информатика

Манапова Айгерім Санақбекқызы

Шығыс Қазақстан облысы,Күршім ауданы,Күршім ауылы

№3 Күршім гимназяисының информатика пәні мұғалімі

Visual  Basic  бағдарламалау жүйесі-Windows-тың барлық офистік қолданбаларына  енгізілген,бұл жағдай информацияға ойшыл, шығармашылық тұрғыдан қарауға  мүмкіндік береді.

80-жылдардың ортасында бағдарламалау негіздерінде жаңа бағыт – объектіге бағытталған бағдарламалау пайда бола бастады. Мұндай бағдарламалауға Delphi 7, Visual Basic және С++ сияқты тілдері жатады.

1991 жылы Microsoft корпорациясы компьютерлік әлемге Visual Basiс бағдарламалау жүйесін ұсынады.

Visual Basiс-тің жұмыс ортасын өңдеудің интеграцияланған ортасы деп жиі атайды.Integration Development Eniroment немесе қысқаша IDE), себебі оның сан алуан функциялары бар: жобалау, редакциялау, компиляциялау және қателерді іздеп, түзету.

IDE дегеніміз – бұл бағдарлама жасауға қатысатын құралдар үстелі мен жұмыс ортасы. Бағдарламалауды іске қосқан кезде ең қажет деген элементтер экранға шығады. Оларға қоса ондаған көмекші және жасырын терезелер бар, олар тек пайдаланушыға керек кезде ғана шақырылуы мүмкін.

Visual Basic-тің  бүкіл бағдарламалауы оқиғалардан құралған. Өңдеу дегеніміз- бірінші жолда оқиғаны өңдеушінің атын көрсететін процедура.

Visual  Basic  қазіріг уақытта бағдарламалаудың ең танымал тілдерінің бірі болып саналады. QBASIC-тің ең күшті мүмкіндіктерін ,оның негізгі алгоритмдік құрылымдарын және  жаңаша информациялық амалды- MS Office  немесе Internet  Explorer сияқты ресуртарды бірлесіп пайдалану  идеологиясын  бойына жинақтаған, ол  кәсіби бағдарламашы   үшін де,жаңадан үйренушіге де бірдей тартымды.

Visual  Basic-тің арқасында,соңғы кезде ойыншық саналған Бейсик тілі бағдарламалау   тілдерінің  ең  қарапайымы және ең күштісі болды.  Visual  Basic қысқа мерзімде  Windows-қа кәсіби  деңгейлі интерфейсі бар қолданбалар жасауға мүмкіндік береді,бұл жағдай кәсіби бағдарламашылардың оны пайдалануын жиілетіп,оның позициясын құрастырушылар  бәсекесінде күшейте түседі.

Visual  Basic  бағдарламалауда алғашқы қадамдар жасап  жүргендер үшін ерекше тартымды. Бірнеше түйінді сөз үйреніп,  Windows-та жұмыс істеуге дағдылары болса жеткілікті.Қолданбалы сыртқы көрінісін жасау үшін  Paint  сияқты дайын обьектілерді экранның қажетті орнына жай ғана тасымалдап отыруға болады.

Бұл бетте біз компьтерде орнатылған MS Office (Word, Excel) сияқты қолдаңбаларды мысалдап, VBA-мен қалай жұмыс істеп, қарым-қатынас құрылатынын ашып бергіміз келеді. Әлбетте, оқырман мен пайдаланушыда ынта, талпыныс болуы өте қажет, онсыз әңгімеміз жәй абстракция болып қалуы әбден мүмкін. Біз қолдан келгенше қысқа жазуға тырысамыз. Пайдаланушыға, бұл жерден табылған жаңалықтарды, VBA-ға тәң бастапқы түсініктерді, басқа да материалды тілді тез менгеріп алуға жеткілікті деген көлемде ұсынармыз.

Visual Basic for Application - компьютерді бағындырып, өз еркіңмен түрлі жұмыстарды орындату саласында, өте қуатты, мықты сайман болып табылады. Оны пайдаланып, компьтердің немесе MS Office құрамындағы программаның қабілеті мен қолдану өрісін әлдеқайда кеңітуге болады. Қазіргі кезеңдегі VBA Visual Basic 6.0 версиясына пара-пар келеді. Тек MS Office қолдаңбаларымен байланыс қабілеттері мен оларды сүемелдеу қызметтері қосылған. VBA-да программалау кезінде текстік процессор Word немесе кестелік процессор Excel қолдаңбаларының жұмыс үрдісін тежемей, қабілеттерін осіріп, қуатын асыратын, қосымша дем мен түрткі беріп отырасыз.

