады.

Қадамдық нұсқаулар Blooket-ті білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Тіркелу және орнату:

Веб-сайтқа кіру: blooket.com сайтына өтіңіз.

Аккаунт ашу: Google немесе электронды пошта арқылы тіркеліңіз.

2.      Ойынды таңдау немесе жасау:

Дайын сұрақтар жинағын табу: Іздеу жолағына қажетті тақырыпты енгізіңіз (мысалы, «Математика», «Қазақ әдебиеті», «Биология»).

Жеке сұрақтар жинағын жасау: «Create» батырмасын басып, өз сұрақтарыңыз бен жауаптарыңызды енгізіңіз. Суреттер мен аудионы қосуға болады.

3.      Ойынды бастау:

Сұрақтар жинағын таңдап, «Host» батырмасын басыңыз.

Ойын режимін таңдаңыз (мысалы, «Gold Quest» немесе «Tower Defense»).

Ойынды бастау үшін генерацияланған кодты оқушыларға беріңіз. Оқушылар blooket.com/play сайтына кіріп, кодты енгізеді.

4.      Сабаққа интеграция:

Оқытушылар үшін:

Сабақты қайталау: Жаңа тақырыпты бекіту немесе емтиханға дайындық кезінде қолданыңыз.

Кіріспе ретінде: Сабақтың басында оқушылардың назарын аудару үшін қысқа ойын ойнатыңыз.

Үй тапсырмасы: Оқушыларға үйде өз бетінше орындауға ойынды «Assign HW» арқылы жіберіңіз.

Студенттер үшін:

Оқуды қызықты ету: Ойын арқылы оқу материалын есте сақтау және білімді бекіту.

Бәсекелестік: Басқа оқушылармен немесе командалармен жарысу арқылы білім деңгейін арттыру.

5. Бағалау:

Ойын аяқталғаннан кейін мұғалімдер «Reports» бөлімінде әр оқушының және команданың нәтижелерін көре алады.

Дұрыс және қате жауаптардың пайызы, оқушылардың қай сұрақтарда қиналғаны туралы толық ақпарат беріледі.

4.11 QuizWhizzer

QuizWhizzer — 2020 жылы құрылған, интерактивті онлайн викторина платформасы, ол оқыту процесін қызықты ойынға айналдырады. Бұл платформа мұғалімдерге студенттердің білімін бағалауға және жаңа тақырыптарды қайталауға мүмкіндік береді. Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып, виртуалды жарыста өз кейіпкерлерін (аватарларын) жылжытады. QuizWhizzer оқушылардың белсенді қатысуын ынталандырады және оқытуға геймификация элементтерін енгізеді. Платформа жасанды интеллект (ЖИ) элементтерін тікелей қолданбайды, бірақ білімді тексеруді жеңілдету арқылы оқу процесінің тиімділігін арттырады, бұл курстың жалпы мақсаттарына (2.1, 2.2) сәйкес келеді. QuizWhizzer әсіресе колледж және мектеп мұғалімдері үшін сабақтарда білімді тексеру және қайталау ойындарын ұйымдастыру үшін тиімді.

QuizWhizzer-дің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Оқушылардың қатысуын арттыру: Ойын форматы арқылы оқушыларды сабаққа белсенді қатыстыру.

Білімді тексеру және бекіту: Қызықты викториналар арқылы оқу материалын қайталау.

Бәсекелестікке ықпал ету: Достық жарыс арқылы оқушылардың оқуға деген ынтасын арттыру.

Уақытты үнемдеу: Тест тапсырмаларын автоматтандыру арқылы мұғалімдердің уақытын қысқарту.

Платформаның мүмкіндіктері QuizWhizzer әртүрлі викторина режимдерін, бағалау құралдарын және контентті басқару мүмкіндіктерін ұсынады. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Ойынды таңдау: Дайын мыңдаған викториналарды таңдауға немесе өздеріңіздің жеке викториналарыңызды жасауға болады.

Ойын режимдері: Оқушылардың сұрақтарға дұрыс жауап беру жылдамдығына байланысты кейіпкерлері виртуалды жарыс жолында жылжитын «Race» (жарыс) режимі.

Сұрақтар жинағы: Бірнеше таңдаулы сұрақтар (multiple-choice), дұрыс/бұрыс сұрақтар (true/false) және қысқа жауапты сұрақтар.

Геймификация элементтері: Оқушылар дұрыс жауап берген сайын алға жылжиды, бұл оларға бәсекелестік рухын береді. Аватарларды таңдау мүмкіндігі бар.

Бағалау және есептер: Мұғалімдер ойын аяқталғаннан кейін оқушылардың нәтижелерін, дұрыс және қате жауаптардың пайызын, сондай-ақ әлсіз тұстарын көрсететін есептерді көре алады.

Интеграция: Google Classroom сияқты оқу басқару жүйелерімен (LMS) бірігу.

Тегін және ақылы нұсқалар: Тегін нұсқада негізгі функцияларға және дайын викториналарға қолжетімділік бар. Ақылы QuizWhizzer Pro ($5.99/айына) шектеусіз викторина жасау, суреттер қосу және егжей-тегжейлі есептер сияқты мүмкіндіктерді ұсынады.

Көптілді қолдау: Платформа интерфейсі ағылшын тілінде, бірақ викторина сұрақтарын кез келген тілде, соның ішінде қазақ тілінде де жасауға болады.

Қадамдық нұсқаулар QuizWhizzer-ді білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Тіркелу және орнату:

Веб-сайтқа кіру: quizwhizzer.com сайтына өтіңіз.

Аккаунт ашу: Google немесе электронды пошта арқылы тіркеліңіз.

2.      Викторинаны таңдау немесе жасау:

Дайын викторинаны табу: Іздеу жолағына қажетті тақырыпты енгізіңіз (мысалы, «География», «Физика», «Қазақ тілі»).

Жеке викторинаны жасау: «Create a Quiz» батырмасын басып, сұрақтар мен жауаптарды енгізіңіз. Әр сұраққа дұрыс жауапты көрсетіңіз.

3.      Ойынды бастау:

Викторинаны таңдап, «Play Live» немесе «Assign Homework» батырмасын басыңыз.

Оқушыларға ортақ сілтеме немесе код беріңіз. Оқушылар quizwhizzer.com/join сайтына кіріп, кодты енгізеді. 4. Сабаққа интеграция:

Оқытушылар үшін:

Білімді тексеру: Жаңа тақырыпты өткеннен кейін немесе білімді бекіту үшін қолданыңыз.

Сабақтың басында: Оқушылардың өткен материалды қаншалықты меңгергенін тексеру үшін қолданыңыз.

Қайталау: Емтиханға дайындық кезінде немесе тақырыптық қайталау сабақтарында қолданыңыз.

Студенттер үшін:

Оқуды қызықты ету: Ойын арқылы оқу материалын есте сақтау және білімді бекіту.

Бәсекелестік: Басқа оқушылармен жарысу арқылы білім деңгейін арттыру.

5. Бағалау:

Ойын аяқталғаннан кейін мұғалімдер «Results» бөлімінде әр оқушының нәтижелерін көре алады.

Дұрыс және қате жауаптардың саны, оқушылардың рейтингі және орташа нәтижелер көрсетіледі.

4.12 Quillionz

Quillionz — 2019 жылы құрылған, жасанды интеллект (ЖИ) негізінде жұмыс істейтін платформа, ол мәтіннен автоматты түрде сұрақтар мен жауаптар генерациялауға мүмкіндік береді. Бұл құрал мұғалімдерге сабаққа дайындық уақытын үнемдеуге, оқушыларға арналған тест тапсырмаларын, викторина сұрақтарын немесе флэш-карталарды тез әрі тиімді жасауға көмектеседі. Quillionz ЖИ-дің табиғи тілді өңдеу (NLP) қабілеттерін пайдалана отырып, оқу материалының негізгі тұстарын анықтап, оған сәйкес сұрақтар құрастырады. Платформа курстың мақсаттарына (2.1, 2.2) сәйкес, ЖИ құралдарын тиімді қолдану дағдыларын дамытуға және мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін арттыруға ықпал етеді. Quillionz әсіресе колледж және мектеп мұғалімдері үшін тесттерді, викториналарды және оқу материалдарын дайындауда тиімді.

Quillionz-дің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Сабаққа дайындық уақытын үнемдеу: Мұғалімдердің сұрақтар мен тест тапсырмаларын жасауға кететін уақытын қысқарту.

Мазмұн сапасын арттыру: ЖИ арқылы мәтінге сәйкес, логикалық сұрақтарды құрастыру.

Оқушыларға жекелендірілген оқу: ЖИ арқылы оқушылардың қажеттіліктеріне бейімделген сұрақтар генерациялау.

