Нақты процестегі тәуелділік

6.5.2.10 шынайы процестердің графиктерін қолданып, шамалар арасындағы тәуелділіктерді табу және зерттеу.

Оқушылар:
- шамалардың арасындағы тәуелділіктерге мысалдар келтіре алады;
- шамалар арасындағы тәуелділікке есептер шығаруды үйренді;
- сипаттамасы бойынша тәуелділіктің формуласын жаза алады;
-шынайы құбылыстардың графиктердің көмегімен шамалардың
арасындағы тәуелділіктерді таба алады және зерттей алады.

Бір, екі, үш,
Сыныптың іші тып-тыныш.
Жалқаулықты тастаймыз.
Сабақты біз бастаймыз.

С-1: Шамалар арасындағы тәуелділік дегеніміз не?

С-2: Шамалар арасындағы тәуелділіктерге мысал келтіріңіз?

С-3: Тәуелділікті беру тәсілдерін сипаттаңыз.

С-4: Процесстердің графиктерін қолданып, шамалар арасындағы тәуелдікті

зерттеуге алгоритмін сипаттаңыз.

«Топтық жұмыс»

Суретте Астана әуежайынан бір бағытта ұшқан
екі ұшақтың графиктері бейнеленген.

C-1: Ұшақтар әуежайдан қай уақытта ұшты және кері қайтты?
C-2: Олардың әрқайсысы жолда неше аралық қону жасады? Осы аялдамалардың ұзақтылығы неге тең?
C-3: Жолдың барлық бөлігінде ұшақтар қандай жылдамдықпен ұшты?
C-4: 12 сағат 0 минутта, 14 сағат 20 минутта, 16 сағат 40 минутта ұшақтар Астанадан қандай қашықтықта болған? Осы уақыттарда ұшақтар қайда болған, әуеде немесе жерде?
C-5: Қай уақытта олар Астанадан 400 км қашықтықта болған?

Тапсырма. Жаңармайды (В, л) жұмсау мен арақашықтық (S, км) байланысы график арқылы бейнелеген. Кестені толтырыңыз және функция формуласын жазыңыз.

Тапсырма. А және В қалалар арасындағы қашықтық 18км тең. (𝜗𝜗, км) Жылдамдықпен 𝑡, сағ 𝑡𝑡, сағ 𝑡, сағ уақыттың тәуелділігін формула арқылы көрсетіңіз. Кестені толтырыңыз және графигін салыңыз.

Тапсырма. Саяхатшылардың жүріп өткен жолы төменде көрсетілген.

График бойынша сұрақтар:
a) 10 сағаттан кейін саяхатшылар үйінен қандай қашықтықта болды?
b) Неше сағат олар аялдама жасады?
c) Неше сағаттан соң саяхатшылар үйінен 8км қашықтықта болды?
d) Аялдамаға дейін олар қандай жылдамдықпен қозғалды?
e) Соңғы екі сағатта саяхатшылар қандай жылдамдықпен қозғалды?

«Көңілді қалпақ» ойыны.

Тапсырма. Суретте сатып алынған алма салмағымен (m, кг) оның бағасы (С, рубль) арасындағы тәуелділігі көрсетілген. Дәптерге графигін көшіріп, салмақ пен баға тәуелділігін көрсететін формуланы жазыңыз.

Тапсырма.
1) шаршының периметрі P мен қабырғасы a арасындағы тәуелділікті формула арқылы көрсетіңіз және графигін салыңыз.

2) шаршының ауданы S пен қабырғасы a арасындағы тәуелділікті формула арқылы көрсетіңіз және графигін салыңыз.

3) тікбұрышты параллелепипедтің көлемі V мен табанының ауданы S және биіктік h арасындағы тәуелділікті формула арқылы көрсетіңіз және графигін салыңыз.

Суретте екі автокөліктің қозғалысы көрсетілген. График бойынша сұрақтар құрастырыңыз және жауап беріңіз.