Мактабгача таълимда ўйиннинг афзалликлари

Таълим - тарбияда ўйин фаолиятининг аҳамияти

Ўйин технологиясини қўллаш ўқув жараёнида иштирок этишни фаоллаштиришнинг бир усулидир.
Ўйин методларини татбиқ этиш тарбиячи билан тарбияланувчи орасидаги муносабатларнинг умумий ижтимоий жараёнларида янгиликларни излаб топишга бориб тақалади. Бола муомаласи маданийлик даражасини дидактик жараёнда кўтариш зарурияти тарбияланувчиларнинг эътибор даражасини юксалтириш ва уларнинг атрофга бўлган қизиқишларини таъминлайди.

Боланинг ижодий истеъдодини, хотира ва диққатини , катталарга маълум бўлган жиҳатларни қайта кашф этади.

Ижтимоий тажрибаларни ўзлаштириш ва қайта яратишга йўналтирилган вазиятларда, фаолият тури сифатида белгиланади ва унда шахснинг ўз хулқини бошқариши шаклланади ва такомиллашади.

1.Харакатли ўйинлар: болаларда сезгирлик, илдамлик, чаққонлик, ишора ва қоидаларга амал қилиш, эпчиллик, интилиш, ҳамжихатлилик, ўзаро ёрдам бериш, қайғуриш, хушчақчақлик, чамалаш, мўлжалга олишга ўргатади. 2.Тинч ўйин: бу ўйин тури болалар ҳаракатли ўйинлардан олган энергияни пасайтиради ва юрак –қон томирларини ҳаракатини меъёр ҳолатига олиб келади. Ҳаракатли ўйинлардан кейин албатта тинч ўйин бериш лозим. Бундан ташқари хотира ва нутқларини ривожлантириш мақсадида айрим сўз ўйинлари ҳам тинч ўйинлар сифатига киради. 3.Таълимий ўйин: Болаларда эшитиш,кўриш,сезиш аъзолари орқали турли нарса ва буюмларни хоссаларини билишга,уларни таққослашга, синчиклаб ўрганиш,умумлаштиришга, гурухларга ажратиш, кузатувчанлик, зукко, билимдон, мустақил, доно бўлишга, нарса ва ходисаларни тахлил қила олишга, хулоса чиқаришга ўргатади.Ўз номидан келиб чиқиб таълим беради.4.Мазмунли –қоидали ўйинлар: ижтимоий ҳаётга тайёрлайди, мулоқотга киришишни ўргатади,катталар меҳнати билан таништиради, дунёни англайди.5.Ривожлантирувчи ўйинлар: Болаларнинг ақлини пешлайди,ўйлашга,ижодва ихтиро қилишга ўргатади.

“Ўйин фаолияти”ни кузатишда қўйиладиган меъзонлар:
1.Гурухлардаги ўйин бурчакларининг мавжудлиги2.Ўйин бурчакларидаги жиҳозларнинг аҳволи3.Ўйин ва ўйинчоқларнинг бола ёшига мослиги4.Эрталабки соат ўйинларнинг режалаштирилиши5.Ўйинли таълим фаолиятларида ўйинларнинг режалаштирилиши6.Сайрларда ўйинларнинг режалаштирилиши7.Кечки соатларда ўйинларнинг режалаштирилиши 8.Ўйинларнинг мақсадга йўналтирилганлиги 9.Таълимий фаолиятда ўйинлардан фойдаланилиши10.Ўйин фаолиятини ташкил этишда тарбиячининг фаоллиги ва хк.

Болаларнинг
фаол қатнашиши ташкил этиши

Қўйилган мақсадга эришиш учун ёрдам
берувчи ўйин турларини ўйлаб топиши

Фаолият жараёнида ҳар бир боланинг фаол
қатнашиши учун шарт-шароитни яратиши

Пассив болалар билан олиб
бориладиган ишни ташкил қилиши

Тарбиячи болалар билан эркин мулоқот қилиши
шарт.

Ўйин фаолият сифатида - Мақсадни белгилаб олиш, режалаштириш ва амалга ошириш, натижаларни таҳлил қилишни қамраб олади ва бунда шахс субъект сифатида ўз имкониятларини тўла амалга оширади.

-Ўйин жараён сифатида - ўйин тузилмасида ўйнаш учун олинган роллар;Ролларни ижро этиш воситаси бўлган ўйин харакатлари;

-Ўйин тушунчаларни ўзлаштиришда ўқитиш методи ва мустақил технология сифатида фойдаланилади

Интеллектуал жиҳатдан таъсир этиш йўллари.

Иммитацион ўйинлар - Бундай ўйинлардан мақсад қайсидир ташкилот, муассаса ва унинг қисмлари фаолияти андоза қилинади. Воқеалар, кишиларниг бирор фаолияти (иш битириш мажлислари, режани муҳокама қилиш, суҳбатлар ўтказиш ва б;),фаолият ҳолати ва шартлари андоза қилиб олиниши мумкин. Сенарийда бўндай ўйнаш тўла тузилмаси ёзиб чиқилган ва иммитация қилинадиган объектлар ва жараёнлар белгиланади.

Операцион ўйинлар - Бундай ўйинларда аниқ ўзига хос воқеа ходисанинг бажарилиши машқ қилинади. Операцион ўйинлар иш жараёнига хос моделлаштирилади .

Рол ижро этиш ўйинлари -Унда конкрет шахснинг ҳулқи, ҳатти-ҳаракати, ўз вазифалари ва мажбуриятларини бажарилиш тактикаси машқ қилинади.

Мактабгача таълими тизимида педагогик жараённи ташкил этишда боланинг ва тарбиячининг муносабатига алоҳида эътибор қаратиш зарурати жараёнга янгича ёндошувни талаб этиб бормоқда. Янгича ёндошувнинг моҳияти - педагогик технология моҳияти билан мазмунан бирликни ташкил этади. Шунинг учун тарбиячилар томонидан мактабгача таълим ташкилотларида таълим олишнинг ўйинли технологияларидан унумли фойдаланиш талаб этилади.