Әдебиеттік оқу пәні бйынша 1 тоқсан бойынша сабақ жоспарлары.

Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Сабақтың атауы Сілтеме Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Жұпқа бөлу Ынтымақтастық  атмосферасы Қызығушылықты ояту Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу Уақыты 03.09.18 КӘУСАР БҰЛАҚ Насихат Ш.Құдайбердіұлы Әдебиет  оқулығының әдістемесі Үлестірмелі парақшалар Ш Құдайбердіұлының «Насихат» өлеңімен таныстыру Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында  туылғандар 1 ­ ж, қыс айында дүниеге келгендер 2 ­ ж, көктем  айындағылар 3 ­ ж, болып бөлінеді. Сәлеметсің бе,Көк Аспан Сәлеметсің бе,Нұрлы Күн Сәлеметсің бе,Жер Ана Сәлеметсіз бе,қонақтар Сәлеметсіз бе,мұғалім Сәлеметсіз бе,жан досым Міне,менің қолым бос Жылуыңа жылу қос « Әдебиеттік оқу» кітабын қолға алып, оқушылардың жаңа  оқулықпен дос бала білулерін, оны ренжітпей ұстауларын сұрау.  Оқулықтың бірінші бетін ашып, оның ең алғашқы тарауымен  таныстыру. Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады Өлеңді мәнерлеп оқыту. Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858­1931)  – ақын, жазушы, философ, тарихшы, композитор. Абаймен замандас  әрі інісі, әрі ол негізін салған реалистік әдебиет дәстүрлерін алға  апарушы ізбасары. Өзі өмір сүрген ортаның қоғамдық­саяси және  әлеуметтік сыр­сипаттарын керебілуде, қоғам мен адам  табиғатындағы кемшіліктерді зерделеуде, туған халқына түзу жол  көрсетуде Құдайбердіұлы Абай бағытын ұстанды. Шәкәрімнің әкесі  Құдайберді Құнанбайдың Күңке деген бәйбішесінен туған, яғни  Абайдың туған ағасы. Шәкәрім бес жасында ауыл молдасына оқуға  беріледі де онда жеті жасына дейін оқиды. Жеті жасында өкеден жетім қалған ол бұдан былайғы кезде Абайдың тікелей тәрбиесінде болады. Өскен ортасының аса бай дәстүрлері  мен Абай ағасының төрбиесі табиғатынан зерек Шәкәрімнің жетімдік көрмей өсуіне ғана емес, оның таланты ақын, парасатты ой иесі  болуына да зор ықпал жасады. Шәкәрімнің өзі кейінірек былай деп  жазады: «Әкеміздің бір шешесінен туған Ибраһим мырза, қазақ  ішінде Абай деп атайды, сол кісі мұсылманша Һәм орысша ғылымға  жүйрік Һәм алланың берген ақылы да бүл қазақтан белек дана кісі  еді, ержеткен соң сол кісіден тағлым алып, әр түрлі кітаптарыноқып,  насихатынтыңдап, азғанағылымның сәулесін сездім». Кезінде арнайы  оқу орындарында оқып білім алмаса да, ез бетінше ізденіп және Абай ағасының жетекшілігімен жан сарайын байытқан Құдайбердіұлы  заманында қазақ арасындағы аса білімдар адамдардың бірі  болды. Араб, парсы, түрік, орыс тілдерін жетік білді. Ол адамдар  өмірін жақсартуға тырысқан ғалымдарды мысалға келтіреді.  Олардың кейбіреулері адам өмірі жаратқан иесін танумен түзеледі  десе, кейбіреулері үкімет жойылса, әркім өз бетімен өмір сүрсе  түзеледі деді. Ал, біреулер оку­біліммен, халықты ағартумен адам  өмірі түзеледі деді. Біреулері бай, кедейді теңеумен түзеледі десе,  біреулері тәрбиемен түзеуге болады деді. Өмірдің өзі — тіршілік  таласы. Сондықтан адам өмірін жаратылыстың өзі солай жаратқан,  бірін­бірі жеп, талап, таласып өмір сүрмек дегендер де болған.  Шәкәрімнің өзі бұл идеялардың ешқайсысы адам жаратылысын  өзгерте алмайтынына сенімді болды. Шәкәрім Құдайбердіұлы Қызметі: Туған күні: Туған жері: ақын, жазушы, философ,тарихшы, компози тор 11.7.1858 (кейбір деректер бойынша  24.7.1858) Кең­Бұлақ, Семей облысы, Ресей  империясы Ұлты: қазақ Қайтыс болға н күні: 2     қазан 1931 Әкесі: Құдайберді Иiлiп оңға бiр, иiлiп, солға бiр. Жаттығу жасаймын. Оң аяқ, сол аяқ, оң аяқ , сол  аяқ Жаттығу оңай­ақ. Оқушылар денелерін жатықтырады а)   «Венн»   диаграммасы   арқылы   немесе   сызба   арқылы   өлеңдерді салыстыру. Кестемен жұмыс Бол,қыл,ұқ Ғылымға ынтық бол 4­5 бет, ұнаған шұмақты  жаттап ал. Бағалау парақшаларын тарату Парақшаларды толтырады Болма,қылма Күнделіктеріне жазады Сергіту сәті Ой толғаныс Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс                     Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Сабақтың атауы Мерзімі:05.10.18 Қартқожа Ж.Аймауытов Сілтеме Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Ынтымақтастық  атмосферасы Үй тапсырмасын сұрау Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу ­көркем шығарманы талдай білуге  төселеді,   «Қартқожа»     романының мазмұнына талдау жасай  Әдебиет  оқулығының әдістемесі Оқулық, жұмыс дәптері, Компьютер, слайдтар, карточкалар,  кестелер. Жүсіпбек Аймауытұлының «Қартқожа» романы Мақсаты отырып,   тақырыбы мен  идеясын ашу.  Романдағы   әлеуметтік   теңсіздік  мәселесі    кейіп ­кердің өзінің   дәуіріне сай  тип ретінде     қалыптасу жолын  көрсету,   романның  көркемдік  ерекшелігіне  талдау. Оқыту нәтижесі сын тұрғысынан ойлап,өз пікірін қорғауға  дағдыланады. – топпен жұмыс жасауға үйренеді. – сабақта белсенділігі артады. – шығармашылық  қабілеті танылады. Сәлеметсің бе,Көк Аспан Сәлеметсің бе,Нұрлы Күн Сәлеметсің бе,Жер Ана Сәлеметсіз бе,қонақтар Сәлеметсіз бе,мұғалім Сәлеметсіз бе,жан досым Міне,менің қолым бос Жылуыңа жылу қос   Білемін     v  Кестенің «Білемін», «Білгім келеді», «Үйрендім» бөлігін толтыру. Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады Білгім келеді   Үйрендім   Сабақ тақырыбы тақтаға жазылып, автормен қысқаша таныстыру.  Жүсіпбек Аймауытовтың өскен ортасы,ата – анасы, алғашқы білім алған орындары. Жүсіпбек Аймауытовтың поэзиялық туындылары. Прозалық жанрдағы шығармалары. Қазақ драматургиясының дамытудағы сүбелі үлесі. Ғылыми еңбектері, аудармалары. «Қартқожа» романы туралы қысқаша  түсінік беру. 1.Оқиға қай кезеңді суреттейді? 2.Романдағы бала Қартқожаның портретін тауып оқы. 3.Қартқожаның жәбір көріп, әділетіздіктен жапа шеккен кездері  болды  ма?  («Ұядағы зорлық » бөліміне талдау жаса.) 4.Қартқожаның білім алу жолындағы әрекеттерін әңгімеле. 5.Әкесі Жұман шаңырағының құт­берекесі болған, көк биесі өлген  соң –ақ  бірінен соң бірі қырсық шала береді. «Әкесі төмен қарап:  «Қол­аяғымызды  кестің бе?» деп еңкілдеп қоя беріп еді…  «таңдайды бір жола ағартайын дегені ғой» деп, тағы да егіліп,  зарланып жылап жіберді. Кімге айтылған? Аллаға ма? Өліп бара  жатқан жануарға ма, болысқа ма? Өсіп келе жатқан Қартқожа көз  жасын көрсеткісі келмейді, үйді айнала барып жылайды… (Қартқожаға  мінездеме беру) 6.Қартқожаның ой­өрісінің толысуына Андрейдің қандай әсері  болды? 7.«Туған  жер» тарауы.  (Монолог) 8.Уақыт пен заман Қартқожаның өмірі мен тағдырына қандай өзгеріс  жасады? Иiлiп оңға бiр, иiлiп, солға бiр. Жаттығу жасаймын. Оң аяқ, сол аяқ, оң аяқ , сол  аяқ Жаттығу оңай­ақ. Оқушылар денелерін жатықтырады 1­топ:  Қартқожа бейнесі бойынша тест­интервью Қартқожаның өзіне тән ерекшелігі (ескерту: астын сызу керек; өзің жауап қосуға болады.) Қартқожа   бейнесі   өзіңе   ұнады   ма,   жоқ   па?   Неліктен?   Қартқожа  бейнесі арқылы өзіңнің болашаққа түйген түйінің. 2­топ:    Шығарманы талдау. І бөлім.  