Оқытуды оңтайландыру: Оқушылардың білімді тексеру және қайталау процесін жеңілдету.

Платформаның мүмкіндіктері Quillionz терең оқыту (deep learning) және табиғи тілді өңдеу (NLP) алгоритмдерін қолданып, мәтіннің мағынасын талдайды. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Сұрақтар генерациясы: Енгізілген мәтіннен автоматты түрде бірнеше таңдаулы сұрақтар (multiple-choice), ашық сұрақтар, дұрыс/бұрыс сұрақтар және флэш-карталар жасау.

Мәтін талдау: ЖИ мәтіннің негізгі ойларын, кілт сөздерін және маңызды ақпаратты анықтайды.

Әртүрлі сұрақ форматтары: Оқушылардың әртүрлі дағдыларын (есте сақтау, түсіну, талдау) тексеруге мүмкіндік беретін сұрақ түрлері.

Теңшеу мүмкіндігі: Генерацияланған сұрақтарды өңдеу, қажетсіздерін жою, жаңаларын қосу және дұрыс жауаптарды көрсету.

Экспорттау: Сұрақтарды PDF, DOCX (Word), CSV (Excel) форматтарында жүктеп алуға немесе Google Classroom, Quizizz, Kahoot, Quizlet сияқты басқа платформаларға импорттауға болады.

Тегін және ақылы нұсқалар: Тегін нұсқада айына 1000 сөзден сұрақтар генерациялауға болады. Ақылы нұсқалар ($9.99/айына) шектеусіз генерация, кешенді есептер және басқа да премиум мүмкіндіктерді ұсынады.

Көптілді қолдау: Quillionz негізінен ағылшын тілін қолдайды, бірақ басқа тілдерде (мысалы, қазақ, орыс) жазылған мәтіндерден де сұрақтар генерациялауға тырысады. Дегенмен, қазақ тіліндегі нәтижелердің сапасы ағылшын тіліндегідей жоғары болмауы мүмкін.

Қадамдық нұсқаулар Quillionz-ді білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Тіркелу және орнату:

Веб-сайтқа кіру: quillionz.com сайтына өтіңіз.

Аккаунт ашу: Электронды пошта арқылы тіркеліңіз немесе Google аккаунтымен

кіріңіз.

2.      Мәтінді жүктеу және сұрақтар генерациялау:

Мәтін енгізу: Тест жасағыңыз келетін мәтінді көшіріп, платформаға қойыңыз. Мәтін 5000 сөзден аспауы керек (тегін нұсқада 1000 сөз).

Сұрақ түрін таңдау: ЖИ-ге қандай сұрақ түрлерін генерациялау керектігін көрсетіңіз (мысалы, multiple-choice, true/false, open-ended, flashcards).

Генерациялау: «Generate Questions» батырмасын басыңыз. ЖИ бірнеше секунд ішінде сұрақтар мен жауаптарды құрастырады.

3.      Сұрақтарды өңдеу:

Тексеру және түзету: ЖИ жасаған сұрақтарды мұқият тексеріп, қателерді түзетіңіз немесе қажетсіз сұрақтарды жойыңыз.

Жаңа сұрақтар қосу: Қажет болса, өз сұрақтарыңызды қосыңыз.

Дұрыс жауаптарды белгілеу: Әр сұраққа дұрыс жауапты көрсетіңіз.

4.      Сабаққа интеграция: Оқытушылар үшін:

Тест тапсырмалары: Сабақ соңында білімді тексеруге арналған тесттерді тез жасаңыз.

Үй тапсырмасы: Оқушыларға өз бетінше орындауға арналған сұрақтар жинағын дайындаңыз.

Викториналар: Сыныпта немесе онлайн сабақтарда қолданылатын викторина сұрақтарын құрастырыңыз.

Флэш-карталар: Жаңа терминдерді немесе анықтамаларды есте сақтау үшін флэш- карталар жасаңыз. Студенттер үшін:

Өздігінен оқу: Оқулық мәтіндерінен өздеріне арналған сұрақтарды жасап, білімдерін тексеру.

Емтиханға дайындық: ЖИ арқылы жасалған тесттерді орындау арқылы емтиханға тиімді дайындалу.

5. Экспорттау және бөлісу: Дайын сұрақтарды Word, PDF немесе Excel форматында жүктеп алыңыз.

Сұрақтарды Google Classroom, Quizizz немесе басқа LMS-ке импорттаңыз.

4.13 Arloopa

Arloopa — 2015 жылы құрылған, толықтырылған шындық (Augmented Reality, AR) технологиясына негізделген мобильді қолданба, ол пайдаланушыларға нақты әлемге виртуалды 3D объектілер мен анимацияларды орналастыруға мүмкіндік береді. Білім беру саласында Arloopa мұғалімдер мен студенттерге күрделі тақырыптарды визуалды және интерактивті түрде зерттеуге, дерексіз ұғымдарды нақты әрі түсінікті етуге көмектеседі. AR технологиясы оқушылардың пәндерге деген қызығушылығын арттырады және зерттеушілік дағдыларын дамытады. Платформа жасанды интеллект (ЖИ) элементтерін тікелей қолданбайды, бірақ AR технологиясы арқылы оқытудың тиімділігін арттырады, бұл курстың жалпы мақсаттарына (2.4 бөлім) сәйкес келеді. Arloopa әсіресе жаратылыстану (биология, химия, физика), география және өнер пәндері үшін тиімді.

Arloopa-ның білім берудегі негізгі мақсаттары:

Көрнекі оқыту: 3D модельдер мен анимациялар арқылы күрделі ұғымдарды визуалды түрде түсіндіру.

Интерактивті оқыту: Оқушылардың нақты әлемде виртуалды нысандармен әрекеттесуіне мүмкіндік беру.

Зерттеушілік дағдыларды дамыту: Оқушыларды өз бетінше ақпарат іздеуге және талдауға ынталандыру.

Оқуға деген қызығушылықты арттыру: Инновациялық технологиялар арқылы сабақтарды тартымды ету.

Платформаның мүмкіндіктері Arloopa мобильді құрылғылардың камерасын пайдаланып, 3D модельдерді нақты ортаға проекциялайды. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

3D модельдер кітапханасы: 50,000-нан астам дайын 3D модельдер мен анимациялар (адам анатомиясы, жануарлар, өсімдіктер, тарихи нысандар, ғарыш объектілері және т.б.).

Маркерсіз AR: Арнайы маркерлерсіз-ақ, кез келген тегіс бетке 3D модельдерді орналастыру мүмкіндігі.

Маркерге негізделген AR: Басып шығарылған суреттерді немесе QR кодтарды сканерлеу арқылы виртуалды контентті іске қосу.

Өз контентін жүктеу: Пайдаланушылар өздерінің 3D модельдерін (OBJ, FBX, GLB/GLTF форматтарында) жүктеп, оларды AR ортада қолдана алады.

Бейне және фото түсіру: AR ортадағы объектілермен әрекеттесіп жатқан бейнелер мен фотосуреттерді түсіру мүмкіндігі.

Геолокациялық AR: Географиялық орналасуына байланысты объектілерді көрсету (мысалы, белгілі бір жерде тарихи ғимараттың 3D моделін көрсету).

Тегін және ақылы нұсқалар: Тегін нұсқада көптеген 3D модельдерге қолжетімділік бар. Ақылы нұсқалар (айына $9.99) кеңейтілген кітапхана, өз контентін жүктеу мүмкіндігі және жарнамасыз қолдануды ұсынады.

Көптілді қолдау: Қолданба интерфейсі ағылшын тілінде, бірақ 3D модельдерді кез келген пәнде қолдануға болады.

Қадамдық нұсқаулар Arloopa-ны білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Қолданбаны жүктеу және орнату:

App Store (iOS) немесе Google Play Store (Android) арқылы Arloopa қолданбасын жүктеңіз.

Аккаунт ашу: Электронды пошта немесе Google/Facebook аккаунты арқылы тіркеліңіз.

2.      3D модельді таңдау немесе жүктеу:

Дайын модельдерді табу: Қолданбаның кітапханасынан қажетті 3D модельді таңдаңыз (мысалы, «адам жүрегі», «динозавр», «ғарыш кемесі»).

Өз моделіңізді жүктеу: Егер Arloopa Pro нұсқасы болса, өздеріңіздің 3D модельдеріңізді жүктеңіз.

3.      AR ортада қолдану:

Маркерсіз режим: Модельді таңдап, камераны тегіс бетке (еден, үстел) бағыттаңыз.

Модельді орналастыру үшін экранды басыңыз.

Маркерге негізделген режим: Қажетті маркерді басып шығарып, камераны оған бағыттаңыз.

Масштабтау және айналдыру: Модельді екі саусақпен үлкейту/кішірейту және айналдыру.

