Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің технологиялық картасы: "Көктем мересі -Наурыз"

Ересектер тобының балаларына арналған ұйымдастырылған оқу іс­әрекетінің технологиялық картасы Білім беру саласы: «Қатынас» Ұйымдастырылған оқу іс­ әрекетінің түрі: «Қазақ тілі» Тақырыбы:Көктем мерекесі ­Наурыз Білімділік мақсаты: Көктем туралы  жалпы шолу. Наурыз айында  тойланатын мерекелерге тоқталу. Наурыз мерекесі туралы түсінік беру және  оның қалай тойланатынына тоқталу. Наурыз көже қалай жасалатынына  тоқталу. Дамытушылық мақсаты: Балалардың  ойлау қабілеттерін арттырып,  тілдерін дамыту. Қызықты ойындар арқылы өткен сабақтарда таныс болған  сөздерді қайталау. Қазақтың наурыз мерекесінде орындалатын жоралғыларды  орындау. Тәрбиелік мақсаты: Балалардың отаншылдық сезімдерін арттырып, сал­ дәстүрге деген қызығушылықтарын ояту,  қазақ халқының әдет­ғұрыпын, салт  –дәстүрін білуге тәрбиелеу;  Қолданылатын көрнекілік құралдар:  Наурыз мерекесінің тойланып  жатқан сурет, киіз үйдің ішінің суреті, ұлттық киімдердің суреті, , наурыз  көжеге қажетті азық­ түліктер, денсаулық жолы, түрлі –түсті тастар. Әдіс­тәсілдері: кластер әдісі, ой қозғау әдісі, әңгімелеу, көрсету, түсіндіру,  сұрақ – жауап, суреттермен жұмыс жасау, дидактикалық ойын, тыныс алу  жаттығулары, қорытындылау, өзін­өзі бағалау. Балаларды шаттық шеңберге тұрғызып, қонақтармен амандасу. Қуан шаттан алақай Қуанатын күн келді. Қайырлы таң!Қайырлы күн! Күлімдейді күн бүгін. Т: Балалар тыңдардаршы бұл өлеңнің соңғы жолында ­Күлімдейді күн бүгін­  деп тұр. Күн дегеніміз не? – солнышко. Неге ол күлімдейді?  Б: Өйткені көктем келді.  Т: жақсы, ал кім маған көктем айларын атап береді. Б: наурыз, сәуір, мамыр. Т: дұрыс айтасыңдар балалар, ал енді айтыңдаршы осы біз наурыз айында  қандай мерекелерді тойлаймыз? Б: 8­наурыз аналар мерекесі. Наурыз мерекесі. Т:   дұрыс,   ой,   қандай   ақылды   балалар,   барлығын   біледі   екен,   өте   жақсы, ендеше   қазір  біз  ертеде   қазақ  халқы   наурыз  меркесін  қалай   тойлайтынына тоқталамыз. (наурыз туралы түсінік беру)   Сдревних   времен   у   казахов   существует   празник   Наурыз.   Суть   этого праздника   –   в   единстве   человека   с   природой.   Наурыз   отмечаетчя   в   день весеннего равноденствия. (тақтаның   ортасына   Наурыз   бейнеленген   сурет   ілінеді,   содан   жан­жаққа сәулелер шашырайды) Т: ал балалар біз енді ары қарай Наурыз мерекесінің қалай тойланатынына тоқталайық. 1­сурет­ адамдар мерекені қарсы алуға алдын ала   дайындалған. Үйлерінің ішін, ауланы жинастырып, ескі және керегі жоқ заттарды лақтырып тастаған. Люди   заранее   готовились   к   встрече   этого   праздника.  Проводились   уборка жилья,   окрестностей.   Уборка   в   юрте   означала   очищение,   избавление   от старого и ненужного.  