Мұқағали Мақатаев." Жапырақ жүрек жас қайың"

,              Қостанай облысы, Рудный қаласы,  Рудный қаласы әкімдігінің  «№21 гимназиясы» КММ, ,қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі  Тажина Маржан Калмухановна 19mako75@mail.ru Қазақ әдебиеті Пән Сынып Пән мұғалімі Тажина М.К. Сабақтың  тақырыбы 8 «А» Мұқағали Мақатаев Сабақтың  мақсаты Сабақтың  міндеттері Қолданылған технологияла р Ресурстар «Өмір сүрейік алмасып» Ақын М.Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығынан мәлімет беру арқылы  поэзияға деген ынтасын арттырып,өмірде адам мен  табиғаттың жанын түсінуге тәрбиелеу. Оқушылар жаңа білім алады, өз ойларын, түсінгендерін  ашық жеткізе алады, шығармашылық қабілеттерін ашады,  диалогқа түседі, түсініп оқиды,сауатты талдайды, басқа  ақынмен салыстырады, өлеңнің мәнін түсінеді.. Акт, сыни тұрғыдан ойлау, жас ерекшеліктеріне  байланысты оқыту,оқытуды бағалау, дарынды балаларды  оқыту Белсенді тақта, домбыра, плакат, маркер. Астында ақынның сөзі жазылған: Қатыбас өмірден мен пайда алмадым, Жаныммен жазған жырым – жайған малым. Қылышың емес пе едім қынаптағы , Жоғалттың неге мені пайғамбарым . Одан туралы ойлар : кейін а қ  ын ә) Мұраты мықты Мұқағали, Қуаты мықты Мұқағали. (Мұзафар Әлімбаев) Әдіс­тәсілдер Инсерт,қарым­қатынас аймағы, венн диаграммасы,хикая  картасы, талдау, аудару. Орыс әдебиеті, музыка, сурет,тарих. Пән аралық  байланыс Сабақтың  типі Сабақтың  формасы Күтілетін  нәтижелер Кіріктірілген сабақ. Топпен жұмыс, жұппен жұмыс. Оқушылар Мұқағали мақатаев өмірімен  шығармашылығымен танысып, өмірде сол шығармадан  тәрбие алып, өз бойларында қалыптастыру. Сабақтың барасы 1.Ұйымдаст ыру  кезеңі.1мин 1.Сәлем саған, мектебім. Амансың ба, достарым, Сәлем сізге қонақтар, Есенсіз бе, қонақтар. Психологиял - Балалар, сабақ бастауға көңіл- күйлерің қалай? Оқушылардың іс­ әрекеті Ұстаздармен, бір-бірімен, мұғаліммен амандасу. (қазақша ,орысша, ағылшынша) Оқушылар ортада дөңгеленіп тұрады.Өздері нің көңіл- күйлерін айтады.Тама ша( қолдарын соғады) (Оқушылар  ақын жазушылардың  портретіне қарап, кім екенін  айтады) -Менің көңіл­күйім өте жақсы,  өйткені... ық ахуал  тудыру. 1 мин. Бағалау  парақшасыме н  танысу.3мин 1.Оцените свои знания и умения  на  начало урока: o Мен берілген тапсырмаларды  орындай алатыныма сенімдімін.. o Мен бұл тақырып бойынша жұмыс  жасай алмаймын. o Мен бұл тақырыппен мүлдем  таныс емеспін, сондықтан  қиналамын деп ойлаймын. o Менің ойымша, тақырып қызықты  болады, сондықтан бәрі оңай  ,жеңіл болады. o Сабақтың мақсаты болатындай  қандай мақалдар айтуға болады? 2. Из пословиц  «Еңбек етсең  ерінбей, тояды қарның  тіленбей», «Білімсіз күнің  жоқ», «Таудай талап бергенше,  бармақтай бақ берсін»,  «Білімдіден шыққан сөз,  талаптыға болсын кез»    выберите и подчеркните одной  чертой те которые отвечают  критериям плодотворной работы  учащихся на уроке. Өткенді  қайталау 2 мин «Білімді мыңды жығады»  «Миға шабуыл» стратегиясы ­Балалар ,біз осы уақытқа дейін қандай  ақын жазушылармен таныстық.