Модульдік оқыту технологиясы қәсіби қазақ тілі сабақтарында

«Қазақ тілі сабақтарында модульдік оқыту  технологиясын қолдану арқылы студенттердің коммуникативтік құзіреттілігін дамыту» Тәжірибе авторы: Ешмұқанова Ақжарқын Мәкенқызы  қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің оқытушысы Петропавл құрылыс­экономикалық колледжі 3 2011 жыл Ешмұқанова Ақжарқын Мәкенқызы Мазмұны  1. Тәжірибе туралы мағлұмат..…………………………….3 2. Тәжірибе технологиясы …………………………………4 3. Тәжірибенің нәтижелілігі………………………………. 9 4. Библиографиялық тізім......……………………………. 11 5. Тәжірибеге қосымша  …………………………………..12 4 Ешмұқанова Ақжарқын Мәкенқызы Тәжірибе туралы мағлұмат Тәжірибенің тақырыбы: «Қазақ тілі сабақтарында модульдік оқыту технологиясын қолдану арқылы студенттердің коммуникативтік құзіреттілігін дамыту» Тәжірибенің пайда болу жағдайы және жетілуі Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында оқыту формасын, әдіс­тәсілдерін,   технологияларын     таңдауда   көп   нұсқалық   қағидасы бекітілген. Қазіргі уақытта заман ағымына сай оқу­тәрбие үрдісінің ерекшелігі баланың тұлғалық дамуына бағытталған жаңа оқу технологияларын ұтымды қолданысқа алу. Бүгінгі   таңда   нәтижеге   бағытталған   білім   беру   үшін   жаңа технологияларды зерттеу және оны іс жүзінде жүзеге асыруымыз қажет. Бұлар Е.И.Пассовтың   бөгде   тілді   үйрету   технологиясы,   төл   технологияларымыз М.Жанпейісованың   модульдік   оқыту   технологиясы,   Т.Ғалиевтің   жүйелеп, Ж.Қараевтың деңгейлеп оқыту технологиясы, қарым­қатынастық ойындарды игеруде оқытудың аса құнды және тиімді технологиялары болып есептелетін филология ғылымдарының профессоры Ә.Жүнісбектің оқыту әдістемесі. Тәжірибенің жаңашылдық дәрежесі.  Тіл ­ адам мен адамды, ұлт пен ұлтты   жақындастыратын   ерекше   қатынас   құралы.   Тілмен   сөйлесу   адамзат баласы үшін тысқары бір дүние емес, ол ішкі құбылыс. Сөйлеу тек адамға ғана тән. Адам тіл арқылы бір­бірімен қатынаса алады. Тілді үйрету әдісі үнемі заман талабына, уақыт ағымына қарай өзгеріп, дамып, жетіліп отырады.  Тілдік қатынас Ауызша тілдік қатынас                           Жазбаша тілдік қатынас 5 Дыбыстық қатынас                                   Таңбалық қатынас Айту           Тыңдау                                   Жазу                Оқу Ешмұқанова Ақжарқын Мәкенқызы     «Қазақ   тілі»   пәнінде   екі   үлкен   бағыт   бойынша   ұйымдастырылатын жұмыстардың қатар жүргізілуі ғана оқушылардың сапалы білім алуына қызмет ететіндігін әдістемелі ғалымдардың бәрі де құптайды. Оның бірі    бұл пәнде қазақ тіл білімінің ғылыми негізі туралы арнайы білім беру   болса,   екіншісі       осы   білім   негізінде   оқушылардың   сөйлеу,   қарым   ­ қатынас жасау дағдысын дамытып жетілдіру.  М.Жұмабаев қазақ тілі сабағында оқушылардың тек қана тіл заңдылықтарын біліп   қоймай,   сонымен   қатар   сөз   бен   сөйлеудің,   тіл   мен   ойлаудың байланыстарын   да   танып   отырудың   қажеттігіне   тоқталған   (Педагогика.А., «Рауан», 1996,180­б).     меңгермейінше сауатты, жан­жақты маман болу мүмкін емес.              Ал   қазір   білім   беру   саласын   дамытудың   озық   техналогияларын Тәжірибенің   өзектілігі.    