Шығарма  тақырыбы: ІІ бөлім. Шығарманың  идеясы: ІІІ бөлім. Шығармадағы негізгі  кейіпкерлер: ІV бөлім. Шығармадағы қосалқы кейіпкерлер: Vбөлім. Шығарма жазылған әдеби бағыт: VІ бөлім. Шығармада суреттелетін салт дәстүр: VІІ бөлім. Қолданылған мақал­мәтелдер: VІІІ бөлім. Басқа тілден енген сөздер: 3­топ: Шығарма құрылысы: 1.Басталуы   2.Байланысуы   3.Дамуы     4.Шиеленісуі     5.Шарықтау шегі    6.Шешімі. «Менің мақсатым…» (ойтолғау) «…Әсіресе, өз елі, өз ауылы қандай болды екен? Соларды   көрсем, көмегімді   берсем,   сонда   менің   жетілгендігім,   жетілгендігімнің пайдасын көргенім.Әйтпесе мен не үшін, кім үшін оқып жүрмін? Өз басымның   қамымен   кетсем,   менің   оқығанымнан   елге   не   пайда?   » (Қартқожа  пікірін негізге алу) 6­8 бет, оқу, мазмұндау.  «Қартқожа» романын оқу.   Қартқожаға мінездеме жазу.   «Түсініктеме күнделігін»  толтыру. Бағалау парақшаларын тарату Парақшаларды толтырады Күнделіктеріне жазады Сергіту сәті Ой толғаныс Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс                 Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Сабақтың атауы Күні:06.09.18 Ересек оқушы Ә.Бөриев Сілтеме Сабақтың жабдығы Әдебиет  оқулығының әдістемесі Үлестірмелі парақшалар, бағалау кестелері,смайликтер Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Топқа бөлу Ынтымақтастық  атмосферасы Қызығушылықты ояту Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу Мақсаты: Оқушылардың қазақтың тұңғыш суретшісі Әбілхан  Қастеевтің өмірі мен еңбектері туралы білімдерін толықтыру. Ойын,  есте сақтау қабілетін, сөздік қорларын, шығармашылық дағдыларын  дамыту.    Мәтіннің идеясын түсінуге өмірге деген құштарлығы, өнерге  сүйіспеншілігі арқылы ұлттық құндылықтарды бағалауға  құрметтеуге баулу. Эстетикалық тәрбие беру. Көрнекілігі: Ә. Қастеев кітабы, суреттер, слайдтар. Әдісі: сұрақ – жауап, талдау, түсіндіру. ББҮ әдісі. INSERT. Түрі: дәстүрлі. Типі: жаңа білім беру. Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, дүниетану, бейнелеу өнері. Пазл арқылы топқа бөлу Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады Психологиялық дайындық. Күн жарығын алақанға саламын Жүрегіме басып ұстай қаламын. Ізгі, әрі нәзік, жарық, мейірімді. Болып кетер сонда дереу жан –  жағым. Әміртай Бөриев 1946 жылы Жамбыл облысы, Жуалы ауданы,  Қызтоған ауылында дүниеге келген. Жазушы. Тұңғыш повесі  "Ақбидай" 1976 жылы жарық көрген. Оның "Алматы хикаялары",  "Арманына жолыққан адам" әңгімелер мен повестер жинақтары  жарық көрген. "Кел біздің ауылға", "Ештен кеш емес", "Кіндік  шеше", т.б. пьесалар, М.Әуезов, Ж.Жабаев, С.Мұқанов,  М.Жолдасбеков туралы деректі фильмдердің сценарийін жазған.  Орыс жазушылары А.П. Чеховтың "Дұшпандар", В.Бубнистің  "Шалғы шыңылы" әңгімелерін, моңғол жазушысы Г.Тарманның  "Аққайнар" романын қазақ тіліне аударған.  Балалар үстелдеріңде түрлі құралдар жатыр олар қай  мамандық иесіне керек деп ойлайсыңдар?  Суретшіге.  Суретші олармен не істейді?  Сурет салады.  Суретшілерден кімдерді танисыңдар?  Әбілхан Қастеев. Бүгінгі сабағымызда Әміртай Бөрелиевтің «Ересек оқушы»  тақырыбындағы әңгімесімен танысамыз.    Автор туралы мағлұмат.   Әміртай Бөриев – 1946 жылы 16  қарашада туған. Жзушы Жамбыл облысы Жуалы ауданы Қызтуған  ауылында туған. 1968 жылы Қазақ ұлттық университетін аяқтаған.  1968 – 75 жылдарда Қазіргі «Ұлан» газеті редакциясында бөлім  меңгерушісі қызметін атқарған. 1975 – 76 жылдарда Қазақ телерадио комитетінде редактор 1976  жылы Қазақфильм киностудиясында редактор болды. «Арманына  жолыққан адам», «Доңыз деген не?» т.б. шығармалары бар.    Әбілхан Қастеев – 1904 – 1973 жылы Талдықорған облысы  Жаркентауданы Шежін ауылында дүниеге келген. Мәскеуде Хлудовтың өнер студиясында оқыған. 25 жасында мектеп  табалдырығын аттаған. «Ана», «Амангельді сарбаздары»,  «Турксибтегі жиын» т.б. туындылары бар. Қазақстанның халық  суретшісі атағын 197 жылы алды.    Америка, Венгрия, Франция, Бразилияның мұражайларында  туындылары бар.    Биыл туғанына 110 жыл  туады.    Слайдтардағы суреттерінен үзінділер көрсете отырып  түсіндіріледі.    Оқушылар мәтіннің мазмұнын кезектесіп оқиды. Оқушылар денелерін жатықтырады Сергіту сәті Ой толғаныс Иiлiп оңға бiр, иiлiп, солға бiр. Жаттығу жасаймын. Оң аяқ, сол аяқ, оң аяқ , сол  аяқ Жаттығу оңай­ақ. Түсіндірме күнделігі. Берілген сөз Мағынасы Сырттан тон пішу  Тілмаш Шымбайына бату Н.Г. Хлудов Сыртынан жобалау Ұйғырларша аға деген сөз Аудармашы Намыстану Белгілі Қазақстандық жазушы, суретші (1850 – 1935) Сұрақ бізден жауап сізден. 1 Әбілханның өмірінде қандай өзгеріс болды? 2 Әбілхан сурет өнерін қалай үйренген? Мәтіннен тауып оқы. 3 Әбілхан жас шағынан қандай еңбек түрлерін атқарған? 4 Мәтін неліктен «Ересек оқушы» атанған? 5 Мәтіннен Н.Г.Хлудовтың портретін тауып оқы. 6 Әбілхан   Қастеевтің   туындылары   бейнелеу   өнерінің   қандай түріне жақын? Галереяда ой шарлау. (түсіндіру) 1 – топ. Қастеевтің өнер туындысын алып өз ойларын, көзқарасын айтады. 2 – топ.   Әбілхан   Қастеевтің   өмірі,   отбасы,   шығармашылығы   туралы әңгімелеу. 3 – топ. Мәтіннің мазмұны бойынша жоспар құру. Жоспар. 1 Әбілханның өміріндегі өзгеріс. 2 Мектепке қабылдануы. 3 Сурет студиясында. ­ Өнер туралы мақал – мәтелдер айту.  Өнерлі өрге жүзер. Жігітке жетпіс өнер де аз. Білемін Білдім Білгім келеді Суретші кітабы барын Өмірі, отбасы, шығармашылығы, ұстазы, туындылары Туындылары туралы тереңірек білгім келеді. Үйге. Қастеев туралы деректер жинау. (кітаптан, ғаламтордан,  қариялардан) Мәтінді оқып мазмұнын айту. 8­12 бет, тапсырма.Мазмұндау Күнделіктеріне жазады 5­6 жауап – «5» 3­4 жауап – «4» 3 – жауап – «3» Парақшаларды толтырады Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс   Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Күні:07.09.18 Сабақтың атауы Күз А.Құнанбайұлы Сілтеме Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Топқа бөлу Ынтымақтастық  атмосферасы Қызығушылықты ояту Әдебиет  оқулығының әдістемесі Көрнекілігі: Жыл мезгілдерінің суреті, А. Құнанбаевтың суреті. Әдіс – тәсілдері: Ассоцияция, түртіп алу, түсіндіру, сұрақ ­ жауап,  талдау ­ жинақтау, еркін жазу. Ұлы ақын А. Құнанбаев туралы мағлұматтар беру, өлеңнің негізгі  идеясын ашу. Оқушының оқу дағдысын қалыптастыру, оқушыға  күздің ерекшеліктерін түсіндіру. Дамытушылығы: Оқушылардың байланыстырып сөйлеу дағдысын  жетілдіру, елестету, есте сақтау, өз бетінше жұмыс жасау  қабілеттерін, сөздік қорын, тілін, мәнерлеп оқу дағдысын дамыту. Тәрбиелігі: Әр маусым ерекшелігін байқата отырып, табиғат  сұлулығын тануға, қоршаған орта мен өмірлік болмысты, табиғат  құбылыстарын бақылау арқылы салыстыру. Геометриялық фигуралар арқылы топтарға бөлу Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады Сәлеметсің бе,Көк Аспан Психологиялық дайындық.  (шаттық шеңбері, топқа  бөліну.) Ана тіліне тілек. Бұлттар төніп, Жерге шөгіп, Дымқыл тұман басады. Шөп сарғайып Өңі тайып Дала сұры қашады. Бой жаза алмай Ойнай алмай Денең мұздап тоңады. Айтыңдаршы, балаларым, Бұл қай кезде болады? ­ Күз мезгілі дегенде ойымызға не түседі, кім қандай ойда отыр? Топтастыру. Күз ↓ сары жапырақ астық тұман молшылық құстар қайтады сабақ басталды жемістер піседі күн суытады Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу Бүгінгі тақырыппен таныстыру. Оқулықпен жұмыс «Түртіп алу» стратегиясы. v  Мұғалімнің өлеңді мәнерлеп оқуы. Мәнерлеп оқу, тыныс  белгілерін қойып шығу. v  Оқушылардың мәнерлеп оқуы. (қойылған тыныс белгілері  бойынша) Өлеңді үш бөлікке бөліп оқу. Өлеңнің мазмұнымен жұмыс ­ Олай болса, бүгін А. Құнанбаевтың « Күз» өлеңімен танысамыз. А. Құнанбаев кім? ↓ Аудармашы, ғалым, ақын, сазгер, ойшыл, ұстаз, кемеңгер, дана V. Ой қозғау. Мұғалім өлеңді оқиды, оқушылар түртіп алу жүйесі  бойынша түсініксіз сөздерді белгілейді. Ыс – түтіннің күйесі. Құрысын заңы ­ әдеті құрысын. Күзеу – күзгі жайылым. Қыстау – малшылардың мал қыстатуға арналған қысқы мекен ­ жайы. Жайлау – малдың жазғы алыс жайылымы. Көктеу – көктемде көшіп шығатын аймақ. Сергіту сәті Ой толғаныс Оқушылар жауап береді Топтық тапсырма. 1, 2, 3 – топ шумақпен бөліп оқып, өлең жолдарын қара сөзбен  түсіндіру. VI. Ой толғаныс. 1 – топ. Өлең жазу. 2 – топ. Эссе жазу. 3 – топ. Сурет салу. ( Абайдың өлеңдерін еске түсіру.) « Шырша». Өлеңді іштей оқып, сұрақ  бойынша тауып оқу. 1. Күз өлеңінде ауыл тіршілігі  қалай суреттелген? 2. Қураған ағашты неге  теңеген? 3. Күзеу туралы не айтылған? 4. Күзеу, қыстау, жайлау,  көктеу дегеніміз не?  ­   Күз   жыл   мезгілінің   сүреңсіз   суық   мезгілі   болса   да,   байлық, молшылық   мезгілі.   Күздің   бізге   берері   мол.   Сондықтан   Абай атамыздан да С.   Торайғыров,   М.   Әлімбаев,   Т.   Жароков   т.   б   ақындарымыз   Күз мезгілі туралы өлеңдер жазған. Сұрақ ­ жауап. 2 ­ сайыс 1. Абай қай жылдары өмір сүрді? (1845 ­ 1904) 2. Абайдың әжесі? (Зере) 3. Абайдың шешесінің аты кім? (Ұлжан) 4. Абайдың күйлері? («Май түні», «Торжорға»)   басқа 5. Абайдың әндері? ( «Желсіз түнде жарық ай», «Көзімнің қарасы») 6. Абай неше жасында Семейдегі Ахмет Риза медресесіне түсті? ( 12  жасында) 7. Абай айтқан бес асыл іс? (Талап, еңбек, терең ой, қанағат, рақым). 8. Тамағы тоқтық, жұмысы жоқтық кімді аздырады? (адамды) 13­14 бет, үзіндіні жатқа оқы. Бүгінгі сабаққа белсене  араласқан оқушылардың жұмыс нәтижесіне қарай бағалайық. Күнделіктеріне жазады Парақшаларды толтырады Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс                      Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Сабақтың атауы Сілтеме Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Күні:10.09.18 Бай баласы мен жарлы баласы Әдебиет  оқулығының әдістемесі 1.Білімділік: әңгіме сюжетімен тереңірек танысып,әңгіменің  тақырыбы мен жазушының негізгі идеялық мұратын шығармасына  сүйене отырып ашу. Кейіпкерлер жүйесін талдауға жаттықтыру. 2.Дамытушылық: оқушыларда өзіндік талдау,жинақтау  жасауға,ойлай білуге дағдыландыру,өз ойын анық,толық жеткізе  білуге төселдіру. 3.Тәрбиелік: әңгіме арқылы оқушыларды  адамгершілікке,еңбексүйгіштікке,достыққа тәрбиелеу. Сабақтың түрі: жаңа сабақты меңгеру Ынтымақтастық  атмосферасы Қызығушылықты ояту Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу Сабақтың әдісі: Ойшақыру, топтастыру, сұрақ – жауап, СТО  стратегиялары. Сабақтың ұраны:  ­ Әрбір адам? ­ Туысым, досым, жұрағат. ­ Әрбір сабақ? ­ Үйрену, ұғу, ұлағат. ­ Әрбір ісім? ­ Тірлік,тірек, адамдық. ­ Әрбір сөзім? ­ Шындық, бірлік, адалдық Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады Физминутка өткізу: Две  половинки 2мин Мақсаты: екі адам арқашанда  бір­біріне тірек,көмекші.  Бай мен жарлы баласы (әңгіме) Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет Бай мен жарлы баласы ­ 1897 жылы Ыбырай Алтынсарин жазған  балалар әңгімесі. Қысқаша мазмұны Екі бала Асан мен Үсен болған. Асан бай баласы, ал Үсен жарлы  баласы.Бір күні ел көшкенде қыр астында ойнап жүріп,ескерлемей,  екеуі жұртта қалыпты. Сонда олардың саяхаты басталады. Жолында  Асан қайта­қайта жылады, ал Үсен әрқашан оны тыныштаган.  Саяхатында олар үйрек пен балық аулады. Соңында олар моланы  тауып, ата­аналарының ауылын табады. Шығарма кейіпкерлері Асан ­ Байдың баласы. Үсенмен далада жалғыз қалған. Өте қорқақ,  жылауық бала. Сапарада Үсенге бірнеше рет көмектескен. Ол өте  ерке бала. Үсен ­ Жарлы адаманың баласы. Асанмен ойнағанда, далада жұртта  қалыпты. Сапарда Асанға аса көмектескен. Үсен оған өмірді үш рет  сақтаған. Ол өте білімді. тапқыр бала. «Мәтін бөліктері»­оқушылар 4 топқа бөлінеді. Түстер арқылы 1­ «Кіріспе»; 2­«Негізгі ой»; 3­«Қорытынды»; 4­«Толықтыру» .Мәтін бөліктерін әңгімелеуді ретімен бастайды. «Толықтыру» тобы әрбір  топтан кейін сөз алады. Дайындыққа – 10минут уақыт беріледі.  Топқа бөлу –   Топ ішінен тағайындалады: ­хатшы ­баяндаушы ­таймер А) мәтінді пайдалана отырып,жауап беріңіздер. «Екі жақты жазба күнделігі» стратегиясы Оқиғалар Кейіпкерлердің іс­әрекеті ( действия героев) Үсен Асан Мысалы: Ең маңызды жерлерін түртіп алу. 1.Ауылдың көшіп кетуі 2.Балалардың үйрекке кез болуы 3.Түскі тамақ 4.Балық аулау 5.Далада өткен түн 6.Балалардың ауылға келуі Иiлiп оңға бiр, иiлiп, солға бiр. Жаттығу жасаймын. Оң аяқ, сол аяқ, оң аяқ , сол  аяқ Жаттығу оңай­ақ. Оқушылар денелерін жатықтырады Бұл әңгімеде екі баланың басынан өткендері айтылған.Олар­Асан  мен Үсен Асан­бай баласы.Үсен ­жарлы баласы.Ел көшіп кеткенде,Асан не  істерін білмей,жылай бастайды.Ал Үсен жыламай,дереу іс­әрекетке  көшеді. Еңбекке үйренген кедей баласы Үсен өте тапқыр болып  суреттеледі.Ол малдың ізі,тезегі арқылы көш қайда кетті,соны  табады.Ескі жұрттан ине,пышақ,қыл тауып алады.Қарны ашқан  Асанды тамақтандырады.Ептілігі сондай­үйрек ұстайды,от жаға  біледі,балық аулайды.  Асан болса: «Үйректі тірі алып,ойнап барайық»­дейді.Қалай пісіріп  жеуді білмей абыржыды.Далада жатқанына қарамай,үйдегі  қалыбынша қатты ұйықтап қалады.  Көшті таба алмай,шаршаған кезде молаға тап болады.Әкесінің  айтқандары есіне түседі,мола бар жерде су болатынын,ал сулы жерге ел қонатынын аңғарады.Үсеннің ақылдығымен,еңбекқорлығымен  олар жұртты табады. Егер Үсен болмаса,Асан далада қалар еді Ойынның соңында:   берілген кестеге қарап шығу  берілген ақпаратпен салыстыру  қай топ неғұрлым анық айтқанын анықтау 18-23 бет, 1-тапсырма. Бағалау парақшаларын тарату Күнделіктеріне жазады Парақшаларды толтырады Сергіту сәті Ой толғаныс Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Күні:12.09.18    Сабақтың атауы Әке тәлімі А.Аманжолов Сілтеме Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Ынтымақтастық  атмосферасы Қызығушылықты ояту Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу Оқушылар мұғаліммен қосылып  өлеңді оқиды Әдебиет  оқулығының әдістемесі Автор суреттері, нақыл сөздер, әңгіменің желісімен салынған  сюжетті сурет, кемпірқосақтың суреті, кемпірқосақтың суреті (әр  топтың алдына жеке­жеке), түрлі түсті мойынорағыштар  (кемпірқосақ түстес жұмсақ маталар), интерактивті тақта. 1. Әке тәлімі өмірлік тәжірибесі мен теорияны ұштастыра білу  қолайсыз жағдайдың, қателіктің алдын алуға, болдырмауға жол аша  білетін тәрбиенің бірден­бір көзі екенін ұғына отырып, әңгіменің  негізін түсіне білуге жол ашу. 2. Сыни тұрғыда ойлау қабілеттерінің дамуына жағдай туғызу.  (Қорытынды жасау, салыстыру, толықтыру, негізгі ойды түйіндеу,  сипаттап алған білімін жаңа жағдайларда пайдалана білу  қабілеттерінің дамуы.) 3. Еңбексүйгіштікке, өмірдің әртүрлі жағдайларына дұрыс  көзқараспен қарауға, үлкендерді сыйлау, құрметтеу керектігін  түсінуіне мүмкіндік беру. Бүгінгі сабақты бірден жаңа  сабақтан бастап кету. Таспадан Ж.Жабаевтың «Аттандыру»  өлеңін тыңдаудан бастау. Белгілі бір жағдайға баға беріп, дұрыс шешімін табуға көмек беру  үшін, оны сырттай бақылап және ол жағдайды жан­жақты, әртүрлі  бағытта байқау керек. Ол жағдайды қарастырудың қанша жағын  тапсаң, оны соншалықты жақынырақ танып, өзің үшін соншалықты  көбірек мәлімет алуға жағдай туғызасың, дұрыс шешімін табуға  мүкіндік аласың. Қазір біз осындай оқиғны қарастырамыз. Және бізге дұрыс шешімін  табу үшін алдымыздағы кемпірқосақ көмектеседі. Ал сендер  кемпірқосақ қай кезде шығатынын білесіңдер ме? Қажет дерек «Кемпірқосақ ұдайы жаңбыр жауған жақтан көрінеді. Яғни, жаңбыр  жауған кезде ауаны мың сан су түйіршіктері кернеп алады. Ал әрбір  су түйіршігі бір­бір кішкене призмаға ұқсас. Мұндай призмалар  шексіз көп болғандықтан, кемпірқосақ та аспанның жартысын орай  көрінеді». Ал кемпірқосақтың қанша түсі бар екенін және сол түстердің қандай  ретпен келетінін білесің бе? 7 түрлі түсі бар. «Ал түстерінің ретін ұмытпас үшін мына сөзді  жаттап ал: «Қасқырдың құлағы сақ, жапалақтың көзі көргіш келеді».  Осы сөйлемдегі әрбір сөздің бас әрпі кемпірқосақтағы бояу түсінің  бас әрпімен бірдей». Мәтінді оқымас бұрын автор жайында қысқаша мәлімет беріп өту.  Тақырыбына «Болжау» стратегиясы бойынша талдау жасау. Қалай ойлайсыңдар, әңгіме не туралы болуы мүмкін? Олай ойлауыңа не себеп болып тұр? Нені негізге алып отырсың? Мәтінді «Түртіп алу» стратегиясы бойынша оқушыларға тізбектеп  оқыту. Сөздік жұмысын жүргізу. Қалай ойлайсыңдар, әңгіменің негізгі ойы неде№ Бұл әңгімені бізге  нені үйренесін, қандай тәлім­тәрбие алсын деп берген екен? Жаңа ұғымдарды, зжаңа әрекеттерді меңгеру кезеңі. Әңгімедегі болған оқиғаны топта талқылау. Бұл оқиғаны топта талқыламас бұрын, біз кемпірқосақтың түр, түсін  бар мойынорағыштарды тағып алайық. Кемпірқосақтың түрлі түс  шапақтары барлық әлемді шарлап, жер әлем жаңарып, тіршілік  нәрімен сусындағанда, тазарғанда шығады. (Әр топқа өз қалауы  бойынша түстер таратып беру.) 1­топ.Кемпірқосақтың бірінші түсі қызыл, ендеше қызыл түс  мойынорағышты тағалық. Қызыл түс шынайылықтың белгісі болып  келген осы түс арқылы оқиғадағы әке мен баланың ішкі жан  дүниесіне үңіліп көрелік. Олардың жан дүниесінде не болып жатыр  деп ойлайсыңдар? Бір сәтке өзімізді солардың орнына қойып көрелік. Әкесі баласын  немесе бала әкесін қандай деңгейде жақсы көреді екен. Әкесі немесе  баласы сезімдерін әңгімеде көрсете білді ме? Олардың Арасындағы  ата­аналық міндет, баланың ата­анасы алдындағы борышын өтеу  сияқты міндеттер әңгімеде қалай орын алған? әңгіме соңында олар  қандай жағдайда болады? 2.Қызғылт­сары түстегі мойынорағыш таққан топ жаңа туған  көктемнің, жаңа тіршілік нәрінің белгісі, ендеше әңгімедегі келеңсіз  жағдай неге орын алды? Оған себеп болған не? Осыны зерттейді.  («Топтастыру стратегиясын пайдалануларына болады.) 3.Сары түс бізге бұл оқиғаның тек жақсы жақтарын қарыстыра  болған жайттыңқандай пайдасы болғанын  анықтайды.Яғни,тәрбиелеутің де түрлі тұстарын болатынын  қарастырады.(«Т кестесін»құруға болады 4.жасыл түсбұлшығармашылық адамдары.Бұл топ бізгебұл жайды  суретпен, өлең немесе жазудың түрлі жанрларын пайдалану арқылы  көркем шығарманың бір түрін көрсетуі керек. 5.Көгілдір түс—бейбітшіліктің,ынтымақтың белгісі. Ендеше көгілдір түстегі топ осы әңгіменің өзімізге «өмірлік сабақ» болатын жан­жағы мен жақсы жағын атап көрсетуі керек. (Венн дианраммасына салуға  болады). 6.Көк түс таққан топтағы оқушылар бұл оқиғада бала үшін жағымды, және ол үшін ұнамай тұрған нәрсені атап көрсетулері керек. 7.Күлгін түстегі топ оқушылары автордың рөлін атқарады.  Оқушылар Автор ретінде нені жеткізгісі келгенін, нені негізге ала  отырып бұл әңгімені жазу себептеріне тоқталады. тыңдау. ­Өмірде әрбіріміздің басымызда әртүрлі жағдайлар кездесіп жатады.  Біз бүгін осындай жағдайлардың біріне сырттан қарап, оған жан­ жақты баға беріп, бақылап көрдік. Олар бізді шыдамды болуға,  дұрыс шешім қабылдай білуге, өз эмоциямызды сырттай бақылап,  өмірлік сабақ алуға көмектеседі. Яғни, сендер үлкендердің ойын, Білгім келеді Білдім Оқушылар денелерін жатықтырады өздеріңе деген қамқорлығын есепке аласыңдар. Тек осылай ғана  өзімізге пайдалы жақтарын ала аламыз. ­ Қараңдаршы, егерде әр сабағымызда осылай кемпірқосақтың әр  шапағынан мойынорағышын тағып тұратын болсақ, біз неге жетер  едік?  Кестенің бірінші бағанын толытыру. Білемін Жаңа сабаққа көшу. Мәтінді тізбектей, мәнерлеп оқу арқылы  «Түртіп алу» бойынша оқыту. Артынан кестені толтыру, («Білдім»). Орнымыздан тұрайық, Алақанды ұрайық. Бір отырып, бір торып, Біз бір дем алайық. ­Біз бүгін өте жақсы жұмыс жасадық. Сендер өздеріңнің көптеген сұрақтарға   шешім   таба   алатын   жеке   тұлға   екендіктеріңді   көрсете білдіңдер. Кемпіқосағымызға   рақметімізді   айтайық.   Алдымызда   жатқан беттерді   алып,   осы   суретімізге   қарап   отырып   «Бес   жолды   өлең» құрастырып көрелік. Зат есім ретінде кемпірқосақ сөзін алып, етістік ретінде пайдаланып сабақпен байланыстырып көрелік. Бірнеше оқушылардың жұмысын тыңдау.  Сабақты қорытындылау мақсатында сыныппен төмендегідей кестені толтыру. Әңгімедегі оқиғалар Басты кейіпкерлер   негізгі Әңгіменің   мазмұнына сай   қандай   мақал­ мәтел айтар едің?        Мәтін соңындағы сұрақ­тапсырмаларды орындау. « Тапқыр болсаң тауып көр» 1  Әке ­......................... Ана ­........................ Бала ­....................... ( жағасындағы құрақ, бауырындағы бұлақ, асқар тау) 2  Әдепті бала ­................... Әдепсіз бала ­................. (ата ­ анасын мақтатар, ата ­ анасын қақсатар) 3  Атаңа..................... Алдыңа.................... ( сол келер, не қылсаң ) 23­26 бет, оқу, мазмұндау. Бағалау парақшаларын тарату Күнделіктеріне жазады Парақшаларды толтырады Сергіту сәті Ой толғаныс Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Сабақтың атауы Күні:13.09.18 Адалдық Д.Қасенов Сілтеме Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Топқа бөлу Ынтымақтастық  атмосферасы Қызығушылықты ояту Әдебиет  оқулығының әдістемесі Хрестоматия, бор, тақта, плакат, суреттер. Білімділік: Мәтінді оқып, мазмұнын меңгерту. Идеялық мәнін  түсінуге мүмкіндік жасау. Адам бойындағы жағымды, жағымсыз  қасиеттердің пайдасы мен зиянын дұрыс тануына жол салу. Дамытушылық: Топтық, жеке жұмыстар арқылы шығармашылық  дағдыларын дамыту, өзінше ойлау, сөйлеу мүмкіндігіне еркіндік  беру, қолдау. Тәрбиелік: Өмірдегі қарама ­ қайшылықтар мен жағымды ­ жағымсыз деген түсініктерді ажыратып, баға беру арқылы шындыққа қарым ­  қатынасын қалыптастыруға жағдай туғызу. Үлкенді сыйлауға,  адалдыққа тәрбиелеу. Типі: Жаңа білім беру Түрі: Сайыс сабақ Әдіс ­ тәсілдері: Сұрақ ­ жауап, әңгімелеу, болжау, кейіпкерге хат  жазу, топпен жұмыс. Көрнекілігі: Көңіл ­ күй смайликтері, кесте, бағалау парағы,  фишкалар. Пәнаралық байланыс: Математика, қазақ тілі, өзін ­ өзі тану, әдеп. ­ Балалар, біздің бүгінгі сабағымыз сайыс түрінде өтеді. Яғни, мына 3 қатар 3 топ болады. I қатар I деңгейлі топ. Топтың аты – «Білім». II қатар II деңгейлі топ. Топтың аты – «Талап». III қатар III деңгейлі топ. Топтың аты – «Алғыр». Берілген тапсырмада топтың деңгейіне байланысты күрделеніп  отырады. Ал қай топ жеңімпаз болғанын біз қалай білеміз?  