Бірнеше  сұрақтар қойылады. «Абай жолы» романын жазған жазушы  кім? 45 қарасөз жазған  ұлы ақын? «Ана» тақырыбына жазған шығармалары  көп жазушы? Қос аққуды жылатқан ақын? Оқушылар  өздерінің көңіл­ күйін  белгілейді,мақал  таңдайды. Тұсау кесер. 3мин Мұғалімнің  «Өлең сөздің патшасы»     Таудай едің, таудың алып тумасын     Нағыз қазақ едің сөздің турасы.     Қыр басында нағып шөгіп жатырсың,      Ей, өлеңнің буырқанған бурасы.                      Жәркен Бөдешұлы айтқан  екен, де ендеше алып тума туралы келесі бейнематериалға назар аударамыз ВИДЕО қарау. « Сенімді және сенімсіз  тұжырым» Оқушыларға сұрақ, не түсіндіңдер, бұл  кім? Қандай ақын? Қандай өлеңдерін  білеміз? Оқушыларға сұрақ­ балалар жалпы  өмірдегі басты мақсатымыз не?  Білім алу Ендеше сабағымыздың тақырыбы  қандай? Қандай мақсат қоямыз? Ақынның «өмір сүрейік алмасып» деп  қайыңға шаққан мұңын, ой  толғанысының негізін түсіндіру. Оқушылар бір­ бірден таңдайды,  неге таңдағанын  айтады. Оқушылар  бейнематериалды мұқият  тыңдайды,түсінге ндерін айтады,  сабақтың  тақырыбын  ашады, мақсат  қояды. Білетін өлеңдерін айтады. Тақтада жазылып тұрады. мақсаты: Алдын- ала берілген тапсырма. 3мин Мен 2 балаға  алдын­ала  тапсырма беріп  қойып едім, назар аударайық, Мұқағалиды  сомдайды.? Оқушылар ақын  туралы айтады. «Сен де бір кірпіш дүниеге...» Аз ғана өмір сүрсе де артына өшпес мұра қалдырды. Ол өмірді сүйіп өтті. Ал, енді  балалар, Мұқағали  ағамыз  жайлы  сыр  шертейік. Жұппен жұмыс        «Менің  анкетам» ­    Туған  жерің? ­    Ұланымын Қарасаз деп аталатын  ауылдың.  ­    Туған жылың?                         ­    1931.Құрдасымын Шәмілдің. ­    Шыққан тегің? ­    Шаруамын. ­    Білімің ше? ­    Орташа ғой. ­    Алайда өзім жоғары бағалаймын. ­    Ана тілің? ­    Қазақша. ­    Қысылғанда орысша да, немісше де  бар. ­    Қайда істедің? ­    Мынау «Еңбек кітапшамнан» тауып  ал. ­    Оқымаған, дипломсыз демесең, бір  басымнан бар мамандық табылар. ­    Міндеттісің бе әскерге? ­    Міндеттімін. ­    Міне мұнда көп мағына бар. ­    Мекен – жайың ? ­ Жерде  жүрген  ақын  деген  пендемін,  Қағаз, қалам, уақыт  бер  аздаған     Мен  өмірді  жырлау  үшін  келгенмін ! (2 оқушы шығып айтады.)Қорытындылау Балалар ақынға қандай мінездеме  бересіңдер? Оқулықпен  жұмыс «Артық білім кітапта» бөлімі «Қарым­қатынас аймағы » стратегиясы  Оқушылар  Мұқағали туралы оның өмірінің маңызды  жерлерін  белгілеп алады. Оқушылар  мәнерлеп оқиды,  талдайды, хикая  картасын  жасайды,  салыстырады,  аударады. 