Кеңселік жұмыстарға келгенде, кейбір амалдарды өте жиі қайталап орындап отыру керек. Мысалы, файлдарды ашу, диалог құру, құжаттардың абзацтарын форматтау және с.с. Сол себептен, Microsoft Office-ң барлық қолдаңбалары макростарды құрастыратын макротілді қамтыған. Аталған жайт қолдаңбаға бұндай амалдардың тізбегін макрокомандалар алқасы ретінде сақтап қоюға мүмкіншілік береді. Сақталған алқаны макротілдің программасы ретінде қайта-қайта орындап отыруға болады. Макростар жадыға жазылғанда маротілдегі код болып қалыптасады, оны түзетіп, жөндеп алар мүмкіндікті MS Office системасы, арнайы құралдар арқылы, жеңіл іске асырған.

Макросты жасар кезде келесі үш әдістің біреуі қолданылады:

Макрорекордер көмегімен макросты жазу, содан соң VBA редакторы арқылы түзетіп келтіру

 Application объектілері. Application (қосымша) объекті Excel объектілерінің иерархиясында ең негізгісі болып табылады. Оның 120-дан аса қасиеттері және 40-қа жуық әдістері бар. Ол қасиеттер мен әдістер  Excel қрсымшасының жалпы параметрлерін баптауға арналған. Сонымен қоса Application объекті жұмыс парағының 400-ден аса ендірілген функцияларын шақыруға мүмкіндік береді.

Application.ФункцияРабочегоЛиста(Аргументы)

Мысалы:

Application объектінің неғұрлым жиі қолданылатын қасиеттері, әдістері және оқиғаларын қарастырайық.

Application объектінің қасиеттері

  Application объектінің әдістері

Application объектінің оқиғалары

Workbook объектісі

Excel объектілерінің иерархиясында workbook (жұмыс кітабы) объекті Application объектінен ке       йін орналасады. жұмыс кітабы XLS  форматты файлдарда немесе XLA (толық компиляциялданған қосымша) форматты файлдарда сақталады.

Workbook объектінің қасиеттері

 Workbook объекті және Workbooks отбасының әдістері

Workbook объектінің және  Workbooks отбасының оқиғалары

Worksheet объекті және Worksheets отбасы

Excel иерархиясында  worksheet объекті workbook объектінен кейін орналасады және жұмыс парағын білдіреді. Worksheet объектінің жиі кездесетін қасиеттері мен әдістерін көсетейік.

Worksheet объектінің және  Worksheets отбасының қасиеттері

Worksheet объектінің және  Worksheets отбасының әдістері

VBA редакторында макросты жасау. VBA редакторында жобаны құру. Макростарды жасау мен жою.Макрос жасау тәсілін Microsoft Word қолдаңбасын мысал қарастырайық. Microsoft Word макростары құжаттың шаблонында (үлгісінде) сақталады. Шаблон (үлгі) - ол, .DOT жалғауы бар, құжаттарды безендіру стилдердің, келтірулер, макростар және пайдаланушылардың саймандық панелдері туралы ақпараттарды қамтитын арнайы файл. Әдетте, үнделмесе, барлық жаңадан жасалатын құжаттарда пайдаланылатын жалпы ортақ шаблон NORMAL.DOT деп аталады. Ол MS Office топтамасының ШАБЛОНЫ деген директориясында орналасады. Ең қызығы, Сіз өзіңіз өз құжаттарыңызға арнап, оның ішіне қажет деген макростарды жазып, басқа шаблон жасай аласыз да, ұнаған атпен кез келген жерде жазып қоя аласыз. Бұндай шаблондар тек осы шаблон арқылы ашылған құжаттарға қарасты және оларға әсер ете алады.

VBA редакторында жобаны жасау.Көлемді, күрделі жұмыстарды атқару үшін тікелей жобаларды құрастыру керек болады. Ол үшін үшінші тәсіл жақсы келеді - алдын ала бөлек-бөлек макростарды жасамай, VBA кодын бірден тұтас түрінде редактор терезесінде енгізе беру. Яғни бірден, негізгі қолдаңбадан, VBA редакторын Вид-Макрос-Редактор Visual Basic командаларымен немесе Alt-F11 пернелері арқылы қосып жіберу. Содан соң керек құжатты, сәйкес шаблонымен қоса ашып, процедураларының кодтарын ситемалы қалыпта енгізе беру. Барлық процедуралар шаблон бетінде жазылып жоба болып ұйымдасады да шаблонда сақталады.