Тыңдайық! Ол үшін мынадай көңіл ­ күй смайликтерін пайдаланамыз – білімді смайлик, ой үстіндегі және жабырқау. Яғни әр топтың  тапсырманы орындауына байланысты сол топты бір саты көтеріп  отырамыз. Соңында «Ең үздік топ» анықталады. Сондықтан әр топ ең үздік болуға тырысу қажет. ­ Біздің бүгінгі «Әдебиеттік  оқу» сабағымыз қызықты өтуі  үшін көңіл ­ күйіміз көтеріңкі  болуы қажет. Сондықтан мына  өлең шумағын хормен айтайық. Көшелерден біз өткен Үлкендерді көрсем, Жақын кеп Сәлем берем ізетпен. Әр топқа ширату сұрақтарын қою арқылы зейіндерін жетілдіру. Әр  топқа 2 сұрақтан. I топ – «Білім» 1. Мұсылман халықтарының жаңа жыл тойлайтын айы.(Наурыз) 2. «Ас қадірін білмесең, ашаршылық берсін жазаңды» деген кім?  Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу (Диқан баба) II топ – «Талап» 1. Жаңа туған малдың сүтінен жасалатын тағам. (Уыз көже) 2. Тастары күйелі қазандай қап ­ қара және таяқпен ұрсаң, шойындай  даңғырлайды. Бұл қайда? (Қазантаста) III топ – «Алғыр» 1. Жылқы етінен ішекке тығылып жасалатын тағам. (Қазы) 2. Сиыр мен иесі айтысты. Бұл айтыстың қай түрі. (Жануарлар мен  адамдардың айтысы) IY. Танымды – операционалды кезең Дәулет Қасенов. «Адалдық» ­ Балалар, мына тапсырмалардың ішінде жасырын сөз бар. Тек осы  тапсырмаларды орындаған жағдайда ғана жаңа сабақты өте аламыз.  Ал біздің жаңа білім алғымыз келеді. Солай емес пе? ­ Олай болса, 3 топ 3 тапсырманы орындау керек. I топ – «Білім» Кестелік көбейту Тапсырма: Көбейтіндіге сәйкес әріптерді жаз, оқы. 15 24 5 12 16 21 32 II топ – «Талап» Тапсырма: Төменде берілген әріп тізбегінен мағыналы сөз шығарып  ал. Мағынасыз әріптер тізбегінің белін сыз. ІКРСТШЛПАДАЛДЫҚНПТУДЖЫСРИК III топ – «Алғыр» Ы Д Қ Л Д А А 40 165 9 91 87 105 910 Тапсырма: Тор көздерге сандардың кему ретімен әріптерді қойып  жазып, шыққан сөзді оқы. Түйін сөз: Бүгінгі өтетін сабағымыз «Адалдық» мәтіні. Авторы  Дәулет Қасенов Алдымен «Адалдық» сөзінің мағынасын ашып алайық. Адал деп  қандай адамды айтамыз? Мәтіннің мазмұнын кітап ішінен ақша тауып алған жеріне дейін  мазмұндап айтып беремін, Әрі қарай оқиға немен аяқталатынын әр топ «Болжау» арқылы  ойларын айтады. Оқулықпен жұмыс. 1. Мәтінді 3 бөлікке бөліп оқу (іштей оқу). 2. Дауыстап диалогтарды рөлмен оқу. 3. Әр топ оқыған бөлігін әңгімелеу. Мәтінді талдау, бекіту. 1. Балалар неге дауласты? 2. Ақшаның апайдікі емес екеніне Сәрсен мен Бейсеннің шынымен  көздері жетті ме? 3. Сәрсен мен Бейсен Дүйсенге неге сенімсіздік білдірді? 4. Сәрсен мен Бейсен Дүйсенге рақметтен басқа не айтуы керек еді? 5. Мәтінде болған оқиға барма? Немен басталды, немен аяқталды? Балалар, осындай оқиғалы шығарманы сюжетті шығарма дейді. Ал  оқиғасыз, көңіл – күйге байланысты жазылған шығарманы (өлең)  сюжетсіз шығарма дейді. Иiлiп оңға бiр, иiлiп, солға бiр. Жаттығу жасаймын. Оң аяқ, сол аяқ, оң аяқ , сол  аяқ Жаттығу оңай­ақ. Оқушылар денелерін жатықтырады Шығармашылық тапсырма. Дәптерге орындау I топ – «Білім» Сәрсен мен Бейсенге хат жазу. II топ – «Талап» Сөздікпен жұмыс. Аңысын аңдиық, дегбірсізденді сөздерінің  мағынасын түсіндіріп, сөйлем құрау. III топ – «Алғыр» Дүйсенге жеделхат жолдау. (Әр бала бір сөйлемнен өзінің  ризашылығын білдіріп жазу) ­ Бүгінгі сабақтан не үйрендіңдер, не білдіңдер? Автордың айтқысы  келгені не? ­ «Бір бас жақсы, ал екі бас тіпті жақсы» деген мәтел осы әңгіменің  шешіміне сай ма? ­ «Пайда ойлама, ар ойла» деген мақал кімдерге арналған деп  ойлайсың? ­ «Ақ жүрген адам азбас» деген ше? 27-30 бет, кестемен жұмыс. Күнделіктеріне жазады Парақшаларды толтырады Сергіту сәті Ой толғаныс Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Сабақтың атауы Күні:14.09.18 Терең су Н.Сералиев Сілтеме Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Әдебиет  оқулығының әдістемесі Үлестірмелі парақшалар 1. Жаңа такырыптың мағынасын аша отырып, негізгі идеясын  анықтай білуге үйрету. Судың адам өміріне пайдасы, сусыз  тіршіліктің болмайтынын түсіндіре отырып, судың тілсіз жау екеніне  көңілін аударуға жағдай туғызу. Алғашқы көмек көрсете білу  негіздеріне тоқталу. 2. Әңгімені оқи отырып, туыскандық, достық көмек, міндет, парыз  мағыналарын түсіндіру, ойларын, қиялдарын дамытуға жол салу. 3. Оқушыларды достыққа, адалдыққа тәрбиелеу. Ынтымақтастық  атмосферасы Қызығушылықты ояту Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады Сабақтын көрнекілігі: сөзжұмбак, үнтаспа, плакат, маркер. Орнымыздан тұрайық Қарлығаш болып ұшайық. Бір отырып,бір тұрып  Жақсы сергіп қалайық. Үй тапсырмасын сұрау. Мазмұнын әңгімелеу, сұрақ­жауап, тест  әдісі. а) Мәтінді «Болжау» стратегиясы арқылы оқыту. ә) Мәтінді төрт бөлікке бөліп алу: 1­бөлім. Ақбөпенің арыққа баруға құмартуы. 2­бөлім. Сапаштың Ақбөпеден мезі болуы. 3­бөлім. Тұраштың қайық жасап беруі. 4­бөлім. Балалардың Ақбөпені құтқаруы. Мәтін бойынша сөздік жұмысын жүргізу. Мәтінді оқып болған соң, болған оқиғаға баға беру. Балалардың әрқайсысының әрекетіне сын көзбен қарау. Басты кейіпкерлерге сипаттама беру. Сұрақ: ­ Егер өзің осындай жағдайга тап болсаң, кімнің орнында  болғаныңды қалар едің? _ Сенің әрекетің қандай болар еді деп ойлайсын? Бұндай жағдайларда нені естен шығармау керек? Қауіпсіздік ережесін сақтау деген не? (Ол ережелерді көбінесе  қандай сабақтарда естисіңдер? (Енбекке баулу, бейнелеу өнері, дене  тәрбиесі). Алғашқы көмек көрсете білу неше жастан басталуы керек деп  ойлайсың? ­ Ақбөпенің суға кетіп қалуына кім кінәлі? (Баға беру.) ­Әртүрлі қиын жағдайларға түсіп қалмас үшін, нені естен шығармау  керек? Сергіту сәті: Табиғат ғажаптары Табиғат, сен тіршілік, тұнып тұрған, Сен ­ Күнсің, көтерілген күліп қырдан. Сен ­ Көлсің, Сен ­ Ормансың, Сен ­ Бұлбұлсың. Адамға сұлулықты шын ұқтырған. Дәптермен жүмыс: . . Келесі сабақтағы «Суға жүзіп үйрен, балам» өлені мен оқыған  мәтінді «Шығарма кестесіне» салып салыстыру: Терең су Суға жүзіп үйрен, балам Шығарманың аты. Шығарманың авторы. Оқиға орны. Шығармадағы негізгі тақырып. Шығармадағы негізгі идея. Суға жүзудің пайдасы туралы не білдің? Мазмұнның ашылуы. Шығарманың аяқталуы. Шешімі. Мәтіндегі балалардың құтқару жұмысына баға беру арқылы достық  көмек, туыстық көмек, ағайын­туысқа, т.б. деген көмек  ерекшеліктеріне тоқталу. ­ Су туралы қандай ырым­тыйымдар білесіңдер? Қажет дерек Тыйым сөздер: ­ Суды сыпырма, суға дәретке отырма, суға түкірме. ­ Шелектегі суға аузыңды батырма, т.с.