Мұқағали Мақатаев "Аққулар ұйықтағанда" поэмасы

Күні, сыныбы Тақырыбы Оқу мақсаты  Қазақ әдебиеті.  8­сынып.  М.Мақатаев.  «Аққулар ұйықтағанда» поэмасы Сезіммен   өлең   өрген   жыр   пырағы   Мұқағали   өмірі   мен   шғармашылығына шолу   жасау.   Поэманың   негізгі   кейіпкері   ана   бейнесі   арқылы   көл   еркесі аққуға жасалған қиянатты, қоршаған орта заңдылықтарына  қарсы  келмеу қажеттігін нақты дәлелдермен түсіндіру.  Табыс критерийі (нәтижесі) Кейбір оқушылар Пікірлерін қорғау, дәлелді ой айту, қарсыластарын сендіре білу  Ресурс  Уақыт Интербелс енді тақта 3 мин Оқушы әрекеті  Білімдерін ортаға салады. Өлеңдерін оқу  5 мин Білімлэнд 3 мин глоссарий Барлық оқушылар Поэманы оқып, тақырыбы мен идеясы туралы кеңінен ұғынады. Оқушылардың көбісі   Аққудың басқа құстардан өзіндік ерекшелігі, қасиетті, киелі құс екендігін суреттеудегі ақынның шынайы сезіміне талдау жасайды Мұғалім әрекеті Дағдылар, модульдер Білім, түсінік Айтылым, тыңдалы м   поэмамен   танысып,   ұнаған Үй   тапсырмасы:  жерінен  үзінді жаттау Қызығушылықтарын ояту.       Әр ақынның  өлең­өнер болмысында бір  қасиеті өзгелерінен басымырақ болады. Мысалы:  Абайда ­ ой, Мағжанда ­ махаббат, Қасымда ­ от,  Мұқағалида ­ тазалық (қасиет деген ұғым)  басымырақ болады.  Қарасаз қара шалғын өлеңде өстім,  Жыр жазсам оған жұртым елеңдестің Өлсе өлер Мұқағали Мақатаев, Өлтіре   алмас   алайда   өлеңді     ешкім,­деп   поэзия құдіретіне сеніп кеткен «Мұқағали қандай ақын ?»             Мұғалім   түсіндіруі   негізінде   Мұқағали әлеміне саяхат.  «Менің анкетам» өлеңі оқылады, ақынның балалық шағы туралы қысқаша қызықты деректер айтылады. Алдымен, экранға назар салайық.  Білімланд сайтының ресурсын пайдалану 1) Поэма туралы мәлімет 2) Глоссарий  (аңыз, поэма, сюжет)            Бүгін біз сөз еткелі отырған   шығарма “Аққулар ұйықтағанда»   ­   ғажап   поэма.   Бір   түнде,   бір   деммен, табиғат пен ақын сезімінің үндесуінен туған дүние. Осы   поэма   жөнінде   Тұманбай   Молдағалиев   ағаларың былай дейді (үнтаспадан ақынның естелігі оқылады). Cендерге де, маған да бұл поэма мұң тарту  етеді. Бірақ бір бастап оқығаннан кейін тастай алмай соңына дейін бір­ақ оқисың. Бейне бір басқа күй кешесің. Көкірегіңде ән ұялап, жырмен тербелесің. Көз алдыңа  Жетімкөлдің ерке   аққуы,  баласы   үшін   дүниенің   тыныштығын, кереметін   бұзып,   қасиетке   оқ   атқан   ана   бейнесі,   ең соңында   екі   бірдей   асылынан   қасиетінен   айырылған сорлы, зарлы ана елестеп, сен де аһ ұрасың.  (А.Үлкенбаева «Аққу» күйін тыңдау, слайд  көрсетіледі). Қолдану Оқылым   Зерттеуші лік  әңгіме Жинақтау ДжТОЖ  Мәтінмен жұмыс жүргізіледі Пікірлесу, зерттеушілік әңгіме. Аққу киелі құс дегенге сенесіңдер ме? ­ Аққулар 3­7 жұмыртқа салады, оны енесі 35­40 күн басып,   балапан   өргізеді.   Осы   кезде   еркегі   ұя төңірегінен шықпай, балапандарын қорғап жүреді. Олар   ұрпақтарымен   күзге   дейін   бірге   болып, оларды   қорғаштайды.   