МҚБЖ Access Visual Basic Application-ды қолдану.  Microsoft Excel кiрiстiрiлген программалау тiлiн алады - (VBA ) Visual Basic for Аррliсаtiоns. Бұл тiл Microsoft Officeнiң орта атқарылатын қосымшаларды құруға мүмкiндiк бередi. Бұл түрлi аналитикалық бағдарламалар, қаржы жүйелерi, бұл интерфейсте құрылған бағдарламаның кадрлардың есепке алуды бағдарламасы, кiтапхана арқылы дайын үлгiлердiң ресми писем/документовтарының автоматты жасауды жүйелерiн алады оған жазылған қосымшалары интерфейске бола алуға тағы сол сияқтылар.

 VBA зерттеу және қолданудың оңайлығы бар iс жүзiнде шексiз мүмкiндiктерi өз бойында болады. Функциялардың көпшiлiгi ендi программалауға қолданбай сипаттауға болады. Егер тiлдiң мүмкiндiктерi APIге сұрау мүмкiн жеткiлiксiз болса, сол жағдайда, Windowsтiң функцияларына сұрау мүмкiн.

Абзалы, тiл сол, мынау неге өзi VBA-шы бас қадырлар Microsoftтiң барлық кеңсе қосымшалары үшiн бiртұтас болып табылады және сондықтан олар өзара ұластыруға мүмкiндiк бередi. Бағдарламалардан ендi қазiр Microsoft Projectтiң Windowsi үшiн Word объекттерге қарау мүмкiн Excelге объекттерге қарау мүмкiн, сонымен бiрге жазылған. Бұл қызығарлықтай перспективаларды ашады. Диаграмманы салсын және ұйымның қызметiн жобалау, сонымен бiрге бiрге iлеспе хатпен бұл кейбiр мекенжайларға өңдеген мәлiмет бойыншаларын таратуға автоматты орындауға база алатын кейбiр мәлiметтердiң негiзiнде нақты жұмыс орынындағы қолданушы олардың талдауы iстеуi керек болатынын ұсыныңыз.

Microsoftтiң кеңсе  өнiмдерiнiң құралдарымен бұның  барлығы жасауға болады, дегенмен  әбден жетiлуде бұл қолданушыда  олардың әрқайсылары ие болуы керек. Егер бұл есептiң шешiмi үшiн бағдарлама VBAға жазылса, қолданушыға ол тек қана талқылануға тура келедi.

MS Excel бағдарлама, облыс даму беталы бұл электрон кестесiлердi өңдеудiң бағдарламалары жетекшi базарға бола тұра анықтайды.  Excelдың 4.0 бағдарламасы болжамдар шейiн көздiң нүктесiмен функционалдық мүмкiндiктер және жұмыстың оралымдылықты нақты стандарт болды.Бағдарламаның ең маңызды функционалдық кеңейтулерiн бiр мамандар үшiн қолайлы қолданбалы есептердiң шешiмi үшiн (VBA ) Visual Basic-шi Excel кiрiстiрiлген программалау ортасы болып табылады.  VBA өз функцияларына электрон кестесiлердi өңдеудi шеңберлерде қашық шығатын бағалы қолданбалы пакеттер құруға мүмкiндiк берден, VBAлардың арқасында Microsoftтiң фирмасына макробұйрықтардың тiлдiң мүмкiндiгi Excel 4.0 кеңейтуғана емес, қолданбалы программалауды жаңа деңгей енгiзу де сәттi болды.

 Basic бiртума программалау тiлi Джон  Кемен   және Томаспен жасалды. 70-шiнiң ортасындағы Билл Гейтспен Microsoft серiктестiктер басшымен содан берi ДК Basicтiң бiрнеше болжамы, Microsoftтi қоса дәйектi түрде босатқанQuick Basic және MS-DOS Qbasic. Visual Basic-шi программалық қабық бiр жағынантолық график түрiнде орындаған, өзiмнiң программалау тiлi тiптi алыс оңайлықтың Basicтiң интерпретаторларының ерте болжамдары үшiн қолданылатын тiлi және Basici әдемiлiк көбiнесе тән және жаңа болжамдарға қалды.Visual Basic және оның оңайлығының кең мүмкiндiктерi негiзгi себептермен қызмет еттi Excel сияқты қосымшалардың мұндай Windowsтердiң жасауы үшiн программалау ол таңдау үшiн тiл ретiнде.  Accessтарға қолданушы қосымша орындаумен басқара алады, мысалы, кестедегi мәлiметтi өзгертiлсiн немесе командалық батырмада шерту.Макростар және реакцияны жүзеге асыру мүмкiн процедураның қосымшасында қолдана жүзеге асыру мүмкiн әсерлер қолданушы бұл.   Accessқа ол үшiн ескерiлген жайғастырылатын басқарулар әрбiр элемент үшiн оқиғалардың мiнездемесi формаға  VBA-шы код және  процедураны редакциялау.қосымшалар үшiн Visual Basic маңызды ойнайды.  Қосымшалар үшiн Basic Visualдi пайдалана, форма және есептеу  нәтижелерiн шығаруға, объекттердiң  әдiстерiн орындауға, сонымен бiрге  және жасауға боладыэлементтердi өзгерту. Бұдан басқа, мәлiметi бар жұмыс iстеу мүмкiндiгiнде болады