4.      Сабаққа интеграция: Оқытушылар үшін:

Биология сабағы: Адам ағзасының 3D модельдерін (жүрек, ми, қаңқа) көрсетіп, оқушыларға олардың құрылысын зерттеуге мүмкіндік беріңіз.

География сабағы: Жер шарының, жанартаулардың немесе мұхиттардың 3D модельдерін көрсетіп, географиялық құбылыстарды түсіндіріңіз.

Физика сабағы: Механикалық құрылғылардың, атомдардың немесе молекулалардың 3D модельдерін көрсетіп, олардың жұмыс істеу принципін түсіндіріңіз.

Тарих сабағы: Ежелгі ғимараттардың (мысалы, пирамидалар, Колизей) немесе динозаврлардың 3D модельдерін көрсетіп, тарихи кезеңдерді визуалды етіңіз.

Студенттер үшін:

Зерттеу жобалары: Өз жобаларына AR элементтерін қосу арқылы оларды көрнекі және интерактивті ету.

Презентациялар: Баяндамалар мен презентацияларға 3D модельдерді енгізу.

Виртуалды экскурсиялар: Геолокациялық AR арқылы тарихи орындарды немесе мұражай экспонаттарын зерттеу.

5. Бөлісу:

AR ортадағы фотосуреттер мен бейнелерді түсіріп, оларды оқушылармен немесе әлеуметтік желілерде бөлісіңіз.

4.14 Corinth 3D

Corinth 3D (бұрын Corinth Classroom) — 2012 жылы чехиялық Corinth компаниясы әзірлеген, білім беруге арналған 3D модельдер кітапханасы. Бұл платформа студенттерге биология, химия, физика, география және математика сияқты пәндер бойынша күрделі ұғымдарды 3D форматта визуалды түрде зерттеуге мүмкіндік береді. Corinth 3D дәстүрлі оқыту әдістерін толықтырып, оқушылардың білімді қабылдауын жақсартады, абстрактілі ұғымдарды нақты әрі түсінікті етеді. Платформа жасанды интеллект (ЖИ) элементтерін тікелей қолданбайды, бірақ 3D технологиясы арқылы оқытудың тиімділігін арттырады, бұл курстың жалпы мақсаттарына (2.4 бөлім) сәйкес келеді. Corinth 3D әсіресе STEM (ғылым, технология, инженерия, математика) пәндері үшін тиімді. Corinth 3D-нің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Көрнекі оқыту: 3D модельдер арқылы күрделі ғылыми ұғымдарды (мысалы, адам анатомиясы, химиялық реакциялар, физикалық құбылыстар) визуалды түрде түсіндіру.

Интерактивті зерттеу: Оқушылардың 3D модельдерді өз бетінше айналдыру, масштабтау және құрамдас бөліктерін зерттеу мүмкіндігі.

Абстрактілі ұғымдарды нақты ету: Микроскопиялық немесе макроскопиялық нысандарды нақты өлшемде көрсету.

Оқушылардың қызығушылығын арттыру: Инновациялық технологиялар арқылы ғылыми пәндерді тартымды ету.

Платформаның мүмкіндіктері Corinth 3D жоғары сапалы 3D модельдерді және оларға қосылған ғылыми ақпаратты ұсынады. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

3D модельдер кітапханасы: Биология (адам анатомиясы, жануарлар, өсімдіктер), химия (молекулалар, реакциялар), физика (механика, оптика), география (жер бедері, климат) сияқты пәндер бойынша 1500-ден астам 3D модельдер.

Интерактивті элементтер: Әрбір 3D модельдің бөліктерін жеке қарастыру, олардың атауларын және сипаттамаларын көру. Кейбір модельдерде анимациялар (мысалы, жүрек соғысы, жапырақ фотосинтезі) бар.

Көптілді сипаттамалар: 3D модельдердің сипаттамалары ағылшын, испан, неміс, француз, орыс және басқа да тілдерде қолжетімді. Қазақ тіліне тікелей қолдау жоқ, бірақ мұғалімдер өздері аударма жасап, қолдана алады.

Интеграция: Microsoft Office (PowerPoint), OneNote, Google Classroom және басқа да оқу басқару жүйелерімен (LMS) бірігу.

Офлайн қолжетімділік: Модельдерді жүктеп алып, интернетсіз қолдануға болады.

Ақылы лицензия: Corinth 3D жеке қолданушыларға арналған ақылы лицензиялар

(мысалы,  айына  $9.99)  және  мектептер  мен  университеттерге  арналған  мекемелік лицензиялар арқылы таратылады. Тегін демо-нұсқалары шектеулі мүмкіндіктер ұсынады.

Қауіпсіздік: Деректер қауіпсіздігі және құпиялылық стандарттарына сәйкес жұмыс істейді.

Қадамдық нұсқаулар Corinth 3D-ді білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Лицензияны алу және орнату:

Corinth веб-сайтынан немесе серіктес дистрибьюторлардан лицензияны сатып алыңыз.

Қолданбаны Windows немесе Mac компьютеріңізге жүктеңіз және орнатыңыз. Демо- нұсқасын қолдануға болады.

2.      3D модельді таңдау және зерттеу: Қолданбаны ашып, пәнді таңдаңыз (мысалы, «Biology»).

Қажетті 3D модельді таңдаңыз (мысалы, «Human Heart»). Модельді тышқанмен немесе сенсорлық экранмен айналдырыңыз, масштабтаңыз.

Модельдің әртүрлі бөліктерін басып, олардың атаулары мен сипаттамаларын оқыңыз.

3.      Сабаққа интеграция: Оқытушылар үшін:

Лекцияларды көрнекі ету: Күрделі ғылыми ұғымдарды (мысалы, фотосинтез процесін, жүйке жүйесінің құрылысын) 3D модельдер арқылы түсіндіріңіз.

Практикалық сабақтар: Оқушыларға жеке-жеке 3D модельдерді зерттеуге тапсырма беріңіз.

Үй тапсырмасы: Оқушыларға үйге белгілі бір 3D модельді зерттеп, оның құрылысы туралы есеп жазуға тапсырма беріңіз.

Презентациялар: 3D модельдерді PowerPoint презентацияларына енгізіп, сабақты тартымды етіңіз.

Студенттер үшін:

Өздігінен оқу: Қиын тақырыптарды 3D модельдер арқылы тереңірек түсіну.

Зерттеу жобалары: Ғылыми жобаларға 3D модельдерді енгізіп, оларды көрнекі ету. Емтиханға дайындық: 3D модельдерді қарау арқылы материалды есте сақтауды жақсарту.

4.      Бағалау:

Corinth 3D тікелей бағалау функциясын ұсынбайды, бірақ мұғалімдер оқушылардың 3D модельдерді зерттеу кезіндегі белсенділігін бақылап, олардың түсінігін ауызша немесе жазбаша сұрақтар арқылы тексере алады.

Оқушылардың 3D модельдер негізінде жасаған презентациялары мен есептерін бағалаңыз.

4.15 Merge Cube

Merge Cube — Merge Labs компаниясы әзірлеген, толықтырылған шындық (AR) технологиясына негізделген физикалық нысан, ол қолданушыларға цифрлық 3D модельдерді өз қолдарында ұстап тұрғандай сезім береді. Merge Cube-тің әр жағында арнайы QR кодтарға ұқсас маркерлер бар, оларды смартфон немесе планшет камерасымен сканерлегенде, текшеде виртуалды 3D объектілер пайда болады. Білім беру саласында Merge Cube мұғалімдер мен студенттерге күрделі ғылыми, математикалық және өнерлік ұғымдарды интерактивті, қолжетімді әрі қызықты түрде зерттеуге мүмкіндік береді. Платформа жасанды интеллект (ЖИ) элементтерін тікелей қолданбайды, бірақ AR технологиясы арқылы оқытудың тиімділігін арттырады, бұл курстың жалпы мақсаттарына (2.4 бөлім) сәйкес келеді. Merge Cube әсіресе STEM пәндерін (ғылым, технология, инженерия, математика), сондай-ақ өнер мен тарихты оқытуда тиімді. Merge Cube-тің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Тәжірибелік оқыту: Оқушыларға 3D модельдермен физикалық түрде әрекеттесуге мүмкіндік беру арқылы абстрактілі ұғымдарды нақты ету.

Көрнекі оқыту: Күрделі ғылыми құрылымдарды (атомдар, жүйке жүйесі, күн жүйесі) 3D форматта көрсету.

Оқушылардың қатысуын арттыру: Инновациялық және қызықты технологиялар арқылы оқуға деген ынтасын арттыру.

Зерттеушілік дағдыларды дамыту: Оқушыларды өз бетінше зерттеуге және ақпаратты талдауға ынталандыру.