3мин. бойынша  Қорытындылау(өмірде де бізге не  маңызды, маңызды емес екенін ажырата  білуіміз керек) 7мин «Ойлы болсаң, озып көр» бөлімі  2мин 3 бала оқиды араласып орысша ­қазақша Тапсырмалар: 1топ.талдайд             Тақырыбы                                   Идеясы                                                          Шумақ                                              Әр шумақ                                             Бунақ саны                                                   Буын саны                                                     Ұйқас түрі                                        1­шумақ а,а,б,б – егіз ұйқас                        2­шумақтар а,а,б,а – қара өлең ұйқас 2 топ     хикая картасын жасау.   1 жұп топ аудару 2 ші өлеңді, 2 жұпӨлең мазмұны бойынша  сендердің ойларына келетін  суреттерін партада жатқан ақ  қағазға салыңыз. (Мысалы: жапырақ,  қайың, адам, жүрек, т.б.. Сөздерден  екі сөйлем құрастырып, стикерге  жазыңыз: қайың, жүрек 3 топ­ адам мен қайыңды салыстырады 1бала  қалау райлы сөйлем 3 сөйлем  құру. 2мин «Туған өлке»­ ән Оқушылар әнді  домбырамен  орындайды. Орыс  әдебиеті 10 мин Есенинмен салыстырады.   Берёза Белая берёза Под моим окном Принакрылась  снегом, Точно серебром. На пушистых ветках Снежною каймой Распустились кисти Белой бахромой. И стоит береза В сонной тишине, И горят снежинки В золотом огне. А заря, лениво Обходя кругом, обсыпает ветки Новым серебром. Музыка пәні Компазитор және ән тыңдау. 10мин Музыка туралы айтып өту. Қазақстан композиторларын сұрау. Ұлқпан Жолдасов, Елена Әбдіхалыкова,  Исрайл Сапарбаев , Алмахан  Кенжебекова,Нұрғиса  Тілендиев,Әбиірбек Тіналиев. ӨМІР СҮРЕЙІК АЛМАСЫП (Әнін жазған – Алмахан Кенжебекова) Алмахан Нұрпейісқызы Кенжебекова Алмахан Нұрпейісқызы Кенжебекова   1950 жылы 16 қаңтарда Алматы облысы Нарынқол ауданындағы   Қайнар ауылында   дүниеге   келген.   1971   жылы Алматыдағы   республикалық   эстрада­ цирк   колледжінде   Халық   әртісі Елебековтің   класын   бітірсе,   ал   1975 жылы   Құрманғазы   атындағы   Қазақ мемлекеттік консерваториясын тәмамдаған.   М.   Мақатаевтың   сөзіне жазылған   «Бесік   жыры»,   «Жас   қайың» әнінің авторы. Жалпы алғанда онға жуық әннің авторы. 1975 жылдан қазірге дейін Алматы   облыстық   Б.   Римова   атындағы драма   театрының   әртісі   болып   қызмет етеді.   Алматы   облысы,   Талдықорған қаласы   мен   Райымбек   ауданының азаматы. құрметті Әнді тыңдау.     Шығармашы лық жұмыс. 5мин Талпынған жетер мұратқа  1.1 шумақ өлең жазу. 2.Ұран тастау болашаққа. 3.Фразаны жалғастыру. 4.Диалог құру. 5.Статья жазу­мақала. Сабақты  қорытынды 1. Оқушылардың білімдеріне және  жұмыс істегеніне баға қою. лау 2мин Молодой­1 Голова   ­ 2      Спасибо­ 2 Мама­1 Береза­    3 Птица­    3 Поэт­       3 Мой­        5 Человек­ 2 Листья­   2 Сердце­   3 шығады ЖАРАЙСЫҢДАР!