тiкелей: мәлiмет жиындарын жасауға, олардың параметрлерi беруге болады және оларда мәлiметтi өзгерту.Visual Basic for Applications программалау тiлдерiндегi жаңашыл табыс болады, кезiнен бастап өте түбегейлi болуы мүмкiн өңдеудi бiрiншi интегралдалған ортаның шығарылымында өттi. Бұл бiлдiредi, VBA-шы не онда емес VBA-шы не - өңдеудi құрал ең жақсы емес, керiсiнше онда, бар болады. мүмкiн, Visual Basic өңдеудi ең әйгiлi құрал, және бұл тiл ендi мүлде кенеттен қолданбалы программалардың кемiнде әйгiлi комплектiне қосылған.Мүмкiн, ылғи бiр программалау тiлiнiң Microsoftтiң қосымшаларының негiзiмен ой басына көп деп тура программалар жиынының әзiрлеуi үшiн Windowsтiң қолданушыларына бiр интерфейс меңгеруге кереккен атындағы VBA түрлi қосымшаларды құрау үшiн бiр программалау ортасын талқылануға жеткiлiктi пайдалануға келуге қызмет ет. 40 шақты серiктестiктер - программалық қамтамасыз етудiң өндiрушiлерi VBA олардың өнiмдерiнде қосынды туралы келiсiм Microsoftтiң корпорациясымен жасады. Бұл серiктестiктердiң бiрiншiсi Visio Corp-шi фирма базарға шықты., қай Visio Professional және Visio Technical, 4.5-шi болжам пакеттерде VBA интегралдады. Олардың өнiмдерi осы тiлден көрiнетiн ұтыста көрсеткендiгiнен, мұндай агрессивтi нарықтық саясаттың фирмаларының қатынастарында VBA күтуге болады. Демек, VBA-Visual Basic Application Edition-шi осы ат, және ол үй-iшiге VB негiзiнен жатады үлкен мүдде шақырады бұл дербес аспапты құрал.

VBA қандай болса да қосымшаға  салу оны жасау үшiн объектiнiң  үлгiсiн бiлдiредi, VBAлардың нәтижесiнде  - бағдарлама бұл қосымша объекттерге қарауға және оған манипуляция жасай алады. Өзiмнiң суретi де, суреттегi тiк төртбұрыш та мұндай объекттердiң Visio санына бұйымдардың фирмалары үшiн жата алады, объектiнiң үлгiсi мына барлық элементтерге таралады.

Объектiнiң үлгiсiмен қосымша және өңдеушiнiң VBA-бұл ендi қару-жарақ қоймасының бiр бөлiгi. Мысалы, болжаймыз сiзге не керек көмегiмен асханада жиhаздың қоюы және жабдықтың схемасын дайындауға болатын бағдарламаны содан соң заттар және бағалардың тiзiмiн басып шығару құрар едiк. Бағдарлама ол үшiн асханалық жағдай заттары туралы мәлiметпен деректер қоры керек және асхананың суретiнiң көруiн әдiс қандай болмасын.

Тура, Word және VBA жасау мүмкiн Excel бағдарламаларға  қарайды Accessтың өздiң құралында  және Visio ұштасатын бағдарламаны VBA жасау мүмкiн Officeнiң макробұйрығын құрауға болған. Асхананың орналастыруы үшiн құрама қосымша сызуды тетiгi бар Accessтың белгiсiз буданы немесе Visio деректер қорымен санауға болады.VBA - VB5-шi меншiктi iшкi жиын, бiрақ негiзiнен VBA VB5 табуға болатын барлық дерлiк бар. Мысалы, оқшау режимде емес ) болмашы айырмашылықтар дегенмен Word iске қосуларында болатынын мақұлдауы керек, бiрақ программалау кез келген жағдайда бiрдей iске асады. Болғанша, объектiнiң үлгiлерi Office 97 күштердi алады олар жататын қосымша орындалады, сондықтан және VBA, және VB5 оған манипуляция жасай алады. бiз Vs қоңыр дерлiк ұқсас өңдеудi VB5 интегралдалған ортаға VBA айырмашылығы болатынын көремiз.

