Климаттың адам өміріне әсері

Күні 15.12.2017 Сынып 8   Мектебі: ОҚО, Мақтарал ауданы, Атакент кенті, В.Комаров атыдағы ЖОМ Мұғалім: Байдаулетова А.М     Пәні: география Оқушы саны Ресурстар: Атлас,  А4 парағы , маркер ,стикер,  Сабақ тақырыбы        Климаттың адам өмірі мен оның шаруашылық әрекетіне тигізетін әсері.  Осы сабақта қол жеткізетін  мақсаттар  Күтілетін  нәтижелер Оқу   критерийлері  Құндылықтар  Тілдік  мақсаттар Агроклиматтық  ресурстар    Климаттың адам өміріне тигізетін әсерін   мысалдар мен нақты ойларын  ортаға салу арқылы тұжырымды өзара пікір алмасады, агроклиматтық  ресурстарды талдайды   Барлық оқушылар:  Климаттың адам өміріне тигізетін әсері  мен  агроклиматтық ресурстар туралы деректер алады.   Кейбір оқушылар:  Климаттың адам өміріне тигізетін әсерін тапсырма  негізінде агроклиматттық ресурстармен байланыстырып талдайды.  Жекеленген оқушылар:  Климаттың адам өміріне тигізетін әсерін  нақты  ойларын ортаға салу арқылы талдайды, агроклиматтық ресурстар әрекеті  бойынша жұмыс жасайды.    Адамның өмірі және шаруашылық әрекеті үшін климаттың қолайлы,  қолайсыз жағдаяттарын  сипаттай алады Өз ойларын ашық айтуы, өзара ақылдасуы арқылы өзіндік пікіралмасуы, өз  білгендерін құрбыларымен бөліуі, ортақ шешім қабылдауға, бірін – бірі  тыңдауға бейімделуі, сабақ соңында жетістік критерийі өтілген сабақ  бойынша жасалынып, бағаланады Сабақ барысында қолданылатын терминдер мен сөздер:  Ауа – райы,циклон, антициклон, ылғал қазақша  Ауа ­ райы  циклон  ылғал антициклон  Термин сөздерді күнделікті өмірде қолданып жүру тапсырылады. ағылшынша Weather /уезза / Cyclone /сайклэйн / Humidity /химидетей / Антициклон /антисайклэйн/ орысша  погода  циклон  влажность антициклон Құндылықтарды дамыту Пәнаралық  байланыс Әдіс – тәсілдер  Үйрену  мақсатындағы  бағаны қоса,  бағалау Бастапқы білім  Мектеп құндылықтары оқушыға үнемі беріліп отырылады. Өзара пікіралмасуы.  Сыйластық.  Оқушы үні.   Бала еркіндігі. Биология, метеорология «жеке жұмыс», «жұппен жұмыс». тапсырмалар тізбегі  Сыни тұрғыдан ойлауға,  «Түрткі, сынақтан өткізу, қайта бағыттау»  сұрақтары   Жеке жұмыс Кері байланыс  Жауын­шашынның түрлері Жыл мезгілдеріне байланысты жауын­шашынның таралуы Жыл мезгілдерінің Қазақстан аумағында созылу ұзақтығы Сабақ барысы Сабақтың жоспарланған кезеңдері  Кіріспе бөлім 5 мин 5 мин   Ой салу Оқылым мен  айтылым  дағдысы      3 мин Жаңа сабақты таныстырылы мы 3 мин 10мин Жоспарланған іс­әрекет Ұйымдастыру   кезеңі,   оқушыларды   түгендеу,   жағымды   орта қалыптастыру.«Жыл мезгілдері» әдісімен оқушыларды топқа бөлу. Оқушылар   шеңбер   болып   тұрып,   жыл   мезгілдеріндегі   ерекше құбылыстар мен шаруашылық іс – әрекеттерге сипаттама береді.  Топқа «жаз», «күз», «қыс» мезгілдері бойынша бірігеді.  І. Білу.  Қалыптастырушы бағалау тапсырмалары Топтық тапсырмалар: «хаттар» әдісі  Берілген мәтін бойынша оқиғаның ерекшелігін анықтаңыз. 1   топ.   Оңтүстік   Қазақстанда   күріш,   мақта,   темекі,   жүзім,   қант қызылшасы   секілді   өсімдіктер   өсіріледі.   Егіншіліктің  суармалы түрі   дамыған.Оны   қалай   түсіндіруге   болады?   Қызанақ   өнімдерін күзге дейін бірнеше рет жинауға болады. Себебін білесіз бе? 2.топ.   Солтүстік   Қазақстанда   қар   қалың   жауатыны   белгілі,   «қар тоқтату» науқаны қыс айында жүреді. Өсімдіктер ылғалды еріген қар суымен қоректену арқылы жинайтындықтан суарылмайды. Оны тәлімді   егіншілік  дейміз.   