Т:   ал,   балалар   ендеше   бізде   киіз   үйді   жинасуға   көмектесейік,   сандықтағы киімдерді жинастырайық. Ойын: Не артық? (сандықтан   қазақтың   ұлттық   киімдерінің   суреті   алынып   тақтаға жапсырылады, оның ішінде не артық екені анықталады) М/ы: сәукеле, қамзол, қыз баланың көйлегі, сырға Шапан, тақия,ішік, туфли (тақтаға   бірінші   сәуленің   тұсына   жиналып   тұрған   киіз   үйдің   суреті ілінеді) Т: жарайсыңдар балалар, бұл тапсырманы өте жақсы орындадыңдар. Онда біз наурызды ары қарай қалай тойланытынын тыңдайық. 2­сурет­   Үйдегі   барлық   ыдыстар   сүтке,   айранға   немесе   бұлақ   суына толтырылған. Бұл баршылықтың белгесін білдіреді. Вся   посуда   доме   обычно   наполнялось   молоком,   кефиром   или   родниковой водой. Это символизировало «полную чащу», изобилие. Т: балалар сендер қазақтың ұлттық ыдыстарын білесіңдерме? Б: иә, балалар ыдыстарды атап шығады. (кесе, торсық,астау) Т: жарайсыңдар, оларды немен толтырған? Б: сүт, айран, қымыз, шұбат. (қымызға тоқталып оның денсаулыққа пайдасын айтып беру) (тақтаға екінші сәуленің тұсына ыдыс­аяқтар бейнеленген сурет ілінеді)   Люди   должны 3­сурет   –   праздник   начинается   с   приветствия. поприветствовать   друг   друга,   здороваясь   непременно   обеими   руками.   При этом надо говорить слова­приветствия, связанные именно с Наурызом: «Пусть наурыз принесет благоденствие!» «Пусть этот год будет плодоностным!» Т:   ал   балалар   мен   сендерді   бұл   қалай   болатынын   көрсету   үшін   ортаға шақырамын. (балалар екі қолдарымен бір­бірімен амандасады) Балалар өте жақсы енді біз Наурыз мерекесінде адамдар бір­бірімен қалай амандасу керектігін білетін болдық. Олай болса ары қарай жалғастырайық. (тақтаға үшінші сәуленің тұсына амандасып жатқан адамдардың суреті ілінеді) 4­сурет­после   приветствия   все   направляются   в   степь,   чтобы   получше разглядеть горизонт. Один из важных ритуалов праздника – поклон Солнцу. Первые лучи Солнца сопровождаются словами: «Здравствуй, Матушка –Солнца!» Т: балалар мен сендерді Күнмен амандасып, біраз бой жазып алуға сергіту сетіне ортаға шақырамын. (күн туралы сергіту сәті   тыныс алу жаттығуын орындау ) Күнге қарап қол созып, Дем аламыз, дем аламыз. Қолды төмен түсіріп, Дем шығарамыз, шығарамыз. (2рет қайта) Жарайсыңдар. Балалар орнымызға отырамыз, ал біз ары қарай жалғастырамыз. 5­сурет   –   Празник   единения   с   природой   продолжается.   Мужчины,   взяв лопаты, идут расчищать родники, поговаривая при этом: «Если увидишь родник, расчищай его!» И тут же возле родников сажают деревья. Молодые саженцы опрыскивают молоком, произносятся слова: «Если срубил дерево, посади десять!» Ал біздің өз бұлағымыз бар. Балаларды «Ручиек» «Бұлақ» ойынын ойнауға шақырамыз. Мен бір түс айтамын, ал сендер сол түске байланысты көктемге қатысты сөздер айтасыңдар.