 Excelға қуатты программалау тiлi жеткiлiктi мамандандырылған қолданбалы жүйелердiң өңдеулерiмен шұғылданатын мамандар үшiн бұл программалық платформаны тiптi тартымды iстейдi. VBA-шы қолданбалы жүйе салатын программалау тiлiнiң өңдеуi Microsoftтiң серiктестiгiнiң стратегиялық бағыттарының бiрi болып табылады.  Мұндай Word for Windows, Power Point және қатар басқа бағдарламаларда интегралдап қойыл бұл тiл.  VBA Windowsтiң ортасындағы тағы басқа қорлары программалық модулдар, мәзiр, диалогктiк терезенi құруға мүмкiндiк бередi.  Мүмкiндiктi арқасында бұл тiлге Excelға функцияларының жиынын едәуiр кеңейтiп, сонымен бiрге мәнi кейбiр шарттар және оқиғалардан тәуелдi болатын функция құруға көрiнiп қалады.  Егер бұл қажеттiлiк тусе негiзiнен Excelдың бағдарламасының барлық функциясы толық қайта бағдарламалау мүмкiн.

 Программалық  модул үшiн жеке жұмыс парағын  жасалу үшiн(1-шi пиктограмма) Visual Basic-шi пиктографиялық мәзiрдiң Insert Moduleсi пиктограмма  бойынша шертiңiз немесе Insert Macro-шi мәзiрден Moduleның нұсқауын шақырыңыз. "Modele1 \\\" \\\ның жаңа жұмыс парағы осыдан кейiн пайда болады.  Программалық модулда тiлдегi функцияны VBA сипаттауы керек.  Программалық модулдың терезесiнде қалай ептеген мәтiндiк редактордың терезе болғанын жұмыс iстеуге болады, бiрақ сонымен бiрге сiз бағдарламаның мәтiнi жазғанымызды еске сақтауға керек.  Функцияның сипаттамасы ар жағында функцияның атауы және үтiр айырық жақшаларға алынған оның дәлелдерi кемшiлiк арқылы шығатын Functionнiң операторымен бастауы керек.   Функцияның программалық кодының мәтiнi шындығында содан соңы, сипаттаманы бiтуге жүредi End Functionнiң операторымен тиiстi.

Егер анықталатын  функцияның аты программалық кодтың мәтiнiнде (таңбаланушы таныс теңдiк) енгiзу операторы сол бөлiкте болса, онда берiлген мән және дәлелдердiң тап қалған күйiнделер функцияның есептеуiн нәтиже болады. Қосылған құнға салықты есептейтiн функцияны мысал ретiнде қарап шығуға болады.

(Value ) Function NDS

NDS=Value*0.15

End Function

Функциялардың салуы.

      Пиктографиялық  мәзiрден Object Browserдың 3-шi пиктограммасы бойынша VBA шертiңiз немесе View-шi мәзiрден аттас нұсқауды шақырыңыз.

Функциялар қолданушы  нақтылы дербес объекттер сияқты Excelдың бағдарламаларында қаралады.  Methods/Properties:нiң тiзiмiнiң өрiсiне жаңа функцияның атында болады. Ат бойынша тышқанмен бастапқыда шертiңiз, Optionsтiң командалық батырмасы бойынша содан соң, Macro Optionsтiң диалогктiк терезесiн сонда ашылады. Description:нiң өрiсiне функциялардың қолдану конструкторымен кешiрек болатын айқындауыш мәтiн енгiзiңiз.  Function Categoryнiң тiзiмiнде сiзге өз функциясын жазып алғыңыз келген дәреженi көрсетiңiз. Мысалы, функцияны, есептейтiн қосылған құнға салық, Financialдiң дәрежесiне орналастыру керек.   Функцияларының бұдан әрi конструкторы дәрежеге көрcетiлген сiзге сiздiң функцияңызын орналастырады.  OKтың командалық батырмасы бойынша шертумен Macro Optionsтiң терезесiн жабыңыз, Object Browserдың терезесi - Closeның батырмасымен.

