Қолданбалы курс Экология негіздері

Ақмола обласы Акмолинская область Ерейментау ауданы Ерейментауский район                                  Экология негіздері                                                                                                                                        Туребаева Аружан Парахатовна                                                                    «Ақсуат орта мектебі» КММ                                                                     Химия пәні мұғалімі 2018 жыл 2018 год Өзектілігі: Экологиялық жағдай бүгінгі таңдағы кезек күттірмейтін күрделі мәселелердің  бірі. Әлемдегі, еліміздегі ғаламдық экологиялық мәселелерді оқып,  талдайды,мәселелерді шешудің жауаптарын табуға және жер шарында  ғаламдық экологиялық апаттың болмауына жол бермеуге көмектеседі.  Оқушылардың қызығушылығын арттырады. Экологиялық саналылықты  дамытады.Эколог мамандығын таңдауға осы курс бастама болады.  Мақсаты: Ғаламдық, аймақтық эколгиялық мәселелердің пайда болу себептері мен  оларды шешу жолдарын зерттеуде өз беттілігін және компоненттілігін дамыту.  Міндеттері: 1. Оқушылардың экологиялық ойлау қабілетін арттыру.  2. Ғаламдық экологиялық мәселелердің туындау себептерін және оның  шешу жолдарын өз беттерінше белсенділік көрсетуге бағыттау.  3. табиғи қорларды тиімді пайдалану мен қорғауда жауапкершілікті  күшейту.  4. Табиғаттағы өзгерістер мен құбылыстарды, антропогенді әсерлерді,  биосфераның тұрақты дамуындағы ауытқуларды экологиялық тұрғыда  түсіне алуы және қоршаған ортаға, табиғатқа деген парасатты, мәдени  жауапкершілігін арттыру.  5. Туған өлкенің өсімдік, жануарларын, топырағын сақтауға қатысу.  6. адамның іс­әрекетіне баға беру және адам денсаулығын сақтау.  Нысаны: География және биология ғылымдарымен байланысып жатқан экология  саласының бір бөлімі­ ғаламдық экология. Болжамы: Егер аталған курс меңгерілсе, онда оқушы экологиялық сауатты, қоғамдағы  өзгерістерді пайымдап, табиғат байлықтарына ұқыптылықпен қарауға,  экологиялық қолайсыздықтардың алдан алуға ұмтылады. Оқушы біліміне қойылатын талаптар. Оқушылардың білуі керек: ­Бейіндік курс бойынша, базалық курста берілмеген білім көздерімен жұмыс  істей алуы; ­Әр түрлі әлемдік экологиялық, географиялық, биологиялық, химиялық білім  материалдарын өз бетінше мағлұмат ала білуі; ­Атмосфера, гидросфера, литосфера, өсімдік, жануар экологиясын зерттеп  талдай білуі; ­Экологиялық апаттар, экологиялық жағдайы нашар аймақтарды анықтап,  экологиялық мәселелер туындауы туралы мәліметтермен танысуы; ­Табиғи ланшафтар мен антропогендік ланшафтардың айырмашылығын анықтап, сипаттай алуы; ­Табиғи байлықтарды жіктеп, тиімді пайдалану жолдарын ашып, айта алуы; ­Жергілікті жердегі топырақ, өсімдік, жануарларды және сулар мен ауаның  экологиялық жағдайын ашып айта алуы; Оқушылар істей алады: ­Ақпараттан, интернеттен экологиялық мәселелер жөнінде материал жинақтап, жұмыс істей алуы; ­Өндіріс ошақтарының ластануы, радиациялық қалдықтардың жайылған  орталықтарын анықтап, кескін картаға түсіре алуы; ­ Медициналық, санитарлық­эпидемиялық орталықтарға, статистикалық  бөлімдерге, жергілікті табиғат қорғау органдарынан мәлімет жинап, кесте,  диаграмма жасай алуы; ­Жергілікті жердің жоспарын жасап, сол жердегі экологиясы нашар аймақты  белгілеп, көрсете алуы; ­Жергілікті жердегі өсімдік, жануарлар дүниесіне бақылау жасай алуы; ­Өз білімдерін ғылыми жобалар арқылы дәлелдей алуы; ­Әр түрлі қозғалыстар ұйымдастыра отырып,үгіт­насихат жұмыстарын жүргізе  алуы; Күтілетін нәтижелер. Бейіндік оқыту барысында оқушылар болашақ маман иесі ретінде икемдік,  қолданбалы іс­әрекеттерді орындай алады және зерттеу жұмыстарын  қорытындылап, дәлелдеп береді.  1. Қазақстанның экологиялық апатты аймақтары, ауасы, өзен­көлдері,  топырағының экологиясы, ластану жөнінде нақты мәліметтер жинақтап,  кесте, диаграмма, графиктер сызып, дәлелдейді.  