Бірақ   еккен   егінді   толық   жинауға үлгермей жататындары неліктен?      3 топ. Солтүстік Қазақстан аудандарына көкөніс,   жемістің алуан түрі   оңтүстік   аймақтарынан   жеткізіледі.   Қауын   –   қарбызды солтүстіктен жесең теңгені көбірек жұмсауға болады, ал оңтүстікте әлде қайда арзан болу себебі неде? ІІ Түсіну Картадағы мәлімет не дейді? 1. Әр топтан 1 оқушы бір қаланың ауа райына сипаттама береді. 2. Миға шабуыл Суретті дерекпен жұмыс ресурстар Әріптер Тапсырма   Картамен жұмыс  Бағалау критерийлері бойынша жұмыс Оқушы аты – жөні  Хаттар 5 балл Картадағы мәлімет, 5 балл Миға шабуыл 5 балл Жалпы балы 15 балл  Климаттың   адам  өмірі  мен  оның  шаруашылық ІІІ. Талдау.  әрекетіне тигізетін әсері. Агроклиматтық  ресурстар  Климаттың өзгеруі / таныстырылым / Климаттық   карта   бойынша   талдау   жұмысы   «Ассоциация»   әдісі. Оқушыларға   топтық   тапсырмалар   беріледі.   Топтар   тақырыпты талқылайды,   тұжырымды   ой қалыптастырады, өз ойларын ортаға салады. 1топ   Бұршақ, шаруашылыққа тигізетін әсері   Шығармашылық тапсырма 2топ    Көктайғақ, адам өміріне тигізетін әсері.   талдайды   СТО   отырып, Суретті – кестелер 3 мин Постер Қуаңшылық.   Адам   өмірі   мен   шаруашылыққа   әсері   Шығармашылық тапсырма 3топ   Шығармашылық тапсырма Бағалау критерийлері бойынша жұмыс Оқушы  «Бұршақ» бойынша оқушылардың  шығармашылық жұмысына берілген  талдау қорытындысы «Көктайғақ» бойынша оқушылардың  шығармашылық жұмысына берілген  талдау қорытындысы «Қуаңшылық» бойынша оқушылардың  шығармашылық жұмысына берілген  талдау қорытындысы «жетті» «талпыну керек» Жаңа сабақты қолдану        5 мин ІV. Қолдану.  Таныстырылым «Ауа райының қолайлы шағы»  1.Еліміздің солтүстігінде қыс ...Аяз ­450 ... 2.Оңтүстік   Қазақстанда   айтарлықтай   жылы,   тек   арктикалық   ауа массаларының   енуіне   байланысты   кей   күндері   ауа   –   300    С төмендейді.   3.Қазақстанның   жазы   ыстық,   мамырдан   басталып   қыркүйекке созылады.  4.Қолайсыз ауа – райының құбылыстарына ...  Бағалау критерийлері бойынша жұмыс Оқушы  Қорытынды тұжырымды  ойлауда: Еліміздің солтүстігінде... Оңтүстік Қазақстанда  айтарлықтай жылы... Қазақстанның жазы ыстық... Қолайсыз ауа – райының  құбылыстарына... «талпыну керек» «жетті» Қорытынды            3 мин    5 мин Сабаққа өзіндік талдау V. Жинақтау. Жаңа сабақ бойынша   ойларын ортаға салу.   Адам өміріне қауіп тудыратын жағдайлар... VI.   Бағалау.     Жаңа   сабақты   күнделікті   өмірде   қалай   қолдану керектігі жөнінде бағыт беру,   Идеялар алмасу, бірін – бірі тыңдап бағалайды. Кері байланыс. «екі жұлдыз,бір тілек» Үйге тапсырма :      Климаттың адам өмірі мен оның шаруашылық әрекетіне тигізетін әсері.   Сабақ берілген кезеңдер арқылы өтілді. Түзетулер мен  бұрмаланулар болған жоқ. Топтық жұмыстар арқылы тиімді әдіс –  тәсілдер атқарылды. Критериалды бағалау жүйесі болды,  сарапшылар топ жұмысын бағаалап отырды. Постер арқылы сабақ  мақсаты өз нәтижесіне жетті. Оқушымен рефлексия, кері байланыс  болды. 