Функциялардың қолдануы.Кестенi орналастырған  жұмыс парағына өтiңiз. Формулада  болатын ұяшыққа ұяшықтарының нұсқағышы және тепетеңдiк таңбасын онда енгiзiңiз ауыстырыңыз.  Содан соңы негiзгi пиктографиялық панелдегi функциялардың конструкторының 14-шi пиктограммасы бойынша шертiңiз. Функциялардың конструкторының диалогктiк терезесi пайда болады.  Алғашқы қадамда өрiс Financialдiң дәрежесi және құқыққа таңдаңыз өз функциясын NDS табыңыз.  Бұл функцияның атауы бойынша шертiңiз, кейiн келесi адымға командалық батырма бойынша Next шертiп не өтiңiз. Функциялардың конструкторының екiншi диалогктiк терезесiн ашылады. Опциялардың терезесiнде бұрын енгiзiлетiн функцияға сiздiң түсiнiгiңiзi бұл жерде көруге болады.  Функция ол үшiн жалғыз дәлел Value көрсетiңiз және Finishнiң батырмасы бойынша шертудi конструктордың диалогктiк терезесiн жабыңыз. Кестеде дәлелдiң 15% шама құрайтын мән пайда болады. Кестеде осы функциядан Excelдың бағдарламасының кәдiмгi функциясымен сияқты жұмыс iстеуге болады.

VBA-ның басқарушы структуралары. Программаның орындалу үрдісін басқару үшін VBA тілінде көп деген түрлі структкралары бар. Олар арқылы шарт бойынша программаның ағу барысын айырлауға (тармақтауға), бірнеше баламадан таңдау жасауды, түрлі қайталануды (циклды) және де ішкі программаларды шақырып қайта кері оралуды ұйымдастыруға болады. Тілдің негізгі конструкцияялары болып табылатын процедуралары мен функцияларын басқарушы структуралары қатарына жатқызуға болады. Бүл қатарға, кең қолдануға ұсынбасақта, әйгілі белгі арқылы өту амалын да қосуға орынды.

Белгі арқылы өту

 Бұл оператордың бірнеше түрі бар.

GoTo белгі; 'белгі' деген барар жердегі белгінің атауы. Басқару (орындалу кезегі) шартсыз (міндетті) түрде белгісі бар операторға ауысады.

GoSub ... Return. Синтасисі

GoSub белгі1

 ...

 белгі1

...

Return

Оператордың бұл түрі белгі мен Return операторының арасындағы кодты ішкі программа подпрограмма ретінде қолдануға мүмкіндік береді. Return операторы кездескен соң басқару GoSub операторынаң кейнгі оператор алады.

On өрнек GoTo белгі1 , белгі2...

Өрнек 255-тен аспайтын сан мәнін туындау керек. Басқару мәнге сәйкес белгіге ауысады.

On өрнек GoSub белгі, белгі ...

Бұл оператор басқаруды өрнектің мәніне сәйкес подпрограммаға ауыстырады.      Шындыққа келгенде белгіге өту операторлары программаның схемасын шырмайлап, түсініксіз қылады. Оларды қолдануды шектеген немесе мүлде қолданбаған жөн.

Шарт бойнша тармақтау

If Шарт..Then

Операторлар тобы

[Else

 Операторлар тобы]

Enf If

Бұл оператор есептеу процесін екі жолдың біреуіне түсіреді. Шарт ретінде өрнек қолданылады. Ол өрнектің мәні логикалық болуы керек. Операторлар тобына кез-келген операторлар кіре алады. Тік жақша ішіндегі конструкциялар жоқ болуы да мүмкін. Ағылшын әріптерімен көрсетілген жазулардың конструкцияда болуы - міндет.

If Шарт Then

Операторлар тобы

[ElseIf Шарт Then

 Операторлар тобы]

[Else

 Операторлар тобы]

End If

Мына оператор `ElseIf шарт` арқылы бірнеше жолдың ішінен керек тармақты тауп оған есеп процесін жолдайды.

Select Case Талданатын өрнек

Case Мәндер тізімі

 Операторлар тобы

Case Мәндер тізімі

 Операторлар тобы

[Case Else

Операторлар тобы]

End Select

Осы оператор тармақтауды, яғни үрдістің бағытын өзгертеді, өрнектің мәніне қарап. Өрнектің мәні қай тізімге кіреді, соған сәйкес операторлар орындалып кетеді. Оларды орындап болғасын, End Select-тен кейінгі оператор басқаруды өзіне алады. Егер еш тізімге табылған мән кірмесе, қате пайда болады.Сол себептен Case Else операторын қосқан өте орынды. Тізімді көрсетерде салыстыру таңбаларын ұрықсат бар (>,<,<>,<=,>=).

Циклдер

While Шарт

Операторлар тобы

Wend

Шарт өрнегі логикалық мәнді туындауы кажет.Операторлар тобы мән шындықты белгілегенше орындалады. Егер циклға енерде өрнек мәні жалған болса операторлар тобы мүлде орындалмайды. Операторды сирек қолдану керек.