Платформаның мүмкіндіктері Merge Cube физикалық текше мен оған арналған мобильді қолданбалардан тұрады. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Физикалық текше: Жеңіл және берік материалдан жасалған, әр жағында AR маркерлері бар текше. Қағаз нұсқасын басып шығаруға да болады.

AR қолданбалар: Merge Miniverse платформасында 300-ден астам AR қолданбалар мен ойындар бар (мысалы, Object Viewer, Explorer, Galactic Explorer, AnatomyAR, DinoDigger). Бұл қолданбалар текшені сканерлегенде әртүрлі 3D модельдерді көрсетеді.

3D модельдер кітапханасы: Биология (адам анатомиясы, органдар), физика (күн жүйесі, атомдар), география (жер қабаттары, жанартаулар), тарих (артефакттар) және өнер (мүсіндер) бойынша көптеген 3D модельдер.

Интерактивті әрекеттесу: Оқушылар текшені айналдырып, 3D модельдерді әртүрлі бұрыштардан қарай алады, оларды масштабтай алады және кейбір қолданбаларда олармен әрекеттесе алады.

Контент жасау: Merge Composer және Merge EDU (Education) платформалары арқылы мұғалімдер өздерінің жеке AR контенттерін (3D модельдерін) жасап, оларды текшеде көрсете алады.

Көптілді қолдау: Қолданбалар негізінен ағылшын тілінде, бірақ 3D модельдерді кез келген пәнде қолдануға болады.

Тегін және ақылы нұсқалар: Merge Cube-дің көптеген қолданбалары тегін қолжетімді. Merge EDU ($9.99/айына) кеңейтілген кітапхана, контент жасау құралдары және мұғалімдерге арналған ресурстарды ұсынады.

Қауіпсіздік: Оқушылардың құпиялылығы мен деректер қауіпсіздігіне басымдық береді.

Қадамдық нұсқаулар Merge Cube-ті білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Merge Cube-ті алу және қолданбаларды жүктеу:

Merge Cube-ті ресми сайттан немесе білім беру материалдарын сататын дүкендерден сатып алыңыз немесе қағаз нұсқасын басып шығарыңыз (mergeedu.com/start).

App Store (iOS)       немесе Google Play Store     (Android) арқылы Merge EDU қолданбаларын (мысалы, Object Viewer, Explorer) жүктеңіз.

2.      3D модельдерді зерттеу:

Қолданбаны ашып, смартфон/планшет камерасын Merge Cube-ке бағыттаңыз.

Текшеде 3D модель пайда болады. Текшені айналдырып, модельді әртүрлі бұрыштардан зерттеңіз.

Қолданбадағы нұсқауларды орындап, модельдің бөліктерін зерттеңіз.

3.      Сабаққа интеграция: Оқытушылар үшін:

Биология сабағы: Адам ағзасының 3D модельдерін (жүрек, өкпе, ми) немесе жануарлардың құрылысын көрсетіп, оқушыларға оларды қолдарында ұстап тұрғандай зерттеуге мүмкіндік беріңіз.

Физика сабағы: Күн жүйесінің, атомның құрылысын немесе электр тізбегінің жұмысын 3D форматында көрсетіңіз.

Химия сабағы: Молекулалардың құрылысын (мысалы, су молекуласы, ДНҚ) және химиялық реакцияларды 3D форматта көрсетіңіз.

Тарих          сабағы:          Ежелгі            артефакттардың        немесе            тарихи           оқиғалардың 3D реконструкциясын көрсетіңіз.

Өнер сабағы: Мүсіндерді немесе архитектуралық нысандарды 3D форматында көрсетіп, оқушыларға оларды зерттеуге мүмкіндік беріңіз.

Студенттер үшін:

Ғылыми жобалар: Зерттеу жұмыстарында 3D модельдерді пайдаланып, оларды көрнекі ету.

Презентациялар: Merge Cube арқылы презентацияларға интерактивті элементтер қосу.

Өздігінен оқу: Қиын тақырыптарды 3D модельдер арқылы тереңірек түсіну.

4.      Бағалау:

Мұғалімдер оқушылардың Merge Cube қолдану кезіндегі белсенділігін бақылап, олардың түсінігін сұрақтар арқылы тексере алады.

Оқушылардың Merge Cube негізінде жасаған презентациялары мен есептерін бағалаңыз.

4.16 Zapworks

Zapworks — 2007 жылы Ұлыбританияда құрылған Zappar компаниясының толықтырылған шындық (Augmented Reality, AR) және виртуалды шындық (Virtual Reality, VR) контентін әзірлеуге арналған платформасы. Бұл құрал мұғалімдер мен студенттерге кодтау білімінсіз AR/VR тәжірибелерін жасауға мүмкіндік береді, бұл білім беруді интерактивті және тартымды етеді. Zapworks оқушылардың пәндерге деген қызығушылығын арттырады, шығармашылық және техникалық дағдыларын дамытады, сондай-ақ дерексіз ұғымдарды визуалды түрде түсіндіруге көмектеседі. Платформа жасанды интеллект (ЖИ) элементтерін тікелей қолданбайды, бірақ AR/VR технологиялары арқылы оқытудың тиімділігін арттырады, бұл курстың жалпы мақсаттарына (2.4 бөлім) сәйкес келеді. Zapworks әсіресе дизайн, өнер, ғылым және инженерия пәндерін оқытуда тиімді.

Zapworks-тің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Интерактивті оқыту: AR/VR тәжірибелері арқылы оқу материалдарын интерактивті ету.

Шығармашылық және техникалық дағдыларды дамыту: Студенттерге өздерінің AR/VR контенттерін жасауға мүмкіндік беру.

Күрделі ұғымдарды түсіндіру: Абстрактілі немесе қиын тақырыптарды визуалды және тәжірибелік түрде көрсету.

Оқушылардың қатысуын арттыру: Инновациялық технологиялар арқылы оқуға деген ынтасын арттыру.

Платформаның мүмкіндіктері Zapworks әртүрлі AR/VR жобаларын жасауға арналған құралдар жиынтығын ұсынады. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Zapworks Studio: Кешенді AR/VR тәжірибелерін жасауға арналған визуалды редактор. Анимацияларды, 3D модельдерді, бейнелерді, аудионы және интерактивті элементтерді қосуға болады.

Zapworks Designer: Суреттер немесе QR кодтар арқылы іске қосылатын қарапайым AR тәжірибелерін жылдам жасауға арналған веб-құрал.

Zapbox: Арзан VR/AR гарнитурасы, ол мобильді телефонмен бірге жұмыс істейді және иммерсивті оқу тәжірибелерін ұсынады.

3D модельдер кітапханасы: Zapworks платформасында дайын 3D модельдер мен материалдарға қолжетімділік бар, сондай-ақ пайдаланушылар өздерінің 3D модельдерін (FBX, OBJ, GLTF) жүктей алады.

Кодтаусыз және кодтаумен жұмыс: Zapworks Designer кодтау білімін қажет етпейді, ал Zapworks Studio JavaScript арқылы кеңейтілген функцияларды қосуға мүмкіндік береді.

Бөлісу және жариялау: Дайын AR/VR тәжірибелерін Zappar қолданбасы арқылы сканерлеуге немесе QR кодтар арқылы бөлісуге болады.

Аналитика: Жобалардың қолданылуы туралы деректерді (сканерлеу саны, белсенділік) бақылау мүмкіндігі.

Ақылы лицензия: Zapworks әдетте ақылы лицензиялар арқылы таратылады (айына $45-тен басталады), бірақ білім беру мекемелері үшін арнайы баға ұсыныстары бар. Тегін сынақ нұсқасы қолжетімді.

Көптілді қолдау: Платформа интерфейсі ағылшын тілінде.

Қадамдық нұсқаулар Zapworks-ті білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Тіркелу және орнату:

Веб-сайтқа кіру: zappar.com/zapworks сайтына өтіңіз.

Аккаунт ашу: Тегін сынақ нұсқасына тіркеліңіз немесе лицензия сатып алыңыз.

Zapworks Studio қолданбасын жүктеңіз немесе Zapworks Designer веб-құралын пайдаланыңыз. Zappar қолданбасын смартфон/планшетке жүктеңіз.

2.      AR/VR жобасын құру:

Дизайнды бастау: Zapworks Designer-де сурет немесе QR код негізінде қарапайым

AR тәжірибесін жасаңыз.

Кешенді жоба: Zapworks Studio-да 3D модельдерді, бейнелерді, аудионы және интерактивті элементтерді қосып, иммерсивті AR/VR тәжірибесін жасаңыз.

Контент жүктеу: Өздеріңіздің 3D модельдеріңізді, суреттеріңізді немесе бейнелеріңізді жүктеңіз.

3.      Сабаққа интеграция:

Оқытушылар үшін:

Интерактивті оқулықтар: Оқулықтың белгілі бір бетін сканерлегенде 3D модельдер немесе анимациялар пайда болатын AR оқулықтар жасаңыз.

