Әдебиеттік оқу пәнінен сабақ жоспары "Ертіс пен Жайық"

Пәні: Уақыты: Сыныбы: Сабақтың тақырыбы: Құзыреттілікке жеткізетін  сабақтың мақсат­міндеттері: а)ақпараттық ә) коммуникативтік б) проблеманы шешу Сабақтың  түрі: Сабақтың  типі: Сабақта қолданылатын  педагогикалық технологиялар: Сабақтың әдісі: Оқыту құралдары: Пәнаралық байланыс: Сабақтың  барысы: 1.Ұйымдастыру бөлімі  Әдебиеттік оқу 01.02.2017 4 а Жайық пен Ертіс. Е.Елубай Ақпарат көздері арқылы берілген өлеңнің тақырыбы мен басты идеясын меңгерту Қос өзен туралы меңгере отырып, ауызша және жазбаша тілде оның қасиетін ашық жеткізуін, мәнерлеп  оқуын қалыптастыру Оқушылардың бойында елжандылық қасиетін арттыра отырып, мәтіннен алған білімін өмірде қолдана  білуге дағдыландыру Дәстүрлі сабақ Аралас сабақ Дамыта оқыту технологиясы, АКТ, ынтымақтастық  Сөздік, практикалық, көрнекілік Проектор, оқулық, суреттер Қазақ тілі, дүниетану Мұғалімнің қызметі:                             Оқушылармен амандасады, түгендейді,  сабаққа дайындықтарын тексереді. Психологиялық дайындық. Қайырлы күн досым! Қайырлы күн болсын! Бүгінгі күн дүйсенбі, Сәттілікке толсын! Біздің алар бағамыз Кілең бестік болсын!         Оқушының міндеті: ­Амандасады. ­Оқу құралдарын шығарып, сабаққа  зейінін аударады. Қайырлы күн досым! Қайырлы күн болсын! Бүгінгі күн дүйсенбі, Сәттілікке толсын! Біздің алар бағамыз Кілең бестік болсын! Күтілетін нәтиже: Мұғалім мен оқушы  арасында  ынтымақтастық  қарым­қатынас орнайды. Сынып сабаққа  психологиялық тұрғыдан дайын. Назарын сабаққа  аударды. Оқушылардың үй 2. Үй тапсырмасын тексеру 3. Өткен материалды қайталау  арқылы жаңа материалды  қабылдауға дайындық 4.Жаңа материалды меңгерту Үйге «Туған жер құдіреті» мәтінін оқып  келіп, өз түсінігін айту. Оқушылардан үй тапсырмасын сұрайды.  Сендерге метаграммалар оқимын,  мұқият тыңдаймыз. 1. Көзімде бар, мұрында жоқ,     Өзімде бар, құлақта жоқ. 2. Азықта бар, тағамда жоқ,     Қазықта бар, арқанда жоқ. 3. Елімде бар, Отанда жоқ,     Ерімде бар, қызымда жоқ. 4. Нанда бар, сүтте жоқ,     Нарда бар, түйеде жоқ. Иә, балалар қандай сөз шықты? .­Балалар, біз Қазақстандағы қандай  өзендерді білеміз? ­Дұрыс­ақ. Ал біздің өңірде қандай өзен, көлдер бар?          Ендеше біздің бүгінгі  тақырыбымыз да өзендер туралы. Топқа  бөлінейік. 1­топ. Жайық тобы. 2­топ. Ертіс тобы 3­топ. Есіл тобы.       Алдымен, кітаптағы ережеге назар  аударайық. (бір оқушы оқиды)      Өлең – ақынның шығармасы. Ол  ұйқас сөздермен жазылады. Ұйқас деген  өлең жолдарындағы соңғы сөздердің, не  сөз тіркесінің бірдей,  Мәтін мазмұнын айтуға 2 оқушыдан  шығады.  Бірінші оқушы мәтінді  бастаса, екінші оқушы жалғастыра  кезектесе айтады. ­Жайық, Ертіс, Есіл, Тобыл Мұқият тыңдайды. 1. Ө 2. З 3. Е 4. Н ­Өзен. ­шалқар көлі, Жайық өзені. Топқа бөліну. 