деген сөз  Оқушылар бір  шумақ өлең  шығарады,ұран  тастайды,  жарнама  жасайды,статья  жазады. Оқушылар  өздерін  бағалайды. Оқушылар осы  сөздердің  аудармасын  тауып, жазылған  сандарға  байланысты бір  сөз шығу керек. «Қарасаз, қара шалғын өлеңде өстім, Жыр жазсам соған жұртым елеңдестің. Өлсе өлер Мұқағали Мақатаев, Өлтіре алмас, алайда, өлеңді ешкім!» ­  деп өзі жырлағандай, оның артына  қалдырған мұрасы ешқашан өлмек емес.  Оның сөзі адамға үлгі, өнеге, өсиет деп  біліп, бүгінгі сабағымызды аяқтаймыз. Мұқағали мақатаев туралы деректер  жинау,презентация жасап келу. Өлеңнен үзінді жаттау. Үйге  тапсырма _____________________________________________________________________________ Оқушының аты­жөні Бағалау парағы 1. 1.Оцените свои знания и умения  по теме «Мұқағали Мақатаев» на  начало урока: o Мен берілген тапсырмаларды орындай алатыныма  сенімдімін.. o Мен бұл тақырып бойынша  жұмыс жасай алмаймын. o Мен бұл тақырыппен мүлдем таныс емеспін, сондықтан  қиналамын деп ойлаймын. o Менің ойымша, тақырып  қызықты болады, сондықтан  бәрі оңай ,жеңіл болады. Сабақтың мақсаты болатындай  қандай мақалдар айтуға болады? 2. Из пословиц  «Еңбек етсең  ерінбей, тояды қарның  тіленбей», «Білімсіз күнің жоқ», «Таудай талап бергенше,  бармақтай бақ берсін»,  «Білімдіден шыққан сөз,  талаптыға болсын кез»    выберите и подчеркните одной  чертой те которые отвечают  критериям плодотворной работы  учащихся на уроке.   2. Миға шабуыл 3. «Өлең сөздің патшасы» бөлігі Бейнебаянды түсіндім. Бұл кім? Ол қандай ақын? Оның қандай шығармаларын  білеміз? 4. Ақынға мінездеме беру. 5. 6. 7. «Артық білім кітапта» бөлімі Ақынның өмірінің маңызды  жерлерін белгіледім. «Ойлы болсаң, озып көр» бөлімі   Топпен жұмыс жасау Өлеңді талдау Хикая картасын жасау. Адам мен қайыңды салыстыру. «Талпынған жетер мұратқа» 1 шумақ өлең жазу.2 Барлық портреттердің  жауабын білемін­ «3» Кейбіреуін  ғана білемін­   «2» Біреуін ғана  білемін­    «1» Қандай ақын екенін бірден таныдым,ол туралы  бәрін білемін­« 3» Есімде шамалы бар, бір өлеңін білемін­ «2» Ақынның аты­жөнін білем,ол туралы толық  білмеймін­ «1» Ақынды кім екенін бірден түсіндім­ «3» Туған жері мен диплом туралы айтқан жерін  түсіндім­    «2» 2 сөзді түсіндім  ­   «1»  Мәтінді толық түсіндім, ақын өмірінің  маңызды жерлерін белгілей алдым­ «3» Ақын өмірінің кейбір жерлерін ғана  түсіндім­«2» Түсініксіз сөздер көп болды, бірақ не туралы  айтылғанын аздап түсіндім­«1» Берілген тапсырманы толығымен түсініп,  орындадым­ «3» Берілген тапсырман қиналып орындадым, бірақ орындауға тырыстым­ «2» Берілген тапсырмаларды орындауға қиналдым, бірақ қате болса да орындадым­«1» Өлең жазуға қабілетім бар екен­«3» Өлең жаздым ,бірақ ұйқастыра аламадым­«2» Өлең жазуға сөздер таптым, бірақ жаза  алмадым­«1» ҚОРЫТЫНДЫ БАҒА Барлық ұпай­ 18 15­16 ұпай 9­14 ұпай 1­8 ұпай «5» «4» «3» «2»