Өзге   тілді   дәрісханаларда   қазақ   тілін   оқыту тиімділігін арттыруда түрлі оқыту технологиялары қолданылып жүр. Олардың ішінде проблемалық оқыту, интерактивтік оқыту, модульдік оқыту, ойындық технологиялық, коммуникативтік оқыту тағы басқа технологиялар қазақ тілін екінші   тіл   ретінде   үйренушілердің   белсенділігін   арттыруда   қолайлы   болып табылады. Оқыту технологиясы деп педагогика ғылымында «педагогикалық үрдістің   жүзеге   асу   жолы»   (В.Юдин,   В.П.Бесполько)   танылады. «Педагогикалық технология – студент пен оқытушыға қолайлы жағдайда оқу үрдісін  жоспарлау,  ұйымдастыру, өткізудің  және  студент  пен  оқытушының бірлескен   педагогикалық   әрекетінің   әрбір   жеке   бөлшегіне   дейін ойластырылған   моделі»   (В.М.Монахов).   Тілді   үйрену   технологиясында коммуникативтік құзіреттілікті дамыту оқу­тәрбие міндеттерін өнімді шешу, бәсекеге қабілетті тұлға қалыптастыру алға қойған мақсаттардың бірі.   Коммуникация  ­   қарым­қатынас,   өзара   байланыс   деген   ұғымды білдіреді.   Коммуникация   сөзінің   негізгі   мазмұны   жалпы   қарым­қатынас, араласу, хабарласу, байланыс деген сияқты мағына білдіре келіп, адамдардың арасындағы қарым­қатынасты, өзара түсінушілікті көрсетеді. Осыдан барып «коммуникабельдік»,     түсінушілік   деген   сөздер   мен   ұғымдар   пайда   бола бастады.  Осы   тұрғыдан   келгенде,   коммуникативтік   деп   оқуға   қатысушылардың барлығын және мүмкін болған құрал­жабдықтар мен ақпараттардың барлығын қатыстыра отырып өзара белсенді тілдік қатынас әрекетіне ену негізінде оқу 6 үрдісін  құруды  айтады.  Оның   жетекші   әдісі ­  тілдік  өзара   қарым­қатынас. Қолданылатын   жұмыс   түрлері:   ынтымақтастықта   оқу   (оқытушы   мен студенттер), жұптық оқыту (студенттердің екеуара бірін­бірі оқытуы), топтық құрамда жұмыс істеу (топтардың құрамы өзгеріп отыруы шарт), оқу тілдік диалог (өзара пікір алысу) жүргізіледі. Коммуникативтік технологияда  тілдік қарым­қатынас алдыңғы орынға шығарылады да басқа жұмыстар осы бағдарға бағытталады.  Ешмұқанова Ақжарқын Мәкенқызы Коммуникациялық   құзіреттілік   адам   өмірінің   түрлі   саласына байланысатын сөйлеуді үйретуге бағытталады. Сөйлеу мақсатына тиісті  грамматикалық   формалар   мен   синтаксистік   құрылымдардың   сөйлеуге қатысуы   шарт   және   ол   көбіне   дайындықсыз   сөйлеуге,   бұрынғы   меңгерген грамматикалық   формаларды,   лексикалық   біліктерді   автоматты   түрде қолдануға жетуі керек. Оқушы өз ойын еркін жеткізе алу үшін оған қажетті лексикалық   және   грамматикалық   минимум   алдын   ­   ала   анықталып тапсырылады. Бұл тілді функцианалдық тұрғыдан үйрету сипатына жатады. Коммуникативтік   сөйлеу   әрекетінің   қай   түрі   болса   да     лексикалық­ граматикалық дайындық деңгейіне сүйенеді. Студенттің   тиісті лексикалық қоры, сондай­ақ грамматикалық білімі болуымен бірге, ол бұларды сөйлеу әрекетін   орындау   барысында   талдау   кезінде   меңгере   түседі.   Сөйлеу әрекеттері, негізінен, белгілі бір мақсаттағы жағдаяттар, жүйелі модульдер, ауызекі жауаптасу, сұрақ­жауап жағдайларында жүзеге асады.             Коммуникативтік  әдістер: 1. Жұптық 2. Топтық 3. Ұжымдық             Коммуникативтік  әдістерінің принциптері: 1. тілдік бағыттар 2. функционалдық 3. оқиғалық 4. жаңашылдық 5. қарым­қатынастық дербестік бағыттар болып жүйеленеді. Тәжірибе технологиясы Жоғарыда   айтылған   технологиялырды   саралай   келе   оқыту   ортасына, студенттердің   деңгейіне   сай   менің   жұмысымда   модульдік   оқыту технологиясының   берері   мол   екендігін   анықтап,   таңдадым.   Мен   өз тәжірибемде   отандық   әдіскер   М.