3 мин Кестелер  А4 парағы Дәптер  Бор, қалам стикер Сабаққа  өзгертулер  Ешқандай өзгертулер болған жоқ. Рефлексия ресурстарды       жыл   мезгілдеріндегі Сабақтың   негізгі   тақырыбы:   «Климаттың   адам өмірі   мен   шаруашылық   әрекетіне   тигізетін   әсері. Агроклиматтық     ресурстар»  болғандықтан  негізгі оқу мақсаттарында  оқушылардың климаттың адам өміріне тигізетін әсерін мысалдар мен нақты ойларын ортаға салу арқылы тұжырымды өзара пікір алмасуы, агроклиматтық талдауы қарастырылған.А,В,С   оқушыларын   негізде   ұстай отырып, «жыл мезгілдері» әдісінде  оқушылар шеңбер болып   тұрып,   ерекше құбылыстар   мен   шаруашылық   іс   –   әрекеттерге сипаттама берді, өзара пікір алмасу барысында «жаз», «күз», «қыс» мезгілдері топтарына  біріктірдім. Блум таксономиясының   «Білу»   бағыты   бойынша   «хаттар»   әдісін   қолдандым,   қалыптастырушы бағалау жүйесінде   логикалық тапсырмалармен оқушыларды сабаққа ынталандыруға әрекет жасадым. Оқушылар бар ынтасымен берілген жұмысты атқаруға әрекет жасады, тосын келген «хаттармен»   таныстырдым,   дұрыс   жауап   беруге   бағыттадым.Балалар   барынша қызығушылықпен сабаққа қатысып отырды. «Түсіну» бағытында функционалды сауаттылығын тексеру   үшін,   «Картадағы   мәлімет   не   дейді?»   әдісінде   баламен   тікелей   диалог   орнаттым. Тосын   сұрақтар   берумен   оқушының   ойын   білдім,   саралау   арқылы   алға   қойған   мақсаттары анықталды.   Мен   оқушымен   тікелей   жеке   сұхбаттаса   отырып,   сабақтағы   өзекті   мәселені көрсеткім   келді.     Климаттың   шаруашылыққа   тигізетін   әсерін   мен   сөйлеу   мәнерін   қолдану арқылы   анықтаттым,   оқушы   білімі   сараланды.   Оқушылардың   сабаққа   құлшына   кіріскені байқалды. Мен баланың  сабаққа бағытталғандығын айқын көрдім. Диалогтік оқыту жүйесінде Мерсердің дебат түрі орын алды да оқушылардың ынтасы мен құштарлығынан нәр алғандай болдым. «Миға шабуыл» әдісінде суретті деректермен табиғаттың құбылысын зерттеуге мән бердім. Баланың ойлауы мен талдауы мен үшін маңызды болды. Әр кезеңнен кейін критериалды бағалау   жүйесін   ендіріп,   баланың   сабақ   барысындағы   іс   –   әрекетін   бақылап   отырдым, сарапшылар топтық жұмыста өз міндеттерін мінсіз орындап отырды. Бірінші бөлім 15 балдық жүйемен   бағаланды,   «Қыс»   тобы   2   балмен   екі   топтан   алға   шықты.     Негізгі   бөлімде таныстырылым   көрсеттім,   «ассоциация»   әдісінде   оқушыларға   топтық   тапсырмалар   берілді. Топтар   тақырыпты   талқылады,   талдады   СТО   отырып,   тұжырымды   ой   қалыптастырды,   өз ойларын   ортаға   салды.   Өз     постерлерінде   адам   өмірі   мен   шаруашылық   іс   –   әрекетінде климаттың әсері жан – жақты талданды, өзара топтық бағалау жүйесі болды. Шығармашылық   тапсырма   орындау   барысында   критериалды   бағалауда   «жетті,   «талпыну керек» жүйесін қолданып отырдым, сарапшылар шын мәнінде өздерінің ойларын білдіре алды. Қолдану   кезеңінде   оқушыларға     «Ауа   райының   қолайлы   шағы»   таныстырылымы   арқылы керемет   құбылыстарды   көрсетумен   креативті   ой   тудырмақшы   болдым.   Тапсырманы жандандыру мақсатында Қазақстанның С – О қарай ауа райын сипаттау тапсырмалары берілді. Оқушының өзара бірлескен жұмыстары орын ала отырып, сыни тұрғыдан ойлау арқылы сабақ өз мәресіне жетті.          Сабақта   қол   жеткізгенім:   Сабақ   мақсатынан   нәтиже   шықты.   Оқушылар   климаттың шаруашылыққа   әсерін     жан   –   жақты   талдады.   Білімдері   сараланды,   «оқушы   үні»   арқылы сабақта кері байланыс орнады, сабақ  өз нәтижесінен шықты.