с. ¥лағатты ұлттық ұғымдар: ­ Үш көз: 1. Су анасы ­ бұлак. 2. Жол анасы ­ тұяқ. 3. Сөз  анасы ­ құлақ. ­ Төрт тұлға: 1. От. 2. Су. 3. Жел. 4. Жер. ­ Жеті амал: 1. Күннің тоқырауы. 2. Қарашаның қайтуы. 3. Үркердің  батуы. 4. Мұздыңқатуы. 5. Киіктің матауы. 6. Қыс тоқсан. 7. Ай  тогамы. «Венн диаграммасы» арқылы алғашқы көмек пен құтқару  жұмыстарына салыстыру жасау.. Көтеріліп шаңырақ, Уықтары шаншылар Керегелер керіліп, Өрімдей боп өрілер. Бәріміз жүрсек айналып, Киіз үй боп көрінер.  Сабақты қорытындылау Сөзжұмбак шешу Тіршілік көзі не? Судан не аулаймыз? т.с.с. Мәтін соңындағы сұрақ­тапсырмалармен жұмыс. Оқушылар денелерін жатықтырады 31­35 бет, тапсырманы орында. Күнделіктеріне жазады Бағалау парақшаларын тарату Парақшаларды толтырады Сергіту сәті Ой толғаныс Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс   Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Сабақтың атауы Күні:17.09.18 Шал мен бала  Б.Соқпақбаев Сілтеме Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Әдебиет  оқулығының әдістемесі Мәтін, плакат, маркер, таяныш сөздер. 1) Оқушыларға Бердібек Соқпақбаев туралы мәлімет беріп, «Шал  мен бала» мәтінімен таныстыру және түсіндіру. 2) Оқушылардың танымдық қабілетін, ой ­ өрісін, сауатты оқуын, Топқа бөлу Ынтымақтастық  атмосферасы Қызығушылықты ояту Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу Сергіту сәті Ой толғаныс Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады сөздік қорын дамыту. 3) Үлкенді сыйлауға, кішіге ізет көрсетуге әрдайым қарапайым,  тәртіпті болуға тәрбиелеу. ­ Сәлеметсіз бе, балалар! ­ Сәлеметсіз бе! ­ Балалар, бүгінгі сабағымызға дайынбыз ба? ­ Иә. ­ Ендеше, балалар бүгінгі сабағымыз өзгеше болмақ. Сендердің  жарысқыларың келе ме? ­ Иә. ­ Ендеше, балалар бүгін жарысатын боламыз. Ол үшін сендердің  белсене қатысып, мына дөңгелекшені көп жинауға тырысыңдар. Кім  көп жинаса сол топ жеңімпаз атанады. Келістік пе? ­ Ендеше біз келген қонақтарға өз білімімізді көрсетейік. 3 топ болып жарысып, білімдерімізді ортаға саламыз.  Орнымыздан тұрайық Қарлығаш болып ұшайық. Бір отырып,бір тұрып  Жақсы сергіп қалайық. 1 ­ топ ­ оқу орталығы. Тапсырмасы: Үйге берілген тапсырманы  түсіндіру. 2 ­ топ ­ жазу орталығы. Тапсырмасы: Үй тапсырмасы бойынша  сұрақтар дайындайды. 3 ­ топ ­ шығармашылық орталық. Тапсырмасы: тақырыпқа  байланысты мақал ­ мәтелдерді еске түсіріп, ойын жинақтап  дайындалады.  Бүгін біз Б. Соқпақбаевтың «Шал мен бала» әңгімесімен танысамыз. А) тақырыппен танысу Ә) мәтіннің мазмұнын түсіндіру. Б) топпен жұмыс 1 ­ топ, рөлге бөліп оқу. 2 ­ топ, «көргенді» сөзіне синонимдер жазу. 3 ­ топ, Ата туралы 5 жолды өлең В) мақалмен жұмыс Д) мәтіндегі Мәуленді сипаттау. Көтеріліп шаңырақ, Уықтары шаншылар Керегелер керіліп, Өрімдей боп өрілер. Бәріміз жүрсек айналып, Киіз үй боп көрінер.  1. «Орнын тап» ойыны. ­ Балалар, қазір біз ойын ойнаймыз. Сендер мына тақтадағы  шығарманың оқиғаларын рет ­ ретімен орналастыруларың керек жарай ма? ­ Иә Атаның әңгімесі – 3 Оқушылар денелерін жатықтырады Трамвайдан түскенде – 1 Атаның немересі – 4 Атаның балаға риза болуы – 6 Бейтаныс баланың көмегі – 2 Ата мен немересінің әңгімесі – 5 2. Топпен жұмыс. 36­39 бет, кестемен жұмыс. Бағалау парақшаларын тарату Күнделіктеріне жазады Парақшаларды толтырады Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс   Оқу ісінің меңгерушісі Әдебиет Сабақтың атауы Күні:19.09.18 Шоқанның қамқорлығы Сілтеме Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Ынтымақтастық  атмосферасы Қызығушылықты ояту Әдебиет  оқулығының әдістемесі 1. Шоқан Уәлихановтың портреті 2. Шоқанға арналған бүктеме 3. Шоқанның салған суреттері 4. Шоқанның жасаған картасы 5. Саяхат картасы 6. Салыстыру кестесі 7. Қима қағаздар Білімділік: Шоқан Уәлихановтың балалық шағын, өмір сүрген  ортасын тарихи деректермен байланыстыра отырып, тереңірек  түсінік беру. Өткен тақырып бойынша оқушылардың алған  білімдерін тексеру. Дамытушылық: Оқушының ой еркіндігін ояту, шығармашылық  белсенділіктерін шыңдау, сөйлеу мәдениетін қалыптастырып,  өздігінен білім алуға жетелеу. Тәрбиелік: Шоқан өмірін үлгі ете отырып, оқушыларды  адамгершілікке, саналылыққа тәрбиелеу. Оқушыларды патриоттыққа баулу және этнографиялық білім беру. Сабақтың түрі: Қорытынды «саяхат» сабағы. Орнымыздан тұрайық Қарлығаш болып ұшайық. Бір отырып,бір тұрып  Жақсы сергіп қалайық. ІІ. Үй тапсырмасын саяхатқа шығу барысында сұрау: 1 ­ аялдама – Шоқан ауылы: Шоқан туралы ізденуге бергем, соны сұраймын: Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады 1. Ш. Уәлиханов кім? 2. Ш. Уәлиханов қай жылы, қай жерде туды? 3. Шоқанның балалық шағы қай жерде өтті? 4. Ш. Уәлиханов қай жылы, қай жерлерде білім алды? 5. Шоқанның шын, толық аты кім, Шоқан деп неге өзгертілді 6. Шоқан туралы кімнің, қандай шығармаларын білесіңдер? Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу 2­ аялдама – Зейнеп ауылы: 1. (Зейнеп кім, қандай адам болған,  әңгімеде қалай көрінеді?) 2. Бұл аялдамада Шоқан туралы деректер менің көмегіммен  толықтырылады, оқушылар бірге қатысып отырады. Шоқанның  салған суреттері, (150) саятшылығы туралы айтылады. Шоқанның  географиялық қоғамға тұңғыш мүше болғаны; Абылай ханнан – Уәли – Шыңғыс – Шоқан. 3 ­ аялдама – Шыңғыс ауылы: 1. (Шыңғыс кім, қандай адам болған,  Шоқанның тәрбиесіне қалай көңіл бөлген; Шоқан мен әкесінің  арасындағы сыйластық әңгімеде қалай, қай қырынан көрінеді?) 2. Оқушылар әңгімеге талдау жұмыстарын жүргізіп, бала Шоқан  бойындағы қасиеттерді атауға өздіктерінен ізденеді: Тақтамен жұмыс І Шоқанның бойындағы асыл қасиеттерді теріп жазады. ІІ Шоқанның мысыққа жасаған жақсылығын теріп жазады. Шоқанның бойындағы асыл қасиеттер ақылдылық, қамқорлық,  мейірімділік, уәдеге беріктік, білімділік, шеберлік, зеректік, мырзалық, жанашырлық,  қайырымдылық, жылылық, аяушылық, шынайы достық, суретшілік; Шоқанның мысыққа жасаған жақсылықтары үйіне ертіп барды,  Жақыптан қорғады, үрейін басты, тамақ берді, киімін бергізді,  уәдесінде тұрды; мысықтың еңбегін бағалады. Көтеріліп шаңырақ, Уықтары шаншылар Керегелер керіліп, Өрімдей боп өрілер. Бәріміз жүрсек айналып, Киіз үй боп көрінер.  Топпен орындау Екі түрлі түсініктеме күнделігі: 40­42 бет, оқу, мазмұндау. Бағалау парақшаларын тарату Күнделіктеріне жазады Парақшаларды толтырады Оқушылар денелерін жатықтырады Сергіту сәті Ой толғаныс Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс   Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Сабақтың  атауы Сілтеме Сабақтың  жабдығы Жалпы  мақсаттар Оқыту   нәтижесі Күні:20.09.18 Жұбан Молдағалиев Ар­ұят туралы Әдебиет  оқулығының әдістемесі Үлестірмелі парақшалар Білімділік: Жерлес ақиық ақынымыздың өмірі мен шығармашылық жолынан  мағлұмат беру. Дамытушылық: Тіл байлықтарын, шығармашылық қабілеттерін,  ізденімпаздық деңгейлерін дамыту. Туған жерді қадірлеп, сүйе білуге жұмылдыру. Ынтымақтаст ық  атмосферасы Қызығушылы қты ояту Мағынаны  тану Мәтінді  тізбектеп оқу Сергіту сәті Ой толғаныс Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады Тәрбиелік: Сабақты халықтық педагогикамен байланыстыра отырып, Абайша  айтқанда Толық адам тәрбиелеу. Адамның бойындағы ең жоғары қасиет ар­ Кәне,кәне,тұрайық, Үлкен шеңбер құрайық. Тұрсақ енді шеңберге, Алақанды ұрайық Бишілерде бұралып, Дөңгелене тұрайық.  