М.Жанпеиісованың   «Модульдік   оқыту технологиясын»   қолдануды   бастадым.   Себебі,   білім   беру   саласында   жиі көтеріліп жүрген мәселелердің бірі ­ студенттерді өзін­өзі басқаруға үйрету.  «Модуль   дегеніміз­белгілі   бір   тақырып   ішіндегі   бөліктердің   өзара топтастырылған жүйесі». (С.И. Ожегов). Модульдік оқыту технологиясының 7 мақсаты: Оқу үрдісінде студенттердің шығармашылығын дамытуға қолайлы жағдай   туғызу;   эстеткалық   сезімін;   зейінін   тәрбиелеу.   Модульдің   міндеті: Жеке тұлғаның   қажеттіліктерін қанағаттандыру; Таным үрдістерін дамыту; Сөздік   қорын   дамыту;   Өзара   көмек   және   бірге   бастан   өткізу. М.Жанпейісованың технологиясының ұтымдылығы: 1. Жеңілден­қиынға     қағидасын   ұстана   отырып,   тарау   мазмұнына бірнеше қайтара оралу; 2. Топтарды   микротоптарға   бөлу   арқылы   ақтық   үрдіс   негізінен студенттердің өзара қатынасы арқылы іске асырылады. Ешмұқанова Ақжарқын Мәкенқызы 3. Оқу   материалын   әр   студентке   тыңдауға,   жазып   алуға,   көруге, қайталап айтуға мүмкіндік береді;  4. Сөйлеу бөлімі өзін­өзі бағалау арқылы жүзеге асырылады да ешбір студент шет қалмайды. 5. М.Жанпейісованың   модульдік   технологиясын   сабақта   қолдану­ мемлекеттік   тілді   оқытуда   сабақтың   білім   сапасын   көтерудің факторы болып табылады.  Осы   мақсатты   алға   қоя   отырып,   өз   тәжірибеме   оқытуды   жаңаша ұйымдастыру,   студенттердің   пәнге   деген   қызығушылығын   арттыру мақсатында әрбір сабағымды түрлендіріп өткізу әдістерін енгіздім. Студент санасына   білімді   жүйелі   түрде   меңгеруіне   және   студенттің   қабілет деңгейлерін дамытуда осы технологияның маңызы ерекше деп ойлаймын.  Жаңа технология әдістері суденттердің шығармашылық         қабілеттерін арттырып,  өз  бетімен  жұмыс  істеуге, қорытындылар  жасауға, жүйелі  білім алуға   жетелейді.   Өйткені,  модульдік   оқыту   технологиясында   оқытудың   әр түрлі   белсенді   формаларын   (топтық,   жеке   топтық,   жұптық,   пікірталастар, диспуттар) қолдануға мол мүмкіндіктер бар. Модульдің   тиімділігі,   мұнда   студент   білімді   жеке­жеке   тараулар бойынша емес, біртұтас тақырып түрінде жүйеленген білім алады. Өзін­өзі дамытуға,   бірін­бірі   оқытуға,   кітаппен   жұмыс   істеуге   үйренеді,   қосымша әдебиетпен білім алуға, баулу арқылы студенттердің жүйелі жұмыс істеуіне мүмкіндік туады. Мемлекеттік тілдің  коммуникативтік құзіреттілігін дамыту дегеніміз­   студенттердің   тілді   жетік   меңгеруін   және   білім   мен   білік дағыларын тәжірибеде  қолдана білуін көздейді.  Екінші тілді оқыту тәжірибесінде оқу материалдары белгілі  бір нақты анықталған   ортада   сөйлеуді   меңгеру   мақсаты   бойынша   топтарға топтастырылып   берілді.   Осы   мақсатта   «Қазақ   тілінен»   І   курсқа   арналған авторлық бағдарлама жасалып,  іс­жүзінде қолданылып келеді.  8 № Лексикалық тақырыптар Грамматикалық тақырыптар   – І модуль ІІ­ модуль ІІІ   – модуль ІV  – модуль V  – модуль VІ   – модуль VІІ   – модуль VІІІ   – модуль ІХ   – модуль  Қазақ тілі – мемлекеттік тіл Фонетика Менің Отаным ­ Қазақстан Фонетика Отан – отбасынан басталады Лексика Біздің оқу орнымыз Морфология Мәдениеттілік. қаламыз. Мәдени орындар. Қазақстан қалалары.   