Виртуалды экскурсиялар: Тарихи орындарға немесе ғылыми лабораторияларға виртуалды экскурсиялар жасап, оқушыларға иммерсивті тәжірибе ұсыныңыз.

Ғылыми тәжірибелер: Қауіпті немесе қымбат тәжірибелерді виртуалды ортада модельдеу.

Дизайн және өнер: Студенттерге 3D дизайн жобаларын жасап, оларды AR арқылы нақты әлемде көрсетуге мүмкіндік беріңіз.

Студенттер үшін:

Жобалық жұмыстар: AR/VR технологияларын қолданып, шығармашылық жобалар жасау.

Презентациялар: Баяндамалар мен презентацияларға интерактивті AR/VR элементтерін қосу.

Өздігінен оқу: Қиын тақырыптарды AR/VR тәжірибелері арқылы тереңірек түсіну.

4.      Бөлісу және жариялау:

Дайын AR/VR тәжірибесін Zappar қолданбасы арқылы сканерлеу үшін арнайы Zapcode-ты басып шығарыңыз.

Жобаны оқушылармен бөлісіңіз немесе оларды Zappar платформасында жариялаңыз.

4.17 InVideo

InVideo — 2017 жылы құрылған, жасанды интеллект (ЖИ) негізінде жұмыс істейтін онлайн бейне редакторы, ол пайдаланушыларға кәсіби деңгейдегі бейнелерді тез әрі оңай жасауға мүмкіндік береді. InVideo мәтінді бейнеге айналдыру (text-to-video), дайын үлгілерді пайдалану және кең медиатекаға қолжетімділік арқылы бейне жасау процесін жеңілдетеді. Білім беру саласында InVideo мұғалімдерге оқу материалдарын (лекциялар, нұсқаулықтар, презентациялар) бейне форматта тартымды етуге, ал студенттерге жобалық жұмыстар мен баяндамаларға арналған бейнелерді жасауға көмектеседі. Платформа курстың мақсаттарына (2.1, 2.2) сәйкес, ЖИ құралдарын тиімді қолдану дағдыларын дамытуға және мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін арттыруға ықпал етеді.

InVideo-ның білім берудегі негізгі мақсаттары:

Көрнекі оқу материалдарын жасау: Бейне лекциялар, түсіндірме бейнелер, анимацияланған презентациялар жасау.

Уақытты үнемдеу: Бейне түсіруге және монтаждауға кететін уақытты қысқарту.

Білімді қабылдауды жақсарту: Визуалды және аудио контент арқылы оқушылардың назарын аудару және оқуға деген қызығушылығын арттыру.

Шығармашылықты дамыту: Студенттердің бейне жасау дағдыларын арттыру.

Платформаның мүмкіндіктері InVideo кең ауқымды бейне өңдеу құралдарын, дайын үлгілерді және ЖИ-ға негізделген функцияларды ұсынады. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Мәтінді бейнеге айналдыру (Text-to-Video): Енгізілген мәтіннен немесе сценарийден автоматты түрде бейне жасау. ЖИ мәтінді талдап, оған сәйкес суреттерді, бейне клиптерді және музыканы таңдайды.

Дайын үлгілер (Templates): 5000-нан астам кәсіби дайын бейне үлгілер (жаңалықтар, оқу, презентациялар, маркетинг) бар, оларды оңай өзгертуге болады.

Медиатека: Миллиондаған тегін және ақылы суреттер, бейне клиптер, аудио тректер және стикерлер кітапханасы.

Drag-and-Drop интерфейсі: Интуитивті интерфейс бейне жасауды кез келген адамға қолжетімді етеді.

ЖИ-ға негізделген функциялар:

Автоматты дауыс: Мәтінді автоматты түрде табиғи дауыспен оқу (text-to-speech).

Көптеген тілдерді қолдайды.

Акценттер мен фондық музыканы автоматты таңдау: ЖИ мәтіннің мағынасына сәйкес дауыс акценттерін және музыканы ұсынады.

Бейне өңдеу құралдары: Бейне клиптерді кесу, біріктіру, мәтін, логотиптер, эффектілер, өтулер және анимациялар қосу.

Көптілді қолдау: Интерфейс ағылшын тілінде, бірақ мәтіндік және дауыстық мазмұнды көптеген тілдерде, соның ішінде қазақ тілінде де жасауға болады.

Экспорттау: Дайын бейнені HD (1080p) сапасында жүктеп алуға, YouTube, Facebook сияқты платформаларға тікелей жариялауға немесе LMS-ке (Google Classroom) интеграциялауға болады.

Тегін және ақылы нұсқалар: Тегін нұсқада су белгісі бар шектеулі бейнелер жасауға болады. Ақылы нұсқалар (Business $15/айына, Unlimited $30/айына) су белгісіз бейнелер, кеңейтілген медиатека және үлкен файлдарды жүктеу мүмкіндігін ұсынады.

Қадамдық нұсқаулар InVideo-ны білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Тіркелу және орнату:

Веб-сайтқа кіру: invideo.io сайтына өтіңіз.

Аккаунт ашу: Электронды пошта немесе Google аккаунты арқылы тіркеліңіз.

2.      Бейне жобасын құру:

Үлгіні таңдау: «Templates» бөлімінен қажетті үлгіні таңдаңыз немесе «Text to Video» функциясын қолданыңыз.

Мәтін енгізу: Бейнеге арналған сценарийді немесе мәтінді енгізіңіз. ЖИ мәтінге сәйкес визуалды материалдарды автоматты түрде таңдайды.

Медиатекадан элементтер таңдау: Қажет болса, өз суреттеріңізді, бейнелеріңізді немесе InVideo кітапханасынан қосымша материалдарды таңдаңыз.

Музыка және дауыс қосу: Фондық музыканы таңдаңыз немесе мәтіннен дауыс генерациялаңыз (text-to-speech). 3. Бейнені өңдеу:

Сценаларды реттеу: Әр сценаның ұзақтығын, мәтінін, суреттерін немесе бейнелерін өзгертіңіз.

Эффектілер мен өтулер: Сценалар арасына эффектілер мен өтулерді қосыңыз. Логотип қосу: Мектептің немесе колледждің логотипін қосыңыз.

4. Сабаққа интеграция: Оқытушылар үшін:

Лекцияларды  бейне  форматында  жасау:  Күрделі  тақырыптарды  (мысалы, «Фотосинтез процесі», «Ньютон заңдары») қысқа, анимацияланған бейнелер арқылы түсіндіріңіз.

Нұсқаулық бейнелер: Оқушыларға тапсырмаларды орындау, бағдарламаларды пайдалану немесе жобаларды бастау бойынша нұсқаулық бейнелер жасаңыз.

Презентациялар: Статикалық   презентацияларды    интерактивті бейне презентацияларға айналдырыңыз.

Студенттер үшін:

Жобалық жұмыстар: Зерттеу жобаларына, баяндамаларға немесе шығармашылық жұмыстарға арналған бейнелер жасау.

Оқу материалын түсіндіру: Қиын тақырыптарды өздеріне арналған бейне түсіндірмелер арқылы қайталау.

5. Экспорттау және бөлісу:

Дайын бейнені HD сапасында жүктеп алыңыз.

Бейнені YouTube, Google Classroom немесе басқа LMS-ке жүктеңіз. Бейнені әлеуметтік желілерде бөлісіңіз.

4.18 Kling AI

Kling AI — Kuaishou компаниясы әзірлеген, жасанды интеллект (ЖИ) негізінде жұмыс істейтін генеративті бейне және анимация жасау платформасы. Бұл құрал мәтіндік сипаттамадан (text-to-video) немесе суреттен (image-to-video) кәсіби деңгейдегі анимациялар мен бейнелерді тез әрі оңай жасауға мүмкіндік береді. Kling AI білім беру саласында мұғалімдерге оқу материалдарын (лекциялар, таныстыру бейнелері, анимацияланған түсіндірмелер) визуалды түрде тартымды етуге, ал студенттерге шығармашылық жобалар мен презентацияларға арналған анимацияларды жасауға көмектеседі. Платформа курстың мақсаттарына (2.1, 2.2) сәйкес, ЖИ құралдарын тиімді қолдану дағдыларын дамытуға және мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін арттыруға ықпал етеді.

Kling AI-дың білім берудегі негізгі мақсаттары:

Көрнекі оқу материалдарын жасау: Анимацияланған лекциялар, динамикалық презентациялар және оқу фильмдерін жасау.

Абстрактілі ұғымдарды түсіндіру: Күрделі процестерді (мысалы, химиялық реакциялар, физикалық құбылыстар) анимация арқылы көрсету.

Уақытты үнемдеу: Бейне және анимация жасау процесін автоматтандыру.