(м/ы: сары – күн, балапан, тюльпан, жасыл – шөп, ағаш, гүл, көк – аспан, қызыл – қызанақ, раушан, алма, Т: дұрыс жарайсыңдар, сендер түстерді өте жақсы біледі екенсіздер, біздің бұлағымыз тазаланып қалды, олай болса орнымызға отырып сабағымызды одан әрі жалғастырамыз. (тақтаға бесінші сәуленің тұсына Күннің суреті ілінеді) 6­сурет­ молодежь дарит друг другу подарки. Девушки угощают юношей, а юноши преподносят своим избранницам зеркала, расчески и духи. (тақтаға алтыншы сәуленің тұсына сыйлықтың суреті ілінеді) 7­ сурет­ специально к празнику из семи компонентов готовится Наурыз коже. Коже едят досыта, чтобы весь следующий год был плодоносным. В эти дни важно   получить   благословение   –   бата.   Бата   –это   пожелание,   напутствие старших. За дастарханом самого старшего просять произнести бата. Можно услышать такие пожелания: «Желаю успехов всем начинаниям!» «Желаю плодородия земле нашей» и. Тд Игра собери прадукты на наурыз коже. Кішкентай   қазан   алып   соған   Наурыз   көжеге   қажетті   азық   –   түліктердің суретін таңдап алу. (м/ы: ет, айран, құрт, бидай,картинками или продуктами выбрать? (тақтаға жетінші сәуленің тұсына жайылып тұрған дастарханның суреті ілінеді) 8­ сурет– продолжается празник до рассвета, начинается Айтыс. Айтыс – это словестное состязание акынов в сопровождение домбры. В разгар праздника молодежь   собирается   у   качели­   алтыбақан.   Все   поют   песни,   танцуют, веселятся и играют в национальные игры. Вот так втречают праздник Наурыз. Т: біздің де балалар наурыз туралы көп өлеңдер мен тақпақтар, билер біледі. Қазір бізге А...... Наурыз туралы өлеңін оқып береді. (бір бала шығып Наурыз туралы өлең оқып береді) или  называют  казахские инструменты. Т:   Жарайсың.   Балалар   міне   осылай   Наурыз   мерекесі   тойланады   екен. Сендерге ұнады ма? Ендеше көрейік кімге не ұнағанын.  Сабақты қорытындылау және балалардың өздерін өзі бағалауы. Балалар осымен сабақ аяқталды , қане қонақтармен қоштасамыз, сау болыңыздар құрметті қонақтар. Ересектер тобының балаларына арналған ұйымдастырылған оқу іс­әрекетінің технологиялық картасы Білім беру саласы: «Қатынас» Ұйымдастырылған оқу іс­ әрекетінің түрі: «Қазақ тілі» Тақырыбы: Наурыз мерекесі қалай тойланады. Білімділік мақсаты: Көктем туралы  жалпы шолу. Наурыз айында  тойланатын мерекелерге тоқталу. Наурыз мерекесі туралы түсінік беру және  оның қалай тойланатынына тоқталу. Дамытушылық мақсаты: Балалардың  ойлау қабілеттерін арттырып,  тілдерін дамыту. Қызықты ойындар арқылы балалардың эмоциялық,  отаншылдық сезімдерін дамыту. Қазақтың наурыз мерекесінде орындалатын  жоралғыларды орындау. Тәрбиелік мақсаты: Балалардың отаншылдық сезімдерін арттырып, сал­ дәстүрге деген қызығушылықтарын ояту,  қазақ халқының әдет­ғұрыпын, салт  –дәстүрін білуге тәрбиелеу;  Қолданылатын көрнекілік құралдар: күннің суреті, сәулелердің суреті,  киіз үйдің, алтыбақанның, ыдыс­ аяқтардың суреті, наурыз көжеге қажетті  заттар (құрт, тары, күріш, бидай, ет Әдіс­тәсілдері: әңгімелеу, көрсету, түсіндіру, сұрақ – жауап, сызбамен жұмыс жасау, суреттермен жұмыс жасау,ой қозғау, ойын, қорытындылау. Іс­әрекет  кезеңдері Мотивациялық ­  қозғаушылық Педагогтің іс­әрекеті Ұйымдастырушы лық­ізденістік Балаларды шаттық шеңберге  тұрғызып, қонақтармен амандасу. Қуан шаттан алақай Қуанатын күн келді. Қайырлы таң!