Біздің Морфология Морфология «Ұлы   адамдар   –   әйгілі батырлар мен  жазушылар» Уақыт. Жыл мезгілдері. Морфология Морфология Іс қағаздар лексикасы Синтаксис Барлығы Сағат саны 12 10 12 16 24 16 14 24 28 156 Ешмұқанова Ақжарқын Мәкенқызы «Қазақ тілі» пәнінен оқу бағдарламасының тақырыптық жоспары: 9 Оқу   модулінің   сөйлесу   бөлімінің   тағы   бір   ерекшілігі   ол   оқытудың белсенді формаларын қолдану арқылы оқу материалына бірнеше рет қайта оралып,   жұмыс   істеуге   мүмкіндік   береді.      Білім   беруді   модульдік   оқыту технологиясы   арқылы   жүзеге   асырған   кезде   тарауға   оқу   бағдарламасы бойынша берілген сағат саны өзгермейді. Оны №6 модульден көруге болады: Лексикалық тақырып: Қазақстан қалалары Грамматикалық тақырып: Сөз таптары. Зат есім. Етістік. Бөлімі Кіріспе  Сабақ саны 1­сабақ Сөйлесу  2­3 сабақ 4­5 сабақ 6­сабақ Барлығы: 16 сағат Модуль мазмұны 1.Модульдің құрамын түсіндіру. 2.Грамматикалық тақырып. 3.Сөздік жұмысы. 4.Лексикалық   тақырып   «Түркістан қаласы» 1.«Алматы   қаласы»,   «Астана   – еліміздің   бас   қаласы»   мәтіндерімен жұмыс. 2.Грамматикалық тақырып. 1.   «Солтүстік   Қазақстан   облысы», «Петропавл   қаласы»   мәтіндерімен жұмыс. 2. Грамматикалық тақырып. Бекіту. конференция   «СҚО   ­   туған   жерім» 10 Қорытынды  7­8­ сабақ 1.   «Қазақстан   қалалары»   тіл   дамыту жұмысы. 2. Диктант № 1.  3. Тест жұмысы Нені үйрену қажет?   Қазақ тіліндегі сөз таптарын айыра білуі, жаңа сөздерді, сөз тіркестерін дұрыс айтуға, сауатты жазуға үйрену.  Зат   есімнің   жасалу   жолдарын   және   етістіктің   шақтарының қосымшаларын қайталап, дұрыс қолдануды үйрену.  Ізденушілік, шығармашылық сипаттағы тапсырмаларды бағдарламалық материал тапсырмалары көлемінде орындау. Нені білуі тиіс?  Қазақстан қалалары тақырыбы төңірегінде сөйлей білу.  Тақырыптар   бойынша   өтетін   сөздерді,   сөз   тіркестерін   сөйлемдерде дұрыс қолдана білу.  Зат есімнің жалпы, жалқы түрлерін және етістіктің осы, өткен, келер шақтарының түрлерін қолдана білу.         Модульдік оқытудың сөйлесу бөлімінде оқытудың белсенді формалары ретінде   ойындарды   кеңінен   қолданамын,   сөйлесу   бөлімінің     1,2,3 сабақтарында «Қарлы кесек»   ойынында студенттер тақырыпты  көру, оқу, сөйлесу арқылы меңгереді. «Қазақ тілі» және «Кәсіби қазақ тілі» сабағында «Қарлы   кесек»,   «Брейн­ринг»,   «Өрмекші»,   «Іскерлік   ойындар»,   т.б.   ойын түрлері   оқытудың   белсенді   формалары   болып   табылады.   «Қарлы   кесек» ойыны: а.   Мақсаты: Ойын арқылы оқушылардың білімін пысықтау, толықтыру, өз ойларын дәлелдеу. ә.   Шарты: топты 5 оқушыдан 3 топқа бөлу. Оқушылар еңбегі «5» баллды өлшеммен бағаланады. б.  Тапсырма:  «А» ­ 1 – топ:  «Тәуелсіз Қазақстан» тақырыбына әңгімелеу                          «Ә» ­ 2 – топ:   « Президент Жолдауы» сұхбат құру                          «Б» ­ 3 – топ:   «Отан» туралы мақал – мәтелдер жазу. Тур І ІІ ІІІ Үстел Ең жақсы сөйлеген оқушы Ә А Б Ешмұқанова Ақжарқын Мәкенқызы 3,4,5 сабақтарында «Брейн ­ ринг» ойыны арқылы тақырыпты қай деңгейде меңгергенін   анықтаймын.   Ол   үшін   студенттер   деңгейлі   тапсырмалар орындайды.     «Брейн – ринг» ойыны: 11 Мақсаты:   Ойын   арқылы   оқушылардың   білім,   іскерлік   дағдыларын   қалыптастыру. Шарты:  ІІІ тапсырма:  «5» балл /қосымша 0,5 балл/  ІІ тапсырма:  «5» балл /1 балл, даярл.1 мин./  І   тапсырма:  «5» балл /қосымша 1,5 балл/ «Тайм­ аут» :  «0» балл  ІІІ тапсырма:  2. Сызбаны толтырыңыздар: Қазақстан    1. Сөйлемді аяқтаңыздар:  Менің Отаным ­  ... ... .   Қазақстан  ..., ..., ..., ...  