Do While/Until Шарт

Операторлар тобы

Loop

Do

 Операторлар тобы

Loop While/Until Шарт

Алдынғы екі операторда ортадағы операторлар тобы орындалады While жағдайында шарт шын болып тұрса, ал Until жағдайында - шын болғанша. Шарт тексеруді оператордың басына немесе соңына орналастыруға болады.

For Цикл санағышы =бастапқы мән To сонғы мән [ қадам мәні]

Операторлар тобы

Next

 Кең қолданылатын цикл операторының түрі. Оперторлар тобы цикл айнымалысы (санағышы) бастапқы мәннен соңғыға жеткенше оралып орындалады. Айнымалы мәні қадамға өзгеріп отырады. Егер бұл шама түсіп қалса қадам бір деп саналады.

For Each объектАатауы In коллекцияАты

Операторлар тобы

Next

Оператор белгілі коллекцияға кіретін барлық объекттерді қарап, олармен түрлі амалдарды орындауға арналған. Көпшіліктің (коллекцияАты) мүшесінің методтары мен қасиеттеріне объектАтауы арқылы жетуге иболады.

Процедуралар (Макростар)

 Синтаксисі:

[Private/Public][Static]

 Sub ([Параметрлердің тізімі])

Операторлар тобы

End Sub

Егер Public мінездемесі болса бұл процедураға жоба ортасының қай жерінен болсада жетуге болады. Private болса, жету орынды тек модул ортасында. Static -процедураның айнымалылары тұрақты дегенді білдіреді(шақырылған сайын мәндерін өшірмейді).

Параметрлерді тапсыру синтаксисі:

[Optional][ByVal/ByRef] Айнымалы атауы As Типы[= Мәні ]

Айнымалының типын көрсету өте маңызды іс. Міндетті түрде көрсетілмейтін параметрдің алғашқы мәнін көрсету керек. Егер ол айнымалы тізімнен түсіп қалса, интерпретатор өзі алғашғы мәнді айнымалыға меншіктей қояды. Параметрдің міндетті емес екенін Optional кілттік сөзі танытады. Ал,  ByRef, ByVal кілттік сөздері параметрдің не мәні, не сілтемесі арқылы тапсырылатынын көрсетеді. Бұл екі айырмашылықты мұқият түсініп алу қажет, айтпесе күтпеген нәтижелерге тап болуыңыз мүмкін. Процедураны шақырғанда атын жазу керек, сол жағынан дөңгелек жақша ішінде, бар болса, параметрлердің тізімін орналастыру қажет. Кей кезде процедураның атауының алдына Call сөзін қоса аласыз. Үндемеу принципы бойнша параметр сілтемесі арқылы тапсырылады.

Функциялар

 Синтаксисі:

[Private/Public][Static]

Function([Параметрлердің тізімі])

Операторлар тобы

 Функция атауы = Мән

End Function

Егер Public мінездемесі болса бұл функцияға жоба ортасының қай жерінен болсада жетуге болады. Private болса, жету орынды тек модул ортасында. Static -процедураның айнымалылары тұрақты дегенді білдіреді(шақырылған сайын мәндерін өшірмейді).

Параметрлерді тапсыру синтаксисі:

[Optional][ByVal/ByRef] Айнымалы атауы As Типы[= Мәні ]

Айнымалының типын көрсету өте маңызды іс. Міндетті түрде көрсетілмейтін параметрдің алғашқы мәнін көрсету керек. Егер ол айнымалы тізімнен түсіп қалса, интерпретатор өзі алғашғы мәнді айнымалыға меншіктей қояды. Параметрдің міндетті емес екенін Optional кілттік сөзі танытады. Ал,  ByRef, ByVal кілттік сөздері параметрдің не мәні, не сілтемесі арқылы тапсырылатынын көрсетеді. Бұл екі айырмашылықты мұқият түсініп алу қажет, айтпесе күтпеген нәтижелерге тап болуыңыз мүмкін. Функцияны шақырғанда оның атын өрнек арасында жазу керек, сол жағынан дөңгелек жақша ішінде, бар болса, параметрлердің тізімін көрсетіп. Функция мән туындап сол өрнектің есебіне қайырып қосады. Процелура мән қайырмайды, ал функция болса, міндетті түрде шақырған жерге мән қайырады.

Таңдау конструкциялары. Кей жағдайларда айнымалыға мәнді белгілі шарттың орындалуы бойынша меншіктеу керек болады. Ондайда VBA келесі операторларды қолдануға ұсынады:

Switch(Шарт1, Мән1, Шарт2, Мән2,...)

