Navoiyning do’sti.

     Sinf:  3-“B”

            Sana: 8.02.2019-yil.

     Dars:  O’qish.

     Dars mavzusi:  Navoiyning  do’sti.  (Rivoyat)

                                        Darsning texnologik xaritasi

         Darsning borish taqsimoti va bosqichlari

I.Salomlashish.

 Eng avvalo qalam tutmoq o`rgatgan

   Qalam bilan ismim bitmoq o`rgatgan

  Bilmaganni o`qib, o`rgan , bil degan,

 Ta`zim sizga ey, mehribon muallim,

Dildan deymiz:

Assalomu alaykum!

 Navbatchi bo`l,qani hushyor:

Navbatchi men, man ustoz.

Har so`zingiz dilga mos

So`rang javob beraman 

Parta , doska ham tayyor.

Biz bugungi o’qish darsimizni sahna tarzida tashkil qildik. O`quvchilarni ikki guruhga bo`ldik.

1-guruh: “Yaxshilik”

2-guruh: “Go`zallik”

         Bizning sinfimizda yaxshilikka intilib ta`lim-tarbiya oladigan go`zal o`g`il-qizlar tashkil oladi.

Sinf shiori: Nimaki qilsak tilak

                      Bariga o`qish kerak.

                          Maqsadimiz: Beshikdan to qabrgacha ilm izla.

O`zingizni tanishtiring: Biz buyuk yurt osmonida

                                     Go`zal  kapalak!

                                     Barkamol avlod bo`lmoq

                                     Eng ezgu niyat.

 -Biz qanday vatanda yashayapmiz ?

   Biz ozod va obod Mustaqil Vatanda yashayapmiz. – Davlatimiz qachon mustaqil deb e`lon qilindi?

1991-yil , 1-sentabrda .

-Mustaqil bo`lib nimalarga erishdik?

O`z armiyamizga , konstitutsiyamizga, ramzlarimizga erishdik.

-Necha  yilligini nishonlaymiz?  22-yilligini.

               II. O`tgan mavzuni mustahkamlash:

 Navoiy  bobomizning  talay  misralari  xalq  maqollari, hikmatli  so’zlarga  aylanib  ketgan. Jumladan:

           Tilga   ixtiyorsiz-

            Elga  e’tiborsiz.

 Bu  hikmatga eng  avvalo  o’zlari  amal  qilganlar.Barcha  asarlarida  halollikka,  mardlikka, yaxshilikka chaqirganlar.Hatto  shahning  vaziri  b’lganlarida  ham  xalq  uchun  ko’p yaxshi  ishlar  qilib,el  mehriga  tushganlar.

           Odami  ersang   demagil  odami,

           Onikim, yo’q xalq  g’amidin  g’ami 

Satrlari  buning  isbotidir.

-Nima  uchun  xalqimiz  Alisher  Navoiy  nomini  mehr  bilan  tilga  oladi?

-Bobomiz  ijodidan  kimlar  bahramand  bo’lmoqda?

                 III. Yangi mavzu bayoni:

_Alisher Navoiy kim bo`lgan?

-Qachon , qayerda tavallud topdi?

-Qanday asarlarini bilasiz.

-O`qigan asarlaringiz haqida gapirib bering?

                  Dam olish daqiqasi:

Alisher Navoiy bobomiz haqidagi eng yaxshi ta'rifni Prezidentimiz Islom Karimovning 2008-yili chop etilgan "Yuksak ma'naviyat - yengilmas kuch" kitoblaridan topamiz:

"Agar Alisher Navoiyni avliyo desak - u avliyolarning avliyosi, mutafakkir desak -mutafakkirlarning mutafakkiri, shoir desak - shoirlarning sultonidir".

Avliyo deganda dunyoning oddiy odamlar his etmaydigan sir-sinoatlarini teran anglagan, hayotning qanday kechishini oldindan ko'ra biladigan beqiyos zotlar tushuniladi.

Mutafakkir deb esa aql-tafakkuri bag'oyat yuksak, hayotdagi eng murakkab masalalarga ham javob topib, ularni oqilona hal qila oladigan o'ta donishmand kishini anglaymiz

Sulton - podsho degani, Yurtboshimiz ulug' bobokalonimizni shoirlarning   sultoni   deya ta'riflayaptilar.

 O’quvchilarga “Navoiyning  do’sti” rivoyatini  ifodali  o’qib  berib  mazmunini tushuntirish.