Қайырлы күн! Күлімдейді күн бүгін.                    (Осы кезде тақтада ілініп тұрған  сәулелерсіз күнге назар  аударылады) ­Балалар, қараңдаршы, біздің  күніміз бүгін көңілсіз.  ­Неге олай деп ойласыздар?  ­Ендеше біз оның сәулелерін  табуға көмектесейік.  ­Балалар қазір жылдың қай  мезгілі?  (көктем) ­Дұрыс, ендеше көктем  байланысты сөздер сөздерді  айтып, күн сәулелерін жинаймыз.  («Кластер тәсілін қолдану,  сұраққа жауап беріп, бір­ бірден  сәулелерді күнннің жан­жағына  жапсырады) ­ Дұрыс айтасыңдар балалар,  қараңдаршы, біздің күніміз енді  Балалардың  іс­әрекеті Балалар  қызығушылық  танытады. Шеңберге тұрып  қол алысып, бір  біріне жақсы көңіл  күй сыйлайды. Балалар мұқият  қарайды. Балалардың  жауабы. Балалар өз  жауаптарын айтады. Балалар көктемге  байланысты сөздер  айтады. М/ы:  көктем, жылы,  жылға, бүршік,  гүл,құстар,  жәндіктер, жаңбыр және т.б Балалардың  жауабы: наурыз,  сәуір, мамыр. Наурыз  Балалардың  жауабы: 8­наурыз  аналар мерекесі, Әз­ Наурыз мерекесі. Балалар мұқият  тыңдайды. Балалар  жұмбақтарды  шешеді. Балалар аң  атауларын  қайталайды. жарқырап, сәулелерінен шуақ  шашып тұр, енді осындай жақсы  көңіл күймен біз сабағымызды  одан әрмен жалғастырамыз. ­ Балалар айтыңдаршы сендер  көктем айларын білесіңдер ме? ­ Жақсы балалар, жарайсыңдар.  ­ Ал айтыңдаршы қазір қандай ай? ­Дұрыс, ал сендер білесіңдерме  наурыз айында біз қандай  мерекелерді тойлаймыз? ­Дұрыс айтасыздар балалар, ал  қазір мен сендерге Наурыз туралы  айтып беремін. (наурыз мерекесі  туралы жалпы түсінік беру) Наурыз   –   Парсының   нау   –   жаңа, руз   –   күн,   яғни   жаңа   күн   деген сөзінен шыққаны көпке бұрыннан ­ ақ   белгілі.   Бұл   қазіргі   күн   есебі бойынша наурыздың 22 жұлдызына сәйкес келеді. Қазақтар да бұл күн жаңа   жыл,   ырыс,   береке,   мереке, жыл басы деп есептейді. Ұлыстың ұлы   күні   жұрт   жұмыс   істемейді, сапарға   шықпайды,   іс   тікмейді, құрылыс, іс бастамайды, ешкімді ренжітпейді, ренжімейді,   дауыс   көтермейді, әбес   сөйлемейді,   кір   жумайды, шарап ішпейді, құрбан шалмайды. Бұл   күні   барлық   даланы   Қызыр ата аралайды.   не   басқа   бір   Наурыз   тойына   ғана   тән,   көпшілікке   арналған мерекелік тағам – Наурыз көже. Оны әр үй жеті түрлі дәмнен:  сүт, ет, су, тұз, құрт, жеміс, тағы сол   сияқты   тағам   түрлерінен   жасап,   оған   қазы, Балалардың жауабы шұжық   сияқты   мүшелер   қосып,   мерекемен құттықтауға   келгендерге   ықыласпен   ұсынады. Наурыз   көженің   дәстүрлік,   мерекелік,   ұлттық тағылымы   өте   зор.   