шекаралас.    Қазақстан  ..., ..., ..., ... мемлекет. ІІ тапсырма:    1. Жолдаудың негізгі бағыттарын атаңыздар  2.  « ...  адам – ...  бұлбұл» мақалды толықтыр. І тапсырма:    1.Өлеңді жалғастырыңыздар:   Ана тілің – арың бұл,    ...    ....    .....   .......... 2. «Отан» сөзін тәуелдеңіздер.    «Тайм – аут» «Хронологиялық   лото»   және   «Өрмекші»   ойындарының   сабақта   қолданылу тәсілдері қосымшада  берілген.   Осы  тұрғыдан   келгенде, модульдік оқыту  технологиясының   өзіне  тән ерекшеліктерін   атап   айтуға   болады:   оқытудың   мақсатының,   соған   сәйкес нәтижесінің айқындылығы, өзіне тән құрылымы, бостандығы, осы құрылымға орай оқу материалдары бөліктерге бөлініп берілетіндегі, оқытушы кеңесші, бағыттаушы қызмет атқаратындығы, оқытушы мен білім алушының арасында субъект­субъектілік   қарым­қатынастың   болатындығы,   білім   алушыларға   өз бетімен білімдерін толықтыруға толық мүмкіндік жасалатындығы. ІІ курсқа арналған «Кәсіби қазақ тілі» сабағында іскерлік ойындарды көп қолданамын: «Іскерлік ойын», «Айналмалы сынақ», т.б.. Кіріспе бөлімі 1 – 2 сабақтар: ІІ Модуль Тақырыбы: Іскерлік қатынас 12 1.  Ұйымдастыру кезеңі.          2.  Модульдің құрылымын түсіндіру.          3.  Сабақтың мақсатын, жүру барысын түсіндіру.         4.   Лексикалық   тақырыптар:     Кіріспе.   Кәсіби   қазақ   тілінің   міндеті. «Мамандық».   «Дәмханада», «Мейрамханада». «Ұлттық тағамдар». «Қабылдау бөлмесінде»   «Менің   мамандығым».   «Асханада».          5.  Сөздік жұмыс: Маман – специалисть Мамандық – специальность, профессия Іс – дело, работа Іскер – деловой, бизнесмен Іс жүргізу – делопроизводство Іс қағаздары – деловые бумаги Кәсіп – промысел, профессия Кәсіби – профессиональный Кәсіби бағдар – профорентация Еңбек ету – трудиться Өндіріс – производство  Сала – сфера, область Ас,тағам, тамақ ­ еда Асхана   ­ столовая Аспаз     ­ повар Ас мәзірі ­ меню Ыстық тағамдар ­ горячие блюда       Салқын тағамдар  ­ холодные блюда Сусын     ­ напиток Даяшы   ­ офицант Қызмет     көрсету  ­ обслуживание Өзіне ­ өзі қызмет ету   ­  самообслуживание Кезек    ­  очередь Көшпелі – кочевой Ірімшік – творог Шұбат – напиток, приготовленный из ветблюжьего молока Айран – кефир Қазақша ет – мясо по казахский Қуырдақ – жаркое  Қаза – казы /деликатес из конины/ Шұжық – колбаса Бауырсақ – баурсак Құймақ – олади а. Сөздерді дұрыс оқып, айтуға дағдыландыру; ә. Сөздердің, сөз тіркестерінің мағынасын түсіндіріп, аудару, сөйлемдер құру. 6. Лексикалық тақырып: Мәтінді тыңдап, оқып, аударыңыз. 13 «Мамандық»    Өмірде мамандықтың түрі өте көп. Жақсы маман болу үшін еңбек ету керек. Инженер, дәрігер, мұғалім, ғалым, жазушы, тілші, жорналшы, мүсінші, суретші, сәулетші, экономист, есепші, ұшқыш, ғарышкер болу үшін оқу керек. Жақсы   жұмысшы,   кенші,   металлург,   жүргізуші,   балташы,   құрылысшы, тоқымашы,   тігінші   болу   үшін   өндірісте   істеу   керек.   Бақташы,   егінші,   мал дәрігері, бағбан, сауыншы, мақташы болу үшін ауылда жұмыс істеу керек. Ал, аяқ   киім   жөндеуші,   сатушы,   шаштараз,   сағат   шебері,   зергер   болу   үшін тұрмыстық   қызмет   көрсететін   салада   істеу   керек.   Өнер   саласына   жататын мамандықтар: әнші, биші, музыкант, компазитор, режиссер, т.б. / А.Ш.Бектұрова, Ш.К.Бектұров/ а.  Оқытушының «Мамандық» туралы кіріспе сөзі. ә.  Мәтінді мәнерлеп оқып шығу, жаңа сөздерді қолданып мәтінді аудару. б.  