Оқушылар «Жұптасып­ойлан­бөліс» әдісі бойынша ситуациялық сұрақты  талқылайды. Жаңа сабақтың тақырыбын, мақсатын анықтайды. 1­топ Ж.Молдағалиев туралы кітаптан, басқа да дереккөздерінен мәлімет іздеу. 2­топ Өлең мазмұнына жоспар құру. 3­топ Өлең мазмұнына талдау жасау. 4­топ Өлең мазмұнына сай мақалдар тапқызу. 1 Өлеңді оқу 2 Автормен танысу 3 Тізбектеп оқу 4 Жеке оқу 5 Сұрақтараға жауап беру 1. Өлеңді мәнерлеп жатқа оқу 2. Өлеңнің мазмұнын талдау. 3. Өлеңге талдау жасау Оқушылар денелерін жатықтырады Көтеріліп шаңырақ, Уықтары шаншылар Керегелер керіліп, Өрімдей боп өрілер. Бәріміз жүрсек айналып, Киіз үй боп көрінер.  «Мен қазақпын» әніне қимылдар жасау арқылы сергіту жаттығуын жасайды. Мюнстенберг әдісі бойынша сөз құрастырады. Вншарашожданагаемеабыройжаотатақлдпұятқұнамыс Тижадаллджылоллдмекпарызқрожігерметлопмектепм Жұбаншгдщшміндеторнпавкнаданрощшжігітмптқариянрпажүрексчяқуатчфыәдепм трбілімоджэхзщ Дұрыс жауабы: ар, ождан, абырой, от, атақ, ұят, намыс, адал, жыл, ол, парыз,  жігер, мектеп, Жұбан, міндет, надан, жігіт, қария, жүрек, қу, ат, әдеп, білім (23  сөз) Оқушылар жаңа тақырып бойынша түсінгендерін уақыт шеңберінде отырып  талқылайды. Табыс критерийлері арқылы оқушылар өзін­өзі бағалайды. Табыс критерийлері Жетті м Талпындым Ақын туралы тың деректер білдім. Өлеңнің мазмұнын түсініп, талдай аламын. «Ұят» сөзінің мағынасын түсіндім. 43­44 бет, ұнаған шұмақтарын жаттап ал. Күнделіктеріне жазады Бағалау парақшаларын тарату Парақшаларды толтырады Үй  тапсырмасы  Бағалау Кері  байланыс   Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Сабақтың атауы Күні:21.09.18 Тарқаған өкпе Т.Әбдірайым Сілтеме Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Топқа бөлу Ынтымақтастық  атмосферасы Қызығушылықты ояту Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу Сергіту сәті Ой толғаныс Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады Әдебиет  оқулығының әдістемесі Қосымша материалдар, маркер, плакат.  Білімділік: Оқушыларға сабақтың мазмұнын түсіндіру, негізгі  идеясын ашу, өз ойларын тұжырымдап қорытынды шығаруға үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың сөйлеу тілін, ой ­ өрісін сөздік қорын  молайту, танымдық қабілетін дамыту. Тәрбиелік: Оқушыларды достыққа тәрбиелей отырып, жақсы және  жаман қасиеттерден айыра білуге үйрету. Әдіс ­ тәсіл: Әңгімелеу, сұрақ ­ жауап. Көрнекілік: «Асығыс түбі өкініш, ойланып алмақ ­ сабыр сол», «Қыл  өтпестей татулықты бір ашуға сатпайық» М. Әуезов. Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында  туылғандар 1 ­ топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 ­ топ, көктем  айындағылар 3 ­ топ, жаз айындағылар 4 ­ топ болып бөлінеді. Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу: Үлкенге де сіз Кішіге де сіз Сәлем бердік сіздерге Құрметпенен біз. ӨКПЕ ДЕГЕН СӨЗДІ ҚАЛАЙ ТҮСІНЕСІҢДЕР? Бұрын біреуге өкпелеп көрдіңдер ме? Мәтінді тізбектеп оқыту. Топқа бөліп оқу. 1­топ Алданға мінездеме бер 2­топ Сәруарды сипатта 3­топ Достық туралы эссе жаз Көтеріліп шаңырақ, Уықтары шаншылар Керегелер керіліп, Өрімдей боп өрілер. Бәріміз жүрсек айналып, Киіз үй боп көрінер.  Жоспар бойынша әңгімеле: Алданның ауруханадан шығуы. Ауруханада. Достық көңіл. Алданның сырқаттануы. Сәруар туралы ой. Оқушылар денелерін жатықтырады Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс   45­47 бет, оқу, мазмұндау. Бағалау парақшаларын тарату Күнделіктеріне жазады Парақшаларды толтырады Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Сабақтың атауы Күні:24.09.18 Өкініш М.Қуанышбеков. Сілтеме Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Топқа бөлу Ынтымақтастық  атмосферасы Қызығушылықты ояту Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу Сергіту сәті Ой толғаныс Әдебиет  оқулығының әдістемесі 1.Автор М.Қуанышбековтың  портреті 2. Слайдтар 3. Проектор, экран, маркерлер, плакаттар. 1.Мәтін мазмұнын түсініп, мәнерлеп оқуға машықтанады. 2 .Біреудің затын рұқсатсыз алуға болмайтынына көздері жетеді. 3. Біреудің затын рұқсатсыз алу да ұрлықтың бір түрі  екенін біледі. 4.Осындай жағдай болғанда ешкімге зиянын тигізбей тығырықтан  шығуды көздейді. 5.Ойланбай істеген кез­келген істің соңы өкінішке әкелетінін  түсінеді. Пазл арқылы топтарға бөлу Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады Көтереміз қолымызды, Созыламыз жоғары. Бір,екі,үш, Денеңді солға бұр. Қолыңмен көмектесіп, Беліңді шынықтыр. Тапсырмалар беру: Алдын­ала дайындалған жоспар бойынша топтар болып мазмұнын  айтады. І топ­ Алданның  сырқаттануы ІІ топ­Ауруханада. ІІІ топ­ Өкініш І топ­ Алдан басқаға емес, неліктен Сәруарға ренжіді? ІІ топ­ Мәтіннің соңғы жол­дарын оқытып, ой түйгізу. ІІІ топ­ Өз басыңнан өткен достар арасында болатын түсініспеушілік  туралы әңгімеле. Көтеріліп шаңырақ, Уықтары шаншылар Керегелер керіліп, Өрімдей боп өрілер. Бәріміз жүрсек айналып, Киіз үй боп көрінер.  Ойды жалғастыру Бөліктерге бөлінген мәтінді оқушылардың талдауына ұсыну: І бөлім­Беріктің қылығы 2.Ауладағы ойын 3. Беріктің ұялуы Оқушылар денелерін жатықтырады «Бір газетке бола  ренжімес. Онда тұрған не бар?» тақырыбында эссе жазуды ұсыну Тақырыптар беру: 1.Ұрлық деуге болады. 2.Көңіл аударуға тұрмайтын, ойланбай жасаған іс. 3.Берік ақылды бала Берілген сөздердің ішінен «Өкініш» сөзіне синоним тауып жазуды  ұсыну «Берік қандай бала?» Постер қорғауды ұсыну 47­49 бет, оқу, мазмұндау. Бағалау парақшаларын тарату Күнделіктеріне жазады Парақшаларды толтырады Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс   Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Сабақтың атауы Күні:26.09.18 Ұйқы Ә.Жүсіп Сілтеме Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Топқа бөлу Ынтымақтастық  атмосферасы Қызығушылықты ояту Әдебиет  оқулығының әдістемесі  Тақта, бор, арнау өлең, тілек,  тақтаға көрме ретінде қою. Жаңа сабақты түсіндіру Автор туралы мәлімет беру Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында  туылғандар 1 ­ топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 ­ топ, көктем  айындағылар 3 ­ топ, жаз айындағылар 4 ­ топ болып бөлінеді. Орнымыздан тұрайық Қарлығаш болып ұшайық. Бір отырып,бір тұрып  Жақсы сергіп қалайық. Ұйқы туралы не білесіңдер? Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу Ұйқы туралы ғылымның алғашқы қадамдары Ұйқыны зерттеумен айналысатын ғылым – хронобиология.  Ғылымның алғашқы зерттеушісі мишель Сиффр болған. Ғалым  тәжірибелерді өзіне қойған. Үңгірде арнайы үй жасақтап, сонда  тұрған. Тәжірибе барысында сағат, басқа да уақыт өлшейтін  құралдар болмаған, сыртқа шығып та жағдайды білуге болмайтын.  