2. Оқушы ауа, су, жер ресурстарының ластанбау жолдарын ұсынады;  3. Өз өлкесінің табиғи байлықтарын жіктей алады;  4. Өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғауға ат салысады;  5. Өлкелік топ серуен, саясат жасау барысында бақылаулар жүргізе  отырып, қорытынды есеп жасайды;  6. Өлкенің топографиялық картасында және де жергілікті жердің жоспарын жасап, экологиялық жағдайы нашар жерлерді белгілеп көрсетеді;  7. Экологиялық мәселелер жөнінде эссе жазады;  8. Басылымдар, газет­журналдарға мақалалар және ғылыми зерттеу  жұмыстарын жазады;  9. Үлкен жобалар жазу арқылы гранттар ұта алады;  № Тақырыптар мен бөлімдердің  аталуы Сағат саны Өтілетін мерзімі Сарамандық­ зертханалық жұмыстар 11­сынып Барлығы 68 сағат, аптасына 2 сағат Экология қоршаған ортаны зерттейтін ғылым Экология ғылымының қазіргі заманғы өзекті  мәселелері Экологиялық зерттеулер Зерттеу әдістері 1. 2. 3. 4. 1 1 1 1 Қазақ халқының экологиялық қағидалары Экологиялық апатты аймақтар 1 5. 1 6. 1 Қышқылды жаңбырлар 7. 1 Озон қабатының бұзылуы 8. 1 9. Экологиялық апаттардың жалпы сипаты 1 10. Арал теңізінің экологиялық проблемасы 1 11. Ауаның экологиялық жағдайы 1 12. Су ресурстары экологиясы 1 13. Топырақ экологиясы 1 14. Өсімдіктер экологиясы 15. Жануарлар экологиясы 1 16. Экологиялық проблемалар қайдан келіп шығады 1 1 17. Тест 18. Қайталау 1 19. Қазақстанның экологиялық апат аймақтары 20. Экология ғылымының дамуы 21. Экологияны қорғау шаралары 22. Қызыл кітап және оның маңызы 23. Адам іс әрекетінің қоршаған ортаға тигізетін  зардаптары 24. Абиотикалық факторлар 25. Популяция құрылымы мен сипаттары 26. Популяциялар санының ауытқулары 27. Қоршаған орта сапасына бақылау жасаудың  мониторингтік жүйесі 28. Каспий теңізінің экологиялық жағдайы 29. Жергілікті жердің экологиясын зерттеу 30. Бақылау жұмысы 31. Тест 32. Қайталау 33. Қазақстанда қорғауға алынған аймақтар 34. Балқаш көлінің экологиялық жағдайы 35. Қазақстандағы фармацевтикалық заводтардың  экологияға әсері 36. Тест жұмысы 37. Қазақстандағы ұлттық парктердің  ұйымдастырылуы 38. Ұлттық парктегі жануарлар 39. Қазақстанның ұлттық парктерінің  ұйымдастырылу ерекшеліктері 40. Болашақта жоспарланған ұлттық парктер 41. Қазақстанның қызыл кітабы 42. Қызыл кітаптың мақсаты мен міндеттері 43. Қызыл кітапқа енген жануарлар 44. Қазақстанның қорықтары 45. Қорықтардың орналасқан жерлері 46. Климат жағдайлары 47. Ұлттық қорықтардағы жануарлардың саны 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 48. Болашақта ұйымдастырылатын қорықтар 49. Экологиялық жағдайлары 50. Үй хайуанаттары 51. Ауылшаруашылық жануарлары 52. Тест 53. Қайталау 54. Экожүйе 55. Адам іс әрекетінен туындаған биосферадағы  жахандық өзгерістер 56. Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану 57. Табиғатты қорғау 58. Қоршан ортаның адам денсаулығына тигізетін  әсері 59. Семей полигонының ашылуы 60. Семейдегі ядролық жарылыс 61. Семей экологиялық аймаққа енуі 62. Семей полигонының қоршаған ортаға тигізген  әсері 63. Семей полигонының адам денсаулығына тигізген зардаптары 64. Семей полигонын зерттеген ғалымдар 65. Заңдар жинағы 66. Бақылау жұмысы 67. Тест 68. Қайталау 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Пайдаланылған әдебиеттер 1. Бейсенова Ә.С., Шілдебаев Ж.Б., Сауытбаева Г.З., «Экология»(оқулық)  Алматы 2001.  2. Бейсенова Ә.С., Шілдебаев Ж.Б., Сауытбаева Г.З., «Экология  негіздері»(оқу құралы) Алматы 2001.  3. Максаковский В.П «Дүниежүзілік экономикалық және әлеуметтік  географиясы»(оқулық) Алматы , 2003  4. Интернет ақпараттары  5. Газет­журналдар, теледидар, бейнетаспалар 6. Ғылыми­педагогикалық журнал. «География және  табиғат»2003,2004,2005,2006,2007 ж.  7. Научно­популярный экологический журнал «Экология и  общество»№9(26)2008 Алматы.  8. Ғылыми­экологиялық журнал «Драйнет» №2 (сәуір)2008ж.  9. Биғалиева А., Жамалбеков Е., Білдебаева Р «Қазақстан топырағы және  оның экологиясы», Алматы 1995  10.Шілдебаев Ж, «Экология» (әдістемелік нұсқау) Алматы 2005