Сұрақтарға жазбаша жауап беру: ­ Сіздің мамандығыңыз қандай? ­ Мамандығыңыз қай салада? ­ Өзіңіздің салаңызда жақсы маман болу үшін не істеуіңіз керек? 7. Кәсіби мәтін: Мәтінді тыңдап, оқып, аударыңыз. Асханада Мен   таңертеңгі   асымды   үйден   ішемін.   Ботқа,   қуырылған   жұмыртқа Біздің жұмысымыздың қасында екі қабатты үлкен асхана бар. Мұнда     салқын тағамдар, ыстық тамақтар, сүт тағамдары, тәтті тағамдар және түрлі сусындар сатады.     немесе нан мен май жеймін, шай немесе кофе ішемін.     Ал түсте асханадан тамақтанамыз. Дастарқан мәзіріне қарап, біріншіге сорпа, кеспе немесе борщ, екіншіге картоп пен ет, палау немесе мәнті, ал үшіншіге   компот,   шырын   немесе   шай   аламын.   Салқын   тағамдардан қырыққабат салатын немесе сәбіз салатын жеймін.    Кешкі асымды кейде үйден, кейде асханадан ішемін. Салат аламын,    екіншіге   палау   немесе   картоп     алуды   ұнатамын.   Үшіншіге   шай   мен   самса немесе бауырсақ аламын.  Біздің   асханамыз   таза,   жарық   және   кең.   Асханада   даяшы   болмайды,     әркім   өзіне­өзі   қызмет   етеді,   сондықтан   тамақты   кезекке   тұрып   аламыз. Асхана қызметкерлері халыққа мінсіз қызмет етеді.      / А.Ш.Бектұрова, Ш.К.Бектұров/ Мәтін бойынша тапсырмалар:  а.  Мәтінді мәнерлеп оқып шығу, жаңа сөздерді қолданып мәтінді аудару. ә.  Мәтінге сұрақтар қою, жауап беру. б. Мәтіннің әр бөліміне ат қою, дәптерлеріне мәтіннің жоспарын жазу. 8. Мәтінді мәнерлеп оқып, аударыңыздар Ұлттық тағамдар 14 Халқымыз ертеден көшпелі халық болған. Мал бағып, күн көрген. Сондықтан ұлттық тағамдардың негізі ет пен сүттен   жасалады.   Кейінірек   ұн   тағамдары   қазақтың дастарқанына қосылды.    Қазақ   халқы   үшін   дастарқаннан   үлкен   нәрсе   жоқ. Тағам түрлері ақ / сүт/, қызыл /ет/ және ұн тағамдары деп үшке бөлінеді.   Дастарқанда сүт тағамдары ерекше орын алады. Сүттен: айран, қаймақ, май, ірімшік, шұбат, қымыз, құрт дайындайды.   Нан   болса   ­   ән   де   болады»   деп,   халқымыз   нанды   аса құрметтеген.   Нан   тағамдарына:   бауырсақ,   таба   нан, құймақ, шелпек, бәрәміш, т.б. жатады. Ет тағамдары: қазақша ет, қуырдақ, қазы, қарта, жал – жая, шұжық, т.б. Қазақша ет – сиыр, қой, жылқы, етінен жасалынады.                    «Шаңырақ» энциклопедиясынан                                                             Мәтін бойынша тапсырмалар: ­ мәтінді мәнерлеп оқу; ­ ­ мәтінге 3 сұраулы сөйлем құру. сөздікті пайдаланып, аудару, 9. «Қабылдау бөлмесінде» құжаттар бөлімі бойынша білімдерін пысықтау: ­ іс құжаттарын атаңыздар; ­ өз өмірбаяндарын айту; ­ іс қағаздарының толтырылу жолдары, үлгілер /өтініш, хат, т.б./ 10. Қорытынды. Үйге тапсырма. Сөйлесу бөлімі 3 –сабақ          1. Ұйымдастыру кезеңі.          2.  Модульдің құрылымын түсіндіру.          3.  Сабақтың мақсатын, жүру барысын түсіндіру.          4. Өзара оқыту сабағы «Айналмалы сынақ» Құрал – жабдығы: 1. 3   үстел   эмблемалары   /А,Ә,Б   әріптері   түрінде/   белгілі   бір   түстер 2. аясында беріледі.   Оқушының қозғалуын және білімін есепке алу карточкалары /топтағы оқушылар санына байланысты/ 15 Мақсаты: өткен тақырыптарды өзара оқыту арқылы, пысықтау. І топ:   «Мамандық». «Менің мамандығым». ІІ топ:  «Асханада». ІІІ топ:  «Ұлттық тағамдар». Ауысуы Үстел Рөлі Бағасы Жауап  Толықтыру Эксперттің қолы 1 2 3 А Ә Б Жүргізуші  1 2 5. Эксперт үшін оқушылар білімін есепке алу парағы Оқушының аты – жөні Бағасы  Жауабы Толықтыру І топ Оқушының аты – жөні Бағасы Жауабы Толықтыру ІІ топ ІІ топ ІVтоп Ешмұқанова Ақжарқын Мәкенқызы 6. Жетон: 7. Қорытынды. Үйге тапсырма. 