Осындай жалғыздықта ғалым көптеген айлар үңгірде болды. Бірнеше күннен кейін Сиффрдің биологиялық сағаттары қосылды. Ол  жайында өз естіліктерінде: «Менің ұйқым тамаша болды. Ағзам  ұйықтау үрдісін өзі реттеп алды. Ұйқы мен жұмыс циклы 24 сағат  емес, 24 сағат 30 минутка тең болды»­деп, жазады. Осы тәжірибеден  кейін ғалымдардың ұйқыны зерттеуде қызығушылығы артты. Қанша уақыт ұйықтау керек Қаншалықты ұйқы керек? Әр адам үшін ол әр келкі болу мүмкін.  Бірақ ұйқының ортақ көрсеткіштері болады. Ұйқының жеткіліксіздігі жинақталу қасиетіне ие. Уақыт өте келе ол жинақталып,  нейробиологиялық әсер етеді. Ұйқы жетпеген кезде когнитивті  қабілеттеріміздің әлсіреген байқамаймыз. Өмір сүру  жылдамдығының артуы, стресстердің болуы ұйқыға деген  қажеттілікті арттырады. Ұйқыға жұмсалуы керек сағат жоғалса,  оның өзіндік құны бар. Мысалы, зерттеулер бойынша ұйқының  қанбауы АҚШ бизнесіне жылда $100 млрд алып келеді. Жоғарыда  айтылғандарды ескере отырып, тиімді ұйқының уақыты 7 пен 7,5  сағат аралығы. Мамандардың ортақ пікірі бойынша өте жоғары  өнімділік көрсету үшін 7 мен 9 сағат ұйқы керек. Ұйқы қалай жұмыс істейді: ұйқы циклдары мен ояну Адамның ұйқы сапасы оның циклдары мен ояну үрдісіне тікелей  байланысты. Осы циклда екі негізгі ұғым бар: Жай ұйқы фазасы (көбіне терең ұйқы деген атпен белгілі). Тез ұйқы фазасы. Жай фаза кезінде дене босаңсып, тыныс алу баяулап, қан қысымы  түседі, ми сыртқы қоздырғыштарға жауап бермей, тыныш күйде  болады. Осы кезең ағзаның қалпына келуіне өте маңызды. Иммундық жүйе қалпына келеді. Ағзаның өсуіне қажетті гормондар бөлінеді.  Тез ұйқы фазасы ми үшін аса қажетті. Осы кезеңде күні бойы  алынған ақпарат өңделеді. Нейрондық байланыстар күшейе түседі.  Соңғы 24 сағат ішінже алынған тәжірибені өңдеп, керек емес  ақпаратты өшіріп, алынған ақпараттарды өзара байланыстырады. Сол себепті уақытылы әрі сапалы ұйықтай білу керек. Бірақ ағзаның  жасы өзгерген сайын ұйқы жүйесі өзгереді. Оқулықпен жұмыс. Мәтінді тізбектеп оқу. Сұрақтарға жауап беру. Көтеріліп шаңырақ, Уықтары шаншылар Керегелер керіліп, Өрімдей боп өрілер. Бәріміз жүрсек айналып, Киіз үй боп көрінер.  «Егер ұйқы болмаса.....» эссе 50­53 бет, оқу, мазмұндау. Бағалау парақшаларын тарату Күнделіктеріне жазады Парақшаларды толтырады Оқушылар денелерін жатықтырады Сергіту сәті Ой толғаныс Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс   Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Сабақтың атауы Сілтеме Күні:27.09.18 Өсиет С.Көбеев Ақырын жүрсең,алыс кетерсің Әдебиет  оқулығының әдістемесі Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Топқа бөлу Ынтымақтастық  атмосферасы Қызығушылықты ояту Автор суреттері, нақыл сөздер,  интерактивті тақта. 1.          Алған білімдерін өмірлік тәжірибесі мен теорияны  ұштастыра білуге, қолайсыз жағдайдың, қателіктің алдын алуға,  болдырмауға жол аша білетін тәрбиенің бірден­бір көзі екенін ұғына  отырып, әңгіменің негізін түсінігі білуге жол ашу. 2.          Сыни тұрғыда ойлау қабілеттерінің дамуына жағдай туғызу  (Қорытынды жасау, салыстыру, толықтыру, негізгі ойды түйіндеу,  сипаттау, алған білімін жаңа жағдайларда пайдалана білу  қабілеттерінің дамуы.)      Еңбексүйгіштікке, өмірдің әртүрлі жағдайларына дұрыс  көзқараспен қарауға, үлкендерді сыйлау, құрметтеу керектігін  түсінуіне мүмкіндік беру. Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында  туылғандар 1 ­ топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 ­ топ, көктем  айындағылар 3 ­ топ, жаз айындағылар 4 ­ топ болып бөлінеді. Орнымыздан тұрайық Қарлығаш болып ұшайық. Бір отырып,бір тұрып  Жақсы сергіп қалайық. Оқушылар мұғаліммен қосылып  тақпақты айтады  Спандияр Көбеев (1878, Меңдіқара  ауданы, Қостанай облысы ­ 1956) ­ қазақ  жазушысы, қоғам қайраткері, Қазақстанның  еңбек сіңірген мұғалімі. 1878 жылы  бұрынғы Торғай облысы, Обаған болысына  қарасты нөмiрі үшiншi ауылда ­  қазiргi Ақсуат ауылында дүниеге келген.  Анасы Айтбоз өте қайратты, ақылды,  ауылының ортақ анасы сияқты қадiрлi адам  болған көрiнедi. Әкесi Көбей хат таныған, шыншыл, тек қолөнерiмен  күн көрген. Әке­шешесiнiң үлгi тәрбиесi болашақ педогог­ жазушының мiнез құлқының қалыптасуына көп әсер еткен. Мектеп  жасына жетiп қалған бала бiрде әкесiмен бiрге бұл кездегi дәулеттi  кiсi Соқытбайдың ауылына барғанда,Ыбырай Алтынсариндi көредi.  Көп кешiкпей сол ауылда ұлы ағартушы Ы. Алтынсарин бiрiншi рет  екi жылдық мектеп ашады. 1887 жылдың желтоқсанында Алтынсариннiң тiкелей көмегiмен  Спандияр сол мектепке алынады. Содан кейiнгi  жылдарыҚарағайлыкөл деген жердегi төрт жылдық болыстық  мектепте бiлiм алады да, Қостанай қаласындағы Алтынсарин ашқан  орыс­қазақ мектебiнде оқуын жалғастырады. Ендi ол осы қаладағы  жаңадан ашылған екi жылдық педагогикалық курсқа түсiп, оны 1901  жылы бастауыш мектеп мұғалiмi деген мамандық бойынша бiтiрiп  шығады. Спандияр Көбеев Петропавлскiде оқытушылық қызметiн атқарып  жүргенде, сол кездегi ұлы орыс халқының атақты жазушысы И.  Крыловтың бiрнеше мысалдарын қазақшаға аударып, баспаға  ұсынады. Ол аудармалары «Үлгiлi тәржiме» деген атпен 1940 жылы және «Үлгiлi бала» (1912 жылы) кiтаптары басылып шығады. Осы  кiтаптарына енген өлеңдерi мен әңгiмелерi жасөспiрiмдердi еңбек  пен бiрлiкке, тату­тәттi ынтымаққа шақырған. С. Көбеевтiң қазақ топырағында тұңғыш романдарының бiрi болған  «Қалың мал» 1913 жылдың қазан айында басылып шығады. Бұл  роман шығармашылық өмiрiнде ерекше орын алады. Мұнда қазақ  ауылының әлеуметтiк суретi, қазақ әйелiнiң тағдыры, оның теңсiздiгi  және жастар өмiрi, ойын­той салттары туралы бейнеленген. Атайдың  соңғы жылдары жазған «Орындалған арман» атты мемуарлық еңбегi  1954 жылы өңделiп, екiншi рет кiтап болып баспадан шығады.  Кiтаптың негiзгi мазмұны педагог­жазушының өткен өмiр жолы,  қоғамдық қызметi, ортасы мен дәуiрi жайлы шығарма. Әсiресе, Ы.  Алтынсариннiң халықтық қызметiн көрсетуге көп көңiл бөлген. Ұлы ағартушының iзбасары С. Көбеевтiң кезiнде жоғары бағаланып,  екi дүркiн Ленин орденiмен марапатталып, «Қазақстан  Республикасының еңбек сiңiрген мұғалiмi» деген құрметтi атақ алған және Республика Жоғарғы Кеңесiне депутат болып сайланды. Оқулықпен жұмыс. 1­топ Өсиет  2­топ Ақырын жүрсең,алыс кетерсің Көтеріліп шаңырақ, Уықтары шаншылар Керегелер керіліп, Өрімдей боп өрілер. Бәріміз жүрсек айналып, Киіз үй боп көрінер.  Екі мәтіннің мазмұнындағы ортақ мәселені тап Оқушылар денелерін жатықтырады 53­55бет, Тапсырманы орында. Күнделіктеріне жазады Бағалау парақшаларын тарату Парақшаларды толтырады Мағынаны тану Мәтінді тізбектеп оқу Сергіту сәті Ой толғаныс Үй тапсырмасы  Бағалау Кері байланыс   Оқу ісінің меңгерушісі:                          Әдебиет Сабақтың атауы Күні:28.09.18 Ана тілі І.Жансүгіров Сілтеме Сабақтың жабдығы Жалпы мақсаттар Оқыту  нәтижесі Әдебиет  оқулығының әдістемесі Үлестірмелі парақшалар  І. Жансүгіров өмірі мен шығармашылығынан қысқаша мәлімет беру,  өлеңнің мазмұнын меңгерту Міндеттері. 1. Өлеңнің ой – түйінін жан – жақты аша отырып, шығарманың  идеясына көз жеткізу 2. Әдебиет теориясынан түсінік беру 3. Шығармашылыққа баулу, халық өнері туралы, ана тілі туралы  оқушылардың өз ойын ашық айтып, өзіндік көзқарасын