KADRLAR VA ISHLAB CHIQARISH JARAYONINI BOSHQARISH”

O‘z ishingizni tashkil qilganingizdan keyin sizga xodimlar kerak bo‘ladi, chunki sizda ishni mustaqil bajarishingiz uchun ko‘nikma va vaqt etishmasligi yuzaga kelishi mumkin. Bu esa sizning o‘z-o‘zidan jamoa rahbari bo‘lib qolishingizni bildiradi. Siz xodimlarni boshqarishingiz, ularning oldiga vazifalar qo‘yishingiz, ularni rag‘batlantirishingiz va ularga ish haqi to‘lashingiz kerak. Majburiy ravishda mehnat bozorida o‘rnatilgan qonunlar, qoida va me’yorlarga rioya qilishingiz kerak.

Xodimlarni ishga yollashni boshlash uchun, sizga kerakli barcha ko‘nikmalarni aniq tavsiflab berishingiz kerak. Malakali mutaxassislar sizning jamoaingizni asosini tashkil etadi. Biroq malakaga ega bo‘lmagan xodimlarga ham ish topiladi. Kengayib borish bilan kompaniyangizning ayrim bo‘limlari uchun rahbarlar belgilanadi. Biroq, eng boshidan boshlab, aynan siz o‘z xodimlaringizni boshqarasiz. Aytishlaricha, rahbar bo‘lib tug‘ilish kerak ekan. Biroq, bu farq faqat jang maydonidagi qo‘shin komandiri uchun to‘g‘ri. Biznesda esa ma’lum bir qoidalar mavjud. Ularga rioya qilib, rahbarlik ko‘nikmalariga erishishishingiz va keyinchalik uni takomillashtirishingiz mumkin.

Rahbarning roli shaxs, guruh yoki butun firmaning o‘z vazifalarini sidqidildan bajarishida namoyon bo‘ladi. Rahbar har bir xodimning individul xususiyatlaridan foydalana bilishi, uning qobiliyatiga mos keladigan va mahoratining ortishiga yordam beradigan mas’uliyat qismini yuklashi kerak. Rahbar gohida o‘zi uchun mutlaqo notanish va kutilmagan muammolarni hal qilishiga to‘g‘ri keladi. Bundan tashqari, u jamoa fikriga quloq tutishi, turli fikrlar, qarama- qarshiliklar yoki o‘zaro da’volar yuzasidan tegishli choralar ko‘rish kerak. Aks holda bu jamoa va kompaniya ishi natijalariga o‘z salbiy ta’sirini ko‘rsatadi.

1-misol. Nodir etarli darajada katta firma tuzishni rejalashtiradi, u malakali mutaxassislarning katta shtatini yig‘ishni mo‘ljallaydi. Biroq yordamchi ishlarni bajarish uchun faqat bitta odam yollamoqchi. Albatta u keyinchalik, imkoniyatiga qarab, yana bitta odamni yollashni rejalashtirmoqda. Nodir o‘zining texnik-iqtisodiy asosnomaning “Xodimlar” bo‘limini to‘ldirdi:

Xona farroshlari

Ish tajribasi kamida uch yil

100000

3

Elektriklar

Ish tajribasi kamida besh yil

Santexniklar

100000

Mayda ta’mirlash ishlari
Mutaxassislari

Maxsus malaka talab etilmaydi

80000

5

Mebel ta’mirlash mutaxassislari

Ish tajribasi kamida uch yil

100000

3

Texnik ta’mirlash mutaxassislari

Ish tajribasi kamida besh yil

100000

Uy bekalari

Maxsus malaka talab etilmaydi

80000

Yo’rdamchi ishlarni bajaruvchi xodim

1

2-misol. Aziz boshlanishidan xodimlarning kata shtatini to‘plamoqchi emas. U bir nechta eng malakali mutaxassislarni tanlaydi. Keyinchalik u o‘z korxonasini kengaytirishga qaror qilar. Aziz o‘zining texnik-iqtisodiy asosnomaning “Xodimlar” bo‘limini to‘ldirdi:

Avto chilangarlar

Ish tajribasi kamida uch yil

100000

Avtomexaniklar

Ish tajribasi kamida besh yil

3

Avtomobillarni
yuvuvchi

100000

YOrdam ish berish
uchun xodim

Maxsus malaka talab etilmaydi

80000

1