4 –сабақ           1. Ұйымдастыру кезеңі.           2.  Сабақтың мақсатын, жүру барысын түсіндіру.           3. Білімді өзектілендіру сабағы /топпен жұмыс/ І деңгей Тапсырма:  «Колледждің асханасы» шағын шығарма ІІ деңгей 16 Тапсырма:  «Қабылдау бөлмесінде» Өтініш жазу. ІІІ деңгей Тапсырма: «Ұлттық тағамдар» Интерактивті тақтада: слайдтар «Ұлтық тағамдар» 3 оқушы тағамдардың 3 түрінен сурет бойынша таңдап жазады. Ет тағамдары:  ..., ..., ... . Сүт тағамдары: ..., ..., ... . Ұн тағамдары: ..., ..., ... . 4. «Іскерлік ойын» Мақсаты: тақырыптар бойынша алған білімдерін, іскерлік дағдыларын  дамыту, пысықтау. Шарты: топтарда деңгейлік тапсырмалар орындау І деңгей   «Шағын бизнес» Тапсырма: шағын тамақтандыру мекемесін ашу /асхана, дәмхана, мейрамхана/ : 1. Мекеменің атауы ; 2. Жарнама жасау; 3. Бизнес жоспар құру. Бизнес жоспар  4. Өз жобаларын қорғау. ІІ деңгей  «Мамандық» Петропавл құрылыс – экономикалық колледжі – оқуға шақырады. 1. Колледжге жарнама Бөлімдер 2. Технология бөлімі туралы әңгімелеу. 3. «Менің ­  болашақ жұмыс орыным» өз жұмыс орны туралы ІІІ деңгей  «Қонақжайлылық» 1. Туған күн кешіне шақыру қағазын жасау. 2. Ас мәзірін жасау. 3. «Қазақша ет» даярлау жолы. 5.Шығармашылық жұмыс:  Мешітте / «Ас беру» рәсімі туралы/ 6. Қорытынды.  7. Үй жұмысы: І деңгей Тапсырма: «Мейрамхана» тақырыбына әңгіме құру. ІІ деңгей 17 Тапсырма: Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін қолданып 6 сөйлем құру. ІІІ деңгей Тапсырма: Тағамдар туралы мақал – мәтелдер жазып келу. 8. Сабақтың қорытындысы. Оқушылар еңбегін бағалау.               Іскерлік   және   рөлдік   ойындарды   сабақ   барысында   қолдану   – студенттердің өздік жұмысының бір түрі. Сабақ тиімділігін арттыруда ойын элементтерін   қолдану   белсенділігін   арттырып,   оларды   ынталандырады, теориялық   білімдерін   практикада   қолдануға   үйретеді.   Ойын   элементтерін сабақта   екі   түрлі   мақсатта   пайдаланамын.   Біріншісі   –   сабаққа қызығушылығын   арттыру,   тілін   дамыту,   екіншісі   –   оқушылардың   ойлау қабілетін   дамыту,   Ойын   арқылы   студенттің шығармашылық   және   танымдық   қабілеті   артады.   Сонымен   қатар   студент білімін бағалаудың түрлі формаларын қоланып жүрмін: Бағалау парағы:   тапқырлыққа   баулу. Деңгейлік тапсырмалар І 4б ІІ 3б ІІІ 1б «Брей н­ ринг» 1б Барл ық балл 12  б Үй  тапсы рмасы 1б Топты қ жұмыс 2б Аты­жөні                           1.  2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Баллдық жүйе өлшемі: 10 ­ 12 = «5»     7 ­ 9 = «4»      4 ­ 6 = «3»      18 1 ­ 3 =  «2»          Оқытушы   еркімен   (сабақ   кезеңдерінде   қолданылатын   оқытудың формаларының ауысуына байланысты) бағалау парағының кезеңдерін өзгертіп отыруына да болады. Қорытынды   бөлім   –   тақырыпты   (модульді)   оқытудың   соңғы   бөлімі. Студенттердің   сөйлеу   бөлімінде   меңгерген   білімдерін   тексеруге,   бағалауға арналған. Осы бөлімде студенттердің еңбегі бағаланады. Қорытынды бөлімде бақылаудың   бірнеше   түрін   қолдануға   болады:   диктант,   сынақ,   бақылау жұмысы,   тест   жұмысы,   конференция.   Тест   жұмыстарын   жеңілден   ауырға принципі бойынша жасау да өз нәтижесін беріп келеді. «Қазақ   тілі»  мен  «Кәсіби   қазақ   тілі»  сабақтарында   модульдік   оқыту технологиясының тиімділігі біріншіден: тұлға қажеттілігін қанағаттандыруға, оны   дамытуға   ықпалы   зор.   