Шығармашылықты дамыту: Студенттердің визуалды коммуникация және ЖИ қолдану дағдыларын арттыру.

Платформаның мүмкілітері Kling AI үлкен тілдік модельдерді (LLM) және диффузиялық модельдерді (diffusion models) қолданып, жоғары сапалы бейнелер мен анимациялар генерациялайды. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Мәтінді бейнеге/анимацияға айналдыру (Text-to-Video/Animation): Пайдаланушы енгізген мәтіндік сипаттамаға негізделген қысқа бейнелер немесе анимациялар жасау. Мысалы, «Космос кемесінің ұшырылуы» деген мәтіннен анимация жасау.

Суретті бейнеге айналдыру (Image-to-Video): Статикалық суреттерді динамикалық бейнелерге айналдыру, оларға қозғалыс пен эффектілер қосу.

Кейіпкерлерді генерациялау: ЖИ арқылы мәтіндік сипаттамаға сәйкес анимацияланған кейіпкерлерді жасау.

Стильдер мен эффектілер: Әртүрлі визуалды стильдерді, эффектілерді және анимация типтерін таңдау мүмкіндігі.

Бейне өңдеу: Генерацияланған бейнелерді кесу, біріктіру, музыка және дауыс қосу сияқты қарапайым өңдеу құралдары.

Кодтаусыз қолдану: Бейне/анимация жасау үшін кодтау білімін қажет етпейтін интуитивті интерфейс.

Көптілді қолдау: Kling AI негізінен ағылшын және қытай тілдерінде жұмыс істейді.

Қазақ тіліндегі мәтіндік сипаттамалардан бейне генерациялау мүмкіндігі шектеулі немесе сапасы төмен болуы мүмкін.

Тегін және ақылы нұсқалар: Kling AI әдетте тегін сынақ нұсқаларымен немесе шектеулі функциялармен ұсынылады, толық мүмкіндіктер үшін ақылы жазылым қажет болуы мүмкін.

Қадамдық нұсқаулар Kling AI-ды білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Тіркелу және орнату:

Kling AI веб-сайтына кіріңіз (Kuaishou компаниясының ресми сайты арқылы қолжетімді).

Аккаунт ашу: Электронды пошта арқылы тіркеліңіз.

2.      Бейне/анимация жобасын құру:

Мәтіндік сипаттама енгізу: Қандай бейне/анимация жасағыңыз келетінін мәтінмен сипаттаңыз (мысалы, «Атомның құрылысының 3D анимациясы»).

Сурет жүктеу: Егер суреттен бейне жасағыңыз келсе, қажетті суретті жүктеңіз.

Стиль және параметрлерді таңдау: Бейненің стилін, ұзақтығын және басқа да параметрлерді реттеңіз.

Генерациялау: «Generate» батырмасын басып, ЖИ-дің бейнені жасауын күтіңіз.

3.      Сабаққа интеграция:

Оқытушылар үшін:

Анимацияланған лекциялар: Күрделі тақырыптарды (мысалы, Жердің айналуы, өсімдіктердің өсу процесі) анимацияланған бейнелер арқылы түсіндіріңіз.

Таныстыру бейнелері: Жаңа курстарды, жобаларды немесе сынып ережелерін таныстыру үшін қысқа анимациялар жасаңыз.

Оқу фильмдері: Қысқа оқу фильмдерін жасап, оқушыларға визуалды контент ұсыныңыз. Студенттер үшін:

Презентациялар: Баяндамалар мен презентацияларға арналған анимацияланған кіріспелер немесе түсіндірмелер жасау.

Шығармашылық жобалар: ЖИ арқылы анимацияланған әңгімелер немесе қысқа мультфильмдер жасау.

4.      Бөлісу және экспорттау: Дайын бейнені жүктеп алыңыз.

Бейнені Google Classroom немесе басқа LMS-ке жүктеңіз.

Бейнені YouTube немесе басқа бейне хостинг платформаларында бөлісіңіз.

4.19 Meshy

Meshy — 2023 жылы құрылған, жасанды интеллект (ЖИ) негізінде жұмыс істейтін 3D модельдеу платформасы, ол мәтіндік сипаттамадан (text-to-3D) немесе 2D суреттен (image-to-3D) 3D модельдер мен текстураларды автоматты түрде генерациялауға мүмкіндік береді. Бұл құрал мұғалімдерге және студенттерге 3D дизайн, анимация, ойын әзірлеу және толықтырылған/виртуалды шындық (AR/VR) жобалары үшін 3D активтерді тез әрі оңай жасауға көмектеседі. Meshy 3D модельдеудегі күрделіліктерді жеңілдетіп, оны кең аудиторияға қолжетімді етеді. Платформа курстың мақсаттарына (2.1, 2.2, 2.4, 2.6) сәйкес, ЖИ құралдарын тиімді қолдану дағдыларын дамытуға, мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін арттыруға және ЖИ жобаларын әзірлеуге ықпал етеді. Meshy әсіресе дизайн, өнер, информатика, инженерия және ғылым пәндерін оқытуда тиімді.

Meshy-дің білім берудегі негізгі мақсаттары:

3D контентті жеңілдету: 3D модельдерді жасау процесін автоматтандыру арқылы оны барлық оқушыларға қолжетімді ету.

Көрнекі оқу материалдарын жасау: Ғылыми ұғымдарды, тарихи нысандарды немесе абстрактілі идеяларды 3D модельдер арқылы көрсету.

Шығармашылықты дамыту: Студенттердің 3D дизайн және ЖИ қолдану дағдыларын арттыру.

AR/VR жобаларын қолдау: AR/VR қолданбаларына арналған 3D активтерді тез жасау.

Платформаның мүмкіндіктері Meshy диффузиялық модельдер (diffusion models) және нейрондық желілерді (neural networks) қолданып, жоғары сапалы 3D модельдерді генерациялайды. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Мәтінді 3D-ға айналдыру (Text-to-3D): Енгізілген мәтіндік сипаттамадан (prompt) 3D модельдер мен текстураларды генерациялау. Мысалы, «Ежелгі грек мүсіні» немесе

«Ғарыш кемесі» деген мәтіннен 3D модель жасау.

Суретті 3D-ға айналдыру (Image-to-3D): 2D суреттерден 3D модельдерді автоматты түрде жасау.

3D модельдерді өңдеу: Генерацияланған модельдерді редакторлау, текстураларды өзгерту, өлшемдерін реттеу.

Экспорттау: Дайын 3D модельдерді әртүрлі форматтарда (FBX, OBJ, GLB/GLTF) жүктеп алуға болады, бұл оларды басқа 3D бағдарламаларға (Blender, Unity, Unreal Engine) импорттауға мүмкіндік береді.

ЖИ-мен жұмыс: Платформа ЖИ-дің көмегімен модельдеу процесін жеңілдетеді, бұл дизайн білімі жоқ қолданушыларға да 3D модельдер жасауға мүмкіндік береді.

Анимация жасау: Кейбір нұсқаларында 3D модельдерге анимация қосу мүмкіндігі бар.

Көптілді қолдау: Интерфейс ағылшын тілінде, бірақ мәтіндік сипаттамаларды кез келген тілде, соның ішінде қазақ тілінде де енгізуге болады, бірақ нәтиженің сапасы ағылшын тіліндегідей жоғары болмауы мүмкін.

Тегін және ақылы нұсқалар: Тегін нұсқада шектеулі мөлшерде 3D модельдер жасауға болады. Ақылы нұсқалар (Premium $19/айына) шектеусіз генерация, жоғары сапалы модельдер және коммерциялық қолдануға рұқсат береді.

Қадамдық нұсқаулар Meshy-ді білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Тіркелу және орнату:

Веб-сайтқа кіру: meshy.ai сайтына өтіңіз.

Аккаунт ашу: Электронды пошта немесе Google аккаунты арқылы тіркеліңіз.

2.      3D модельді генерациялау:

Мәтіндік сипаттама енгізу: «Generate from Text» бөлімінде қандай 3D модель жасағыңыз келетінін мәтінмен сипаттаңыз (мысалы, «көне кітап», «күн жүйесінің модельдері»).

Сурет жүктеу: «Generate from Image» бөлімінде 2D суретті жүктеңіз.

Генерациялау: «Generate» батырмасын басып, ЖИ-дің 3D модельді жасауын күтіңіз.

3.      3D модельді өңдеу және экспорттау:

Өңдеу: Генерацияланған модельді платформадағы 3D редакторда өзгертіңіз (мысалы, түсін, текстурасын).

Жүктеп алу: Дайын модельді FBX, OBJ немесе GLB/GLTF форматында жүктеп алыңыз.