Ол   барлық   адамдарды жомарттыққа, ізгілікке, ұйымшылдыққа, татулыққа, бірлікке шақырады. ­ Дұрыс айтасыңдар, жабайы  аңдар. ­Ал қазір біз, «Не артық» ойынын  ойнаймыз, балалар сендер  тақтадағы суреттерге қарап ненің  артық екенін табуларың керек.  Түсінікті ме? (Бала  үй жануарының ортасынан  жабайы жануарларды тауып алу  керек. Сиыр, қой, жылқы,қасқыр  т.б және де керісінше) Сергіту сәті: Аю маң­маң басады, Түлкі бұлаң қағады, Қасқыр ылаң салады, Қоян үркіп қашады, Орман іші көңілді. ­Балалар, Айсұлу жабайы аңдар  қысқа қалай дайындалатынын  білмейді екен, оған біз  көмектесеміз бе? ­ Ендеше, сендер оған сызба  арқылы әңгімелеп беріңдер. Ойын: «Аңдар туралы айтып  бер» (балалар кез келген аңның  суретін алып, сызба бойынша:  Мынау не? Ол қайда тұрады?  Қандай? Немен қоректенеді?  әңгімелеп береді) М/ы: Бұл қоян, бұта түбіне  жасырынады, қыста ол тонын  өзгертеді, жазда сұр, қыста ақ  болады, ол өте жылдам, аңқау,  Балалар өлең    жолдарын  қимылмен  көрсетеді. Балалар сызбамен  жұмыс жасайды. Балалар алдарына  берілген қиылған  бөлшектерден тұтас сурет құрастырады. қыста жас ағаштардың сабағын   жейді және тағысын тағыда. ­ Рахмет, балалар, сендер  Айсұлуға қатты көмектестіңдер.  Енді Айсұлу жабайы аңдардың  қысқа қалай дайындалатынын  білетін болады. Ал, қазір біз сендермен жарыс  өткіземіз. Ойын: «Суретті құрастыр» деп  аталады. (қиылған бөлшектерден  балалар сурет құрастырады) ­ Жарайсыңдар, балалар. Педагог балалардан бүгінгі оқу іс­ әрекеті барысынан алған әсерлерін , көңіл күйлерін, немен  айналысқандарын, не  үйренгендерін сұрайды. Жаңа  материалды еске түсіріп, хормен  қайталайды. Рефлексиялық ­  түзетушілік Балалар белсенді  сөздік қорды  хормен қайталайды. Күтілетін нәтиже: Біледі: жабайы аңдарды, олардың мекенін, тіршілік әрекетін меңгерді. Игереді: жабайы аңдар, қасқыр, қоян, түлкі, ою, қысқы орман сөздерін  үйренеді. Ересектер тобының балаларына арналған ұйымдастырылған оқу іс­әрекетінің технологиялық картасы Білім беру саласы: «Қатынас» Ұйымдастырылған оқу іс­әрекетінің түрі: «Қазақ тілі» Тақырыбы: «Сыни ойлау бөлшектерін қолдану арқылы  «Ертегілер еліне  саяхат»» Мақсаты: тіл дамыту бойынша талдап ойлау мақсатын сыни ойлау тәсілдері  арқылы дамыту. Балаларды синквейн жұмбақтар арқылы ертегілерді тануға  үйрету. Кластер көмегімен алған білімдерін жинақтауға үйрету. Балалардың  тілдік белсенділіктерін дамыту, оларды диалогқа шақыру. Ертегінің мазмұнын эмоционалды қабылдауға және  халық шығармашылығына  қызығушылық  танытуға тәрбиелеу. Сыни  ойлау – балаға білім беруде  зерттеу тәсілін  қолдануды , өз алдына сұрақ  қоя білуді және оған жауап бере білуді, өзіне  жаңалық аша білуге үйрету. Іс­әрекет  кезеңдері Мотивациялық ­  қозғаушылық Педагогтің іс­әрекеті Педагог балалармен бірге шаттық  шеңберін