1­топ. Жайық тобы. 2­топ. Ертіс тобы 3­топ. Есіл тобы. Өлең – ақынның шығармасы. Ол  ұйқас сөздермен жазылады. Ұйқас  деген өлең жолдарындағы соңғы  сөздердің, не сөз тіркесінің бірдей,  тапсырмасын  түсінгендігі, өз бетімен  оқи алатындығы көрінеді     Мұғалім оқыған  метаграммаларды  тыңдай отырып, көз  алдарына жасырылған  сөздер елестеп, ондағы  әріптердің, яғни  дыбыстарды іздейді.   Логикалық ойлауы,  дұрыс тыңдауы  қалыптасады. Елімізде өзен­көлдер  туралы білгендерін  ортаға салып,  жаңа  материалды меңгеруге  дайын болады. Топтарға бөліну арқылы  білімдерін сынайды. Оқулықта берілген  ережеге сүйене отырып,  әр өлең шумағын  талдауға кіріседі. Жаңа  ақпаратпен танысады. ұқсастқосымшалармен немесе  дыбыстармен аяқталуы. Мысалы,  өзенінде, өз елінде, өзегінде...      Өлең бір немесе бірнеше  бөлшектерден – шумақтардан  тұрады.  Өлеңнің әр жолы өлеңнің тармағы деп аталады.      Ақынның қуанышын, күдігін,  аянышын, сүйіспеншілігін, таңданысын,  тағы да басқа сезімдерін білдіретін  өлеңдері бір сөзбен лирика деп аталады.      Ереже бойынша сұрақтар қою.   Әр топтан екі оқушы оқиды.                      Жайық пен Ертіс Бұл бір тылсым ғажайып, Балығы көп бағалы. Батыстағы Ақжайық Оңтүстікке ағады. Ал Ертіс кең сағалы, Шығысында елімнің. Солтүстікке ағады Үстін басып жерімнің. Екі өзені бір елдің, Қарсы ағып жатады. Мұның сырын білер кім, Кім анықтап табады? Кең даламның біле бер, Географиясын, кеңдігін. Есептеп ойға түйе бер, ұқсастқосымшалармен немесе  дыбыстармен аяқталуы. Мысалы,  өзенінде, өз елінде, өзегінде...      Өлең бір немесе бірнеше  бөлшектерден – шумақтардан   тұрады. Өлеңнің әр жолы өлеңнің тармағы деп аталады.      Ақынның қуанышын, күдігін,  аянышын, сүйіспеншілігін,  таңданысын, тағы да басқа  сезімдерін білдіретін өлеңдері бір  сөзбен лирика деп аталады.      Сұрақтарға жауап береді.        Жайық пен Ертіс Бұл бір тылсым ғажайып, Балығы көп бағалы. Батыстағы Ақжайық Оңтүстікке ағады. Ал Ертіс кең сағалы, Шығысында елімнің. Солтүстікке ағады Үстін басып жерімнің. Екі өзені бір елдің, Қарсы ағып жатады. Мұның сырын білер кім, Кім анықтап табады? Кең даламның біле бер, Географиясын, кеңдігін. Есептеп ойға түйе бер, Лириканың не екенін  біледі. Ереже бойынша  сұрақтарға жауап беру  арқылы алған білімін  бекітеді. Өлеңді әр топтан екі  оқушы оқу барысында,  мәнерлеп оқуға, ақын  ойын дұрыс жеткізуге,  тыңдаушыға әсер етуге  талпынады. Өлеңдегі ақпараттармен  танысады. Бойлығы мен ендігін. Бойлығы мен ендігін. Қазақстан – алыбым, Осыдан­ақ сен түсін. Еуропада – Жайығым, Азияда – Ертісім. Өлең авторы Е.Елубай. Ескен Елубаев 18 ақпан  1942   жылы, Жамбыл облысы Қордай  ауданындағы Отар стансасында туған.  Қырықтан астам кітаптары қазақ және  орыс тілдерінде жарық көрген.            