4.      Сабаққа интеграция: Оқытушылар үшін:

Көрнекі оқу материалдары: Ғылыми пәндерге (биология, физика, химия) арналған 3D модельдерді (мысалы, ДНҚ молекуласы, атом құрылысы, жасуша моделі) жасап, оларды презентацияларға немесе AR/VR қолданбаларына енгізіңіз.

Тарихи        реконструкциялар:            Ежелгі            қалалардың, ғимараттардың           немесе артефакттардың 3D модельдерін жасап, тарих сабағында қолданыңыз.

Математика           және   геометрия:    Күрделі          геометриялық           фигуралардың           3D модельдерін жасап, оқушыларға оларды зерттеуге мүмкіндік беріңіз.

Студенттер үшін:

Жобалық жұмыстар: Ғылыми, техникалық немесе шығармашылық жобаларға арналған 3D активтерді жасау.

Ойын әзірлеу: Қарапайым ойындарға арналған 3D нысандар мен кейіпкерлерді генерациялау.

AR/VR жобалары: AR/VR қолданбалары үшін 3D модельдерді жасау.

5. Бөлісу:

Жүктелген 3D модельдерді басқа 3D бағдарламаларға импорттап, оқушылармен бөлісіңіз немесе онлайн галереяларда жариялаңыз.

4.20 Hugging Chat

Hugging Chat — 2023 жылы Hugging Face компаниясы әзірлеген, ашық бастапқы кодты жасанды интеллект (ЖИ) негізіндегі чат-бот, ол пайдаланушыларға тілдік модельдермен (мысалы, Llama 2, Mistral, Falcon) тегін әрі ашық түрде әрекеттесуге мүмкіндік береді. Hugging Face - бұл ЖИ модельдерін, деректер жинақтарын және құралдарын бөлісуге арналған орталық платформа. Hugging Chat білім беру саласында мұғалімдер мен студенттерге ЖИ-дің жұмыс істеу принциптерін түсінуге, тілдік модельдерді зерттеуге және оқу процесінде мәтіндік мазмұнды (сұрақтарға жауап беру, эссе жазуға көмек, идеяларды генерациялау) қолдануға көмектеседі. Платформа курстың мақсаттарына (2.1, 2.2) сәйкес, ЖИ құралдарын тиімді қолдану дағдыларын дамытуға және мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін арттыруға ықпал етеді.

Hugging Chat-тің білім берудегі негізгі мақсаттары:

Тілдік модельдерді зерттеу: Ашық бастапқы кодты ЖИ модельдерінің мүмкіндіктерін және шектеулерін түсіну.

Мәтіндік мазмұн жасау: Сабақ жоспарларын, тест сұрақтарын, эссе идеяларын генерациялау.

Ақпарат іздеу: Күрделі сұрақтарға жауап алу және әртүрлі тақырыптар бойынша ақпаратты жинақтау.

Шығармашылықты дамыту: Жазу және идеяларды генерациялау дағдыларын арттыру.

Платформаның мүмкіндіктері Hugging Chat ашық бастапқы кодты тілдік модельдерді пайдаланады, бұл оның жұмысын ашық және зерттеуге қолжетімді етеді. Платформаның негізгі мүмкіндіктері:

Көптеген тілдік модельдер: Llama 2, Mistral, Falcon, Zephyr сияқты әртүрлі тілдік модельдерге қолжетімділік, оларды салыстыруға және тестілеуге болады.

Сұхбаттық интерфейс: Пайдаланушылармен табиғи тілде диалог жүргізу, сұрақтарға жауап беру және тапсырмаларды орындау.

Мәтін генерациясы: Эссе, мақала, өлең, сабақ жоспары, тест сұрақтары сияқты әртүрлі мәтіндер құрастыру.

Код жазу және түзету: Бағдарламалау тапсырмаларын шешу, код қателерін анықтау.

Ашық бастапқы код: Hugging Face философиясына сәйкес, платформа ашық бастапқы кодты модельдерге негізделген, бұл зерттеушілер мен әзірлеушілерге оны өзгертуге және жетілдіруге мүмкіндік береді.

Тегін қолдану: Платформа тегін қолжетімді, бұл оны білім беру мақсатында қолдануға тиімді етеді.

Көптілді қолдау: Тілдік модельдер көптеген тілдерде жұмыс істей алады. Қазақ тілінде де сұрақтарға жауап беруге тырысады, бірақ нәтиженің сапасы ағылшын тіліндегідей жоғары болмауы мүмкін.

Қауіпсіздік және құпиялылық: Ашық модельдердің қолданылуына байланысты, деректердің құпиялылығын сақтау маңызды.

Қадамдық нұсқаулар Hugging Chat-ті білім беру процесіне интеграциялау және қолдану үшін төмендегі қадамдарды орындау ұсынылады:

1.      Веб-сайтқа кіру: huggingface.co/chat сайтына өтіңіз. Тіркелу міндетті емес, бірақ тіркелсеңіз, сұхбат

тарихын сақтауға болады.

2.      Сұрақ қою және мәтін генерациялау:

Сұрақ енгізу: Чат терезесіне сұрағыңызды немесе тапсырмаңызды енгізіңіз (мысалы, «Қазақ хандығының құрылуы туралы қысқа эссе жаз» немесе «Фотосинтез процесін түсіндір»).

Модельді таңдау (қажет болса): Егер бірнеше модель қолжетімді болса, олардың арасынан таңдаңыз.

Жауапты талдау: ЖИ берген жауапты мұқият тексеріп, оның дұрыстығын және контекстке сәйкестігін бағалаңыз.

3.      Сабаққа интеграция: Оқытушылар үшін:

Сабақ жоспарларын дайындау: Жаңа тақырыптарға арналған сабақ жоспарларының немесе қысқа конспектілердің нобайын алу.

Тест сұрақтарын құрастыру: Әртүрлі форматтағы (multiple-choice, open-ended) тест сұрақтарын генерациялау.

Оқу материалы: Күрделі тақырыптар бойынша түсіндірмелер немесе қосымша ақпарат алу. Студенттер үшін:

Эссе жазуға көмек: Эссе идеяларын генерациялау, мәтіннің құрылымын жоспарлау немесе күрделі сөйлемдерді қайта құру.

Үй тапсырмасы: Сұрақтарға жауап іздеу немесе ақпаратты жинақтау.

Оқуды тереңдету: Түсініксіз тақырыптар бойынша қосымша түсініктемелер алу.

4.      Бағалау:

Hugging Chat тікелей бағалау функциясын ұсынбайды, бірақ мұғалімдер студенттердің ЖИ арқылы жасаған жұмыстарының сапасын және олардың ЖИ-ді қалай қолданғанын бағалай алады.

Студенттердің ЖИ-дан алған ақпаратты сыни тұрғыдан талдау және өңдеу дағдыларын дамытуға баса назар аударыңыз.

4.21 Платформаларды қолдану: Жалпы қорытынды

Бұл бөлімде қарастырылған әртүрлі жасанды интеллект (ЖИ) және цифрлық білім беру платформалары (ChatGPT, Google AI Studio, Khan Academy, Edpuzzle, Padlet, Grammarly, Canva, HeyGen, Baamboozle, Blooket, QuizWhizzer, Quillionz, Arloopa, Corinth

3D, Merge Cube, Zapworks, InVideo, Kling AI, Meshy, Hugging Chat) мұғалімдер мен студенттерге оқу-тәрбие процесінде кең мүмкіндіктер ұсынады. Олар оқытуды жекелендіруге, интерактивті етуге, уақытты үнемдеуге және шығармашылықты дамытуға бағытталған.

Платформалардың негізгі артықшылықтары:

Жекелендірілген оқыту: Khan Academy, Google AI Studio сияқты платформалар әр оқушының білім деңгейіне және оқу қарқынына бейімделген мазмұн мен тапсырмалар ұсынады.

Көрнекілік және интерактивтілік: Edpuzzle, Canva, HeyGen, Arloopa, Corinth 3D, Merge Cube, Zapworks, InVideo, Kling AI, Meshy сияқты құралдар бейне, 3D модельдер және AR/VR тәжірибелері арқылы оқуды визуалды әрі тартымды етеді.

Уақытты үнемдеу: ChatGPT, Google AI Studio, Quillionz, InVideo, HeyGen сияқты

ЖИ құралдары сабақ жоспарларын, тест сұрақтарын, мәтіндер мен бейнелерді автоматты түрде жасау арқылы мұғалімдердің уақытын үнемдейді.

Геймификация: Baamboozle, Blooket, QuizWhizzer сияқты платформалар ойын элементтерін енгізу арқылы оқушылардың мотивациясын арттырады және білімді бекітуге көмектеседі.

Бірлескен жұмыс: Padlet сияқты құралдар студенттер мен мұғалімдердің бірлескен жобалар мен талқылауларға қатысуын жеңілдетеді.