       Ulug’ shoir Alisher Navoiyning Pahlavon Muhammad degan do’sti bor ekan.Shoir uni juda yaxshi ko’rar, oziga qadrdon,sirdosh deb bilar ekan.Kunlardan bir kuni Pahlavon Muhammad kichik bir gunohi tufayli Sulton Husaynning qattiq g’azabiga uchrabdi.Voqea bunday  bo’libdi: Sulton Husayn g’azab otiga minib turgan bir paytda,Pahlavonning gunoh ish qilib qo’yganiniyetkazishibdi.husayn Boyqaro:

      -Pahlavonning  saqol-mo’ylovini  qirqib  tashlanglar,so’ng kaltadum libos kiydirib, ko’cha ko’yda sazoyi qilinglar,- deb buyruq beribdi. Pahlavonning bunday jazoga giriftor bo’lganini  Navoiyga aytishibdi.Navoiy agar  bu jazo amalga oshirilsa, Pahlavon Muhammadninmg izzat-nafsi  kamsitilib,bunga chidolmay o’lib qolishini anglabdi.Uni sharmandalikdan qutqazish  harakatiga  tushibdi. Tezlikda Husayn  Boyqaro huzuriga yetib boribdi:

       -Sultoni Boyqarom,ma’luminqizki,men va Pahlavon Muhammad yoshligimizdan bir xil kiyinamiz,birga saqol-mo’ylov qo’yib, do’st-birodar bo’lib yuramiz. U boshqa kiyinib,men boshqa kiyinib yursam,o’rtadagi ahillik buzilib,gapimiz tuzsiz,o’zimiz subutsiz  bo’lib qolamiz.Buyursangiz,mening ham soqol-mo’ylovlarimni qirsinlar,menga ham xuddi Pahlavon Muhammadga berilganmdek kalta libos kiygizib, do’stim bilan birga ko’cha aylantirsinlar, -debdi.

      Navoiyning do’stiga bo’lgan sadoqatini, mehr-oqibatini nko’rgan Husayn Boyqaro g’azab otidan tushib,karamdaryosi mavj olganini o’zi ham bilmay qolibdi-da:

      - Pahlavonning gunohidan o’tdim,jazo qoldirilsin,- deb buyuribdi.

      Sahna  ko’rinishi orqali  rivoyatni  yanada  o’quvchilar  ongiga  yetkazish.

O’quvchilarga  chin o’rtoq  qanday  bo’lishi kerakligi haqida  suhbat o’tkazish orqali do’stlik haqida maqollar  so’rash.

          Alisher Navoiy, avvalo, buyuk odob sohibi edi.

Navoiyning odobi deganda uch narsani tushunish kerak.

   Birinchisi - shoirning shaxsiy odobi, uning fe'l-atvoridagi muloyimlik, yuksak ma'naviy faziiatiar. Buni uning asarlaridan, zamondoshlari u haqda yozib qoldirgan xotiralardan bilib olamiz.

Ikkinchisi- asarlarida uchraydigan odob haqidagi tasvir va bayonlar. Bu sehrli qalam egasining butun ijodi buyuk bir odobnoma edi, desak, mubolag'a bo'lmaydi.

Ulug' mutafakkir asarlarini o'qigan kishi: "Qanday odam odobli hisoblanadi?" - degan savolga har taraflama mukammal, puxta-pishiq javob topadi. Chunki shoir odobning barcha jihatlarini, turii-tuman qirralarini bevosita hayotdan olingan har xil fikr-mulohazalar bayoni, xilma-xil voqea-hodisalar tasviri orqali aks ettiradi.

      Uchinchisi - xalq u haqda to'qigan hikoyat-u rivoyatlar. Ularda bu ulug' mutafakkir buyuk odob namunasi tarzida tasvirlanadi.

                  IV.  Mustahkamlash:

1.Nima uchun Husayn Boyqaro Pahlavonni jazolashga  buyruq beribdi?

2.Nima sababdan Navoiy Muhammad Pahlavonni jazodan qutqarish  harakatiga  tushubdi?

 Alisher Navoiy o’ziga jazo so’rashining sababini ayting?

                          V. Darsni yakunlash:

Guruh g`oliblarini aniqlash.

Darsga faol qatnashgan o`quvchilar bilimini rag`batlantirish;

                      VI.Uyga vazifa:

“Navoiyning do’sti”rivoyatini  ifodali o’qib,mazmunini so’zlashga tayyorlanish.  Alisher Navoiy o’ziga jazo so’rashining sababini yozma ravishda bayon eting.

         Mavzu:  Navoiyning  do’sti.

                                           2013-2014-o’quv yili.