жасайды. Балалардың  іс­әрекеті Балалар бір бірімен  амандасады. Ұйымдастырушы лық­ізденістік Балаларға қонаққа Алдар көсе  келеді. Алдар көсе  келгеніне қуанады. Балалардан көмек сұрайды. Ол   қазақ халық ертегілерінің  кейіпкерлерімен танысқысы  келетінін айтады. Балалар оны қазақ  халық ертегілерімен таныстыруға қуана  қуана келеседі. Ертегілермен танысу кезінде  педагог балалармен кластер  құрастырады. Педагог балаларға синквейн  жұмбақтарын жасырады: 1.Қарлығаш пен Дәуіт 2. Жылан  3. Қарға  4. Дәуіт 5. Мейірімді Осы ертегі бойынша әңгіме  барысында педагог балаларға  жыл құстарын және қыстап қалатын  құстарды еске түсіруді ұсынады.  Педагог балаларға дәуіт пен  қарлығаштың іс­әрекетін  сипаттап берулерін сұрайды және Алдар  көсенің «Қарлығаш пен дәуіт»  ертегісі туралы пікірін тыңдауды  ұсынады. Ертегі бойынша суреттемені  кластерге орналастырады. Балалар  жұмбақтарды  шешеді. Балалар құс  атауларын еске  түсіреді. Балалар  дәуіт пен  қарлығаштын іс­ әрекеттерін  сипаттайды.  Мұқият түрде  аудио­ жазбаны  тыңдайды. Педагог балаларға келесі синквейн жұмбақты жасырады: 1.Мақта қыз бен мысық 2. Қырсықтық  3. Сүтін төгеді 4. Құйрығын кесіп алады. 5. Дос болады  Педагог балалармен «Мақта қыз  бен мысық»  ертегісі бойынша  әңгімелеседі. Педагог балалардан  қандай сүт тағамдарын білетінін  сұрайды. Педагог балалардан мақта қыз бен  мысықтың жасаған іс­әрекеттері  дұрыс, дұрыс еместігін сұрайды.  Олардың мұндай жағдайда не  істейтіндігін сұрайды. Педагог осы ертегі жайлы Алдар  көсенің бөліскен ойы жазылаған  аудио жазбаны қосады. Ертегі туралы суреттемені  кластерге орналастырады. Балалар жұмбақты  шешеді. Балалар ертегіні  талқылайды. Сүт тағамдарын  атайды. Балалар өз  сөздерімен жауап  береді. Балалар мұқият  тыңдайды. Сергіту сәті: Қара жорға әуеніне қимылдап  билейді. Балалар сергіту  сәтін орындайды. Педагог «Батпан құйрық» ертегісі  бойынша синквейн –жұмбақ  жасырады. Балалар жұмбақтың жауабын табады. 1.Батпан құйрық 2. Түлкі жолығады 3. Қойдың құйрығы 4. Аш­көз 5. Айлакер  Ертегі бойынша  әңгімелеседі.  Сұрақтарға жауап  береді. Ертегі барысын баяндау кезінде  педагог балалардан жабайы аңдар  Жабайы аңдарды  атап береді. туралы сұрайды. Қасқырдың  әрекетін бағалауды сұрайды. Педагог Алдар көсенің жазбасын  тыңдатады. Ертегі бойынша сүреттемені  кластерге орналастырады. Кластер бойынша жұмыс (біз  танысқан ертегілер бойынша  барлығын еске түсіру ұсынылады) Балалар ертегілерді естеріне түсіреді. Рефлексиялық ­  түзетушілік Педагог балаларға сабақ  барысындағы өз жұмыстарын  бағдаршам арқылы бағалауды  ұсынады. Балалар өз  еңбектерін  бағалайды. Күтілетін нәтиже: Біледі: қазақ халық ертегілерінің кейіпкерлерін, жыл құстарын және қыстап  қалатын құстарды, сүт өнімдерін, жабайы аңдарды  меңгереді. Игереді: синквейн жұмбақтарын шешуді, кластер құрастыруды, өз еңбектерін бағалауды  үйренеді.