Екіншіден:   сөйлеу   бөлімінің   әр   сабағында тақырыпқа   қайта   оралып,   басты   мәселерді   қайталап   отыру   білімді тиянақтауға мүмкіндік береді.Үшіншіден: қорытынды бөлімінде қолданатын бақылаудың бірнеше түрлі болып келуінің де студент үшін маңызы   аса зор. Оқытушы  алдындағы міндет­жеке тұлғаның дамуына жағдай жасап, студентті жан­жақты   даярланған   азамат   етіп   шығару.   Өз   Отаны   –   Қазақстан Республикасына деген сүйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздері құрметтеуге, халық   дәстүрлерін   қастерлеуге,   мемлекеттік   тілді   сауатты   меңгеруге қалыптастыру. Тәжірибенің нәтижелілігі                 Соңғы үш жыл қорытындысы  бойынша студенттердің жалпы білім үлгерімі   «Қазақ   тілі»   пәні   бойынша   100%­ды   құрайды.   Сол   сияқты   білім сапасы да өсу деңгейінде: Оқу жылы 2007­2008 2008­2009 2009­2010 Білім сапасының пайызы 35 47 55  Студенттердің білім сапасы (%) 19 Сондықтан оқу үрдісін басқаруына М.М. Жанпейісованың  модулдік оқыту   Ол   мынадай   көп   нәтиже   беретінін   айқындадым. әдістемесі артықшылықтарымен ерекшеленеді:   Біріншіден,   студенттерге   оқытушы   алдын­ала   дайындалған   сабақтың жүру   жоспарын   таратып   береді.   Онда   сабақтың   әрбір   элементінің   нақты мақсаты көрсетіледі. Сондықтан студент өзінің не істеу керектігін, яғни сабақ соңында нені біліп  шығуы керектігі жөнінде мағлұмат алады.                    Екіншіден, ұжым болып жұмыс істеу дағдысы қалыптасады. Онда студенттер   өз   пікірінің   дұрыстығын   дәлелдеп,   қателігін   мойындап   және жолдасының   пікірінің   дұрыстығын   көрсетіп,   ұжымдық   шешім   қабылдауға үйренеді. Ол өз білімін өзі бағалай алады. Үшіншіден, жеке басының қабілеті мен мүмкіндіктерін  ескеріп, үлкен көлемдегі жазба жұмыстарын жасауды жоспарлайды.                    Төртіншіден, әр студенттің білім дәрежесіне қарай тапсырманы да түрлі деңгейде алуға болады. Сонымен   бірге   модулдік   оқыту   технологиясы   студенттің   білімін   тексеріп бағалауға зор  мүмкіндік береді. 20 Библиографиялық тізім 1. Бұзаубақава   К.Ж.,   Жаңа   педагогикалық   технология.   (Оқулық)   Тараз. ТарМУ,2003ж. 2. Нағымжанова Қ. М.,   Инновациялық оқыту жағдайларындағы мұғалім қызметінің психологиялық­педагогикалық негіздері. Өскемен, 1999ж. 3. Жанпейісова М.М., Модулдік оқыту технологиясы оқушыны  дамыту      құралы ретінде, А,. 2004ж.     4. Өстеміров Қ., А.Айтбаева, Қазіргі білім беру технологиялары,А,.  2006ж.     5. Жұмабаев М. Педагогика. – Педагогика.А., «Рауан», 1996, 180­б.       6. Қазбекова Н.Т. “Қазақ тілі сабақтарында коммуникативтік оқытудың           элементтерін қолдану”.//12 жылдық білім, 2006­№1.      7.Рахымбаева А., Тойымбаева Ж. «Қазақ тілі сабағында оқушылардың       коммуникативтік   құзырлылығын   дамыту».   Ғаламтор   желісі     8. «Технологиялар арқылы сабақтың тиімділігін арттыру». Ғаламтор желісі            21 Тәжірибеге қосымша 1. «Қазақ тілі» бойынша модульдік оқыту технологиясына құрылған  авторлық бағдарлама, СҚ ПКБАҚДИ – 2010ж. 2. Модульдік оқыту технологиясын кәсіби қазақ тілі сабақтарында  «Технология» бөлімінде қолдану жолдары. Әдістемелік құрал,  СҚ  ПКБАҚДИ – 2010ж. 3. «Модульдік оқыту технологиясы қазақ тілі сабағында» Шеберлік  сыныбы, ПҚЭК – 2011ж. 22