Сөздікпен жұмыс Ендік­карта бетінде тік түсірілген өзара  тең түзу сызықтар. Бойлық­карта бетінде көлденең  түсірілген өзара тең түзу сызықтар. Осы  сызықтардың қиылысуынан градус торы  пайда болады.  Тылсым­жұмбақ, ешкім білмейтін. ­Осы, Жайық пен Ертіс туралы не  білеміз? ­Бұл өзеннің халық тіршілігіне қандай  маңызды пайдасы бар? ­Ақын неге таңданды?           Топтық жұмыс 1­топ. Жайық тобы. Осы екі өзеннің картадан қай жерден  басталатынын тауып жазу. 2­топ. Ертіс тобы. Қазақстан – алыбым, Осыдан­ақ сен түсін. Еуропада – Жайығым, Азияда – Ертісім.   Ескен Елубаев туралы ақпарат  тыңдайды. Жаңа сөздіктерді оқып, жаттап  алады. ­Қазақстандағы ірі өзендер. ­Бұл өзендер егістікке пайдалы,  ауыз су немесе мал шаруашылығына  да пайдалы. ­Осы екі өзеннің бір­біріне қарама­ қарсы ағатынына таңданды. 1­топ. Жайық – Орал тауы. Ертіс­ Алтай тауынан. 2­топ. Жайық – Орал, Атырау  Өлең авторының  қысқаша өмірбаянымен  танысады. Жаңа сөздерді оқи  отырып, біледі. Өлең  жолынан іздеп тауып,  мағынасын ашады. Жайық пен Ертіс  өзендері туралы  білетіндерін өлеңнен  алған ақпаратымен қоса  отырып, меңгереді,  білімін ортаға салады. Топтық жұмысты  орындау барысында  жанаашырлық сезімі  пайда болады. Картадан  бірігіп іздеуге  дағдыланады. Қандай қалаларды басып өтетінін  картадан табу. 3­топ. Өзендердің қайда құятынын табу. қалаларын. Ертіс – Павлодар,Семей, Өскемен. 3­топ. Жайық – Каспий теңізі. Ертіс – Тынық мұхитына құяды. 5. Сабақты бекіту      Ұйқас сызбасын құрастырайық.   Ол үшін балалар, «Жайық пен Ертіс»  өлеңіндегі бір шумағын оқып, үйлесіп  тұрған тармақтарды атаймыз.  Мысалы: ­өлеңде неше шумақ бар? ­барлығы неше тармақ бар? ­ұйқас дегенді қалай түсіндің? Бұл бір тылсым ғажайып,          а Ұйқас сызбасын құрастырады. Бұл бір тылсым ғажайып,     а      Балығы көп бағалы.              б        Батыстағы Ақжайық             а       Оңтүстікке ағады.                 б         Ұйқас сызбасын  құрастыру барысында,  «Жайық пен Ертіс»  өзенінің бір шумағын  оқып, оны талдауға  тырысады. Осы жерде де топпен  жұмыс істейді. 6. Үй тапсырмасы 7. Бағалау. Қорытынды. Балығы көп бағалы.                    б Батыстағы Ақжайық                   а Оңтүстікке ағады.                      б Балалар бұл кезектес ұйқас деп  аталады. «Жайық пен Ертіс» жаттау. ­Өлеңде 5 шумақ бар. ­20 тармақ бар. ­өлең жолындағы соңғы сөз бен,  соңғы тіркестердің ұқсас қосымша  немесе дыбыспен аяқталуы. Үй тапсырмасын күнделікке жазып  алады. Оқушыларды берілген стикер арқылы  бағалау. ­Сау болыңыздар! Тиісті бағаларын күнделіктеріне  қойдырады. ­Сау болыңыз! Ұйқастарды қаншалықты анықтай алатындығын  көреді, бекітеді.  Келесі сабаққа  дайындықпен келуге  машықтанады. Өз білімдерінің қандай  дәрежеде екенін біледі.