Шілде­тамыз   айларында мамырлайды. Осы кезде аққулар көлдің адам бара алмайтын жерін таңдап алады. Күзде жылы жаққа кетер   алдында   7­10­нан   топтасады.   Аққулар   су өсімдіктерінің   жапырықтары   мен   тамырларын қорек   етеді.   Ұсақ   жәндіктерді   де   жейтіндігін мамандар анықтап отыр.  Ойларын дәлелдейді Дәптер  Топтық       жұмыс            Шығармашылық тапсырма.   Проблемалық сұрақтар. Проблемалық сұрақтар: ­ Ақынның поэмасындағы негізгі арқау болған тақырып не? ­ Автор өзі көтерген мәселені қаншалықты аша білген? ­ Ана неге аққуды атпақ болды? Бұл шешімге келу анаға  оңайға түсті ме? Проблемадан   шығу:  Ақынның   поэмасындағы негізгі арқау болған тақырып – ананың  балаға деген махаббаты. Автор өзі көтерген мәселені толығыман ашқан,   себебі   поэма   шын   тебіреністен,   шын шабыттан,   шын   күйзелістен,   шын   сағыныштан туған. Ана аққуды баласы үшін атты. Бұл шешім анаға оңай түспеді ана көп ойланды. І топ. Анаға мінездеме. \тірек ­ сызба\    ІІ   топ. ұйықтағанда”­ экология  тақырыбындағы  поэма. Кілт сөздер: “Аққуды атуға болмайды”. Дәлелдеме:  1.   Көлдің   сәні­аққулар.   Аққу   киесі оңдырмайды. ІІІ   топ.  Жақтаушылар.   Тақырыбы:   “Аққулар ұйықтағанда”поэмасының   тақырыбы   ­   “Ана махаббаты мен құдіреті” Дәлелдеме:  Бәрі   де   адам   үшін   жаратылған. Наным­сенімнен   махаббаты құдіретті.  Тақырыбы:   “Аққулар  Даттаушылар. де     ана ­ Шығарма ұнады ма? Неліктен?   Шығарма кейіпкерлеріне мінездеме беру. Кейіпкерлер Ана Әке Іс – әрекеті, адами қасиеттері Қамқор ана. Балажан, сәбиі үшін аққуды атты. Адал жан, халық дәстүрін берік ұстанады. Тәуіп шал Мейірімсіз, қайырымсыз. Таяз ойлы. Бақташы қарт Ақылы мол, көргені көп. 3 мин 7 мин қорғау 3 мин 2 мин Тапсырмалар орындау 1­тапсырма.  Сәйкестендіру Сюжеті Оқиғалары Оқиғаның басталуы Ананы аққудың киесі ұруы Аққулардың оралмай кетуі Оқиғаның байланысы Ананың аққуды атуы Оқиғаның дамуы Қарт жылқышының әңгімесі Оқиғаның шиеленісуі Тәуіп шалдың айтқаны Оқиғаның шарықтау шегі Жетімкөлдің табиғаты Оқиғаның шешімі  Ананың көлге келуі 2­тапсырма.  Мәтінмен жұмыс Оқиға Эпизодтар Ақынның суреттеуі Ана қайғысы ...Баласының ана отыр күйін бағып... Жетімкөлге аттанған ана ...Балам өлсе, бақыттың керегі не? Аққуды атқан ана ...Жаралы аққу секілді жаттың ба, ана? Кері байланыс Тест тапсырмалары Осы сабақтан не алдым? Тест интервью «Аққулар ұйықтағанда» Мұқағали шығармаларының ерекшелігі поэмасы бізге қандай тәрбие берді? Ойы өзекті. Ана махаббатының Бейнелі рух, сезім басым. Қазақ тұрмысына жақын ойлар айтылады. құдіреттілігін сезіндірді. Табиғатты қорғауды үйретті. Халық дәстүрін берік ұстануды дәріптеді. 3 мин 3 мин 3 мин 2 мин Білімлэнд Пікірлесу, түйіндеу Бағалау ОҮБ ж/е ОБ  Оқушылар бірін­бірі және топ жетекшісі  бағалайды. Қорытынды бағаны мұғалім  шығарады.  Оқушы аты­жөні Білім көлемін зерделеу Жартылай Жауап бере Толық жауап, жауап алмады Үйге  Міндетті тапсырма:  Поэмадан үзінді жаттау. Әділ бағалау, себебін түсіндіру  2 мин 1 мин