 Dim Baga

 Dim Akil

 Baga = 5

 Akil=Switch( Baga<4,"Тапсырмапсын ғой!", Baga>=4,"Жарайсын батыр!")

 MsgBox Akil

 Akil мәні меншіктеледі Baga мәніне қарай.

IIF(Өрнек, Шындықтағы, Жалғандағы)

 Dim Baga

 Baga=4

 MsgBox Iif(Baga,"Тапсырмапсын ғой!","Жарайсын батыр!") Бұл жағдайда экран бетіне екінші хабарлама шығады.

Choose(Индекс, Мән1, Мән2, Мән3,...)

 Dim Baga

 Dim Soz As String

 Baga=4

 Soz=Choose(Baga,"Қанағатсыз","Қанағатсыз","Қанағат","Жақсы","Үздік") Soz айнымалысының мәні болады "Жақсы" жолы.

Циклдан мерзімсіз шығу

 Кейде есептеу үрдісін тоқтату немесе үзу керек болады. Кейде араласып та кету керек. Сол үшін келесі операторлар бар:

DoEvents- тосып қалған процестерді эорлап орындату. Кейде ұзын процестер ресурстарды ұстап басқаларға жұмыс істетпейды, сонда осы оператор көмектеседі.

End- есептеу тоқтайды. Айнымалыла өшеді, файлдар жабылады. Есеп процесін басынан бастау керек.

Stop-есепті кідіртеді. Айнымалылар мен файлдарда еш өзгеріс тумайды. Тоқтаған жерден процесті жалғастыру болады.

VBА редеактірлеу терезелері

Visual Basic for Application    редакторы.

Код терезесі

Проект  терезесі                             Свойство терезесі

Справка терезесі

Обьектілерді кору терезесі

Қорытындылай  келе, бұл бағдарлама  офистің    негізгі   компоненттеріне   қосымшаларын   дайындауға    және   мәліметтерді     өңдеуге    мүмкіндік    беретін    мықты    инструментальдық    жабдық. VBAның    құрамында  Visual  Basic    тілінің   барлық    мүмкіндіктері  сақтаоған   жіне  бағдарлама   құрылымы  деректер  және  олардың   типтері,кілттік  сөздері  мәліметтерді  өңдеуге   арналған  функциялары  мен   процедуралар   орнатылған.  Бұл  пакеттің  алфавиті,сематикасы,операторлары    VBA тілінен  көшірілген.

Бағдарлама  құрылымы:  VBAда  белгілі бір   қосымша  құру  жобаны   қолдану  арқылы  жасалады.  Әр  жобаның    құрамына     келесі     элементтер    кіреді:  процедура, модульдер және  макростар.

Процедуралар  бірге  орындалатын   операторлар  тізбегі  болып  табылады. VBAда  үш  түрлі    түрлі  процедура  бар:1) Sub;  2)  Function; 3)Property;

 Sub- белгілі  бір  мәселені  шешуге  арналған.  Оны  іске   қосқанда  алдымен  компьютер   орындалады,  сосын  басқару  осы   процедураны    шақырған  қосымшаға  немесе   процедураға  беріледі.

Function- оның  аймағындағы  процедура     орындалып  болған  соң,  міндетті  түрде  белгілі  бір  мән  қайтарады  және  бұл  процедуралар   сандық,  логикалық, мәтіндік  типті  деректерді  өңдеу  үшін  қолданылады.

Property- ол  белгілі  бір   обьектінің  қасиетіне   сілтеме  жасау  үшін  қолданылады.  Бұл  типті  процедура   қолданушылық    форма   және  модульдердің    мәндерін  беру,   анықтау  қызметін  атқарады.

Visual Basiс – оқиғалы-бейімделгіш бағдарламалауды ұстанатын (поддерживающий) алғашқы тілдердің бірі. Оқиғалы-бейімделгіш бағдарламалауда әрбір қадамды толықтай сипаттаудың орнына әр түрлі оқиғаларға, яғни пайдаланушының әрекеттеріне қалай жауап қайтару керек екенін(реагировать) көрсетсеңіз болғаны. Бұл бағдарламалау жүйесі арқылы бір ауқымды бағдарлама емес, Windows-тың пайдаланушы басқаратын, өзара байланысты микропрограммалары (процедура) бар қосымшасы құрастырылады. Visual Basiс көмегімен осындай қосымшаларды жылдам құрастыруға болады, ол үшін міндетті түрде бұл тілді терең, профессионалды түрде меңгеру қажет емес.