Жазу дағдыларын жетілдіру: Grammarly және тілдік модельдер студенттердің академиялық жазу сапасын арттыруға және қателерді түзетуге көмектеседі.

Қолжетімділік: Көптеген платформалардың тегін нұсқалары немесе білім беру мекемелеріне арналған жеңілдіктер мен тегін лицензиялары (мысалы, Canva for Education, Khan Academy) бар, бұл оларды кеңінен қолдануға мүмкіндік береді.

Қолданудағы негізгі мәселелер мен шектеулер:

Академиялық адалдық: ЖИ құралдарын (мысалы, ChatGPT) пайдалану плагиат және көшіру мәселелерін тудыруы мүмкін. Мұғалімдер ЖИ-ді этикалық тұрғыдан дұрыс қолдануды үйретуі және студенттерді өз бетінше ойлауға ынталандыруы керек.

Деректер қауіпсіздігі: ЖИ платформаларында дербес деректерді қорғау (GDPR, FERPA, COPPA) мәселелері маңызды.

Техникалық дағдылар: Кейбір платформаларды (мысалы, Zapworks Studio, Meshy) толық меңгеру үшін базалық техникалық дағдылар қажет болуы мүмкін.

Интернетке тәуелділік: Көптеген онлайн платформалар тұрақты интернет байланысын қажет етеді.

Тілдік қолдау: Көптеген ЖИ құралдары ағылшын тілінде ең жақсы жұмыс істейді. Қазақ тіліндегі контентті генерациялау немесе өңдеу кезінде кейбір шектеулер немесе сапаның төмендеуі мүмкін.

Ақылы нұсқалар: Кеңейтілген функциялар мен мүмкіндіктер әдетте ақылы жазылымды талап етеді, бұл білім беру мекемелері үшін қаржылық қиындықтар тудыруы мүмкін.

Қорытынды

«Білім беруде жасанды интеллектіні қолдану» элективті курсы мұғалімдердің заманауи білім беру технологияларын меңгерудегі маңызды қадамы болып табылады. Курс барысында қарастырылған ЖИ құралдары мен цифрлық платформалар оқу процесін тек қана автоматтандырып қана қоймай, оны мазмұндық және әдістемелік тұрғыдан байытады. Жасанды интеллект білім беруде үлкен мүмкіндіктер ашады: ол оқытуды жекелендіреді, әр оқушының қажеттіліктеріне бейімделеді, мұғалімдердің жұмысын жеңілдетеді және білім берудің сапасын арттырады.

Алайда, ЖИ-ді қолдану тек технологиялық құралдарды меңгерумен шектелмейді. Ол педагогикалық этика, академиялық адалдық және деректер қауіпсіздігі сияқты маңызды мәселелерді де қамтиды. Мұғалімдер ЖИ-дің мүмкіндіктерін түсініп қана қоймай, оның шектеулері мен ықтимал қауіптерін де білуі тиіс. Курс педагогтарды ЖИ-ді сыни тұрғыдан бағалауға, оны өз тәжірибелеріне тиімді интеграциялауға және оқушыларды цифрлық әлемдегі жауапкершілікті азамат болуға дайындауға ықпал етеді.

Болашақта ЖИ білім беру саласында одан әрі дамып, жаңа құралдар мен әдістерді ұсынатын болады. Сондықтан, мұғалімдердің үздіксіз білім алуы, инновацияларға ашық болуы және ЖИ мүмкіндіктерін оқу процесінде тиімді пайдалана білуі өте маңызды. Бұл элективті курс педагогтарды осы өзгермелі ортада табысты болуға және оқушыларға сапалы білім беруге қажетті білім мен дағдылармен қаруландырады.

Қосымшалар

Бұл бөлімде «Білім беруде жасанды интеллектіні қолдану» элективті курсына байланысты қосымша материалдар, бағалау құралдары, тапсырмалар үлгілері мен әдістемелік нұсқаулықтар қамтылған. Олар оқытушылар мен студенттерге курс мазмұнын терең түсініп, оны практикада тиімді қолдануға көмектеседі.

Қосымша 1. Практикалық тапсырма үлгісі

Тақырып: ChatGPT көмегімен эссе жазу

Мақсаты: Студенттің ЖИ құралдарын қолдана отырып мәтін құрастыру, тақырыпты ашу дағдысын дамыту.

Тапсырма:

ChatGPT-ке "Қазіргі білім берудегі жасанды интеллектінің рөлі" тақырыбында 150 сөздік эссе жазуға сұраныс беріңіз.

Нәтижесін өңдеп, өз ойыңызды қосып, мәтінді қайта құрастырыңыз.

Эссені Google Docs-та бөлісіп, топта талқылауға дайындаңыз. Қосымша 2. Бағалау критерийлері (рубрика)

Қосымша 3. Сабақ жоспарының құрылымы (үлгі)

Сабақ тақырыбы: Midjourney арқылы визуалды постер жасау

Мақсаты: Студенттердің шығармашылық және визуалды коммуникация дағдыларын дамыту

Қолданылатын құралдар: Midjourney, Padlet

Қадамдар:

1.      ЖИ құралымен иллюстрация жасау

2.      Постер мәтінін құрастыру

3.      Padlet-те жариялау және кері байланыс

Қосымша 4. Платформалар тізімі

Қосымша 5. Этикалық нұсқаулық (ЖИ қолдану мәдениеті) Студенттер ЖИ құралдарын қолданғанда авторлық құқықты сақтауы тиіс. ChatGPT немесе басқа генератордан алынған мазмұн міндетті түрде өңделіп, жеке көзқараспен толықтырылуы қажет.

Тапсырманы орындауда этикалық нормаларды сақтау – басты талап.

ЖИ – көмекші құрал, бірақ негізгі ой мен шешімді студент өзі ұсынуы керек.

Қосымша 6. Жобалық жұмысқа қойылатын талаптар

Тақырып: «Білім беруде ЖИ қолдану тәжірибесі»

Формат: Google Slides немесе Canva Құрылым:

1.      Мәселе сипаттамасы

2.      Қолданылған ЖИ құралдары

3.      Оқытуға әсері

4.      Қорытынды

5.      Пайдаланылған әдебиеттер

8. Пайдаланылған әдебиеттер

1.      Назарбаев, Н.Ә. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру. — Астана, 2017.

2.      Сухомлинская, Е. И. Цифровизация образования: вызовы и перспективы. — М.: Просвещение, 2021.

3.      Нұрғали, С.Ж. Білім берудегі жасанды интеллект: теория және тәжірибе. — Алматы: Қазақ университеті, 2023.

4.      Woolf, B.P. Building Intelligent Interactive Tutors: Student-Centered Strategies for Revolutionizing E-learning. — Burlington: Morgan Kaufmann, 2009.

5.      Luckin, R. et al. Intelligence Unleashed: An Argument for AI in Education. — Pearson Education, 2016.

6.      Holmes, W., Bialik, M., & Fadel, C. Artificial Intelligence in Education: Promises and Implications for Teaching and Learning. — Boston: Center for Curriculum Redesign, 2019.

7.      Popenici, S. A. D., & Kerr, S. The Impact of Artificial Intelligence on Higher Education. — Teaching in Higher Education, 2017.

8.      Arloopa, Corinth 3D, Merge Cube және басқа да AR/VR платформалары туралы ресми сайттар мен нұсқаулықтар.

9.      ChatGPT, Google AI, Grammarly, Canva және басқа да құралдар бойынша пайдаланушы нұсқаулықтары (2023–2025 жж.).

10.  UNESCO. Artificial Intelligence in Education: Challenges and Opportunities for Sustainable Development. — Paris, 2021.

11.  OECD. Artificial Intelligence in Society. — OECD Publishing, 2019. 12. Жасанды интеллект және деректер қауіпсіздігі бойынша ҚР Цифрлық даму министрлігінің әдістемелік ұсыныстары. — Нұр-Сұлтан, 2022.

13.  Мәдениет және спорт министрлігі. Ақпараттық қауіпсіздік және цифрлық сауаттылық: оқу құралы. — Алматы: Білім, 2020.

14.  Edpuzzle, Padlet, Blooket, Quillionz және басқа интерактивті платформалар бойынша ресми әдістемелік нұсқаулықтар.

15.  Білім беру порталдары: Khan Academy, Moodle, Coursera және Udemy ресурстарындағы оқу контенттері.

16.  Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ. Білім беру технологиялары: оқулық / ред. А. Мырзахметова. — Алматы, 2022.

17.  Халықаралық ғылыми-практикалық конференциялар материалдары: «Digital Education», «EdTech Kazakhstan», «AI in Learning» (2022–2024 жж.).

18.  Мектептер мен колледждерге арналған оқыту платформаларын салыстырмалы талдау / Ғылыми-әдістемелік журналдар: «Білім әлемі», «Информатика негіздері», «EduTech Kazakhstan».